Пастирски посланија

ПАСХАЛНА ПОРАКА*

„Вчера се сопогребав со Тебе Христе, денес, совостанувам со Тебе воскреснатиот, вчера се сораспнав со Тебе, Ти сопрослави ме Спасителе во Царството Твое.”

Атмосферата на конформизам во  којашто живее современиот свет, сака да воспостави критериум на живот без болка, без мака, без жалост, без страдање, едноставно живот без крст. Сите служби во овој свет се насочуваат и се развиваат кон таа цел, да го ублажат страдањето на човекот, да ја направат поднослива болката на неговото распнување на кое бива воден дури и без тоа да го сака.

Во многу земји од светот за коишто велиме дека се напредни, мртовците пред погреб ги шминкаат и разубавуваат, сè со цел да не се прикаже целиот ужас на смртта, да се разблажи болката на оние кои жалат за ближниот, да се намали тагата предизвикана од нeизвесноста донесена со смртта. Човекот, денес, свесно се труди, па дури и вежба, како помалку или воопшто да не се потсетува на смртта. Вежба како смртта која според сè е нешто најлошо и најгорко што може човекот да вкуси, да ја потисне до заборав, да ја онеприсутни, ако веќе не може потполно да ја уништи.

Наместо да го прими лекот за бесмртност, наместо да заедничари со Воскреснатиот кој е извор на живот вечен, наместо да ја сотре смртта со силата на Воскресението Христово, човекот  честопати смета дека му е полесно проблемот со смртта да го одложи за подоцна, со неа да не се занимава додека е млад и способен, сеќавањето на катастрофата предизвикана од неа да го избледи до исчезнување и сметајќи дека ја нема, да биде посреќен.

Но, смртта ќе остане човековиот најголем непријател, дури и во услови да биде игнорирана, занемарувана, потиснувана. Таа ќе остане суштински нерешен проблем за секој кој не сака да прими лично решение за неа, без разлика што истата е еднаш за секогаш од Христа победена и сотрена до непостоење. Во светот во кој покрај неа постои и Воскресение и живот вечен, таа ќе остане како мамец на кој ќе се ловат непросветлените, неверните, безнадежните.

Браќа и сестри, чеда во Христа возљубени,

Нас Господ нѐ просветлил да ги оставиме делата на мракот кои водат кон смрт и распаѓање. Нè повикал со верата да ја победиме смртта, а со надежта во Царството Божјо потполно да ја сотреме. Нè повикал да го љубиме Него, кој прво нас нè возљуби, но да се љубиме и едни со други, зашто на тој начин нема да бидеме подведени на разделбата која ја носи смртта. Љубовта е победа над смртта, токму затоа што ја спречува делбата, цепењето и распаѓањето. Во љубовта сме едно, едно со нашиот Господ, но едно и помеѓу себе. Тоa единство нè прави учесници во телото на Воскреснатиот Христос, нè поврзува со врската на совршенство, та така сплотени да станеме победници, да извикаме со апостолот: „Смрт каде ти е осилото, аде каде ти е победата?” (1Кор. 15,55)

Но, ако партиципираме или подобро речено, ако сакаме да партиципираме во прославеното Тело Христово кое е Црквата, не можеме и не смееме да го одбегнеме крстот, страдањето, болката и жалоста кои произлегуваат од распнувањето на тоа Тело. Христос умре и воскресна.  Ако не умреше не можеше да воскресне, но не можеше ниту да ја победи смртта, ниту да донесе живот вечен. Така, преку Неговиот крст, смртта стана премин кон вечноста, Пасха кон невечерниот осми ден, а не пропаст и распаѓање.

Затоа Свети Јован Дамаскин во пасхалниот канон вели: „Вчера се сопогребав со Тебе Христе, денес, совостанувам со Тебе воскреснатиот, вчера се сораспнав со Тебе, Ти сопрослави ме Спасителе во Царството Твое.” Не можеш да соучествуваш во Воскресението без да го примиш крстот како начин на живот, не можеш да влезеш во вечен живот без да поминеш преку погребението и адот. Но, блажен е оној, голем е оној, просветлен е оној кој доброволно го зема крстот Христов на себе во овој живот, и кој не негодува заради тежината од истиот, туку напротив, со радост и веселба го носи. Блажен е оној, голем е оној, просветлен е оној кој свесно ја поднесува болката на крстот свој, знаејќи при тоа дека со тоа учествува во Христовиот крст, во Христовата смрт, во Христовото страдање. Затоа таквиот ќе стане наследник на вечните блага, затоа ќе се покаже како победник и обезоружувач на смртта, бидејќи крстот Христов преку кого дојде победата, постанал негов крст, погребението Христово кое стана премин од трулежност кон нереспадливост, станало негово погребение, страдањето и болката Христови на крстот за животот на светот, постанале негови страдања, но и копнежи и надежи за добивање на ветеното Царство.

Чеда во Христа возљубени,

Ова е единствениот критериум кој нè вчленува во Царството Божјо, единствениот критериум кој е вистинска радост. Сите други критериуми се промашувања, било личносни, било колективни, било национални, па дури и сечовечки. Црквата не распознава друг критериум и друг пат кон вечноста. Преку крст – победа, преку смрт – воскресение, преку страдање – вечен живот.

Но, дали овој критериум го има усвоено расколничката организација во Р. Северна Македонија која сосем погрешно се нарекува Црква. Ако  си Црква тогаш кога си Тело Христово, а за да бидеш член во неа треба да го прифатиш крстот, и страдањето, и смртта Христова за свои. Тогаш како нив да ги распознаеме како Црква? Епископот е глава и уста на помесната Црква. Во Него се собира мноштвото народ како околу Христа и тој е икона Христова со тоа што предводи во сè, па и во борбата со злото. Смирен и скромен како самиот Христос, тој треба трпеливо да го носи својот крст, дури и кога е гонет за вистината, за верата, за Црквата. Носат ли некаков крст „епископите” на расколничката организација во Р. Северна Македонија, или пак одбрале „комфорно распетие”? Заради тоа што го одбрале ова второво, Црквата не може да ги  препознае како свои. Не затоа што другите не сакаат тие да бидат во заедница со полнотата на Православието, туку затоа што не можат нив да ги препознаат како автентични Епископи. Ниту по нивната вера, а уште помалку по нивните дела.

Но, не е толку страшно што тие самите не влегуваат, најстрашно е тоа што на другите не им допуштаат да влезат во Царството Божјо. За нив Христос рече дека се гробови варосани (Матеј 23,27). Може ли вистинска Црква да ги ползува методите на прогон, судење и казна кои ги ползува овој свет? Може ли Црква да руши храмови, манастири и параклиси? Може ли побожен Епископ да дава налог, на сред зима да се избркаат на улица монаси и монахињи кои со својата пот го граделе и обновувале манастирот, а со своите солзи пролеани меѓу другото и за нивните гревови ги кваселе студените манастирски камења? Може ли некој исихаст, како што некои од нивните „епископи” се самонарекуваат, да дава наредби да се палат манастири, да се крадат богослужбени предмети и да им се стриже косата на монахињите кои се затекнале во манастирот? Ако се во светот, таквите индивидуи би биле третирани како психолошки  нестабилни, а ако се во Црквата, тогаш Таа нема да ги препознае како свои деца, туку како разбојници кои дошле да украдат, да напакостат и да растурат.

Државната власт, пак, која пред неколку месеци коленопреклоно молеше да бидат отворени вратите на манастирот Св. Прохор Пчињски за да  прослави годишнина од АСНОМ, упорно се труди истите да ги затвори. Неговата светост, српскиот Патријарх г.г. Павле им рече дека само тие (власта), со нивната неблагодарност и дрскост можат да ги затворат, а тие го одбраа токму тој пат. Заедно со расколничката банда која се чувствува покомотно кога е поизолирана од другите, власта нè направи последната дупка во светот за чии граѓани ќе воведат виза не само Бугарите, туку и Албанците. До сега мислевме дека само на расколничките епископи не им одговара единството и заедницата со другите Цркви, но сè поуверени стануваме дека и на власта ѝ одговара да бидеме во гето. Поинаку, како да се објасни што властите во Р. Македонија ја гонат Православната Охридска Архиепископија која предводи во процесот на интеграција и обединување на регионот во којшто живееме. Очигледно дека се само декларативни заложбите на власта за интеграција во процесите на обединување на Европа и светот. Сите нејзини постапки, а особено тоа што ја гони авангардата на обединувањето – Православната Охридска Архиепископија, покажуваат дека нивните определби се разединувачки, деструктивни и без визија.

Преплашен од комунизмот, нашиот народ ја изгуби колективната свест да ја штити вистината, да се жртвува за правдата, да биде јунак за верата. Идеологијата на омраза помеѓу класата на богатите и сиромасите која ја создаваше комунизмот за да може да управува, современиве комунисти ја преобразија во омраза кон соседите. Денес, сите наши соседи: и Грците, и Србите, и Бугарите, и Албанците ни се виновни затоа што не сме вични во политиката, затоа што економијата не ни тргнува од рака, затоа што образованието ни стагнира. Проблемот не  е во другите народи и држави, иако власта упорно се труди во тоа да нè убеди, ниту во другите Православни Цркви кои не ја распознаваат како православна Црква расколничката организација во Р. Македонија, туку во нив, главешините народни, кои решиле да го водат во пропаст нашиот народ.

Но, браќа наши, возљбени чеда во Господа,

Сè додека има воскресение и надеж за вечен живот,  ваквата жална и болна слика за нашата земја не е толку непроменлива. Силата на Воскреснатиот има моќ да преобразува, да создава нови димензии, нови светови. Треба да се претрпи, да се издржи, да се отстрада. Ќе ѝ дојде крајот и на безбожната власт како на многу безбожници пред нив. Ќе им дојде крајот и на еретиците во синодот на расколничката банда, но нивниот пад ќе биде пострашен од оној на власта бидејќи многу повеќе души  носат во пропаст. И после нив, и после сè ќе остане Црквата, зашто е Тело на Воскреснатиот кој ја сотре смртта, го победи адот и нам ни дарува вечен живот.

Христос воскресе!

На Пасха,  2022 година

Ваш молитвеник пред воскреснатиот Христос
+Архиепископ охридски и Митрополит скопски Јован

* Пасхалната порака читана за Воскресение Христово 2005 година, повторно е читана на празникот Воскресение Христово 2022 година.

Ј О В А Н

по милоста Божја, Архиепископ охридски и Митрополит скопски, до целата полнота на нашата најсвета Архиепископија Охридска

благодат, милост и мир, од Христа Спасителот наш Кој се роди во тело

Браќа сослужители и чеда во родениот како човек Бог и наш Спасител Исус Христос,

Секоја година барем еднаш годишно, а оние кои се подуховни тоа го прават и многу почесто, си споменуваме за големиот настан на Рождеството Христово, кој го подели времето на време до него и време по него. Времето е поделено на време до Него и време  по Него заради големото значење кое токму овој настан на Рождеството Христово го има  за минатото и сегашноста, но уште повеќе за иднината.

Невидено и нечуено е до тој ден на Рождеството Христово, Бог да се роди како човек, но тоа останува невидено и нечуено и после тоа. Ниту една друга религија во светот не верува дека Бог може да постане човек. Во тоа веруваат само Христијаните, тие што го добиле името по Богот Кој се родил како човек, а името му е Христос.

Припадниците на други религии ќе речат: Каков е тој Бог Кој како Бог совршен се раѓа и станува несовршен како човек? Ние нема да се согласиме дека Христос Кој се раѓа како човек бил совршен како Бог, а по раѓањето како човек станал несовршен. Совршен бил како Бог, но совршен е и како човек.

Совршениот, пак самостоен е во сѐ, во одлуките, во дејствата, во односите. Таков е Бог, но таков е и Богочовекот Христос. Ќе рече некој, како бил самостоен кога бил дете, а детето ако од никој друг зависно е барем од мајка му. Токму заради тоа Пресветата ја почитуваме веднаш по Бога зашто Богочовекот ќе го немавме без неа, семоќниот и совршен Бог, Кој сѐ може и самостоен е во сѐ, само едно не може, да постане човек без на тоа да се согласи онаа која треба да го роди, Пресвета Богородица.

Христос е совршен како Бог и во тоа не може никој да се сомнева, но како е совршен како човек, кога својство на човекот е токму тоа да биде несовршен?

Христос, љубени Богољупци,

совршен е не како обичен човек, туку како Богочовек. Стана човек, ни најмалку не отстапувајќи да биде Бог, а постана човек само заради нас и нашето спасение. Всушност Неговото понижување, Тој Кој е роден како Бог, да се роди и како човек, нас луѓето нè возвиши, ние да станеме богови по благодат.

Но, без тоа Негово понижување ние луѓето ќе бевме како  изгубени овци, без водич, без пастир. Токму за тоа пастирите кои душата своја си ја полагаат за овците свои беа удостоени први да му се поклонат на Бога роден како човек. Се понижи, или како со црковен речник тоа го нарекуваме: се испразни за ние луѓето, но и целата створена природа да се воздигне. Така, ние луѓето, преку неговото раѓање како човек се возвисивме да станеме богови. Секако по благодат Божја, зашто само еден е Бог по природа.

Она што треба непрекинато да се сеќаваме по овој возвишен настан на Божјо вотеловување е смиреномудрието. Ако Тој бивајќи Бог се смири до мера да постане човек, тогаш бесмислено е ние смртните луѓе да се превознесуваме и насилнички да се промовираме како богови. Ако се смириме ќе бидеме вистински богови, но не преку нашата надменост, туку со мерата со која Бог родениот како човек нѐ прифаќа за рамни нему.

Браќа и сестри во Богочовекот Христос,

пандемијата предизвикана од COVID вирусот, еве веќе полни две години ја вознемирува планетава на која живееме. Вие сте сведоци дека уште од првиот момент кога пред две години се појави тој вирус и кога се покажа колкаво зло за кратко време може да направи, ве советувавме да не бидете немарни на тој предизвик. Сега, кога по мислењата на оние што се повеќе упатени во вирусологијата, при крај сме на тој предизвик, повторно повикуваме, мерките кои ни се препорачани како заштитни да ги практикуваме неизоставно. Ќе се спаси само оној кој ќе ја прескокне целта, не и оној кој ја гледа целта, ама нема сили да стигне до неа.

За политиката и политичарите во нашава татковина при оваа прилика нема ништо да ви говориме зашто очигледно нема нешто што по тоа прашање не ви е јасно. Единствено кое добро го прават тие е да ја гонат Црквата, но оној кој кренал рака на Црквата, кренал рака на самиот Бог, зашто токму овој празник покажува дека Бог е Црквата.  Затоа вака лошо им оди нив, но лошо им оди и на оние кои се од нив водени, зашто целиот народ го водат само до сопствениот џеб и неподобен е оној кој ќе се спротивстави да влезе во него.

Пред неколку седмици навестивме на ТВ Храм, а истото го стори неодамна и Епископот бачки г. Иринеј во неговото опширно годишно интервју за Печат, дека со тоа што престануваат државните прогони на членовите на Православната Охридска Архиепископија се создаваат услови за преговори меѓу СПЦ, ПОА и МПЦ за канонскиот статус на последнава. Но, многу добро подготвените и информирани аналитичари од нашата татковина, секако иронично кажано дека се подготвени и информирани, веднаш побрзаа да изјават дека СПЦ се уплашила што игуменот на Бигорскиот манастир бил примен од Константинополскиот Патријарх, па затоа наскоро ќе имало преговори.

Таквите неграмотни аналитичари, не само во религиозната област, туку и во политиката, кои ги поставуваат работите како нашата татковина да е центар на сите светски збиднувања придонесоа нашата држава последниве 30 години незапирливо да назадува во сите делови од државноста. Надменоста и незнаењето му се најголеми непријатели на човекот за неговиот општествен развој.

Затоа, чеда возљубени во Христа воплотениот Бог и Спасител,

да бегаме од надменото однесување и од сѐ она што не го прославува Бога, туку има намера да нѐ прославува самите нас. Тоа не е во согласност со Божјото смирение кое ни е покажано од Него најповеќе денес, на денот на Неговото раѓање кое се случи само заради нас и нашето спасение.

ХРИСТОС СЕ РОДИ!

Издадено на Божиќ  2021г.

во Ставропигијалниот манастир „Св. Јован Златоуст“ во Битола

Ваш молитвеник пред Бога,

Архиепископ и Митрополит
Охридски и Скопски Јован

Ј О В А Н

по милоста Божја, Архиепископ охридски и Митрополит скопски,

до целата полнота на нашата најсвета Архиепископија Охридска

Благодат, милост и мир, од воскреснатиот во слава, Господ и Бог и Спасител наш Исус Христос.

Браќа сослужители и чеда во Христа возљубени,

Господ Христос кој воскресна од мртвите, нѐ удостои и оваа година да учествуваме во Неговите страдања и да дојдеме до Неговата Пасха, која по верата и животот христијански што го водиме, постанува наша Пасха и наше Воскресение. Не постои друг начин да се влезе во радоста на Пасхата, освен преку крстот и тоа не кој било, туку крстот на нашиот Спасител. Свесни за тој голем дар на крстот Христов ние Неговите следбеници доброволно се сораспнуваме со Него, за да имаме учество во Неговото воскресение.

Учеството, пак во Неговото воскресение нам нѝ носи живот вечен и изобилство во тој живот, како што всушност нѝ вети Тој Koj воскресна од мртвите. Христос нѝ вети не само дека ќе имаме живот вечен, туку живот во изобилство. А изобилството не се состои во тоа некој да има вишок кој би се растурал, туку секој да има толку колку што му е неопходно.

Вечноста, љубени во Воскреснатиот,

може да нѝ започне уште во овој земен живот, имајќи вера во воскресението на Синот Божји. Верата во вечноста што е производ од воскресението Христово, нѐ прави пак, учесници на неминливата иднина на Царството Божјо. А, тој квалитет на живот е неспоредлив со кој било вид на живот на земјата.

Човек што е свесен дека со верата во воскресението станува учесник во вечноста уште во овој свет и век, тој човек е во ситуација ништо овоземно да не може да го изненади, ништо да не може да го уплаши, ништо да му наштети. А таквата сигурност не доаѓа зашто верникот е физички посилен од неверникот или незаинтересираниот за верата, туку затоа што верникот во Христовото воскресение се ползува од силата Божја и таа ја обезбедува неговата несовладливост.

Верникот во воскресението Христово што знае дека смртта ништо не му може, станува свесен дека секое искушение, колку и да изгледа тоа сурово, само го прави посилен, потрезвен и подоблесен. Човек што знае дека смртта веќе нема сила, тој е незаплашив и не се плаши од ниту една закана.

И припадници на други вери имаат вера во вечниот живот, но никој друг освен христијаните немаат пример дека некој воскреснал од мртвите. Таа вера дека ќе живеат вечно ги мотивира и припадниците на други религии земниот живот да го занемарат, па дури и да се спремни да се самоубијат. Но, според верата на христијаните со самоубиство не се влегува во вечноста, а особено кога тоа самоубиство следи по убиството на многумина. Убиецот ќе биде во гневот Божји, а особено откако по убиството истиот ќе се самоубие.

Замислете да го наследат Царството Божјо и убиецот и убиениот. Каква иднина би имале, на кое Царство би можеле да бидат сограѓани? Затоа е невозможно некоја религија да го оправда убиството, а особено убиството на многумина какво што последниве години прават некои припадници на други религии.

Во нашава татковина не се многу луѓето што ја живеат вечноста уште во овој смртен живот. Сите падови кои како народ ги поминавме уште во времето на тоталитаристичкиот комунизам што го уништуваше духовниот живот полни четириесет и пет години, сите фалсификати на историјата што смислено се правеа во тоа време,  придонесоа повеќето од нашите сограѓани да не знаат ни од каде потекнуваат, ниту пак која иднина ќе ја наследат. Историјата им е фалсификувана, а иднината во недостаток на вера необезбедена. Им останува само сегашноста, што без минатото и иднината е само феномен кој исчезнува оној момент кога и настанал.

Е тоа се вика трагедија, особено на оние луѓе што мислат дека нешто знаат, а всушност се слепи водачи на слепци. Не е битно само да се верува во вечен живот, туку да се верува дека Христовото воскресение нѐ води кон таа вечност. Не е веројатно ни доволно само да се верува во воскресението Христово, туку треба да се покажат и дела достојни на таа вера во Воскреснатиот.

А такви нема да најдеме, ниту кај учителите, ниту кај педагозите, особено не кај нашите политичари и претставниците на власта. Повеќето од нив гледаат многу приземно и затоа ние всушност од една криза запаѓаме во друга. Ниту на повидок ја нема светлината, што всушност и ја нема без вера во воскресението.

За сето ова секако придонесе расколот кој децении наназад ја омаловажува верата, а следствено и верата во воскресението Христово. Мала утеха нѝ е тоа што многу луѓе веќе целосно ги разоткрија последиците на расколот. Уште помала утеха нѝ е тоа што веќе е општо познато дека само неколкумина имаат полза од ваквата состојба. Народот веќе ја изгуби довербата во оние што треба да бидат духовници, а за жал заради тоа не верува ни во Воскреснатиот. Таа вера што се среќава кај многумина кои веруваат во Бога, а не веруваат во Црквата секако не е права вера, но за таквата погрешна вера не можеме да ги обвиниме само нив, туку оние наречидуховници што уште остануваат во раскол. Нека не се лаже никој браќа, во расколот нема спасение.

За кого пострада Христос, за Црквата, или за оние што се во раскол со Црквата? Никој нека не помисли дека пострада и за едните и за другите. Неговото страдање и воскресение не беше за да раздели, туку за да соедини. Да го соедини народот што верува во Неговото воскресение во една Црква, без поделби, без погрешни учења. И ова сите во Црквата го знаат, не го знаат, подобро речено не го живеат само оние што имаат земни интереси да си останат во раскол.

Нека Христос Кој воскресна од мртвите нѐ совоскресне и нас љубени во Духот Свети. Бог и Отецот да нѝ даде уште поприсно да се причестуваме со Христа во Неговото невечерно Царство. Нека нѝ даде често да го вкусуваме вкусот на вечноста и нека ја одржува секогаш свежа нашата вера во Воскреснатиот.

Христос воскресе!

На Пасха, 2018 година

Ваш молитвеник пред воскреснатиот Христос
+Архиепископ охридски
и Митрополит скопски Јован

Ј О В А Н

по милоста Божја, Архиепископ охридски и Митрополит скопски,
до целата полнота на нашата најсвета Архиепископија Охридска

Благодат, милост и мир, од воскреснатиот во слава, Господ и Бог и Спасител наш Исус Христос.

„Пасха свештена нам денес ни се покажа, Пасха нова света, Пасха таинствена.” Вака почнува првата стиховна стихира на Утрената на Пасха. Ја чувме денес сите кои Духот Свети нѐ собра да го прославиме чесното и славно Воскресение на Господа Исуса Христа.

Браќа и сестри во Воскреснатиот, чеда наши возљубени,

Пасха е збор со корен во еврејскиот јазик и во превод на нашиот мајчин јазик значи: премин. Премин од едно место на друго, од една состојба во друга, од едно време во друго. Денес, значи, нам ни се покажа Премин, се вели во стиховната стихира на Утрената. И тоа не некој стар премин, познат на сите, туку нов Премин, а згора на тоа и таинствен. Не оној премин со кој Евреите преминаа од Египет во Ветената земја водени од боговидецот Мојсеј, туку премин во новиот Ерусалим кој ги осветува верните.

Тој премин ни го отвори воскресението Христово. Откако Христос умре „за животот на светот” раширувајќи ги рацете на крст за така да го прегрне целиот свет, по три дена воскресна. И стана првенец од мртвите (1 Кор. 15,20). Над него смртта немаше сила, него адот не можеше да го пороби. Но, дојде ли Христос во нашиот свет само да ни го покаже тоа дека него смртта не му може ништо?

Не, љубени во Христа, не дојде Христос во нашиот створен свет примајќи тело како нас луѓето од Пресветата негова мајка Богородица само за да ни покаже дека тој е господар и на животот и на смртта. Се роди Христос во тело човечко за нас, створените битија да ни го покаже патот кон победата над смртта. Да ни го открие тој Премин од смрт кон живот. И не само да ни го открие, туку и да ни помогне да преминеме преку него.

Затоа денес сме исполнети со радост. Не затоа што случките и состојбите околу нас ни даваат поттик за радост, туку затоа што нашата радост доаѓа од нашиот успех да ја победиме смртта. А смртта пак, не ја победуваме со нашите извонредни сили, мудрост или способности, туку смртта ја победуваме со вера во Воскреснатиот.

Верата пак, нѐ причестува, нѐ прави заедничари во Воскресението. Но, никогаш да не заборавиме дека заедничари во Воскресението можеме да станеме, откако претходно сме станале и заедничари во крстот Христов. Ете тој е преминот што ни го отвори Спасителот, преку крстот да преминуваме кон воскресение и живот вечен.

Што значи, секој од нас кој има вера и надеж во воскресение, преку крстот треба да се подготвува за живот вечен. Крстот е испитот преку кој преминуваме кон вечноста. Но, не било кој и не било чиј крст. Нашиот личен подвиг и крст не се доволни за тој премин. Треба да го земеме крстот Христов, зашто само неговиот крст е спасителен и може да нѐ одведе до воскресение.

Сведоци сме дека веќе подолго време и нашата татковина е на некаков крст. Званично прогласена е револуција, без оглед што таа го носи името: „шарена”. Секоја пак револуција се прави заради превреднувања на вредностите. Нешто што е многу потребно на општеството во кое живееме. Вредностите кои се усвоени уште од времето на комунизмот останаа за жал во нашево општество непревреднувани. По падот на комунизмот речиси ништо не променивме од лажните вредности што беа усвоени од нашите претходници во времето на тој безбожен систем. Последиците од тоа ги трпиме денес.

Животот во лажни вредности не ја покажува неговата распадливост веднаш, туку по одредено време. Сиве овие години наназад добивавме сигнали дека таквиот живот основан на лага ќе нѐ одведе во пропаст. Но, за жал, нашето обезбожено општество немаше сили за превреднување на вредностите.

И сега сме во криза. Криза со широк обем, зашто не е веќе само криза на вредностите, туку постана сеопшта општествена криза. Од криза на врeдностите постана криза на моралот, од криза на моралот – криза на семејството, од криза на семејството – криза на севкупниот социјален живот, од криза на социјалниот живот – криза на институциите, а тоа значи криза на државата.

Луѓето што денес ја образуваат „шарената револуција” почна да ги гуши неправдата која веќе влезе на голема врата во нашата држава. И со право креваат глава за да ја вдишат слободата без која нема живот. Единствено што пречи е недоследноста на некои од тие луѓе што денес ја предводат „револуцијата”. Кога нас почнаа кривично и судски да нѐ гонат уште во 2002 година, а како што е познато гонењата не престанаа до денес, и тоа само затоа што се спротивставивме на лажните вредности на општеството и на фалсификуваната национална историја во многу области, никој или малкумина се проблематизираа од таквите гонења.

Во тоа време таквите гонења беа насочени кон „предавниците” како што нас нѐ нарекоа. За жал, или за среќа, во овие четиринаeсет години предавници постанаа многумина. Денес власта ги препознава како предавници и сите учесници во „шарената револуција”. Но, долго време, долги години да бидеме „предавници” беше само наша привилегија, на Вашиот Архиепископ и на сите Вас што припаѓате на Охридската Архиепископија.

Еве што донесе нашата упорност и доследност. Донесе превреднување на вредностите. И тоа веќе никој не ќе може да го запре. Зашто само превреднувањето на вредностите може да биде излез од длабоката криза во која нѐ втурнаа лажните вредности.

Токму тоа им го посакуваме на нашите сограѓани во денот на Воскресението Христово. Неговото подигање од мртвите да биде подигање на сите за нов живот и нови вредности, потврдени, докажани и испробани. Вам, пак, верните чеда на Црквата Божја Ви посакуваме да останете доследни на верата која ја покажавте низ годиниве на искушенија, сведочејќи го распнатиот, но и воскреснат наш Спасител, Исус Христос.

Христос Воскресе!

На Пасха 2016 г.

од Ставропигијалниот манастир Св. Јован Златоуст во Битола

Ваш во Воскреснатиот Христос,
Архиепископ охридски и Митрополит скопски Јован

Ј О В А Н

по милоста Божја, Архиепископ охридски и Митрополит скопски, до целата полнота на нашата најсвета Архиепископија Охридска

Благодат, милост и мир, од родениот во Витлеем, Господ и Бог и Спасител наш Исус Христос

Браќа сослужители и чеда во родениот како човек Бог и наш Спасител Исус Христос,

Годишниот циклус на празнување нè донесе до големиот настан за целиот човечки род, а тоа е Раѓањето во тело на Господа и Бога и Спасителот наш Исус Христос. Бог нè удостои и оваа година да бидеме дел од литургиската прослава на Рождеството Христово, да ги чуеме прекрасните химни кои се пеат на Вечерната и Утрената богослужба на празникот, да се причестиме со телото на Спасителот кое се роди пред повеќе од 2000 години во Витлеемската пештера, да се поздравиме еден со друг со радосниот поздрав: Христос се роди!

Денес, браќа и сестри, Бог Отецот ни го подари Синот Негов за да стане Син Човечки. Денес предвечниот Логос прими тело и стана како еден од нас луѓето. И сите нè остави без збор, и ангелите и луѓето, нè занеме, нè остави вчудовидени. Да постанат богови била желба не само на многу цареви, туку и на многу просјаци. Да станат богови сонувале не само философи, туку и неуки. Но, Бог да се роди како човек, е тоа е тешко приемчиво за логиката човечка.

Сепак, денес Бог се раѓа како човек. Денес ангелите му принесуваат песна, небесата му предаваат ѕвезда, мудреците – подароци, пастирите – чудо, земјата му отстапува пештера, пустината – јасли, а ние луѓето му го даваме прекрасното и највозвишеното од нашиот род, Неговата и наша Мајка, Пресветата Девојка Богородица.

Долго се развиваше лозата Есеева, љубени во новородениот Бог, за да ја роди Пресветата. Требаше да поминат многу генерации од Ева до новата Ева. Требаше да се родат многу жени за конечно да дојде онаа која е достојна да постане Сместилиште на Несместивиот. Да се најде таа која ќе биде мајка на Оној што ги створи небесата, за да ја познаеме како Поширока од небесата.

Бог се роди од жена. Каков голем парадокс! Но, Црквата во која ние се раѓаме за вечност е преполна со такви парадокси. Токму тие парадокси ја покажуваат Црквата дека таа не е од овој свет. Дека нејзиното постоење доаѓа од некое друго место, од некое друго време. Доаѓа од она место и од онаа вечност во кои постоел Логосот Божји уште пред да стане тело. Коренот на Црквата е во иднината што прераснува во вечност, но нејзините плодови можат да се берат во сегашноста.

А тоа е така зашто Бог Кој се роди во тело со Неговото раѓање сите нас нè направи деца Божји. Ни го осмисли животот, ни ја покажа целта, нè упати кон вечноста за да не се загубиме во лавиринтот на животот, нè измири со Отца и нè облагодати со Светиот Дух.

Во светот во којшто живееме, за жал, сè помалку се прифаќаат вредностите што му ги донесе на светот родениот Бог во тело. Тоа не е случај само во оние земји каде христијанството не е доминантна религија, туку така е и во современата Европа чии христијански корени се долги со векови. Спротивставувањето, или во најблага форма незаинтересираноста за христијанските вредности, веќе почна да предизвикува промени во религиозната структура на европските народи. Тоа не треба да нè остави рамнодушни ниту нас, верските водачи, ниту пак рамнодушен да остане било кој христијанин.

Со ваквата порака немаме за цел ниту некого да принудиме, ниту со притисок да го приволиме да ги прифати и да ги брани христијанските вредности. Верата во Богочовекот е слободна и преку неа се доаѓа до вистинската слобода. Никој никогаш, па дури нека е тоа и со најдобри намери, не треба да принудува некого да ги прифати или да ги чува христијанските вредности, ако тој другиот самиот за тоа слободно не се одлучил.

Но, тоа што христијанството се прифаќа слободно и неговите вредности се чуваат без некој да нè присилува на тоа, не значи дека треба неорганизирано и неподготвено да се однесуваме кон појавите на поттикнато менување на религиозната структура на населението, особено пак ако за нив веќе имаме лекции што ни ги одржала историјата.

После последниве случувања поврзани со религиозните војни и преселбите на многу народ од Исток во срцето на Европа, многумина почнаа потрезвено да го примаат и прифаќаат она што го направивме сите ние во Православната Охридска Архиепископија заедно, напуштајќи го расколот и пристапувајќи во единство со целата Православна Црква. На такво единство превосходно нè обврзува верата во Оној Кој денес се раѓа како човек. Зашто или сме во единство со Него и Неговото тело, кое е едно, а со тоа и во единство со сите кои се во Неговото тело, или, воколку не сме во единство со оние кои се во единство со Неговото тело, не сме во единство ниту со Него. Толку едноставно, а од друга страна по сè изгледа претешко да го исполнат оние кои сè уште остануваат во раскол.

Но, наше е да го сведочиме единството во телото на Бога Кој денес се роди како човек. Да сведочиме и по цена на големи жртви, како што тоа го правевме и до сега. И ништо да не претпоставуваме пред единството со Него. За нас христијаните единството со Бога е од суштинско и егзистенцијално значење. Сè друго е со помало значење. И тоа кој на каков пол припаѓа, кој со какво образование се стекнал, кој со која нација или општествен систем се поистоветува. Сето тоа е споредно. Но, ако на било која од тие споредни работи ѝ придадеме поголемо значење отколку на единството со Бога и со Црквата, и го одбиеме единството со телото Христово заради било која од тие помалку значајни работи, пред ризик сме да го загубиме спасението заради „триците” за кои зборува апостолот Павле во посланието до Филипјаните (Филип. 3,8).

Со оваа Божикна порака, примете ги, чеда наши возљубени, и честитките за Новата година што ни претстои, година во која прославуваме 1100 години од блаженото упокојување на свети Климент Охридски. Тој ја задолжи Црквата на нашите простори да го чествува како рамноапостолен маж, зашто ни го проповедаше Евангелието на за нас разбирлив јазик, ни служеше служба Божја на словенски, ни ги пренесе Писмата на Стариот и Новиот Завет на нашиот говорен јазик. Споменот да му биде вечен.

Во оваа година се навршуваат и 1000 години од маченичката смрт на дукљанскиот владетел свети Јован Владимир чие почитување и култ се развиваат токму на просторите на нашата најсвета Архиепископија. За жал, во неговата маченичка смрт, покрај Јован Владислав, внукот на царот Самуил, кој се јавува како директен извршител, валкано се вмешани и двајца Епископи од овие наши простори чии имиња сè до денес не се познати.

На сите вас со кои нè поврзува единството во телото на детето Бог, па дури и на оние со кои не нè поврзува толку цврста врска, ви посакуваме Неговото рождество да ви биде на духовна радост и сестран напредок, а Новата Година благословена, плодоносна и успешна.

Христос се роди!

Издадено на Божиќ 2015

во Ставропигијалниот манастир Св. Јован Златоуст

+Јован Архиепископ охридски
и Митрополит скопски

Ј О В А Н

по милоста Божја, Архиепископ охридски и Митрополит скопски,
до целата полнота на нашата најсвета Архиепископија Охридска

Благодат, милост и мир, од воскреснатиот во слава, Господ и Бог и Спасител наш Исус Христос.

Со овие зборови почнуваше и последната, до Вас испратена, наша Пасхална порака од 2011 година; со овие зборови и сега, по четири години спреченост да Ви го честитаме Воскресението Христово, заради затворот во кој нè сместија непријателите на единството на Црквата, Ви се обраќаме со пожртвувана љубов, чеда наши возљубени, да ја споделиме радоста на денешниов настан кој не е само едно историско случување, туку e пред сè есхатолошка реалност која го осмислува нашето постоење, ја вреднува нашата жртва, ја наградува нашата вера и љубов.

Еве веќе четврта година како на Пасхата Господова не сме меѓу Вас. Четврта година како не сме во можност на пасхалното утро да го објавиме Воскресението Христово. Четврта година по ред како не можеме со Вас да скршиме велигденско јајце. Првите три години зашто од Вас нè разделија ненавистниците, ставајќи нè во затвор со намера Вие да нè заборавите, а ние да се одречеме од своите деца. Оваа година пак, затоа што сме на лечење во Русија од претрпените злодејства за време на затворските денови. Поканети од Неговата Светост, Патријархот московски и на цела Русија г.г. Кирил, за закрепнување по затворските рани, веќе два ипол месеци сме во Санкт Петербург каде ако Бог нè удостои, носејќи Ве и Вас во срцето, ќе го дочекаме и славното Христово Воскресение.

Но, настанот кој денес го славиме, љубени чеда во Господа, на таинствен начин ги оприсутнува отсутните. Затоа, потполно сме сигурни дека денес сме со Вас во секој стих од пасхалната утрена, во пламенот на пасхалните ламбади кои ги држите во рацете, во мирисот на темјанот. А Вие пак со нас низ секој збор на воскресното Евангелие, низ секој стих на пасхалните стихири, низ секој благослов со дикиро-трикирите. Ние денес ги пееме истите стихови: „Нека воскресне Бог и да се распрскаат непријателите Негови, и да бегаат од лицето Негово оние кои го мразат! Како што исчезнува чадот, така да исчезнат, како што се топи восокот од лицето на огнот!“ И така, ние денес заедно славиме, без оглед на физичката оддалеченост, зашто денес сè е соединето, денес се надминати сите поделби, денес створеното и нествореното се едно. Барем така е според верата што ја имаме во Воскреснатиот, а верата во Воскреснатиот нималку не се разликува од реалноста што ќе ја живееме во иднината.

И така, со верата ние всушност ѝ претходиме на сегашноста, а тоа ни дава можност да го оприсутниме она што уште не дошло во потполност, да живееме со воскреснатиот Христос уште пред тој да дојде по втор пат. Но, животот со Христа потребува многу наши одрекувања. Не заради Него, туку заради нас. Ниту заедницата со другите не можеме да ја одржиме без одрекувања од сопственото самоволие, а особено не заедницата со Оној Кој е совршен.

Затоа го минувавме патот на Великата Четириесетница. Постевме, се молевме, се воздржувавме, се вежбавме во духовната атлетика, се восовршувавме. Ама и покрај сè, ако не успеавме да им простиме на оние што ни згрешиле, на непријателите и злонамерните, како денес ќе излеземе пред Воскреснатиот? Не ни вели залудно пасхалната стихира, која денес се пее во сите Православни Цркви, да им простиме на сите. Не затоа што тие станале подобри, ниту за тоа што се покајале и ни се извиниле за тоа што ни згрешиле, туку едноставно да им простиме заради Воскресението. Зашто ако не простиме, или за нив, или за нас ќе нема место со Воскреснатиот.

На единството со Бога спротивставено му е непријателството со другите. Невозможно е да живееме во единство со Бога, ако уште во овој свет не се навикнеме да живееме во единство и со луѓето што сакаат да бидат жители на рајот. Неспорно е дека е многу тешко да им се прости на непријателите, особено ако тие се непокајници. Но, нема ли да ни биде уште потешко заради немоќта да простиме да бидеме отфрлени и од заедницата со Воскреснатиот?

Нема да криеме од Вас, љубени чеда во Христа, дека ниту една рана добиена во затворот не ни беше толку болна, колку борбата со простувањето на оние што со лаги и клевети нè затворија. И не само ним, туку и на оние што нè осудија по нарачка и без докази, па дури и на тие од власта што ги нарачуваа нашите судења. Требаше да се избориме да им простиме на тие што не само нам, туку и Вам ви нанесоа непроценлива штета.

И сосем е во ред да се прашате дали успеавме да простиме? Ние пак Ви одговараме: ако успеавме, тогаш тоа е само заради Воскресението. Единствено само затоа што тоа од нас го бара Христос, но не сме сигурни дека едностраното проштевање од страна на оној кому му погрешиле може да биде трајно ако нема извинување од страна на оној што погрешил. Нека не ни се извинуваат нам лично, но барем нека ѝ се извинат на Црквата, односно Вам, зашто со нашето неправедно затварање не помалку се огрешија и пред Вас.

Благодатта на денешново торжество кое е над сите други торжества, ги превосходи сите наши личносни драми, проблеми и недостатоци. Денешниов ден дава смисла на сите бесмисли со кои се судруваме во животот. Овој благословен ден ги решава сите наши потреби и побарувања. Не затоа што можеби од утре ќе се променат или надминат причините за нашите стравови, неспокојства, таги и болки, туку затоа што преку благодатта на денешниов Велигден, ние ќе се промениме.

Ќе се промениме во насока животот да го сфаќаме во поголема полнота отколку што сме го сфаќале до вчера. Ќе се промениме во правец центарот на сите наши животни збиднувања да го восогласиме со надежта за воскресение. Тоа пак, ќе нè направи поспокојни за иднината, помалку вознемирени од секојдневието и едноставно многу поосмислени во животот. Верата и животот со Воскреснатиот ќе ни овозможат, не само знаење за нашето потекло и од каде происходиме, туку ќе ни дадат претвкус на животот во Царството на Воскреснатиот. И така со тој претвкус, нема да се чувствуваме странци кога ќе влеземе во Неговото Царство, туку напротив, како Негови домашни, блиски, не само со Христа и Неговиот Отец, туку и блиски меѓусебно, собрани во Духот Свети.

Посакувајќи Ви Христос Кој воскресна од мртвите да биде вечна Ваша Пасха, Ве поздравуваме со најрадосниот поздрав:

Христос Воскресе!

На Пасха 2015 г.

од Воскресенскиот Новодевички манастир во Санкт Петербург

Ваш во Воскреснатиот Христос,
Архиепископ охридски и Митрополит скопски Јован

Ἰωάννης

ελέω Θεού, αρχιεπίσκοπος Αχρίδος και μητροπολίτης Σκοπίων, προς την Εκκλησίαν εις την οποίαν από Θεού ετοποθετήθη ως Αρχιποιμήν Αυτής και προς πάσας τας ανά την οικουμένην Εκκλησίας συναγομένας εν ενί του Χριστού Σώματι και εν Πνεύματι Αγίω συνδεδεμένας,
από τας φυλακάς της πόλεως των Σκοπίων,
όπου έχει εγκλειστεί γιά έκτη φορά κατά τα δέκα τελευταία έτη

εκπέμπει αυτήν

την Δευτέραν, από φυλακάς, Εγκύκλιον επιστολήν,

Όταν αποκτήσωμεν την αγάπη του Χριστού και την αρετή, τότε αξίζει να υποστούμε ακόμη και διωγμούς ένεκεν Αυτού, αν χρειαστεί και εξορία να ανεχτούμε, αλλά και έτοιμοι να ακούσουμε γιά τους εαυτούς μας τις πιο απρεπείς συκοφαντίες, και ακόμη, να χαιρόμαστε για όλα αυτά, λέει ο άγιος Νικόλαος о Καβάσιλας. Όταν μέσα στον άνθρωπο ανάψει αυτή η αγάπη του Θεού και όταν οι αρετές λάμψουν μέσα του, τότε ο άνθρωπος είναι έτοιμος όχι μόνον να υποφέρει βάσανα, όχι μόνον να υπομένει φαύλα έργα εναντίον του και δεσμά εγκλεισμού, αλλά είναι ακόμη έτοιμος και να χαίρεται για όλα αυτά. Η χαρά όμως αυτή δεν διαδίδεται ανάλογα με το πόσο την αξίζει κάποιος, δεν αποτελεί επ΄ουδενί ανταμοιβή για τις ασκήσεις, αλλά είναι χάρις, υπέροχη και τέλεια δωρεά του ελέους του Θεού που Αυτός μόνος ο Πατήρ ευδοκεί, όπως εισέλθωμεν εις την χαράν του Κυρίου ημών (Ματθ. 25,21-23). Διότι, εκείνοι που εισήλθαν εις την χαράν του Πατρός, χαίρονται με την χαράν του Χριστού και έτσι, εκείνο το οποίον χαροποιεί τον Χριστόν, Αυτός κάνει να χαίρονται με αυτό και εκείνοι που είναι δικοί Του, ενώ ουσιαστικά ο Ίδιος χαίρεται εν Αυτώ.

Επειδή Εσείς, οι οποίοι είσαστε εν τω Σώματι Αυτού και χαίρεστε με τη χαρά του Χριστού, εύκολα θα αναγνωρίσετε τη χαρά με την οποίαν χαρήκαμε εκ νέου εγκλωβισμένοι στα δεσμά ένεκεν Αυτού, σε Εσάς απευθύνομεν την Δευτέραν κατά σειράν αυτήν Εγκύκλιον επιστολήν, γεγραμμένην μέσα εις τας φυλακάς, διά να Σας παρακαλέσωμεν, όπως διατηρείτε εις την μνήμην Υμών τα δεσμά ημών και όπως μην αισχύνεσθε ένεκεν ημών, διότι και περαιτέρω υπ΄ αυτά παραμένομεν.

Όταν ο θείος Παύλος ζητά από τον Τιμόθεο να μην εντραπεί για το μαρτύριόν του (Β΄Τιμοθ. 1,8), δεν το κάνει αυτό για να τον επικρίνει επειδή αισχυνόταν αυτός από τα δεσμά του Παύλου, αλλά το έκανε για να τον ενθαρρύνει, έτσι ώστε και ο ίδιος να δεχθεί να υποφέρει τα δικά του δεινά, εάν και εφ΄ όσον βρεθεί στην ίδια κατάσταση. Εάν λοιπόν, έως κάποιου σημείου, θα ήταν επιτρεπτό στον Παύλο να έχει έστω και την ελάχιστην αμφιβολίαν και υποψίαν έναντι κάποιων οι οποίοι ακόμη δεν ήταν σταθεροί εις την πίστην, κι είχαν ανάγκη ακόμη όχι από στερεά τροφή αλλά από βρεφικό γάλα (Α΄Κορ. 3,2), δεδομένου του ότι στην πρώτη του απολογία στο δικαστήριο κανείς δεν του είχε συμπαρασταθεί αλλά όλοι τον είχαν εγκαταλείψει (Β΄Τιμοθ. 4,16), και γι΄ αυτό λέει στον Τιμόθεο ότι το Πνεύμα το οποίον ο Θεός μάς έδωσε δεν είναι πνεύμα φόβου αλλά πνεύμα δυνάμεως, αγάπης και σοφίας (Β΄Τιμοθ. 1,2), εις ημάς δεν είναι επιτρεπτή καμία αμφιβολία έναντι Υμών, διότι Εσείς μας υποστηρίξατε και  κατά την πρώτην και κατά την δευτέραν, όσο και σε όλες κατά σειράν μέχρι και αυτήν την έκτην απολογίαν της πίστεως ημών, ενώπιον των πολιτικών δικαστηρίων της ΠΓΔΜ.

Ως εκ τούτου, αυτήν την επιστολήν δεν την αναγράφομεν διά να ενθαρύνωμεν την ανδρείαν Υμών εν τη πίστη, η οποία αποδείχθηκε ημίν μέσω των μαρτυριών Υμών και κατά τας προηγούμενας φοράς, καθ΄ ον χρόνον τελούσαμεν υπό κράτησιν, παρά, την αποστέλλομεν προς Υμάς, όπως μοιρασθώμεν μεθ΄ Υμών την χαράν με την οποίαν ο Κύριος μάς χαροποίησε, χαράν η οποία πηγάζει από τα δεσμά του Χριστού, και με την οποίαν χαίρεται καθείς, όστις και ο ίδιος υπομένει τοιαύτα με τον έναν ή τον άλλον τρόπον. Εκείνοι όμως οι οποίοι θα αγαπήσουν τα δεσμά Αυτού έναντι κάθε είδους φυσικής ελευθερίας, θα καταλάβουν και την δική μας χαρά, χαράν με την οποίαν χαίρεται η καρδία ημών όταν φέρομεν εις την μνήμην μας Εσάς και την μέριμναν Υμών δι΄ ημάς. Διότι, κανείς άλλος εκτός από εκείνον που επλήγη από την τρελή αγάπη του Θεού δεν δύναται να ανακαλύπτει και να αναγνωρίζει αυτήν την χαράν, η οποία εκχέεται από τα πάθη, από τη λύπη, τις δυσκολίες, τις φυλακίσεις, τις διώξεις ή τις εξορίες. Εκείνος όμως, που άνοιξε την καρδιά του στο έλεος του Θεού και επέτρεψε να τον τραυματίσει αυτή η ανείπωτη αγάπη, όχι μόνον επιτρέπει αυτή να τον πληγώνει συχνά, αλλά τις πληγές που δέχεται από αυτήν την αγάπη τις εκτιμά περισσότερο απ΄ οτιδήποτε άλλο.

Εκείνοι δε, οι οποίοι γνωρίζουν ότι οι πειρασμοί που υπομένει κανείς ένεκεν του Χριστού αυξάνουν το χάρισμα της χαράς, αυτοί ζηλεύουν τα δεσμά με τα οποία είμαστε δεμένοι στη φυλακή των Σκοπίων, μάλιστα όχι με αρρωστημένη ζήλεια αλλά με συναγωνιστικό καλό ζήλο και αυτός ο ζήλος δεν είναι ίδιος με εκείνων που με κάθε τρόπο προσπαθούν να μας αποτρέψουν από τον σκοπόν μας, ο οποίος δεν είναι άλλος από την ίδιαν την ενότητα της Εκκλησίας. Οι μεν πρώτοι, ζηλεύουν άδολα, με ζήλεια που φαίνεται ότι είναι ζήλος προς τον Θεόν, οι δε άλλοι, ζηλεύουν ημάς με κακεντρέχεια και απροκάλυπτη επιθυμία να κάνουν κακό, υποτιμώντας ακόμη και τα δεινά του Χριστού, μόνον και μόνον επειδή σε αυτήν την στιγμή αυτά έγιναν και δικά μας πάθη.

Τι λοιπόν; Ένα είναι το ζητούμενον, λέει ο απόστολος: «πλὴν παντὶ τρόπῳ, εἴτε προφάσει, εἴτε ἀληθείᾳ, Χριστὸς καταγγέλλεται» (Φιλ.1,18). Όποιος μπορεί να καταλάβει, θα καταλάβει και εκείνο που ακολουθεί: «Ἐμοὶ γὰρ τὸ ζῆν Χριστὸς καὶ τὸ ἀποθανεῖν κέρδος» (Φιλ. 1, 21).

Μπορεί να εκληφθεί ο θάνατος ως κέρδος μόνον εάν προηγουμένως με χαρά αποδεχθεί κάποιος και τις δυσβάσταχτες ταπεινώσεις, τους λοιδωρισμούς, τις βλασφημίες και συκοφαντίες, τους διωγμούς και τις φυλακίσεις διά Χριστόν (Α΄Κορ. 4,9-13). Και αυτό, εάν και εφ΄όσον, στην αδικία που υπομένει δεν απαντάει εκδικητικά, με οργή, με μίσος, πεπεισμένος για της αρετές του. Διότι, κάθε είδος αρετής ξευτίζει όταν έρθει σε επαφή με το μίσος. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίον ο απόστολος προτρέπει τους Κορινθίους στους λοιδωρισμούς να απαντούν με ευλογία, στους διωγμούς με ανοχή και στις βλασφημίες με λόγους φιλικούς.

Όπλον στον πνευματικόν αγώνα αποτελεί η αδυναμία του σταυρού· όπλο για το οποίο οι περισσότεροι σε αυτόν τον κόσμο δεν πιστεύουν ότι είναι νικηφόρο. Στην ουσία όμως, όταν όλα δείχνουν ότι απωλέσαμε όλη μας τη δύναμη, τότε είμαστε αληθινά δυνατοί (Β΄Κορ.12,10). Γι΄ αυτό εμάς, που επιλέξαμε αυτόν τον αγώνα, μας θεωρούν μωρούς,  όπως ακριβώς συνέβαινε και στα χρόνια των αποστόλων (Α΄Κορ.1,23-24). Ποιος, όμως, υπέφερε περισσότερα δεινά από τον ίδιο τον θείον Παύλο; Φυλακισμένος πολλές φορές, ραβδισμένος με ασύλληπτη αυστηρότητα, πολλάκις εν κινδύνοις ακόμη και εις θάνατον. Διήλθε όλων των ειδών τους πειρασμούς, εν ξηρά, εν ερήμω, εν θαλάσση (Β΄Κορ.11,23-29). Όμως δεν προκάλεσαν όλ΄ αυτά, το να χαραχθεί βαθιά μέσα του η πεποίθησις, ότι οι δοκιμασίες οδηγούν στην υπομονή, η υπομονή στο δοκιμασμένο χαρακτήρα και ο δοκιμασμένος χαρακτήρας στην ελπίδα. Η ελπίδα τελικά δεν απογοητεύει (Ρωμ.5,3-5).

Μπορεί, άραγε, να βρεθεί κανείς κακοπροαίρετος που θα πει ότι ο Απόστολος Παύλος ήταν μακράν του Θεού και ότι η οργή του Θεού στράφηκε εναντίον του, και ότι γι΄αυτό του συνέβησαν όλα τα παραπάνω; Αντιθέτως, όλα αυτά εκείνος τα υπομένει με χαρά, λόγω ακριβώς της ζωντανής και φανερής παρουσίας του Θεού σ’ Αυτόν. «Ἀρκεῖ σοι ἡ χάρις μου», του λέει, διότι «ἡ γὰρ δύναμίς μου ἐν ἀσθενείᾳ τελειοῦται» (Β΄Κορ.12,9). Μακάριος ο υπομένων τους πειρασμούς με ελπίδα. Διότι, εάν τους υπομείνει με αταλάντευτη την πίστη εις τα επαγγελλόμενα, «λήψεται τὸν στέφανον τῆς ζωῆς, ὃν ἐπηγγείλατο ὁ Κύριος τοῖς ἀγαπῶσιν αὐτόν» (Ιακωβ.1,12).

Κανένας όμως πειρασμός δεν είναι επάνω από τα όρια αντοχής αυτού που δοκιμάζεται.  Ο Θεός, που είναι καρδιογνώστης και ετάζων τα βάθη της ανθρώπινης ψυχής, που γνωρίζει τις πνευματικές δυνάμεις και ικανότητες του καθενός ξεχωριστά, δεν επιτρέπει στους πειρασμούς που αντιμετωπίζουμε να υπερβαίνουν τα όρια της ανθεκτικότητος ημών. Εκείνος που πιστεύει, σε κάθε δοκιμασία που του δίδεται να αντιμετωπίσει, ταυτόχρονα λαμβάνει και την δύναμιν να την υπερβεί (Α΄Κορ.10,13). Αυτή η υπέρβασις, εντούτοις, δεν είναι πάντοτε ορατή στην αρχή της δοκιμασίας. Είναι κεκρυμμένη μέσα σε ένα πλέγμα υπομονής και ελπίδος, και αποκαλύπτεται μόνον όταν φανούμε υπομονετικοί ως προς τα ελπιζόμενα (Ιακωβ.1,4).

Σε κάθε περίπτωση, δεν είναι ο Θεός εκείνος ο Οποίος μας θέτει εις πειρασμόν. Εις πειρασμόν οδηγούμεθα υπό της προς λάθος κατεύθυνση στραμμένης ιδίας επιθυμίας (Ιακωβ.1,13-14). Αλλά, σε πειρασμούς, και χωρίς την συμμετοχή της θελήσεώς μας, δύνανται να μας οδηγήσουν και εκείνοι οι οποίοι μας ζηλεύουν, που μας μισούν ή έχουν για σκοπό τους να αφαιρέσουν από εμάς την περιουσία μας. Κάποιες φορές λοιπόν, χωρίς αυτό να είναι θέλημα Θεού αλλά ούτε και εξαιτίας δικής μας υπαιτιότητος, υποφέρουμε διάφορους πειρασμούς· σε αυτές τις περιπτώσεις, ο στέφανος που προορίζεται για εμάς θα είναι κατά πολύ ενδοξότερος από εκείνον που θα στεφώμασταν, εάν αντέχαμε κάποια δοκιμασία στην οποία υποπέσαμε εξαιτίας της εσφαλμένα παρασυρόμενης ημών βουλήσεως. Όταν οι άλλοι μας παρασύρουν στο πειρασμό, τότε αυτό μπορεί να ονομαστεί πάθος. Ο μισθός, δηλαδή, για τα υπομείναντα πάθη τα οποία ανεχθήκαμε με ευχαριστία και χωρίς γογγυσμούς, χωρίς να καταβληθούμε από μίσος προς εκείνους που μας έσπρωξαν στο ακούσιον πάθος και τα ανεπιθύμητα δεινά, θα είναι μεγαλύτερος και από εκείνον που χαρίζεται για την ενάρετη και στολισμένη με κάθε αγαθοεργία ζωή κάποιου.

Παράδειγμα όλων αυτών είναι ο μακάριος Ιώβ. Πότε αυτός αποδείχθηκε περισσότερο άξιος για το στέφανο; όταν διέπρεψε με έργα αγαθά όπως η φιλοξενία, η συμπόνοια, οι ελεημοσύνες, οι φιλανθρωπίες, η δικαιοσύνη, η φιλοπονία, η πραότητα, η σοφία, η εγκράτεια και πολλά άλλα; ή μήπως, όταν φάνηκε υπομονετικός στα δεινά τα οποία επ΄ ουδενί δεν άξιζε, δεχόμενος επιθέσεις από διαβολική ζήλεια και μὀνον; Οπωσδήπωτε, οι αγαθοεργίες του Ιώβ είναι αναμφισβήτητες και υπέρ αρκετές για την απόκτηση του στεφάνου, όμως η υπομονή των αδίκως προκληθέντων αυτώ παθημάτων αναδεικνύει τον Ιώβ ακόμη πιο άξιο. Η υπομονή των παθών αποτελεί το δυσκολότερο μέρος του αγώνος μας,  κατά το οποίον για τη νίκη, πέραν της μεγάλης επιμονής και καρτερίας, είναι απαραίτητη και η ανυπολόγιστη αγάπη προς τον Θεόν.

Όταν υποφέρουμε αδίκως και ένεκεν της αγάπης του Χριστού, στην ουσία γινόμαστε συμμέτοχοι των αδίκων Αυτού παθών, αλλά συνάμα και Εκείνος γίνεται μέτοχος του δικού μας πόνου. Τοιαύτη ακριβώς συσσωμάτωση μετά του Χριστού είναι που μας δίδει και την μεγαλύτερη παρηγορίαν στα πάθη μας. Η ζωή μας είναι κεκρυμμένη στην ζωή του Χριστού και ημείς ήδη έχουμε αποθάνει εν Χριστώ (Κολ.3,3), όπως και ο Ίδιος έχει αποθάνει για εμάς εφάπαξ. Εντούτοις, όταν οι πολιτικές αρχές στην πατρίδα μας συνειδητοποίησαν ότι για εκείνον που έχει αποθάνει εν Χριστώ και εκ νέου έχει γεννηθεί ως αιχμάλωτος της αγάπης Αυτού, η κάθειρξη σε φυλακές δεν μπορεί να προξενήσει ούτε πόνο ούτε πληγές, αποφάσισαν να επιτεθούν στους πιο αγαπημένους, στους αξιοσέβαστους Επισκόπους και τους ευλαβεστάτους ιερείς, στους μοναχούς και τις μοναχές, χωρίς να εξαιρέσουν ούτε το λογικόν ποίμνιον, μεταξύ αυτού και ανήμπορους ηλικιωμένους ανθρώπους. Τους σέρνουν σε δικαστικές αγωγές με κατηγορίες εναντίων των, προκειμένου να τους καταστήσουν συμμέτοχους κακών για τα οποία πρώτον ημάς, ψευδώς και χωρίς καμία τύψη συνειδήσεως κατηγόρησαν και επιβάρυναν. Τοιουτοτρόπως, εξισώθησαν με εκείνους τους διώκτες της Εκκλησίας των πρώτων αιώνων, γενόμενοι και οι αυτοί διώκτες του Ιδίου του Χριστού, διότι εκείνος που καταδιώκει τα μέλη του Σώματος Αυτού, που δεν είναι άλλο από την Εκκλησίαν Του, διώκει Αυτόν τον Ίδιον τον Κύριον ημών, ο Οποίος κατοικεί μέσα εις τον καθένα από εμάς ξεχωριστά και μέσα σε όλους εμάς μαζί.

Εάν τα δεσμά της φυλακής δεν μας έχουν καταβάλει με την βαρύτητά τους, ο πόνος για τα δεινά στα οποία υποβλήθηκαν οι αδελφοί ημών αρχιερείς, οι κληρικοί, οι μοναχοί και ο πιστός καθ΄ ημάς λαός του Θεού, μας έχουν κόψει σαν το πιο κοφτερό δρεπάνι και έχουν ενχύσει εις τα σπλάχνα ημών πικρόν ποτήριον όξους και χολής. Ασυγκρίτως οδυνηρότερη είναι η πληγή που προκλήθηκε εις ημάς από τα δεινά αυτών που αγαπούμε, από την πληγή για τα δικά μας πάθη. Διότι, όντως, σε εκείνον που είναι εν Χριστώ νεκρός, η αγάπη ακριβώς προς τα αγαπημένα του πρόσωπα δεν του επιτρέπει αληθώς και καθ΄ ολοκληρίαν να αποθάνει. Ο αγαπών, θέτει εαυτόν εις διάθεσιν εκείνου που αγαπάει, καρτερώντας την στιγμή που, αν χρειαστεί, και θα αποθάνει χάριν αυτού. Έτσι μας δίδαξε ο Σωτήρ ημών, όταν μας είπε, ότι μείζον αυτού δεν υφίσταται, από το να δίδουμε την ίδια μας τη ζωή για εκείνους που αγαπούμε (Ιωαν.15,13).

Μας είπε όμως και το εξής: «Μὴ φοβηθῆτε ἀπὸ τῶν ἀποκτεννόντων τὸ σῶμα, τὴν δὲ ψυχὴν μὴ δυναμένων ἀποκτεῖναι» (Ματθ.10,28). Δεν δύνανται οι διώκτες ημών να βλάψουν τις ψυχές μας, αν και ήδη έχουν καταφέρει να βλάψουν την σωματική υγεία κάποιων από εμάς. Δεν κατάφεραν όμως, με τη δύναμη της εξουσίας, να μας ταλαντεύσουν εις την πίστην προς Εκείνον που προσδωκούμε να έλθει για να μας ενδύσει το νέο σώμα, αυτό που είναι αντάξιο των ανεκτίμητων ψυχών μας, με τις οποίες μας προίκησε ο Κύριος. Και όταν είναι ο Θεός μεθ΄ ημών, τις δύναται εναντίον ημών; Δεν εφείσθη, όμως, ο Θεός, ούτε του μονογενούς Αυτού Υιού, μας θυμίζει ο ιερώτατος Παύλος, και παρέδωκεν Αυτόν θανάτω δι΄ ημάς. Συνεπώς, αδελφοί μου, εάν δι΄ ημάς παραδίδει τον Υιόν Του τον αγαπητόν εις το πάθος, αυτό σημαίνει ότι δεν θα παραμείνει αδιάφορος και αδρανής ούτε όταν κάποιος αποπειραθεί να αγγίξει όχι μόνον το σώμα μας, αλλά και την ψυχή μας.

Έχουν την δύναμιν οι διώκτες ημών ψευδώς να μας ενοχοποιήσουν και με τον πιο απρεπή τρόπο να μας συκοφαντήσουν, μπορούν να μας δικάσουν και να μας καταδικάσουν, μπορούν να μας φυλακίσουν και διώξουν, μπορούν με τη δύναμη του  εξαναγκασμού σε κάτι στο οποίο μπορεί να καταφεύγει κάθε ανεύθυνη γήινη εξουσία, να πολλαπλασιάσουν τα σωματικά μας βάσανα έως τα όρια της ανθεκτικότητός μας. Μπορούν, όμως, έτσι άραγε, να μας χωρίσουν από την αγάπη του Χριστού; Δύνανται, μήπως, τα δεινά, οι απειλές, οι διώξεις, η πείνα, η γύμνια, οι κίνδυνοι, ή ακόμη και αυτός ο μαρτυρικός θάνατος, να μας χωρίσουν από τον Χριστό; - ρωτάει ο απόστολος Παύλος τους Ρωμαίους. Και απαντάει έτσι όπως θα απαντούσε κάθε ένας από εμάς, τους χτυπημένους και σκλαβωμένους από την τρελή αγάπη του Θεού «πέπεισμαι γὰρ ὅτι οὔτε θάνατος οὔτε ζωὴ οὔτε ἄγγελοι οὔτε ἀρχαὶ οὔτε δυνάμεις οὔτε ἐνεστῶτα οὔτε μέλλοντα οὔτε ὕψωμα οὔτε βάθος οὔτε τις κτίσις ἑτέρα δυνήσεται ἡμᾶς χωρίσαι ἀπὸ τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ τῆς ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ τῷ Κυρίῳ ἡμῶν» (Ρωμ.8,38-39).

Γι΄ αυτό, μην ανησυχείτε υπέρ του δέοντος, αδελφοί, ούτε για τα δικά μας δεσμά ούτε για τους διωγμούς εναντίον μας, των οποίων το τέλος δεν λέει να φανεί στον ορίζοντα. Γιατί δεν έχουμε εδώ μόνιμη πολιτεία αλλά λαχταρούμε την μελλοντική (Εβρ. 13,14). Ας μην Σας ανησυχούν ούτε οι ψευδείς κατηγορίες με τις οποίες κάποιους από Εσάς σας αντιμετωπίζουν σαν συμμέτοχους στις συκοφαντίες εναντίον ημών, θέλοντας έτσι να εντροπιάσουν την αφοσίωσήν μας στον Θεό και την Εκκλησία. Ο Κύριος μάς διδάσκει να μην μεριμνούμεν για το τι θα απολογηθούμε όταν μας παραδώσουν στα δικαστήρια. Αυτός θα μας φωτίσει εκείνη την ώρα τι να είπωμεν, διότι δεν θα είμαστε εμείς εκείνοι που θα μιλούμε ενώπιον των δικαστών, αλλά το Πνεύμα του Πατρός ημών το λαλούν εν ημίν (Ματθ. 10,19-20). Για εμάς που είμαστε στην Εκκλησία και προικιστήκαμε από το Θεό με όλα τα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος, επειδή η συμμετοχή έστω και σε ένα μέρος και μόνον του πιο μικρού χαρίσματος είναι αρκετό να μας καταστήσει κοινωνούς των μεγαλυτέρων δωρεών του Θεού, είναι χαρακτηριστικό να λέμε μόνον την αλήθεια, διότι αυτή για εμάς σημαίνει την ίδια τη ζωή. Εντούτοις, δεχτείτε σαν κάποια εκ των προτέρων γνώση, και την καθόλου μικρή δική μας εμπειρία από τα δικαστήρια της πατρίδος μας και τις εναντίον ημών άδικες και παράνομες αποφάσεις τους. Όταν οι δικαστικές αποφάσεις είναι υπό επιρροή από τις πολιτικές καταστάσεις, όπως άλλωστε συμβαίνει με όλες τις σχετικές με την Ορθόδοξο Αρχιεπισκοπή Αχρίδος δικαστικές διαδικασίες τα τελευταία δέκα χρόνια, τότε η δικαιοσύνη στερείται της αισθήσεως του δικαίου και η αλήθεια ουσιαστικά παραγνωρίζεται. Και παρ΄ όλο που έχουν θεσμοθετηθεί για να κρίνουν με βάση το δίκαιο και την αλήθεια, τα δικαστήρια που κρίνουν εμάς, είναι σαν να έθεσαν για σκοπό τους να κάνουν ακριβώς το αντίθετο.

Ως εκ τούτου, είναι δυνατόν να μας δημιουργηθεί η εντύπωσις, ότι από μια τέτοια εν γένει κατάσταση δεν διαφαίνεται καμία διέξοδος. Αλλ΄ όμως, δεν υπάρχει χώρος για απογοήτευση. Εμείς είμεθα πήλινα δοχεία αδύναμοι, ευθραύστοι, φτωχοί για κάποιους ίσως μηδαμινοί και ανάξιοι. Για το Θεό, όμως, έχουμε ανεκτίμητη αξία (Β’Κορ. 4, 7-8). Ας επιρρίψομεν επ΄ Αυτόν πάσαν τήν μέριμναν ημών, διότι Αυτός νοιάζεται και ενδιαφέρεται δι΄ ημάς (Α΄Πετρ. 5, 7). Όσο περισσότερο συμμετέχουμε εις τα πάθη του Χριστού, τόσο περισσότερο έχουμε τη δική Του στήριξη. Ακόμα και τότε όταν περνάμε μέσα από λύπες εξαιτίας αναξιοπαθούντων δεινών που μας βρίσκουν στη ζωή, αυτό συμβαίνει ένεκεν της υποστηρίξεως και της σωτηρίας μας. Κι όταν ο Θεός στηρίζει κάποιον που πάσχει, δι΄ αυτού στηρίζει και εκείνους που μέσω των δεσμών της αγάπης συμμετέχουν στα δεινά του αναξιοπαθούντος.

Όπως οι Κορίνθιοι, μέσω των δεσμών της αγάπης, συνέπασχον με τον απόστολο Παύλο, και ως εκ τούτου, εύλογα Εκείνος ανέμενε να βοηθηθούν αυτοί από τον Θεόν (Β΄Κορ. 1,3-11), ούτως και ημείς ικετεύομεν τον Κύριον και αναμένομεν να Σας αναζωπυρώσει την πίστη εις την επαγγελία Αυτού, να Σας κραταιώνει και να Σας παρηγορεί στον αγώνα με τις δοκιμασίες στις οποίες Σας έσπρωξε η κακία των σχισματικών και να Σας ρυσθεί οριστικώς από αυτά που θα μπορούσαν να υπερβούν τις δυνάμεις Σας εις το να αντέξετε και να νικήσετε.

Αλλά σε εκείνους που γεύτηκαν τον πόνο που προκαλούν τα βάσανα στα οποία τους έριξε ο φθόνος των εχθρών τους, δεν χρειάζονται περαιτέρω εξηγήσεις γιατί είναι  «ἀγαθὸν πεποιθέναι ἐπὶ Κύριον ἢ πεποιθέναι ἐπ᾿ ἄνθρωπον» (Ψαλ. 117,8), όπως είναι καλύτερο και το να αναζητούμε καταφύγιο στο Θεό παρά να ελπίζουμε μόνον στους ανθρώπους και στους κοσμοκράτορες του αιώνος τούτου (Ψαλ. 117,8-9). Η ωμότητα και η αναισθησία των ανθρώπων μπορούν συχνά να είναι χειρότερες και από εκείνη την κακία του διαβόλου, και γι΄ αυτό ο θεόπνευστος Δαυίδ επιλέγει ως καλύτερο το να πέσει κανείς στα χέρια του Θεού, ακόμη κι αν πρόκειται για θεία τιμωρία, παρά να πέσει στα χέρια ανθρώπων και να γίνει έρμαιο της εκδίκησής τους (Β΄Σαμ. 24,12).

Οι υποσχέσεις που δίνει ο άνθρωπος είναι άστατες και συχνά εξαρτώνται από το ατομικό συμφέρον. Οι υποσχέσεις που επαγγέλλεται ο Θεός εκπληρώνονται σίγουρα, κάθε μια στην ώρα της, όταν ο Κύριος αποφασίσει ότι είναι το πιο ωφέλιμο. Εκείνο που ο Θεός υπόσχεται το σφραγίζει και το υπογράφει με το αίμα που έχυσε στο σταυρό. Γι΄ αυτό, όταν μας έρχεται να αναστενάξουμε βαθιά, θλιμμένοι από το βάρος των δυσκολιών, αισθανόμενοι ότι δεν έχουμε κανένα άλλο στήριγμα παρά μόνον τον Θεό, αναστενάζουμε αλλά χωρίς να απελπιζόμαστε, διότι «τί γάρ μοι ὑπάρχει ἐν τῷ οὐρανῷ, καὶ παρὰ σοῦ τί ἠθέλησα ἐπὶ τῆς γῆς;» (Ψαλ. 72,25).

Ο Θεός ημών, εντούτοις, θα εισακούσει και θα παρηγορήσει σίγουρα ημάς, ιδιαιτέρως δε, εφόσον καταφέραμε να εφαρμόσουμε εκείνο το τελειώτερο το οποίο εντέλλεται ημίν, να αγαπούμε τους εχθρούς μας (Ματθ. 5,44). Να προσεύχεσθε για το καλό των διωκτών Υμών, να ζητάτε την ευλογία του Θεού γι΄ αυτούς, και όχι να τους  καταριέστε (Ρωμ. 12,14). Ω, ποία μεγαλειότις, ω, ποία τελειότις! Το να σεβόμαστε τις αρχές του κράτους φαίνεται κάπως φυσικό ύστερα από αυτό που λέει ο απόστολος των εθνών στους Ρωμαίους, (Ρωμ. 13,1-7), ακόμη και το να προσευχόμαστε για τους έχοντας την εξουσία (Α΄Τιμ. 2,2), αλλά το να προσευχόμαστε για τους εχθρούς, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων των αρχόντων που είναι εχθρικά διακείμενοι προς την Εκκλησία, ε, αυτό πια, είναι παράδοξο! Παρ΄ όλα αυτά, δεν είναι άραγε γεμάτη η Εκκλησία μας από διαφόρων ειδών παράδοξα; Δεν είναι ακατανόητα παράδοξον η ενσάρκωση της υποστάσεως του Υιού του Θεού; Δεν είναι παράδοξον η άσπορος σύλληψις του Χριστού και η υπέρ φύσιν γέννησίς Του από Παρθένο; Δεν είναι άραγε παράδοξον το ότι τρώγοντας ψωμί και πίνοντας κρασί γινόμαστε μέλη του Σώματος του Χριστού και με αυτό και μέτοχοι της εν Θεώ ζωής;

Οπότε, το να αγαπάει κάποιος τους εχθρούς του, και να ζητάει το έλεος του Θεού γι΄ αυτούς είναι όντως παράδοξον. Όμως, ακριβώς αυτή η παραδοξότητα είναι που μας κάνει να ομοιάζουμε με τον Ίδιον τον Θεόν. Η κρίσις και η εκδίκησις είναι του Θεού. Εκείνος είπε ότι σε Αυτόν ανήκουν η εκδίκησις και η ανταπόδωσις. Ο Κύριος θα δικαιώσει τον αδικημένον (Δευτ. 32,35-36) και είναι φοβερό να πέσει κανείς στα χέρια του αληθινού Θεού (Εβρ. 10, 31). Αυτός δεν τιμωρεί πάντοτε τους αδίκους· αλλά ακόμη, κι όταν τους τιμωρεί δεν το κάνει πάντοτε με ορατό τον τρόπο. Διότι, εάν τιμωρούσε όλους τους ενόχους κατά τάξην, και εάν το έκανε αυτό με ορατό τρόπο, τί θα απέμενε να συντελεστεί για την τελευταία Κρίση;

Σε τούτον τον κόσμο, αγαπημένοι μας αδελφοί, υποφέρουν και οι καλοί και οι κακοί. Αλλά, αν και τα παθήματα είναι ίδια, και για αυτούς που κατά κάποιο τρόπο τα αξίζουν και για εκείνους που δεν έχουν καμία υπαιτιότητα, εντούτοις, η διάκρισις μεταξύ των μεν και των δε, δεν εξαφανίζεται, λέει ο ιερός Αυγουστίνος. Υπάρχει διαφορά μεταξύ αυτών που υποφέρουν, ακόμη κι αν ο τρόπος που υποφέρουν τα δεινά είναι όμοιος, έστω και ο πόνος ακόμη να είναι ίδιος, όμως ούτε η καταδίκη, αλλά ούτε η βοήθεια που είναι του Θεού είναι ίδιες. Όπως ακριβώς μέσα στην ίδια φωτιά ο χρυσός αστράφτει ενώ τα άχυρα καίγονται, ή όπως κάτω από το ίδιο αλώνι, τα στάχια κόβονται ενώ το σιτάρι αλωνίζεται, έτσι και όταν η ίδια δύναμη χτυπάει, τους μεν καλούς τους δοκιμάζει, τους καθαρίζει, τους διορθώνει, τους δε κακούς τους τιμωρεί, τους συντρίβει και τους διαλύει. Έτσι, κατά τον ίδιο πειρασμό, οι κακοί καταρώνται και βλασφημούν τον Θεό ενώ οι καλοί προσεύχονται και Τον δοξολογούν. Δεν είναι, λοιπόν, πρωτίστως σημαντικό το ποια και πόσα είναι τα βάσανα, αλλά το ποιος και πώς τα υπομένει.

Εν τέλει, δεν είναι, άραγε, περισσότερο μακάριοι εκείνοι ακριβώς οι ονειδιζόμενοι, οι δεδιωγμένοι και υβριζόμενοι με ψευδείς και πονηρές κατηγορίες ένεκεν του Χριστού (Ματθ. 5,11); Το αποκορύφωμα όλων των μακαρισμών δεν είναι στην πραότητα, ούτε στην καθαρότητα της καρδίας, ούτε ακόμη, στην ειρήνη της ψυχής και στην μετάδοση αυτής, ούτε καν, στην δικαιοσύνη. Το αποκορύφωμα είναι στο χάρισμα του να υπομένει κάποιος την αδικία, τους ονειδισμούς, τους διωγμούς και τις συκοφαντίες χάριν της ζωής εν Χριστώ. Κι όταν ο άνθρωπος αγγίξει αυτήν την κορυφή τότε η χαρά μόνη της τον επισκέπτεται, μη ερχόμενη αυτή κατ΄ αναλογίαν με τα έργα, ούτε πάλι ως αμοιβή για τους μεγάλους άθλους και τις αρνήσεις, αλλ΄ όπως είπαμε στην αρχή, έρχεται ως χάρις, ως υπέροχο και τέλειο δώρο του ελέους του Θεού.

Αυτή η εγκύκλιος επιστολή, αγαπημένοι μας εν Χριστώ αδελφοί και αδελφές, είναι γραμμένη στο κελί των προφυλακισμένων των φυλακών των Σκοπίων όπου είμεθα εγκλεισμένοι ήδη εδώ και δέκα μήνες. Οι συνθήκες κάτω από τις οποίες κρατούμεθα είναι ωμές και απάνθρωπες. Κατά τους θερινούς μήνες, σχεδόν καθ΄ όλη τη διάρκεια της ημέρας δεν είχαμε νερό, με λίγη τροφή και κανενός είδους ιατρική παρακολούθηση. Κλειδωμένοι για 23 ώρες και με μία μόνον ώρα παραμονής στον καθαρό αέρα την ημέρα. Κάθε τι που λαμβάνουμε περνάει από ενδελεχή έλεγχο και για οτιδήποτε είναι γραμμένο σε ξένη γλώσσα περιμένουμε μήνες την άδεια από το δικαστήριο για να μας παραδοθεί. Παρ΄ όλα αυτά, ο άνθρωπος είναι εικόνα του Θεού και διαθέτει χαρίσματα ώστε να μπορεί να προσαρμόζεται στις εξωτερικές συνθήκες, και έτσι, κάθε προφυλακισμένος, αργά ή γρήγορα, αποδέχεται την ωμά διαγραφόμενη πραγματικότητα και ζει σ΄ αυτήν και μαζί μ΄ αυτήν. Οι περισσότεροι από τους προφυλακισμένους δεν έχουν  καταδικαστεί, αυτοί ή περιμένουν την ημέρα της δίκης τους ή την απόφαση της καταδίκης τους. Αυτή ακριβώς η αβεβαιότητα είναι το πιο δύσκολο πράγμα στην προφυλάκιση. Ο άνθρωπος μπορεί να συνηθίσει τον αποπνικτικά μικρό χώρο του κελίου των ελάχιστων τετραγωνικών μέτρων να τον μοιράζει και με άλλους συγκρατούμενους του, μπορεί να προσαρμοστεί και σε μια ζωή μέσα σε τέσσερις υγρούς και μουχλιασμένους τοίχους, ακόμη και η έλλειψη τροφής και ιατροφαρμακευτικής περιθάλψεως δεν μπορούν να τον πτοήσουν τόσο, όσο έχει τη δύναμη αυτό να το κάνει και να τον πτοήσει η αναμονή της εκδικάσεως της υποθέσεώς του και η δικαστική απόφασις.

Η κατάστασις των προφυλακισμένων ίσως μπορεί να συγκριθεί με αυτήν των εγκληματιών που μετά τον θάνατό τους αναμένουν την προσωρινή τους καταδίκη. Αυτοί, αργότερα, ύστερα από την τελική κρίση, θα εκτίσουν την ποινή τους, αλλά η ίδια η αναμονή της ποινής είναι ήδη ποινή. Εάν θα μπορέσουμε να ισχυριστούμε για τους εγκληματίες, ότι και πριν από την δίκαια απόφαση για την κόλαση ήδη την περιμένουν αυτή σε ένα είδος κολάσεως, τότε για τους προφυλακισμένους μπορούμε να πούμε, ότι τελούν υπό δεσμά, συχνά πιο βαριά από εκείνα που θα αντιμετωπίσουν ύστερα από την εκδίκαση και την απόφαση.

Ύστερα από όλα αυτά, θα θέλαμε μόνον να Σας παρακαλέσουμε έτσι όπως ο Απόστολος Παύλος παρακαλεί τους φωτισμένους «μιμνήσκεσθε τῶν δεσμίων ὡς συνδεδεμένοι, τῶν κακοχουμένων ὡς καὶ αὐτοὶ ὄντες ἐν σώματι» (Εβρ. 13, 3).

Ενθυμήσθε ημάς αλλά μην μεριμνάτε υπέρ του δέοντος περί ημών. Τα άδικα δεσμά ελευθέρωσαν πολλούς από τις αμαρτίες τους, τις εκούσιες και τις ακούσιες. Έτσι και τα δικά μας αυτά δεσμά και δεινά, εάν τα υπομένουμε εξ αιτίας κάποιας αμαρτίας με την οποίαν κάποιον αδικήσαμε ή βλάψαμε, είναι δίκαια. Εάν πάλι, δεν υποφέρουμε εξ αιτίας κάποιων δικών μας αμαρτιών, τότε αυτοί οι πόνοι και τα βάσανα που υπομένουμε θα συντελέσουν μόνον εις το εκτυπώτερον μετασχείν του Χριστού και Υμών. Τα από αδικία πάθη, εν Χριστώ αγαπημένοι αδελφοί, είναι ο συντομότερος δρόμος προς τα βάθη της θεογνωσίας. Οπωσδήποτε, όταν τα πάθη αυτά γίνουν αποδεκτά εκουσίως, χωρίς εναντιόσεις και αντιρρήσεις και όταν υποστούν με χαρά. Με τα παθήματα και τις συμφορές που μας βρίσκουν, ιδιαιτέρως δε, εάν αυτά είναι αναξιοπαθούντα βάσανα, ανακαλύπτουμε και αληθινά επιβεβαιώνουμε το κατά πόσον είμεθα πλησίον του Θεού, ή καλύτερα, το πόσον Αυτός μας πλησίασε.

Ημείς πλησιάζουμε Αυτού, όταν με τα παθήματα μας συμμετέχουμε στη δική Του θυσία για τη ζωή του κόσμου. Μόνον η δική μας θυσία δεν είναι αρκετή για την συμφιλίωσή μας με το Θεό. Γι΄ αυτό και ήταν απαραίτητη η θυσία του Χριστού. Όμως, η θυσία που εμείς προσφέρουμε, κάποτε μπορεί να μας συμφιλιώσει μεταξύ μας. Εάν αυτή η δική μας ελάχιστη θυσία, την οποίαν εκουσίως και εθελουσίως προσφέρομεν εις τον Θεόν, συντελέσει εις το να επέλθει πλήρης συμφιλίωσις μετά των σχισματικών και εις την υπέρβασιν του υπάρχοντος σχίσματος, τότε όλα όσα υπομένουμε τα δέκα τελευταία χρόνια, μεταξύ των άλλων μερικές διώξεις, εξορίες και μεγάλο αριθμό φυλακίσεων, ας είναι από εμάς μόνον ένα μικρό λιθαράκι προς εκείνο το οποίον είναι το πιο πολύτιμο για την Εκκλησίαν, και αυτό είναι  η Ενότητά Της.

Έτι ευχόμεθα, προς τον Θεόν και Πατέρα, να Σας ενισχύει και να Σας στερεώνει στην ενότητα μετά του αγαπημένου Αυτού Υιού, ώστε συναζόμενοι εν ενί Σώματι συνεργεία του Αγίου Πνεύματος, από κοινού να δοξάζομεν τον εν Τριάδι Θεόν, αναμένοντας την παρουσία του Χριστού, διότι εν Αυτώ απεθάνομεν, και η ζωή ημών κέκρυπται σύν τω Χριστώ εν τω Θεώ. Και όταν ο Χριστός φανερωθεί, η ζωή ημών, τότε και ημείς συν Αυτώ θα φανερωθούμε δοξασμένοι στην παρουσία Του (Κολ. 3, 3-4).

08/21 Σεπτεμβρίου  2012
η Γέννηση της Θεοτόκου
Τμήμα προφυλακίσεως του ποινικού σωφρονιστικού ιδρύματος
Φυλακών  Σκοπίων

Ο  υπέρ Υμών ευχέτης προς Κύριον
Ο Αρχιεπίσκοπος Αχρίδος και
Μητροπολίτης  Σκοπίων
Ι ω ά ν ν η ς

+Јован

милошћу Божјом Архиепископ охридски и Митрополит скопски Цркви у којој је од Бога постављен да архиепископује и свим Црквама у икумени сабраним у телу Христовом и Духом Светим свезаним, из затвора у Скопљу, где је затворен већ шести пут у последњих десет година,

шаље ову

Другу, из затвора, Окружну посланицу

Када стекнемо љубав Христову и добродетељ, доликује да поднесемо и гоњења Њега ради, ако треба и прогонство да прихватимо, па и да чујемо о себи и најнеприличније клевете, и свему томе још и да се радујемо - каже блажени Никола Кавасила. Тада, кад се у човеку распламти та божанствена љубав и када добродетељи засветле у њему, он бива спреман, не само да подноси страдања, не само да трпи злодела и затворске вериге, већ је спреман и да им се радује. Радост, пак, не раздаје се према заслугама, она никако није награда за подвиге, она је благодат, прекрасан и савршен дар милости Божје узрокован једино избором Оца да уђемо у Његову радост (Мт. 25,21-23). Они, пак, који су ушли у радост Оца, радују се радошћу Христовом, те тако, оно што Христа радује, Он чини да радује и оне који су Његови, а суштински Он се Сам у Себи радује.

Будући да ви који сте у Телу Његовом и радујете се Његовом радошћу, лако ћете препознати радост којом смо обрадовани изнова стављени у окове Христа ради, вама намењујемо ову, по реду другу, посланицу написану у затвору, да би вас замолили да се сећате наших окова и да нас се не срамите, зато што смо још увек везани њима.

Када је божествени Павле захтевао од Тимотеја да се не срами његовог затвора (2Тим. 1,8), није учинио то да би га прекорио због тога што се он стидео Павлових верига, већ је то учинио не би ли га охрабрио да прихвати и поднесе сопствене, ако до тога дође. Ако је донекле Павлу и било допуштено да има мрву сумње у колебљивост неких који још увек нису били чврсти у вери, и још су били на млечној храни (1Кор. 3,2), те при првом његовом исповедању пред судом, нико га није подржао већ су га сви напустили (2Тим. 4,16), и зато каже Тимотеју да Дух који нам је Бог дао, није дух страха, већ дух силе, љубави и мудрости (2Тим. 1,2), нама није допуштена никаква сумња у вас, јер ви сте нас подржали при првом, и при другом и све тако редом до овог шестог нашег исповедања вере пред грађанским судовима у Републици Македонији.

Тако, ову посланицу не пишемо са намером да бодримо вашу мужественост у вери која се показала кроз вашa сведочењa док смо ми у затвору, већ је шаљемо да поделимо са вама радост којом нас је Господ обрадовао, радост која се точи од верига Христових, a којом се радује свако ко на један или други начин учествује у њима. Они, пак, који више воле вериге Његове наспрам сваког вида физичке слободе, они ће разумети и нашу радост којом се радује срце наше када се сећамо вас и на вашу бригу за нас. Нико други осим оног који је рањен лудом љубављу Божјом, не зна да открива и препознаје ту радост која се излива из страдања, из жалости, из тешкоћа, од затвора, од прогона. Но, онај који је отворио срце своје за примање милости Божје и допустио да буде рањен том непојмљивом љубављу, не само да допушта да често буде рањаван њоме, већ ране задобијене од такве љубави цени изнад свега.

Они пак, који знају да искушења претрпљена Христа ради, увећавају дар радости, они нам завиде на оковима којима смо оковани у Скопском затвору, свакако не болном, већ суревњивом завишћу, а таква завист није иста са злурадом завишћу оних који на сваки начин покушавају да нас спрече у постављеном циљу према јединству Цркве. Први дакле, завиде незлобиво, завишћу која се препознаје као ревност Богу, а други завиде пакосном и нескривеном жељом да наштете, презирући чак и окове Христове, само зато што су у овом трену они постали и наши окови.

Шта дакле? Једно је битно, каже апостол: „Било како му драго, дволичењем или истином, Христос се проповеда;“ (Фил. 1,18). Онај који разуме, разумеће и оно што следи: „Јер је мени живот Христос, а смрт добитак.“ (Фил. 1,21).

Може неко да прими смрт као добитак, само ако је претходно радошћу примио тешко поднесива понижења, исмевања, клевете, гоњења и затварања Христа ради (1Кор. 4,9-13). И то само ако на неправду која се подноси не одговори одмаздољубиво, гневно, мржњом и са самоувереношћу за своје врлине. Јер сваки вид врлине тамни у додиру с мржњом. То је разлог што Апостол убеђује Коринћане да на исмевања треба да одговоре добрим речима, на гоњења трпљењем, на клевете пријатељским речима.

Оружје у духовној борби је слабост крста, оружје за које, већина на овом свету не верује да је победоносно. У суштини, тада кад се чини да смо изгубили целокупну снагу, тада смо најјачи (2Кор. 12,10). Зато нас, који смо одабрали тај начин борбе, сматрају лудима, управо као што се дешавало и у апостолско време (1Кор. 1,23-24). Ко је више претрпео од блаженога Павла? Затваран много пута, бичеван незамисливом грубошћу, много пута пред опасности да буде и усмрћен. Прошао је најразличитије видове искушења, на копну, у пустињи, на мору (2Кор. 11,23-29). Но, није ли управо то узроковало да се дубоко у њему уреже сазнање, да искушење приводи трпљењу, а трпљење ка провереном карактеру, а проверени карактер ка нади. А нада, пак, никога од нас неће посрамити (Рим. 5,3-5).

Неки злобник ипак може, да каже за апостола Павла да је он био далеко од Бога и да је гнев Божји био окренут према њему, те му се зато дешавало горепоменуто? Напротив, све то он подноси са радошћу управо зато што је Бог био с њим. „Доста ти је моје благодати“ – говори му - „јер сила Божја у слабости човечијој се пројављује у пуноћи“ (2Кор. 12,9). Блажен је онај човек који подноси искушења са надом. Јер, ако их поднесе без смутње вере у обећано, задобиће награду вечног живота коју је Бог обећао онима који га љубе (Јак. 1,12).

Ниједно искушење није изнад мере онога који је кушан. Бог који је срцезналац и који познаје дубине људске душе, зна духовне снаге и способности сваког понаособ, па не допушта искушења која подносимо да надиђу праг наше издржљивости. Онај ко верује, сваким искушењем које прима, истовремено прима и излаз из њега (1Кор. 10,13). Но, излаз није увек уочљив од самог почетка. Он је сакривен у сплету трпљења и наде, и открива се тек када се покажемо трпељиви у надању (Јак. 1,4).

Свакако, није Бог тај који нас поставља у искушења. У искушења нас води наша погрешно усмерена воља (Јак. 1,13-14), али у искушењима и без учествовања наше воље могу нас поставити и они који нам завиде, који нас мрзе или имају пак за циљ, да нам одузму оно што поседујемо. Понекад дакле, нити Божјом вољом, нити пак нашом кривицом, трпимо искушење, но у том случају, венац који нам се спрема је већи и од оног којег би добили уколико трпимо искушење у које смо запали погрешним усмеравањем свог самовлашћа. Када нас други увлаче у искушење, онда се то може назвати страдање. Награда пак, за претрпљено страдање, које смо поднели благодарношћу и без пркоса, и нисмо се помрачили мржњом према онима који су нас гурнули у нежељено страдање, већа је и од оне која се даје за живот украшен добродетељима.

Пример тога је блажени Јов. Када се он показао достојнијим за венац, када је светлео добродетељима: гостопримства, састрадања, милости, човекољубља, праведности, трудољубивости, кротости, мудрости, уздржања и још много других, или тада када се показао трпељив у страдањима која ничим није заслужио, нападнут само ради зависти ђавоље? Свакако да су добродетељи Јовове неоспорне и сасвим довољне за венац, но подношење неправедно изазваних страдања, чине га још достојнијим. Подношење страдања је онај тежи део борбе, у којој је за победу, покрај великог трпљења, потребна и велика љубав према Богу.

Када страдамо неправедно и због љубави према Христу, ми у суштини постајемо причасници Његовог неправедног страдања, но уједно и Он постаје учесник наше боли. Управо оваква сутелесност са Христом, нам и даје највећу утеху у страдању. Наш је живот скривен у Христовом и ми већ умресмо у Христу (Кол. 3, 3), као што је и Он једном умро за нас. Међутим, када су власти у нашој отаџбини схватиле, да за оног који је у Христу умро и изнова се родио као заробљеник Његове љубави, страдање у затвору не може да изазове ни бол, ни рану, решили су да посегну по најљубљенијима, по бесцењеним Епископима и часним презвитерима, по монасима и монахињама, али нису изоставили ни словесно стадо, а међу њима и занемоћале старце. Подигли су оптужнице и против њих, не би ли их начинили саучесницима у неделима која су најпре нама, лажно и без трунке гриже савести преписали. Тиме су се изједначили са гонитељима Цркве из старих времена, и постали су гонитељи самога Христа, јер онај који гони чланове тела Његовог, које јесте Црква, гони Њега који је усељен у сваког од нас појединачно и у свима нама заједно.

Па ако нас затворски окови, њиховом тежином нису саломили, бол за страдања браће Епископа, клирика, монаха и верног народа, нас је покосила као са оштрим српом и згрчила у горчини као од испијене чаше пелина. Неизмерно болнија је рана изазвана страдањем оних које љубимо, од боли сопствених страдања. Заправо, ономе ко је већ умро у Христу, њему управо љубав према љубљенима не дозвољава и истински у потпуности да умре за себе. Онај који љуби, ставља се на располагање ономе кога воли, и чека тренутак да ако затреба, и умре за љубећег. Тако нас је научио Спаситељ, који нам је рекао да нема већег од тога, да и живот свој дамо за онога кога љубимо (Јн. 15,13).

Рекао нам је и ово: „Не бојте се оних који убијају тело, а душу не могу убити“ (Мт. 10,28). Не могу наши гонитељи да наштете душама нашим, иако су већ успели да наштете телима неких од нас. Нису успели силом власти, да нам пољуљају веру у Оног Ког чекамо да дође и да нас обуче у ново тело, достојно бесцења наших душа којом нас је украсио Господ. Па када је Бог са нама, ко може бити против нас? Није се Бог сажалио ни над јединородним Сином Његовим, каже блажени Павле, него га преда смрти нас ради. Па ако ради нас преда страдању најљубљенијег, то значи да неће остати безбрижан и неделатан ни када неко покуша да посегне, не само за нашим телом, већ и за нашом душом.

Могу да нас оптужују и клевете лажним оптужбама и недоличним клеветама, могу нас судити и осудити, могу да нас затварају и гоне, могу дакле силом принуде чему може прибећи свака неодговорна земаљска власт, да нам умноже телесна страдања до граница неиздржљивости, али могу ли тиме да нас одвоје од љубави Христове? Могу ли жалост или тјескобе, гоњење, глад, голотиња, опасности, или пак, мученичка смрт, да нас одвоје од Христа? - пита Апостол Римљане. И одговара као што би одговорио свако од нас који је рањен и поробљен од луде љубави Божје: „Јер сам уверен да нас ни смрт, ни живот, ни анђели, ни поглаварства, ни силе, ни садашњост, ни будућност; Ни висина, ни дубина, нити икаква друга твар неће моћи одвојити од љубави Божије, која је у Христу Исусу Господу нашем. “ (Рим. 8,31-39).

Зато, не брините превише, ни за наше окове, ни за наша гоњења којима као да се крај не види. Овде немамо постојана града, и чезнемо за оним који ће доћи (Јевр. 13,14). Пробајте да се не узнемиравате ни ради лажних оптужба којима неке од вас праве саучесницима у клеветњу усмереном на нас, а да би срамотили нашу оданост Богу и Цркви. Господ нас учи да се не узнемиравамо око тога шта ћемо рећи када нас изведу пред судије. Он ће нас просветлити у том часу шта да кажемо, јер нећемо бити ми ти који ће одговарати пред судом, већ ће Дух Оца говорити преко нас (Мт. 10,19-20). Ми који смо у Цркви и које нас је Бог обдарио свим харизмама Светога Духа, јер удео чак и у најмањим харизмама прави нас учесницима у свим Његовим благодатним даровима, својствено нам је да говоримо истину јер је она за нас сами живот. Ипак, примите као претходеће знање, и наше не тако мало искуство са судовима у нашој отаџбини и њихове неправедне и незаконске пресуде против нас. Када су судске одлуке под утицајем политичких стања, као што се уосталом дешава са свим судским процесима везаним за Православну Охридску Архиепископију у последњих 10 година, тада је правда обесправљена, а истина суштински повређена. И поред тога што су установљени управо да би судили по правди и истини, судови који нас суде као да имају намеру да чине управо супротно.

Па тако, може да нам се чини да из овакве ситуације нема излаза, али ипак да не очајавамо. Ми смо глинени судови, слаби, ломљиви, трошни, према неким вероватно и безвредни, но пред Богом имамо ненадмашиву вредност (2Кор. 4,7-8). Да све бриге положимо пред Њим јер се Он стара за нас (1Пет. 5,7). Што више учествујемо у страдањима Христовим, утолико више примамо Његову подршку. Чак и онда кад пролазимо кроз жалости ради неправедних страдања која нас понекад сналазе у животу, то је за нашу подршку и спасење. А када Бог подржава некога који страда, тиме Он подржава и оне који преко везе љубви учествују у страдањима онога који страда.

Па као што су и Коринћани преко везе љубави учествовали у страдањима апостола Павла, а он ради тога са правом очекивао да ће бити помогнути од Бога (2Кор. 1,3-11), тако и ми очекујемо и молимо Господа да вам распламса веру у Његово обећање, да вас оснажи и подржи у борби са искушењима у која вас је гурнула злоба расколника, и коначно да вас избави од онога што би надишло вашу силу да истрајете и да победите.

Но онима који су окусили бол изазван страдањима у која их је гурнула злоба њихових непријатеља, не треба им додатно тумачити зашто „боље је уздати се у Господа, него ли уздати се у човека“ (Пс. 117,8), као и то да је боље тражити прибежиште код Бога отколико да се уздамо само у човека или у властодршце овога света (Пс. 118,8-9). Суровост и несастрадалност људи понекада могу бити веће и од оних самог ђавола, па зато богонадахнути Давид прихвата као боље, падање у руке Божје, и да буде кажњен од Њега, отколико падање у руке човека те да се буде плен одмазде човечије (2Сам. 24,12).

Обећања која даје човек су непостојана, променљива и често зависе од личне користи. Обећања која даје Бог се испуњавају са сигурношћу, свакако у своје време, када Господ одлучи да је то најкорисније. То што Бог обећава, Он то запечаћује и потписује крвљу проливеном на крсту. Зато, када нам дође да уздишемо подгрбљени под тежином страдања, немајући на коме другом да се подупремо осим на самог Бога, уздахнимо али без разочарања: „Јер шта ми то постоји на Небу, и осим Тебе шта хтедох на земљи?“ (Пс. 72,25).

Бог ће нас пак, са сигурношћу услишити и утешити, особито ако смо успели да покажемо и оно најсавршеније што нам заповеда, да љубимо непријатеље своје (Мт. 5,44). Да се молите за добро ваших гонитеља, да тражите Божји благослов за њих и да их не проклињете (Рим. 12,14). Ех, каква узвишеност, ех колика савршеност! Да поштујемо власти, изгледа некако природно после онога што каже апостол Павле (Рим. 13,1-7), па још и да се молимо за њих (1Тим. 2,2), али, молити се за непријатеље, укључујући међу њима чак и оне властодршце који су непријатељски расположени према Цркви, е то је заиста парадоксално. Ипак, није ли Црква препуна и многим другим парадоксима? Није ли несхватљив парадокс само оваплоћење ипостаси Сина Божијег? Није ли парадокс Христово бесемено зачеће и Његово натприродно рађање од Девојке? Није ли парадокс да једењем хлеба и пијењем вина постајемо чланови тела Христовог, а тиме и учесници Божијег живота?

Тако, да се љубе непријатељи, па још и милост да се тражи за њих од Бога, уистину је парадоксално, али управо та парадоксалност, нас чини најсличнијим самом Богу. Суд и одмазда су Божји. Он је рекао, да Њему припадају одмазда и узвраћање. Господ ће оправдати оног који је обесправљен (Пон.Зак. 32,35-36) и страшно је пасти у руке Бога живога (Јев. 10,31). Он не кажњава увек неправеднике, па чак и када кажњава, не чини то увек видљивом казном. Јер ако би кажњавао све виновнике по реду и ако би то чинио видљивом казном, шта би тада остало за последњи суд?

У овом свету, љубљена браћо, страдају и добри и зли. Но, иако је  страдање подједнако и за оне који су га на неки начин заслужили и за оне који немају никакву кривицу, ипак не нестају разлике међу њима, каже блажени Августин. Постоји разлика међу онима који страдају чак и када је начин страдања сличан, па чак и бол да је иста, нити осуда, а нити помоћ које су Божије, нису исте. Јер као што у једном истом огњу злато засија, а слама изгори, или као што под истим вршником, класје се крши а жито се врши, тако и када иста сила удара на добре, она их опробава, прочишћава, поправља, док зле кажњава, ломи и уништава. Одатле, при истој невољи, зли проколињу и хуле на Бога, док се добри моле и славе га. Дакле, није важно, каква су и колика су страдања, већ ко и како их подноси.

Коначно, нису ли најблаженији управо они који су исмевани, гоњени и осрамоћени лажним оптужбама, Христа ради (Мт. 5,11)? Врх свих блаженстава није ни у кротости, ни у чистоти срца, као што није ни у душевном миру или пак у миротворству, нити пак у праведности. Врх је у дару да се истраје при неправедном исмевању, гоњењу и залостављању ради живота у Христу. А када човек досегне до тог врха, тада га радост сама походи, не долази она по заслузи, нити пак као награда за велике подвиге, већ као што рекосмо на почетку, долази као благодат, као прекрасан и савршен дар милости Божије.

Ову посланицу, скупоцена и у Господу љубљена браћо и сестре, шаљемо вам из притворског одељења затвора у Скопљу, где смо затворени ево већ пуних 10 месеци. Услови у којима се налазимо су сурови; у летњим месецима, скоро по цео дан смо били без воде, са недовољно хране и без икаквог медицинског надзора, затворени по 23 часа и само сат времена у току дана имамо приступ чистом ваздуху. Свака пошиљка коју примамо, бива детаљно претрешена, а за све што је написано на страном језику, месецима чекамо дозволу од суда да нам буде уручено. Ипак, човек је икона Божја и има дарове да буде прилагодљив спољашњим условима, па раније или касније, свако од притвореника прихвата ту сурову реалност и живи у њој и са њом. Највећи број притвореника још није осуђен, они или чекају дан суђења, или пресуду. Управо та неизвесност је нешто што је најтеже у притвору. Човек се навикне да скучен простор од само пар квадрата дели са сустанарима у ћелији, може се прилагодити и на живот међу влажним и буђавим зидовима, чак ни недостатак хране и здравствене заштите могу толико да га потресу, као што то може да га потресе и онеспокоји ишчекивање суђења и судске пресуде.

Стање притвореника можда се може упоредити са стањем злочинаца који после смрти очекују привремену пресуду. Они ће доцније, тек после коначног суда, издржавати коначну казну, али и само ишчекивање казне, већ јесте казна. Ако за злочинце кажемо, да још пре задобијања заслуженог пакла њега чекају у неком стању пакла, онда за притворенике можемо рећи да су у оковима, често пута тежим и од оних које ће носити по суђењу и пресуди.

Зато, после свега написаног, молимо вас на начин као што је и апостол Павле тражио од просветљених: „Сећајте се сужања као да сте с њима оковани, и оних који се злопате, јер сте и сами у телу.“ (Јев. 13,3).

Сећајте се, но не брините се премного за нас. Неправедно страдање многе је ослободило грехова, свесно или несвесно учињених. Тако да и ово наше страдање, уколико је ради греха којим смо се о неког огрешили,  онда је праведно, а ако пак не страдамо грехова ради, онда ће нас ова наша бол само присније приближити Христу и вама. Неправедно страдање, у Господу љубљени, најкраћи је пут до дубина богопознања. Свакако само ако се то  страдање прихвта вољно, без пркоса, без негодовања, па још и са радошћу. Страдањем, особито пак када је оно неправедно, откривамо и потврђујемо у суштини колико смо близу Бога, боље речено колико се Он приближио нама.

Ми постајемо блиски Њему, када нашим страдањем учествујемо у Његовој жртви за живот света. Само, наша жртва није довољна за помирење са Богом, зато је и била потребна жртва Христова, но жртва коју ми подносимо, некада може да нас помири међусобно. Ако ова наша мала жртва коју добровољно приносимо Богу, допринесе да дође до потпуног помирења са расколницима и до надилажења постојећег раскола, тада све што подносимо последњих 10 година, између осталог и неколика прогонства и већи број затварања, нека буде само наш мали залог у ономе што је најдрагоценије за Цркву, а то је свакако њезино јединство.

Још молимо Бога Оца, да вас укрепи и учврсти у јединству са Његовим Сином љубљеним, те сабрани у једном телу дејством Духа Светог, да заједно прослављамо Бога у Тројици, чекајући долазак Христов, јер у Њему умресмо и наш је живот сакривен са Христом у Богу. А када се појави Он – наш истински живот, онда ћемо се и ми с Њиме јавити прослављени од Његовог присуства. (Кол. 3, 3-4).

08. / 21. септембар 2012. г.
Рождество Пресвете Богородице
Притоворско одељење
КПУ Затвор –Скопље

Ваш у Господу
Архиепископ охридски и
Митрополит скопски
Јован

Ј О В А Н

по милоста Божја, Архиепископ охридски и Митрополит скопски, до целата полнота на нашата најсвета Архиепископија Охридска

Благодат, милост и мир, од воскреснатиот во слава, Господ и Бог и Спасител наш Исус Христос

Браќа сослужители и чеда во Христа возљубени,

Светлината што излезе од празниот Христов гроб просветли многу поколенија пред нас, а нè просветлува и нас кои живееме дваесет векови по Христовото прво доаѓање, да веруваме не само во Неговото воскресение што се случи еднаш за секогаш, и еднаш за сите, туку да веруваме и во нашето воскресение, што сè уште не се случило, но ќе се случи по второто Негово доаѓање. Просветлен е оној човек што своето битие го втемелува на она што треба да дојде според ветувањата Христови, но бидејќи тоа што треба да дојде е иднината и сè уште не дошло, го примаме со вера. Верата за Христијаните не се разликува од знаењето, зашто верата што ја имаме за она што сè уште не се случило, ама ветено ни е од Бога дека ќе се случи, се едначи со знаење за иднината. Проучувањето на историјата и истражувањето на сегашноста раѓаат знаење, знаењето пак за иднината се нарекува вера.

Христовото воскресение е знаење за минатото, верба во историјата, но верата за нашето воскресение е знаење за иднината. Таа вера која се покажува како знаење за иднината стана можна затоа што Христос воскресна како „првороден од мртвите” и нам ни го отвори преминот – Пасхата кон вечниот и непропадлив живот, кон ветеното Царство и кон рајот на духовните богатства. После Христовото воскресение стана можно она што беше неможно дотогаш, човекот да има вечно постоење и смртта да постане средство за премин во нов и нетрулежен живот.

Сета заслуга за спасението на човекот од смртта е Божја. Спасението е икономија на Светата Троица. Дури и верата во таквата Божја икономија не е целосно наша заслуга туку е само одговор на Божјата покана за вечна заедница со Него. Бог нè просветлува со нестворената светлина што излезе од Неговиот гроб, и единствено со помош на тоа просветлување можеме да продираме во иднината. Наше е само да ја отвориме нашата волја за заедница со Бога, да ги чуваме душата и телото чисти, за да не биде тој повик Божји задушен во мракот на евентуалната наша невоздржливост. Зашто најголем непријател на верата е невоздржливоста, самоволието и неодговорноста. Можеби тие не можат потполно да ја затемнат светлината Божја што нè повикува и нè поттикнува да веруваме во Христовите ветувања, но можат со сигурност да ја заробат, да ја избледат, да ја обесилат и да не ѝ дадат да дејствува ниту поттикнувачки, ниту осветувачки.

Затоа и толку се бориме против страстите. Црковнословенскиот јазик има едно единствено значење за зборовите страст и страдање. Страста е всушност страдање. Оттаму, невозможно е да се стигне до воскресение без победа на страстите. Невозможно би било да се стигне до воскресението без да се помине и патот на страдањата кој го помина Оној што ни вети воскресение и живот вечен. Со други зборови без Велики Петок нема Велигден. И затоа е многу добро што конечно Велики Петок стана неработен ден и во нашата татковина. Денот на Христовите страдања и денот на Неговото воскресение се двата најважни денови во календарската година. Едниот, Велики Петок ја објавува сета бесмисла на човекот и на целата створена природа ако Бог не постои, или ако е тој мртов како што велат некои. Ако Бог е мртов, човекот е мртов уште пред конечно да умре и нема никаква надеж за него. Другиот пак, Великиот Ден, Воскресение или Пасха Господова ја разгласува смислата на сè што постои. Човекот и створената природа само во заедница на Оној кој воскресна од мртвите можат да очекуваат вечност.

Од нас и само од нас зависи дали Воскресението Христово ќе го направиме центар на нашиот живот, оска околу која ќе се врти сè друго што ни се случува во животот. Ако успееме во тоа, тогаш веќе ја живееме вечноста во времето, тогаш времето за нас е вечност. Ако не успееме, тогаш ќе останеме да висиме на крстот на животните проблеми, притиснати од секојдневицата и растргнати низ своеволието.

Времето во кое живееме најмногу оскудева од вера во воскресението. Без вера во воскресението дури и христијанската етика е неоснована. Воскресението е темел над кој се надградува етиката, без тој темел етиката е неодржлива. Видовме како неодржлива се покажа етиката на комунизмот. Присвоена и во целост пресликана од христијанската етика, или со еден збор речено добра, етиката на комунизмот беше неодржлива и неприменлива зашто немаше темел во верата. Само со вера во воскресението е можно без приговор да се носи сопствениот крст, и само заради наградата со воскресение, има смисла, трудот, подвигот и етичниот начин на постоење.

Како поинаку ќе издржевте вие, мало стадо Христово, низ сите искушенија низ кои минавте и сè уште минувате гонети од расколниците, ако немавте вера во воскресението. Верата во воскресението ве приспособи на трпеливост, на издржливост, би рекле на еден побожен зилотизам со кој не се браните само себеси, сопственото битие, личната вера и верските слободи, туку го браните и Христа, Кој иако е семоќен Бог, има потреба од нашата одбрана. Не затоа што самиот не може да повика еден легион ангели за да се одбрани, туку затоа што тогаш кога Него го браниме, тогаш кога заради тоа што го браниме страдаме, тогаш му докажуваме колку го љубиме. А Нему му е потребно само тоа, доволно му е само да го љубиме и Тој да ни ги отвори вратите на Неговото Царство, Царството што е вечно и неминливо.

Поткрепени од благодатта на распнатиот и воскреснатиот Христос што овие Велики денови изобилно се излева на Црквата Божја, Ви посакуваме радост, мир и милост од Господа, сетете се и на нашите окови со кои бевме врзани од противниците на Црквата, а заради љубовта кон Христа, заради верата во единството на Црквата и надежта во воскресението. Во овие пасхални денови спомнете нè и вие пред воскреснатиот Христос не за да ни се намалат искушенијата, туку за да ни се зголеми благодатта и со силата Божја да сопобедуваме со Оној кој ја победи смртта.

Христос воскресе!

На Пасха 2010 година.

Ваш молитвеник пред воскреснатиот Христос
+Архиепископ охридски
и Митрополит скопски Јован

Ј О В А Н

по милоста Божја, Архиепископ охридски и Митрополит скопски, до целата полнота на нашата најсвета Архиепископија Охридска

💾 🔉 Сними ја пораката

Благодат, милост и мир, од родениот во Витлеем, Господ и Бог и Спасител наш Исус Христос

Браќа сослужители и чеда во Христа возљубени,

Планетата на која живееме веќе постана еден град, вистина град со огромни димензии, но сепак, само за еден ден можеш да стигнеш и на најоддалеченото место од тој град. Жителите, пак на планетава Земја постанаа наши сограѓани, без разлика дали живеат во нашето село, во Европа, Америка, Африка или Австралија. Како се оддалечуваме од денот на падот на нашите прародители, сè поблиску ни станува библиското ветување дека сите ќе живееме во еден град, во новиот Ерусалим.

Но, многумина наши сограѓани живеат со изгубена ориентација за целта на животот, истиот го трошат и го ситнат низ патешествија по големиот животен лавиринт, а во него се губат и не стигнуваат никаде. Завршуваат во некоја слепа уличка на тој лавиринт, изморени од талкање, без волја за нов почеток, и потиснати од товарот што го носат со себе, мислејќи дека токму тој е нивното богатство со кое ќе се искупат.

Кратко речено, човекот има слобода да поставува краткорочни и долгорочни цели во животот, има слобода дури и да влијае на целите на бесловесната природа, ама таа негова слобода го прави многу одговорен, како за себе, така и за судбината на сè што го окружува. Ако човекот се дезориентира, не ја постави или ја изгуби целта на животното патешествие, по своја вина ќе ја загуби шансата за вечен живот и жителство во новиот Ерусалим. Ако пак попатно, намерно или ненамерно, во својата дезориентација ја повлече и околината во која живее, тогаш виновен е двојно.

Сето ова погоре речено прима друго значење, ако се стави во сооднос со Христовото доаѓање на нашава планета. Тој дојде како нов Адам, да ја обнови паднатата створена природа, и тоа го направи. Го откупи гревот на нашите прародители, но не за да се задоволи правдата на Отца, како што некои тоа го толкуваат, туку самото Негово доаѓање меѓу луѓето е Божја икономија на искупување. Самиот настан на Христовото воплотување е икономија на искупувањето, Неговиот живот, поуките, аскезата, чудата, крстот и на крај воскресението, сето тоа е Божја икономија на искупувањето и ја нарекуваме така зашто е дело на Божјата слобода.

Христос не дојде меѓу нас затоа што мораше да дојде, затоа што од некого беше присилен или принуден. Единствено слободата која кај личностите на Светата Троица се поистоветува со љубовта, го доведе Христа до одлука да пострада за нас, а тоа не го направи за да се откупи гневот на Отца, бидејќи на Отца не му прави никакво задоволство страдањето на Неговиот возљубен Син заради гревот на човекот. Не се воплоти значи Христос под некаква принуда, туку се воплоти за нас со таквото негово дело да нè сроди со Бога. Тој се воплоти за ние да се обожиме.

Денес го славиме тоа Негово дело на големиот домострој на спасение на створената природа. Ден кога човекот се измири со Бога, кога се превоспостави заедницата со Него и кога смртта постана премин кон вечноста. Ден кога сите освен злочестивиот Ирод се израдуваа на Неговото доаѓање. Ангелите му принесоа химни, небесата ѕвезда, мудреците дарови, пастирите чудо, земјата пештера, пустината крошна, а ние пак му ја дадовме Мајката, Девицата Марија.

Колку што е голема љубовта на Христос да прими на себе сè што е човечко, толку е голема слободата на Пресвета Богородица да му ја даде на Бога човечката природа. Затоа нејзиното дело е најголемиот принос што човекот можеше да го принесе на Бога. Без Богородица, семоќниот Бог ќе беше немоќен да го спаси човекот, без благословената Маријам човекот никогаш не ќе можеше да се сроди со Бога. Таа е нашата скала кон небото, преку неа Христос слезе до нас, преку неа ние се качуваме кон Отца.

Во овој ден во кој нагласено ни се покажува дека крајот што со нетрпение го очекуваме е благословен и после него сè ќе биде добро, не можеме и не смееме да не се обѕрнеме на сегашната ситуација во нашата помесна Црква, која сè уште е во прогон, а нејзините членови остануваат со одземени основни човекови права. Навистина жално што и ова Божикно послание Ви го испраќаме од прогонство каде веќе две години без престан нè држи власта во нашата татковина. Сепак, можеби и власта би била почовечна ако на такви злочестиви одлуки не ги принудува расколничката јерархија која во безумството на нивната потполно неприродна состојба на раскол, сите нас би нè жртвувала за сопственото удопство. Срамно и недостојно е нивото на кое епископите на таа расколничка организација го доведоа свештенството што им се потчинува. Само заради недоличниот живот на расколничките епископи, свештениците се денес понижени, озборувани, навредувани и омаловажувани. Меѓу нив има и достојни мажи, но тие не можат да се одлепат од калта со која се извалкани, не по своја вина, туку по вина на оние што упорно од користољубие и заради сопствени повластици, го држат свештенството во мизерија, некои на работ на економска пропаст, додека други во страв да ја премолчуваат вистината. Само неколкумина што се блиску до тронот, само тие свештеници живеат удобно, под грижливата заштита на покровителите (расколничките епископи), покриени и тогаш кога го соблазнуваат народот со тоа што одат во јавни куќи, во казина и на многу други непристојни места.

Токму таквите лажи-епископи што само заради свое користољубие сè уште опстојуваат во расколот, успеаја за многу кратко време, за последниве неколку години, да ја срушат сопствената позиција, па без оглед на тоа што се сè уште владини миленичиња, станаа црква позната по скандали. Не чекаат да заврши една соблазна за да започнат друга. Ние во оваа прилика нема да им ги броиме нивните скандали, но токму оние што само до вчера беа нивни најголеми покровители, а тоа се средствата за информирање, денес се најголеми нивни критичари. Вистина, тоа го прават со големо задоцнување, но сепак го видоа она што уште пред неколку години, тогаш благовремено им го откривавме.

Сепак има и нешто добро, а тоа е што расколниците конечно сфатија дека како Македонска Православна Црква никогаш нема на бидат признати од никого, па го променија името со одредени додавки, но сега станаа ни вода ни киселина, како што вели народот. Жално е што изгубија седум години, а како што изгледа, ќе губат уште многу додека да сфатат дека никогаш и никој нема да им даде повеќе од она што нам пред седум години ни беше дадено, а тоа е најширока црковна автономија. Ова е особено јасно после решенијата од Подготвителната комисија за Големиот Вселенски Собор што пред само неколку денови се одржа во центарот на Вселенската Патријаршија во Женева.

Љубени чеда на нашата смерност,

Покрај сите разлики што постојат со расколниците, наша должност е да им подадеме рака, како што нè учи Оној Кој се воплоти заради нас. Тој ни вели дека кога правиме добро, или лошо на еден од нашите најмали браќа, исто како тоа Нему да му го правиме. (Мт. 25, 31-46) А ние секако не сакаме да му правиме нешто лошо на Христа. Ирод сакаше да го убие додека Христос беше сè уште во пелени, мал и немоќен да се брани. Многу слично како што расколниците се обидоа да ни направат нас, кога сè уште бевме слаби, кревки и нејаки. Не дека сега сме силни, но Господ на Кој му служиме, Тој е силен, Тој е семоќен, Тој е славен, па ги посрами, а ние со Него сме силни, непоколебливи и истрајни. Како луѓе грешиме, имаме недостатоци и слабости, но во сите овие години на искушение, помогнати од нашиот Господ се покажавме доследни на името христијанско. Дури и најголемиот злобник тоа не може да ни го приговори. Доследноста пак, таа е својство на љубовта. Таа ја прави љубовта непоколеблива, цврста и секогаш растечка.

Затоа, не само во овие денови на огромна благодат која ни се дава одозгора, туку секогаш ве повикуваме да ги љубите своите непријатели, а дотолку повеќе расколниците, кои не се сите наши непријатели. Ние немаме друго оружје за борба освен љубовта. Кога нè гонат да ги благословуваме и да не престанеме да ги љубиме и тогаш кога прават сè за да нè нема. Зашто токму на тој начин Христос го победи светот, токму со тој метод и ние досега победуваме. Но, тоа воопшто не значи дека треба да ја премолчуваме вистината, или не дај Боже да ја искривуваме.

Така, ако расколниците мислат дека ќе ја изиграат цела Црква и ќе добијат некаква самостојност, или самоуправа, патем речено, поими што канонското право на Црквата не ги познава и не се во општа црковна употреба, тогаш мислиме дека се лажат себеси. Тие треба многу да сторат за да ја поправат недовербата што со многу претходни сочиненија ја предизвикале кај другите Цркви, а не со подли досетки да мислат дека сите ќе ги изиграат. Подготвителната комисија за Големиот Вселенски Собор во Женева утврди само два термина за црковната состојба: автокефалија и автономија. Трето нема. Што значи нема да може расколниците да бидат самостојни, или самоуправни како што изјавуваат, а тоа да подразбира автокефалија. Наспроти таквите досетики со кои само ја манипулираат јавноста, треба да се покајат за расколот во кој опстојуваат, јавно да признаат и да прифатат дека наместо богослужба прават театар, а не секој клисар што им доаѓа од некоја помесна Црква да го претставуваат како висок црковен дипломат. Без искреност и покајание, нивниот статус е нерешлив, зашто помина времето кога некои долгогодишни схизми се решаваа со политички притисоци. Сега Црквата во вселената главно е слободна, освен секако во нашата татковина, и незамисливо е без предлог на мајката Црква, како што тоа е всушност и предвидено да биде усвоено на Големиот Вселенски Собор, некоја Црква да добие автокефалија или автономија.

Ви посакуваме на сите во овие денови на радост да се радувате во Господа. Милоста Негова да ве следи на секое место и во секое време, благодатта Негова неповратно да ве посети во тајното место на вашето срце и никогаш да не се разделите од љубовта Негова. Исполнет со надеж дека наскоро ќе се видиме,

на Божик 2009

+Јован Архиепископ охридски
и Митрополит скопски

Бидејќи информацијата дека Православната Охридска Архиепископија побарала регистрација пред надлежните органи во Р. Македонија беше полувистинито и злонамерно претставена преку средствата за информирање во Р. Македонија, ние Архиепископот охридски и Митрополит скопски, во својство на Претседател на Светиот Архијерејски Синод на Православната Охридска Архиепископија го упатуваме ова

Окружно послание

до чесното свештенство, преподобното монаштво и побожниот народ на
Православната Охридска Архиепископија

а со цел да ги објасниме сите недоразбирања кои произлегоа од лажните и во најмала рака злонамерни информирања кои се само продолжеток на државниот терор врз нашата Црква.

Пред неколку денови, некои од средствата за информирање во Р. Македонија објавија информација дека Православната Охридска Архиепископија на 28 Април 2009 г. побарала регистрација според новиот закон за цркви, верски заедници и религиозни групи од надлежниот орган во Р. Македонија, а тоа е Основниот суд Скопје 2 во Скопје. Полувистинитото и непрофесионално информирање кое е веќе општа клима во медиумскиот простор во Р. Македонија одвреме навреме, во недостаток на теми, ја зема нашата Црква како тема и пишува историја за нас, ама без нас. Тоа е нешто што е веќе одамна видено и не го заслужува ниту нашето, ниту вашето внимание.

Вие, членовите на Охридската Архиепископија сте добро упатени не само во вистините на верата која до сега достоинствено ја исповедате, туку знаете да ги препознаете и сите обиди да ѝ се наштети на нашата Црква, без оглед од каде тие и да доаѓаат. Затоа, ова окружно послание е повеќе потсетување отколку предупредување, повеќе потврдување на она што веќе ви е познато, отколку укажување како треба да постапувате.

За жал, дури и по 18 години од падот на комунизмот во нашата татковина сеуште нема објективен пристап кон верата и Црквата. Средствата за информирање не само што имаат непрофесионален пристап, потценувачки и понижувачки скоро за сè што е во врска со Црквата, туку и известувачите кои се занимаваат со црковните теми немаат ниту најосновно општо образование за структурата и дејствувањето на Црквата. Уредниците пак, на тие средства за информирање сакаат да влијаат во креирањето на висока црковна политика, а немаат ниту најелементарно познавање како дејствува Црквата во општеството. Барем до сега, таквиот однос на медиумите кон Црквата беше лесно распознатлив од членовите на Охридската Архиепископија. Жалосно е што расколничката МПЦ до пред извесно време молчеше за таквиот однос на средствата за информирање кон Охридската Архиепископија, и сметаше дека тенденциозното критикување кое паѓаше врз нас е во нивна полза. Но, во последно време таквата злорадост им народи и ним многу проблеми од кои не знаат како да се извлечат.

Нашата Архиепископија навистина на 28 Април 2009 г. побара регистрација според новиот закон за цркви, верски заедници и религиозни групи од надлежниот орган во Р. Македонија. Да потсетиме дека во 2005 г. бевме одбиени да бидеме регистрирани под име Православна Охридска Архиепископија во регистарот на црквите, верските заедници и религиозните групи кој тогаш сеуште го водеше Владата на Р. Македонија. Во меѓувреме, под огромен притисок на меѓународната заедница Р. Македонија беше принудена да донесе нов закон за црквите, верските заедници и религиозните групи, а исклучиво заради решавање на случајот со Охридската Архиепископија. Како што и порано веќе сте чуле, новиот закон е воглавно добар и ги штити верските права на граѓаните на Р. Македонија загарантирани со меѓународни конвенции, но очигледно е сега дека тој не се применува. Имено, за да пробаме дали навистина новиот закон ќе се применува ние го пријавивме за регистрација Ставропигијалниот манастир Св. Јован Златоуст. После долга процедура која барем десет пати го надмина времето определено со закон, добивме решение дека барањето за регистрација се одбива. Деновиве добивме решение од Апелациониот суд во Скопје кој решаваше по нашата жалба, дека жалбата ни се одбива. Секако и во првиот и во вториот случај без никакво законско образложение, туку само со безобразен и циничен одговор дека така им се сакало.

Тоа е нашата секојдневица која вам ви е добро позната и на неа нема да се задржуваме. По една година откако првпат побаравме, а тоа беше во Мај минатата година, Основниот суд Скопје 2 во Скопје ни дозволи да направиме увид во судскиот регистар за, при поднесување на нашето барање, да не направиме случајно повторување на некое име што веќе е употребено од некоја верска заедница. По увидот констатиравме дека незаконски, во графата каде што е регистрирана МПЦ, додадено е име Охридска Архиепископија. Велиме незаконски зашто целата јавност во Р. Македонија знае дека на Црковно – народниот собор што го одржа МПЦ во Октомври 2008 г. тие не го усвоија името Охридска Архепископија како составен дел од името на МПЦ. Тоа што некој бесправно го додал во судскиот регистар споменатото име е кривично дело, но ако тоа го прави судот кој ќе го тужи него?

За да не губиме време во исправање на „криви Дрини“, Светиот Архијерејски Синод одлучи да се поднесе барање за регистрација на Православната Охридска Архиепископија пред надлежните органи под име: Грко – православна Охридска Архиепископија на Пеќката Патријаршија. Тоа го направивме едноставно од причина името што го назначивме во барањето да не биде исто со некои од имињата на верските заедници што се веќе регистрирани, зашто законот тоа не го дозволува. Синодот беше воден од намерата името на верската заедница што бараме да се регистрира да не ја промашува суштината на нашата Црква. А вие добро знаете дека грко-православен не значи Грк кој е православен, туку под тоа име се познати сите Цркви што исповедаат православно христијанско исповедание. Грко-православни се нарекуваат и во своето име го имаат: Александријската, Антиохијската и Јерусалимската Патријаршија. Никој сериозен не може да се сомнева дека Арапите кои се членови на Антиохијската Патријаршија не се Грци, но нивната Црква е Грко-православен Патријархат на Антиохија и на Целиот Исток. Другиот додаток во името што го предложивме во барањето е природен и органски. Охридската Архиепископија како автономна Црква е составен дел од Пеќката Патријаршија. Така, во предложеното име не треба да се бараат национални предзнаци, и вие знаете дека Црквата е Црква само тогаш кога нема веќе „ни јудеец ни елин” (Галат. 3,28) зашто сите сме едно во Христа Исуса.

Значи, предложеното име има само една единствена намена, Охридската Архиепископија да добие правен статус. Затоа Синодот во своето барање за регистрација истакна дека во колку на судот не му се допаѓа ова име, ние се согласуваме судот да ни биде кум, само да не нè малтретираат повеќе. Можеби некој ќе помисли дека биеме шега, ама навистина жалосно е што една држава се доведува во ситуација нејзините институции да бидат за подигравка. А видовте во овие неколку денови од објавувањето на веста колку душегрижници се појавија кои изјавуваат дека предложеното име било апсурдно. Дури и епископи на расколничката МПЦ го изјавија тоа. Како тие да треба да се именуваат така, а не ние. Вие пак добро знаете дека тоа се нарекува страв. Но, зошто се плашат од една мала безначајна група на верни Православци која злонамерно ја нарекуваат тајфата на Вранишкоски? Само заради тоа што со нас е Бог и со нас е вистината. Тоа нè ослободува нас да бидеме слободни до непредвидливост, но нашите противници ги поробува во стравот дека многу отстапиле од вистината, од човечноста, од верата во Бога и Црквата.

Така, ако судот го прифати предложеното име никој не треба да се вознемирува, единствено од одбивањето да бидеме регистрирани треба да се вознемират властите на нашата татковина. Зашто подобро име од ова, на кое впрочем самите тие нè наведоа да го предложиме, нема ниту да добијат. Секој нов предлог би бил полош за нив, зашто замислете ако во името на Црквата навистина има и национален предзнак, како на пример Српска Православна Црква? Тоа нас и вас сигурно не би ни сметало, ние сме принудени да примиме име што ќе ни го дадат кумовите, но што тоа би значело за Р. Македонија? Имаат ли во власта некој аналитичар тоа да им го објасни?

Браќа и господо христијанска, пред крајот сме на еден голем успех кој вие го стекнавте, секако со Божјата помош. Било какво решение да донесе судот вие не сте во загуба. Ако нè регистрираат, нашите страдања нема да бидат залудни, ако се случи спротивното вашиот духовен трезор ќе биде уште побогат. Со тоа духовно азно ќе ја купуваме иднината, не само во Царството Божјо, туку и овде, и сега. Така, сега вие одберете за што ќе се молите, но и во едниот и во другиот случај нема што да загубите, зашто Црквата никогаш не губи. Таа ја победи смртта.

Во очекување на светлата Педесетница се молиме Духот Свети изобилно да ве посети, зашто Тој е Духот Кој Црквата ја чува во единство и сите нас нè поттикнува на љубов до совршенство.

Ваш во Господа

АРХИЕПИСКОП И МИТРОПОЛИТ
+Охридски и Скопски Јован
Претседател на Светиот Архијерејски Синод
на Православната Охридска Архиепископијa

Недела на Светите Отци од Првиот Вселенски Собор
2009 г.

Пасхална порака

до чесното свештенство, преподобното монаштво и побожниот народ на нашата најсвештена Архиепископија

Господ нè удостои и оваа година да се радуваме на Денот на Воскресението. Ја поминавме светата Четириесетница како Израилот Црвеното Море и стигнавме до Пасхата, како Евреите до ветената земја. Патот беше тежок и напорен, но целта го оправда нашиот труд. Наградата е голема, трпезата е полна, „телето е угоено“ - како што вели Евангелието и повторува св. Јован Златоуст.

Затоа денес да се радуваме, не затоа што светот во којшто живееме ни дава големи причини за радост, не затоа што оваа година има помалку зло од минатата, не затоа што луѓето подобро и побогато живеат, не затоа што вашата Црква се ослободила од нечовечките притисоци од страна на властите, туку да се радуваме само затоа што е денес Пасха, затоа што е денес Воскресение. Изминатава година не се случи ништо големо што можеше да нè утеши. Наспроти тоа се случи криза од светски димензии, која на крајот на краиштата може да биде и добра работа ако ни послужи за покајание и преумување.

Дури и да не се случеше ваква материјална криза, да престанеа сите насилства и злоба меѓу луѓето, да немаше гладни и сиромашни, дури и тогаш ќе немавме некој силен мотив за длабока и голема радост. Зашто и сè друго да имавме решено, ќе ни останеше проблемот со смртта, за која немаме сили да ја победиме. А како да бидеме радосни кога смртта ја носиме со себе и не знаеме кога ќе нè изненади? Како да бидеме радосни кога секојдневно си заминуваат од овој свет луѓето кои ги љубиме, кои ни значат и без кои животот ни е незамислив?

Вистина, некогаш, многу ситни нешта нè прават радосни. Едно подарено цвеќе, една насмевка од оној што го љубиме, еден поглед во изгрејсонцето или неговиот залез можат да нè направат радосни. Радосни можеме да бидеме и кога добро ќе ни тргне некоја работа, кога ќе положиме некој животен испит, кога ќе стекнеме некој предмет што го посакуваме, кога ќе ја освоиме наклоноста на љубениот. Но, сето тоа е минливо. Времето на радоста е пократко отколку времето на трудот што сме го вложиле за да дојдеме до таа радост. И после тоа ни останува повторно борба и труд до новата радост. Ама тој период понекогаш знае да биде долг и неизвесен, да не речеме дека радоста некогаш може да отсуствува и до крајот на животот.

А каква смисла има животот без радост? Може ли човек да биде задоволен од животот без радост? Христос дојде во светот за ние да имаме живот, и тоа живот во изобилие. Дојде да ни ја открие смислата на постоењето, да ни ја означи насоката на движење во животот, да ни ја определи целта на нашето земно патување. Дојде да ни ја донесе светлината на знаењето, верата во животот вечен, надежта во неодменливата радост која нè очекува во заедницата со Бога. Дојде Христос за да се сроди со нас, за Неговиот Отец да постане и наш Oтец, за ние да се вчлениме во телото Христово. Дојде Христос за да направи мост помеѓу небото и земјата, помеѓу нествореното и створеното, помеѓу Бога и човекот. А светот го распна, му стави железни клинци во телото, го измачи до смрт. Тој пак, бивајќи Бог не остана во гробот, Отецот со Духот Свети го воскресна во третиот ден. И тој Христос сега седи оддесно на Отца, и ќе му суди на светот во последниот ден.

Светот не препозна дека тој е јагнето пророкувано од пророкот Исаија што треба да го спаси светот. Многумина и до денес не го познале Христос како Спасител. Но, затоа и толку малку радост има во светот. Како да се радуваш ако смртта ти е последната станица, ако сè што работиш и стекнуваш, смртта ќе ти го одземе, а притоа го немаш Христа кој може да ти подари воскресение и вечен живот?

Љубени во воскреснатиот Христос,
икономијата на спасението Господ ја извршува преку нашето вчленување во телото Христово. Отецот го гледа Неговиот возљубен Син и во Него нè гледа сите нас. Господ нема единечна врска со нас, туку собoрна. Ние не сме бројки во војската Христова, ние сме личности во соборот на Неговото тело. Доволно е да ја разбереме само оваа Павлова еклисиологија и ќе ни биде многу јасно зошто нема спасение надвор од Црквата. Насетувате дека ова го говорам за расколниците во нашава земја. Тие се откинати од телото Христово, а живеат во крајна заблуда дека се тело Христово. Во древните расколи, схизматиците сметале дека тие се телото Христово, а оние што не се со нив (канонската Црква), се расколници и не припаѓаат на телото. Но, внимавајте колку се нелогични расколниците во Р. Македонија. Тие сметаат дека се Црква, но не негираат дека се Црква и оние со кои што тие се во раскол. На тоа Апостол Павле ќе речеше: „Зарем Христос се раздели? Или можеби Павле се распна за вас? Или во името Павлово се крстивте?“ (1Кор. 1,13) Треба да си крајно острастен и да заштитуваш само свои интереси за да постапуваш така како што постапуваат расколничките епископи. Дале ли некогаш тие одговор на ова прашање: Како е можно да бидеш во раскол, а истовремено да мислиш дека си член на едното тело Христово кое е Црквата? Ако е тоа можно, и да останеш во раскол и пак да бидеш Црква, зошто тогаш Црквата има потреба да биде во единство? Во тој случај секој би си имал свој приватен однос со Бога, секој би можел да си прави своја Црква со Бога, како што впрочем и велат некои од протестантските секти, и тогаш нема никаква потреба да имаме меѓусебно единство во телото Христово. Но, за тоа ли дојде Христос, за тоа ли претрпе понижување, плукање и распнување, заради тоа ли умре, и конечно заради тоа ли воскресна? За ние и после таквата спасителна Негова икономија да останеме во меѓусебен раскол и во раскол со Бога?

„Ништо не го разгневува Бога толку колку разделувањето на Црквата“ - вели св. Јован Златоуст. Дури и да направиме илјадници добра, а притоа сме тие што ја парчосуваат полнотата на Црквата, нема да бидеме помалку осудени од оние што го касапат телото Христово... Ова не им го говориме само на предводниците на расколот, туку и на оние што им следуваат. Еден свет човек рече нешто што изгледа смело, но тој сепак рече: „Ниту крвта на мачеништвото не може да го избрише гревот на расколот.“ Позната е оваа смелост на св. Кипријан Картагински, љубени во Господа и ние и друг пат сме ве потсетиле на овие негови зборови на кои се осврнува и св. Јован Златоуст.* Но, светиот Златоуст во истата таа омилија ќе рече: „Затоа говорам и сведочам дека цепењето на Црквата не е помало зло од тоа да се падне во ерес.“

Неколку години наназад, откако се воспостави канонска Црква на територијата на Р. Македонија нè вознемирува едно прашање: Ако расколничките епископи имаат интерес никогаш да не се реши расколот, зашто така најдобро ќе можат да го употребуваат нивното самоволие кое го нарекуваат автокефалност, ако нивното свештенство стравува за нивната материјална егзистенција, работи кои самите по себе се долни и недостојни за споменување, зошто неколкумина монаси и монахињи кои останаа кај расколниците сè уште пребиваат во таква погубна состојба? Зарем се одлучиле животот да го посветат на расколот? Се одрекле од семејство, од стекнување на материјални добра и од други привилегии за да бидат послушни во расколот? Тоа св. Јован Златоуст би го нарекол безумство. Да се одречеш од светот за да бидеш расколник, без почит од Црквата и презрен од историјата? Нема друг одговор, освен тоа дека таквите монаси се незрели. Незрели за начинот на живот што го одбрале, незрели за одговорноста што ја понеле, незрели пред сегашноста, а уште помалку пред иднината.

Схизмата е уште една рана повеќе на телото Христово. А, Тој дојде да нè соедини. Воскресна за да нè совоскресне, за да бидеме вечни како што е вечен и Тој. Но, сакаме да нè совоскресне во раскол? Ќе го продолжиме ли расколот до вечност? Ќе речете невозможно, но како тогаш ќе ја делиме вечноста со расколниците? Ќе нè стави ли Христос насилно во единство? Невозможно, зашто тогаш ќе ја укине слободата што ни ја втиснал како икона во секого од нас. Единствено што може е да ја поттикне и поддржи нашата желба за единство. Значи Христос не само што сака, туку Тој и се жртвува за единството на Црквата, ние како канонска Црква исто така правиме сè Црквата да биде во единство, останува уште тоа да го сакаат и оние кои сè уште пребиваат во раскол.

Сепак, да не заборавиме дека Христос беше распнат и за нив, страдаше и за нив, воскресна и за нив, како што впрочем тоа го направи еднаш за секогаш за целата створена природа, и за оние што веруваат во Него и за оние што сè уште не поверувале. Но, расколниците сами, преку нивната изместена вредност на верата, ја одбиваат таа Божја икономија, правејќи од Црквата политички кружок. Тоа е потценување на страдањето Господово и на Неговото воскресение. Тоа пак што не одговараат на ниту едно наше обвинување секако дека препознавате оти не е заради нивната смиреност. Дури и најсмирениот монах и човек кога е обвинет за ерес треба да се спротивстави. Но, како да се спротивстават на нешто што е за цела Црква во вселената очигледно? Сегашноста ја губат во раскол, иднината ќе ја загубат во осуда, зашто нашите обвинување ќе останат пред историјата, нивните пак одговори ќе недостасуваат бидејќи никогаш и не ги дале. Неодговорноста не треба да му биде својствена ниту на монах, а камоли на свештеник или Епископ. За жал, неодговорноста на расколниците е веќе општо позната.

За крај, во ова пасхално послание испратено до вас од прогонство, каде што нè испрати злобата на расколниците, ви посакуваме на сите вас Пасха во невечерниот ден на нашиот Отец. Ве потсетуваме дека сето ова што го напишавме за расколот не е заради немоќ на гневот кој би требало праведно да следува заради нашето прогонство. Тоа е повеќе повик за покајание, поттик за враќање на расколниците во татковиот дом, покана за единство во Црквата Божја. Но, во неа не се влегува без покајание и без одговорност.

Христос Воскресе!

На Пасха 2009г. од Солун

Ваш горешт застапник
По милоста Божја
Архиепископ охридски и Митрополит скопски Јован

* Омилија 11 на Посланието до Ефесјаните

БОЖИКНА ПОРАКА

До свештенството, монаштвото и побожниот народ на нашата најсвета Архиепископија охридска и Митрополија скопска

Многуљубени и драги нам во Христа воплотениот,

Кога читаме во житијата на Светителите на Црквата Божја за злословија против нив, мачења, гонења, затварања, па дури и убивања, не треба да мислиме дека тоа e само историја и дека е далеку од нашата современост. Ако нашите современици би се движеле според „логосот на природата”, како што Св. Максим Исповедник ја нарекува исчистената од страсти човекова волја, a која во таков случај би се совпаднала со волјата Божја, тогаш веројатно повестите за мачеништвата ќе беа само славна црковна историја. Но, човекот и целото човечко општество не се движат секогаш според „логосот на природата”, односно според Божјото очекување и волја. За жал, и тоа многу често, луѓето се движат спротивно на Божјата промисла и волја.

Некогаш свесно, многу почесто несвесно, но секогаш кога човек не се движи според промислата и волјата Божја не прави штета смо на себеси, туку и на целата околина во која живее. Во занесот на себељубието, многумина тоа не го гледаат. Ги прават истите грешки како и оние кои не го примија откровението Божјо, како оние кои не поверуваа на доаѓањето Христово во тело.

Вака ја почнуваме оваа наша Божикна порака, скапи наши браќа во Господа, не за да се оправдаме што денес, на овој Голем ден не сме со вас и меѓу вас, и што ви испраќаме Божикна порака од прогонство, каде нè испратија властите на нашата татковина, туку за да ве замолиме да се молите за сите непријатели кои ја поткопуваат Црквата. Црквата е Божја и таа има милост за грешникот, Црквата е Мајка и таа ги љуби сите деца, и праведните и грешните, и здравите и болните, Црквата е Христос и таа ги собира сите што ќе се покаат.

Заради тоа Господ наш се воплоти, заради тоа Бестелесниот доби Тело, заради тоа Предвечниот влезе во времето, заради тоа Логосот Божји се себепонижи и стана Син Човечки. За да им прости на грешниците, за нив да ги привлече кон Себе, да ги просветли и да ги усмери кон вечноста, зашто рече: „Не дојдов да ги повикам праведниците, туку грешниците на покајание. (Лк. 5,32)

Знаеме дека сите неправди кои властите во нашата татковина поттикнати од расколниците ги вршат кон Црквата која сте вие, малите Христови браќа, сосема праведно кај вас раѓаат гнев, и немир, па можеби и просба за освета Божја. Вие, или подобро речено сите ние доживуваме гонења за кои некогаш мислевме дека ги имало само во минато. Сметавме дека владетелите веќе научија дека не треба да го подигаат мачот против Црквата, како Ирод против Христа, ниту да ги понижуваат Христијаните како отстапникот Јулијан, поготово зашто не така одамна проживеавме еден период во кој безбожни комунистички власти се дигнаа против Црквата со намера да ја уништат, но и покрај големите рани што ѝ ги нанесоа не успеаа да ја сотрат. Сега, пак, кога навидум имаме демократско општествено уредување, кога властите треба да го познаваат и почитуваат доприносот на Црквата во општеството, кога Црквата треба се гледа како запален фенер на мирно пристаниште, потомците на старите безбожници ја ставија Црквата пред нова проверка.

Проверката, драги наши, скапо откупени од Христа не е во тоа дали ние ќе издржиме. Црквата е непобедлива и кога сме во неа ние секогаш победуваме зашто Христос еднаш за секогаш го победи светот. Нашата проверка е дали ќе успееме кога нè удираат неправедно да го завртиме и другиот образ, кога нè гонат да благословуваме, кога лажно нè клеветат пред светските корумпирани судови да не мразиме. Ако успееме во тоа, тогаш сме Христови.

Христос дојде во светот да го спои разделеното, да го соедини растуреното, да нè причести на Телото Негово и така во единство да нè изведе пред Отца. Дојде Христос за да нè благослови, да нè освети, да нè обожи. Но, тоа е неможно без нашата согласност. Зашто не дојде да насилствува, туку да донесе мир, не дојде да наметне своеволие, туку да нè просветли да се согласиме со Неговата спасителна волја. А, неговата волја е сите да бидеме едно. Само така, само во единство со Црквата која е самото тело на воплотениот Христос ние можеме да очекуваме и лично спасение. Надвор од Црквата нема спасение, многу јасно кажале Отците пред нас.

Нема спасение надвор од Црквата, зашто таа е тело на Оној кој заради спасение на светот слезе од небото, се воплоти и стана како еден од нас, поживеа меѓу луѓето, од нив беше распнат, но смртта не можеше да го задржи туку воскресна од мртвите. Така, тој што не ќе успее за време на еден краток човечки живот да влезе во општење со телото Христово, кое е Црквата, тој останува надвор од личното општење со Бога и пред целосна неизвесност за неговото конечно спасение.

Ова особено го нагласуваме зашто во нашата татковина има една расколничка организација која се обидува да имитира Црква. Тие носат ист модел на одежди како нашите свештеници, додуша многукратно поскапи и понакитени, читаат од исти богослужбени книги од кои читаат и Православните, иако со многу грешки во преводот, застапуваат ист богослужбен поредок, кој за жал многупати им преминува во беспоредок, но сепак, и покрај тоа што се трудат во сè да бидат слични со Православните, нивната литургија не е поразлична од театар. Тоа затоа што имитацијата на определен црковен поредок, па дури и споменот на одредени историски настани не ја прави Црквата да биде Тело Христово. Црквата е Тело Христово зашто е неразделно, за вечност врзана со личноста Христова, а преку Него со целата Света Троица.

Така, ако расколниците сметаат дека со тоа што ја имитираат Црквата тие станале Црква целосно се во прелест. Причината зошто не можат да бидат Црква е многу едноставна, а таа станува најочебијна токму во овој ден на Христовото воплотување. Не може да бидат Црква зашто Црквата е само една, Телото Христово е само едно. Или можеби Христос се раздели на две или повеќе тела, па сите схизматици можат да се наречат Црква?

Црквата, браќа, била и ќе биде само онаа што е во единство со Телото Христово и со соборните Цркви распрскани низ вселената. Тоа е учење на Православната Црква и секое друго замешателство по оваа тема е неблагочестиво. Секое пак оправдување на нечија состојба на раскол е покривање на гревот на делење на Телото Христово.

Затоа расколот е богоборен, тој го цепи единството на Црквата во Телото Христово, истовремено осудувајќи се себе на пропаст надвор од единството со Христа. Несфатливо е пак, да исповедаш дека Црквата е тело Христово, а дека истовремено и расколниците се Тело Христово. Тогаш не само расколниците во нашата татковина, туку и многу од протестантските секти, забележани и попочитувани во нивниот морален живот отколку расколниците во нашата татковина би требало да се Црква и Тело Христово? А расколниците во МПЦ нив не сакаат да ги наречат Црква. Епа како? Има ли двоен критериум за припадност во Црквата?

Критериумот е еден, љубени во Богомладенецот Христос. Или си во единство со Црквата, а со тоа и со Телото на воплотениот Христос, или не си во единство со Црквата, а следствено и не си во единство со Христос. Друга математика нема. Над таквата математика е секако љубовта Божја која ќе го спасува светот според големата милост Негова, но на каков начин ќе ги спасува оние што не се во Телото Негово, друговерците, еретиците или схизматиците надвор е од доменот на Божјата достапност за Негово познавање од страна на човекот. Ако расколниците во нашата татковина ја очекуваат Божјата милост како оние кои не поверувале во Христа, или како оние кои погрешно учат за Христа, тоа е друго и во таков случај со право очекуваат милост зашто Бог е многумилостив. Но, да изјавуваат дека и покрај тоа што се во раскол сепак ја имаат благодатта на Црква, тоа е обмана и безобразлук што се граничи со богохулење. Тоа е расекување на телото Христово, понижување и обесмислување на Неговото славно воплотување во тело. Додуша, Христос сам себе се понижи и бивајќи Бог стана човек, но тоа не е причина ние со нови делби и расколи да ја унижуваме Неговата икономија.

Се сеќавате, не така одамна судовите во нашата татковина, нас, вашиот Архиепископ го осудија на затворска казна зашто на расколниците им рече дека се: „последна тврдина на комунизмот”. Сега, кога ние веќе подолго време не ги споменуваме, зашто според советот на Апостол Павле ги оставивме на сатаната (1 Кор. 5,5), народот кој долги години намерно го држеа во мрак ја отвори устата бидејќи го разбра она што пред повеќе години им го кажувавме. Сфати народот дека расколничките свештенослужители живеат од црквата, не за црквата. И тоа живеат добро, не во сиромаштија и беда како што живее поголемиот дел од населението во нашата татковина. Нивните епископи купуваат хотели и раководат со богати претпријатија. Тргуваат со парите кои вдовиците од крајот на својата беда ги оставаат во црковната каса. И што е најжалосно, тогаш кога ќе пукне скандал за нивниот неморал тие не даваат отчет никому. Имаат имунитет за сите злодела зашто уште од почеток на создавање на расколот во далечната 1967 година, па сè до денес, тие се под закрила на власта, а тоа значи и под закрила на средствата за информирање. Прашуваме јавно: Зошто таквите луѓе да сакаат да имаат единство со Црквата Божја? За да даваат отчет и да имаат одговорност? И прашуваме уште нешто: Има ли некој помеѓу нивните епископи што се издвојува од таа општа претстава за неморал меѓу расколниците? Досега никого не чувме да го издвои своето мислење, да не се согласи или пак да собере храброст да се спротистави на добро познатиот општ неморал меѓу нив.

Сето ова, пак најмногу им годи на полтичарите. Тие сега имаат зад кого да го затскриваат својот грев. Имаат црква за еднократна употреба, таа им произведува низок морал и сите се задоволни, само на штета на народот. Па нема веќе кој не знае за вонбрачните деца на епископите на расколничката МПЦ, за тоа дека црковните пари одат за нив да им се обезбеди лесен живот, станови, покуќнина и автомобили. Па како да сакаат единство со Патријархот Павле кој во целиот свет важи за најголем аскет меѓу Патријарсите? Најдобро за сите ќе биде тие сами да се повлечат, но очигледно е дека за тоа немаат ниту помисла. Единствено народот може да ги притисне.

Ние, пак, во овие денови на сеопшта радост не смееме да заборавиме каква штета нивната неблагочестивост ѝ направи на Црквата. Не само со тоа што на правда Божја нас, вашиот Архиепископ веќе два пати нè ставија во затвор. Од нас тоа нека им биде простено, заради Христа кој дојде да нè измири, но токму од Него нема да им биде простено додека не се покаат. Тие го онеправдаа Него, изворот на правдата, тие го затворија Него, дародавецот на слободата, тие го злословеа Него, Телото на Црквата. Деца, им вели Свети Григориј Богослов на своите духовни чеда во неговата проштална беседа изречена на Вториот Вселенски Собор во Константинопол: Чувајте ги преданијата, памтете како ме каменуваа. Неговото каменување тој го поистоветува со предание на Црквата, зашто каменувањето или затворањето на еден Епископ е ново каменување и затворање на самиот Христос.

Така, нашите страдања, љубени чеда во Богочовекот Христос, се ново предание на Црквата. Тие се вградија неизоставно во Телото на Оној Кој денес за сите нас се раѓа во тело. Затоа сме радосни во болката, затоа славиме во тагата. Христос се роди за Отецот да нè усвои за Негови синови, Христос се роди за ние Негови сотелесници да станеме, Христос се роди за собрани во Духот Свети едно Тело со Него да се јавиме.

Тој нека ни биде сè во сè како што вели Апостолот, и како што подоцна тоа го повторува небообјавителот Василиј.

На многу години и честита Нова година.

На Божик 2008

Ваш молитвеник пред Бога,
+Архиепископ охридски и Митрополит скопски Јован

Пасхална порака

до чесното свештенство, преподобното монаштво и побожниот народ на нашата најсвештена Архиепископија

Радоста со сигурност е она што најмногу им недостига на луѓето во нашава современост. Околу нас има луѓе многу сиромашни, но од друга страна и многу богати, има луѓе скршени и жалосни, и наспроти нив самозадоволни и надуени, има луѓе неграмотни и неуки, но и школовани и добро информирани, има телесно здрави, но и такви кои имаат големи болки, ама на сите нив, без разлика каде се вбројуваат, она што најмногу им недостига е радоста. Можеби сиромавиот, повредениот, болниот или, пак, необразованиот имаат причина повеќе да се нерадосни, отколку богатиот, самобендисаниот, образованиот и здравиот, но и едните и другите се во тешка духовна состојба ако не се радосни, ако се жалосни, или очајни.

Животот без радост нема вредност. Животот без радост е беспаќе, умор и гола обврска без слобода. Но, каде да ја најдеме радоста, може ли таа некаде да се купи? Може ли некој да ни ја подари?

Измачен е нашиот народ од лутања. Лутавме 45 години во комунистичката пустина, последно - лутаме речиси 20 години во оваа преодна, посткомунистичка пустина, а сеуште излезот не е на повидок. Сè само затоа што одамна го згрешивме патот, одамна ја промашивме целта. И, што е најтрагично, не се покајавме. Згрешија и други, во заблуда беа и некои соседни народи, но се покајаа и сега раѓаат плодови на покајанието. Ние згрешивме еднаш, и по вторпат, и којзнае по којпат, но ниту еднаш до сега не се покајавме. Ете, затоа немаме радост. Ете, затоа секоја цел која ќе ја поставиме ќе нè носи до очајание.

Љубени во Господа,

има само еден вистински извор на радост, а тоа е воскресението. Човек може да биде вистински радосен, само ако знае дека е бесмртен. Но, тоа не се купува, не се заработува, не се стекнува како наследство, тоа се добива на дар според верата. Ако веруваме дека Христос воскресна од мртвите за ние да совоскреснеме со Него, ако веруваме дека се воплоти за нас да нè соедини со Отца, ако веруваме дека беше распнат за да го земе гревот на светот, тогаш ќе бидеме радосни. Ќе бидеме радосни и во маката, и во сиромаштвото, и во болката, па дури и во жалоста. Ќе бидеме радосни зашто ќе имаме светлина во нас која ќе ни го осветлува животот. Верата во воскресението е светлина во нас, не надвор од нас, како што се другите извори на светлина.

Воскресна Христос, браќа и сестри како „првороден од мртвите”, за да нè собере сите нас родени од Духот Свети. Воскресна Христос за да ни биде гарант за нашата вечност. Воскресна Христос за да ни потврди дека не сме створени за смрт, туку за живот. Тоа е доволно за да бидеме радосни, дури и тогаш кога сè што се случува околу нас нè принудува да бидеме тажни и нерасположени.

Вие знаете низ што сè требаше да помине вашиот Архиепископ, љубени во распнатиот и воскреснатиот Христос. Којзнае уште што нè очекува во животот. Но, ниту дел од тоа не би го издржале ако бевме без вера во воскресението. Верата во воскресението дава смисла на страдањето, ја ублажува болката, ја намалува сиромаштијата, го восовршува знаењето и конечно, ја распламтува љубовта. Љубовта не само кон ближните, не само кон пријателите, туку љубовта кон непријателите. Таквата љубов е дар само на оние кои веруваат во воскресението Христово. Љубовта кон непријателите е плод од верата во Воскреснатиот.

За овие шест години откако влеговме во единство со Православната Црква многу работи што се случуваа во расколничката организација во нашата држава излегоа на видело. Се покажа кој живее од Црквата, а кој живее за Црквата. Се покажа дека многу ситни, би рекле и мизерни мотиви, како што се оние околу парите, ги задржуваат некои свештеници сеуште да пребиваат во раскол. Но, она што највпечатливо се покажа е дека пребивањето во раскол е најдобра завеса зад која се кријат многу безобразлуци. А, се покажа и нешто друго, дека оние што се родиле во раскол тешко е да стапат во брак со единството.

Сепак, ако некој сака вистински да се поучи од денешниот настан, од настанот на Христовото воскресение, ќе научи дека Христос воскресна за да нè собере во Него и за да нè соедини меѓусебно. Ако и покрај тоа, сепак, некој сака да остане во раскол, тогаш што претставува воскресението за него? Веројатно ништо повеќе од едно психолошко одушевување какви што има речиси во секоја друга религија.

Ние сме Црква и нашата врата е отворена за секој кој се кае. Но, не треба да очекуваат расколниците дека можат да влезат во единство со Црквата без покајание. Не треба да очекуваат дека ако останат во фалсификатите кои ги прават и во ереста во која полека но сигурно запаѓаат ќе може некогаш да имаат единство со Црквата. Треба да сфатат дека грешката е во нив, не во Црквата. Црквата е безгрешна зашто е самиот Христос. Ние пак, верните, не треба со нив да прекинуваме секакво општење. Доволна казна во овој свет им е тоа што Црквата не ги причестува, а ако останат во раскол тоа ќе им биде и осуда за вечност. Ние треба да ги љубиме како браќа, без оглед на тоа што некои од нив се веќе луди од омраза кон нас. Љубовта кон нив ќе биде сведоштво за нашата права вера, за верата во Христа воскреснатиот.

Ви посакувам на сите вас, тој Христос, Кој воскресна од мртвите да ви биде секогаш „патот, вистината и животот”, тој да ви биде утеха во маката, сила во болката, радост во жалоста. Тој да ви биде сè во сè, како што вели Апостолот.

Христос воскресе!
Навистина воскресе!

На Пасха 2008

+Јован по милоста Божја Архиепископ охридски и Митрополит скопски

Божикна порака

до свештенството, монаштвото и побожниот народ
на нашата најсвета Архиепископија

При сите настани за кои луѓето сметаат дека им се значајни, се допишуваат или испраќаат соодветни пораки едни на другите. Како во моментите на радост, така и во моментите на тага сакаме да сме близу до оние кои ги љубиме, за да соучествуваме во нивната состојба. Тагата на нашиот брат е наша тага, но и радоста на нашиот ближен треба да е наша радост. Затоа, тогаш кога сме физички далеку, но духовно настроени кон еднодушност, ние, едни кон другите испраќаме слово, било по традиционален, било по современ начин на комуницирање. Начинот е само средство, но битно е самото слово.

Ползувајќи ги средствата кои ни се достапни, и ние, Вашиот Архиепископ и пастир, а за да учествуваме во радоста заради големиот настан на Раѓањето Христово, ја испраќаме оваа Божикна порака до сите Вас кои родениот во тело, Господ Исус, Ве повика и привлече, Ве просветли и избра, да го познаете Него како Христос, како Помазан, како совечен Син на беспочетниот вечен Отец. Со поракава, пак, намераваме да ја зацврстиме верата, да ја обновиме надежта, да ја разгориме љубовта на сите нас кои го славиме Бога како Богочовек. Сакаме да Ве повикаме на учество во истата Литургија, во истиот домострој кои за сите нас ги совршува самиот Христос. А, почетокот на Литургијата, почетокот на домостројот е Раѓањето во тело на Синот Божји.

Се роди Бог како човек. Тоа значи доби тело и стана како нас луѓето. Токму во овој настан, неслучен дотогаш и неповторен оттогаш се наоѓа почетокот на единството на Бога и луѓето, на Творецот и творбата. Дојде Бог за да ни реши еден проблем кој ние самите неможевме да го решиме. Дојде да го реши суштинскиот проблем на сечие постоење, а тоа е смртта.

Ние сами не можевме да решиме нешто што е над нашата моќ, нешто што е над нашата способност. Никој себе си не може да се направи бесмрттен. Иако имаме желба да сме бесмрттни, иако копнееме и жедни сме по живот вечен. Христос дојде за да ни го подари она што сами не можеме да го стекнеме, за да ни го даде она без кое навистина сме сиромашни.

Христос, значи, дојде за да нè пренесе во вечност, за да ни ја подари иднината, за да нè израдува со бесмрттноста. Дојде како Сонце на правдата за да нè просветли, да нè освети, да нè спаси од пропаст. А сето ова не можеше да го направи ако не станеше човек. Но, исто така, не можеше и ако престанеше да биде Бог откако се вочовечи.

Потребно беше да биде човек, зашто за луѓето, спасението и животот во вечноста не е само вечност за душата, туку спасение и живот на целиот човек, а тоа значи и на телото. Затоа, Синот Божји, бивајќи Бог од вечност се облече и во човечко тело, прими разумна душа и ништо од она од кое е составен човекот не му остана туѓо. Токму заради тоа, Тој го спаси целиот човек, не само некој човеков дел.

Од друга страна, Христос никогаш не престана да биде Бог, Син на небесниот Отец, кој восиновувајќи нè во Него постана и наш Отец. Бог слезе од небесата, за телото човечко да седне од десно на Отца. Бог се понизи, се испразни, се смири, за човекот и сè она што е створено, но и секоја личност пооделно да се подигне.

Ако Христос беше само човек, ништо од ова не ќе можеше да направи, зашто многумина пред Него, паметни, мудри, надарени и морални луѓе, не можеа ниту сами за себе да ја победат смртта, а уште помалку да им дадат образец за вечно постоење на другите. Ако беше, пак само Бог не ќе можеше да го спаси она што самиот не е. Така, неопходно беше да дојде како Богочовек, како нов Адам, како она што е единствено ново под сонцето.

Ете, тоа Негово доаѓање на земјата, меѓу луѓето денес го славиме. Го славиме Неговото раѓање во Витлеем, Митрополијата на Христијаните. Тој настан има суштинско значење за целата створена природа. Без таа случка, ние луѓето, но и целата створена природа заедно со нас сеуште ќе стенкаше во мракот на смртта и пропаста.

Затоа, возљубени чеда во Христа воплотениот,

да бидеме благодарни на Бога што нè посети и стана како еден од нас. Да бидеме благодарни зашто преку понизноста Негова ние се воздигнавме. И да го прославиме овој настан како што приличи на просветлени луѓе, свесни за благодатта која ја добиваме од празникот, но и одговорни за домостројот што го воспостави Богочовекот Христос. Не да прославуваме со срамни пијанки и недолични песни како што тоа го прават расколниците околу нас, туку да славиме со духовни песни, собрани на Литургија, околу Телото и Крвта на Оној Кој за нас прими човечко тело и човечка крв.

Ако знаеме зошто Христос се роди во тело, ако веруваме дека нема друг Бог освен Оној единиот Кој се објави во Троица, тогаш воопшто нема да ни биде тешко да знаме зошто Црквата може да биде само една, зошто не може да има две или повеќе Цркви. Ќе ни биде јасно зошто расколот е црвец кој го нагризува самото тело на Оној Кој денес се раѓа во тело, но не само тоа. Ако знаеме зошто Христос се роди во тело ние ќе направиме сè да бидеме во единство со Него, не психолошки, и не мисловно, туку реално, како членови на тоа Негово од жена родено тело кое е Црква. А бидејќи Христос не се роди два или повеќе пати, бидејќи нема две или повеќе тела, а следствено на тоа нема ниту две или повеќе Цркви, тогаш важно е да се подвлече дека единството не е украс, тоа е суштина, а расколот не лузна, тој е пропаст.

Посакуваме и горешто се молиме, малиот Бог кој денес се раѓа, да го осмисли животот на сите нас, да нè причисли на Неговото човечко тело кое е Црквата и тој да биде нашиот цар кому вечно ќе му се поклонуваме како некогаш мудреците од исток.

Христос се роди!

Божик 2007

Архиепископ и Митрополит
+Охридски и скопски Јован

Архиепископ Охридски и Митрополит Скопски

Протокол бр. 171 од 27 Јули 2007

ОКРУЖНО ПОСЛАНИЕ
ЗА ЕКОЛОШКАТА СОВЕСТ НА ЦРКВАТА

Браќа и сестри, возљубени чеда во Господа,

Ние, Православните Христијани сме деца Божји, но ние исто така сме и створени битија. Створени сме од истата материја од која е створена и природата која нè окружува. Ние сме усвоени деца од Бога Отца во Христа, нашиот првороден и најстар брат, но истовремено не престануваме да постоиме во нашата створеност. Од една страна сме богови, зашто заедничарејќи со Бога, самиот Бог на тоа нè удостојува, но од друга страна сме и битија кои ја носат истата судбина со сè што е створено, а тоа е смртноста.

Бог Кој е нестворен е бесмрттен, и вечен, а створената природа не е сама по себе бесмрттна, но може да биде, таа не е сама по себе вечна, но исто така може да биде. Створената природа постанува бесрмттна и вечна само во колку општи (заедничари) со Бога, само во колку има единство со Него. Тој пат, ни го покажа Синот Божји, Господ Христос кој бивајќи Бог по природа ја прими нашата створена природа за да нè направи деца Божји, а со тоа и ние да постанеме бесрмттни и вечни.

Ние луѓето, значи, не сме бесмрттни битија по природа, но не е бесрмттна ниту нашата околина која нè окружува. Понекогаш во привид, може човек да мисли дека природата е вечна. Ние се раѓаме во веќе постоечкиот сончев систем, кој постоел многу време пред нашето доаѓање во овој свет, и веројатно тој ќе опстои и многу време по нашето заминување од овој свет. Се раѓаме на планета која многу години пред нас ги имала истите планини, и реки, и езера, и мориња, а веројатно ќе ги има и после нашето заминување од неа. Може дури и да се родиме во куќа која постоела и пред нашето раѓање, а голема е веројатноста таа да нè надживее кога ние ќе се преселиме во друг свет. Да не говориме дека постојат дури и дрвја што постојат со векови, и шуми што се стари со стотици години.

Сепак, и покрај овој привид, трезвеноумните сепак знаат дека сè што е створено е смртно. Времен не е само трендафилот кој после неколку денови откако ќе го подариме на љубениот овенува, туку и столетниот даб е времен, не само потокот туку и океанот, времени се не само планетите и ѕвездите туку и сонцето. На крајот огнот на последниот ден ќе проголта сè, зашто сè што е створено нема постоење од себе, туку од Оној што го створил. Како што сега ни исчезнуваат пред очи шумите кои во овие летни денови со високи температури ги голта пламенот на пожарот, така во пламенот на крајот на светот ќе го снема сето она што сега нè воодушевува, сето она што на многумина им изгледа дека е вечно и бесмрттно.

Од една страна, пожарите кои ни се случуваат во ова топло лето се сведоштво за смртноста и пропадливоста на сè што е створено, но од друга страна тие се доказ и за нашата не преобразена свест и совест, слика за нашата не покајана душа, пример за расколот кој го имаме со Бога и меѓусебно. Ако шумите ни се запалиле од некоја природна појава, нашата одговорност би била помала, но ако ние сме тие што ги палиме шумите заради некоја ситна полза и само од индивидуални интереси, тогаш сме одговорни не само пред овој граѓански суд, кој честопати суди неправедно, туку пред судот Божји, кој е праведен и вечен. Пред граѓанскиот суд би биле виновни ако подметнувајќи пожар, правиме некому штета или ја загрозуваме општата сигурност, без разлика на тоа дали за себе сме стакнале материјална корист. Но, пред Божјиот суд би биле виновни не затоа што подметнувајќи пожар сме направиле материјална штета, веројатно не ни затоа што сме ја загрозиле општата сигрност, а понајмалку затоа што сме стекнале некаква ситна корист за себе. Пред Божјиот суд ќе бидеме виновни затоа што подметнувајќи пожари, за самите себе, но и за другите сме направиле духовна штета, затоа што за самите себе, но и за другите сме го нарушиле единството и хармонијата на створената природа, затоа што за ситна материјална добивка, за самите себе, но и за другите неповратно сме го изгубиле најважното, а тоа е заедницата на сите и на сè што е створено, со Бога Кој е нестворен.

Човекот кој е иконичен на Бога по неговата слобода е единствениот од сите створени битија кој е повикан да ја соедини створената природа на која ѝ припаѓа тој, со нестворената каква е Божјата. Тој е одговорен за евентуалниот неуспех тоа да го направи, зашто после Христовото воплотување, Неговиот крст, смртта и Неговото воскресение, човекот нема веќе ниту еден изговор зошто да не ја принесува творбата кон Творецот. Додуша и Адам нема изговор за тоа, но после Христа сè е веќе многу појасно. Христос направи жртва неспоредлива со било која жртва што ние луѓето ја правиме. Се испразни до таа мера што од Бог постана човек, од нестворен - створен, од бесрмтен - смртен. За нас да нè ослободи, но и да нè упати кон одговорноста на слободата. А нашата одговорност е да му ја принесеме целата створена природа нему, таква девствена каква што Тој ја створи логосно, да му ја предадеме Тој да ја држи како Седржител, зашто повеќе од очигледно е дека сами не можеме, Тој да ја негува како многумилостив, зашто се покажува дека сами немаме милост кон неа.

Повикани сме ние луѓето, браќа и сестри во Господа, да бидеме цареви и свештеници на створената природа. Но, многумина од нас не умеат да бидат ниту цареви, ниту свештеници. Не знаат ни како да ја управуваат природата, а таа сепак да почувствува дека не е злоупотребена и за тоа да не се одмазди, ниту пак знаат како неа да му ја принесат на Бога, за тој да ја управува и од неа да го извлече осилото на смртта и распадливоста.

Ние Христијаните тоа го знаеме, за тоа примивме наука од Христа, преку неговите Апостоли и не сметаме за горделивост ако кажеме дека сме цареви и свештеници. Не сме горделиви ако сме свесни за таквата возвишена состојба во која постоиме, зашто да се биде цар и свештеник повеќе е одговорност отколку чест. Ние Христијаните сме одговорни битија, затоа од нас толку се плашат сите непријатели, па дури и ѓаволот. Луѓето кои имаат издржан одговор за своите постапки заслужуваат да бидат почитувани, не само од луѓето, туку и од Бога.

Затоа, ова што ни се случува со големите пожари последниве денови во ова топло лето, сите да го земеме како лична одговорност. Оние кои се свесни за одговорноста која ја имаме кон створената природа нека понесат повеќе грижа, нека ја земат одговорноста и за оние кои не се свесни, оние незаинтересираните нека се пробудат и нека се заинтересираат кое е нивното место во природата, а оние кои ја уништуваат природата, за нив само да се помолиме Господ да ги помилува, зашто тие навистина не знаат што прават. Уништувајќи ја природата тие се уништуваат самите себе, не само затоа што не ја вршат службата на свештеници, и не ја принесуваат творбата на Творецот, туку и затоа што дополнително ја уништуваат творбата и им ја отежнуваат службата и на оние кои прифаќаат да бидат цареви и свештеници пред Бога.

Расколот што луѓето го прават со Бога и истиот секојдневно го продлабочуваат не доведе до ситуација природата да ја завртиме против нас. Одалечувајќи се од Бога ние се оддалечуваме едни од другите, но се оддалечуваме и од целата створена природа. Таа пак, ни се осветува. Затоа, да го излечиме расколот. Тој е болест, тој е отворена рана, и уште повеќе од тоа, расколот е смрт. Сè додека не воспоставиме единство со Бога, природата ќе ни се осветува, а ние наместо да живееме во хармонија со неа, ние ќе се бориме против неа. Таа пак, постојано ќе нè победува.

Ако сме во единство со Бога, ние ќе бидеме во единство меѓусебе и во единство со целата природа. Наместо да се бориме со природата ние ќе ја свештенослужиме како свештеници и ќе ја управуваме како цареви. Но, за тоа треба да се измириме, да бидеме во единство зашто само единството со Бога, но единство како Црква, тоа значи во заедница, нè спасува нас луѓето, ја овековечува природата и конечно го победува ѓаволот кој е најголемиот непријател на единството.

Ваш молитвеник пред Бога,
+Јован по милоста Божја Архиепископ охридски и Митрополит скопски

ПАСХАЛНА ПОРАКА

до чесното свештенство, преподобното монаштво и побожниот народ на нашата најсвештена Архиепископија

 
Зракот од светлината на воскресението што незапирливо продира насекаде, посакуваме да ве осветли, и просветли сите вас, љубени чеда во воскреснатиот Христос. Оваа пасхална порака иако ви ја испраќаме од затвор, од место значи, што според сè потсетува на темнина, страв и несигурност, се молиме да ви донесе воскресенски блесок, бодрост, радост и сила. Не затоа што зборот што ќе го чуете од оваа порака сам по себе е моќен да преобразува. Дури и да беше испратен од многу поугледно место отколку што е тоа затворот, дури и да е напишан од многу поголем уметник на говорот отколку што е тоа нашата смиреност, без оглед значи на неговиот естетски и материјален облик, тој нема трајна вредност, и вистинска смисла ако истиот не е причасник на воскресението. Само оној логос кој и самиот е учесник во воскреснатиот Христос, само зборот значи, што учествува во вечниот Божји живот, може да ги просветли, да ги поттикне, да ги преобрази и да ги восоврши оние кон кои е упатен.

Но, и тоа е неможно без вера. Без вера, зборот за воскресението е обесилен. Без вера, дури да сме на местото на стражарите кои го чуваа гробот Христов, дури и први да сме виделе дека после воскресението тој гроб е празен и го нема внатре веќе мртвото тело Господово, пак ќе останеме далеку од благовестието. Верата е одговорот на повикот Божји во нас. Бог нè повикува на личносен начин да го познаеме, да влеземе во трајна заедница со Него за да се осветиме и обожиме. Имајќи вера ние стануваме способни да го чуеме тој глас, и да му одговориме, да речеме: Амин, да речеме: Нека биде волјата Твоја Господи. Обратно, без вера ние сме глуви, и слепи, и целосно духовно бесчувствени. Ниту можеме да го чуеме повикот Божји, а уште помалку можеме да одговориме на тој повик.

Затоа оваа порака е до верните, а да се покажеш верен нема друг начин освен да веруваш во Воскреснатиот, во Оној Кој ја сотре смртта заради нас, за ние, верните во Него да наследиме живот вечен, и живот во изобилие. Воскреснатиот е меѓник на епохите. Тој го подели времето, цивилизацијата и постоењето на време до Него, цивилизација до Него, постоење до Него, и време од Него, цивилизација од Него, постоење од Него. Тоа го направи затоа што донесе нешто ново под сонцето, нешто што не само човекот, туку ниту Ангелите, ниту ѓаволите до тогаш не го виделе. А тоа е воскресението. Истото воскресение кое и денес го славиме зашто Христос воскресна еднаш за секогаш, и ние денес, после многу векови од историското Негово воскресение учествуваме токму во истиот настан, настан преку кој вечноста продре во времето и преку кој времето стана вечност.

Животот, без вера во воскресението е крајно обесмислен. Најчесто таквиот живот е исполнет со лутања и барања, со незадоволство од понуденото и потрага по нешто посуштинско. Но, ако се открие дека нема ништо посуштинско од вечниот живот, ако човек се увери дека било која животна цел која би ја одбрал е минлива, а вредно е само она што ќе го помине судот на вечноста, тогаш нема животот да се троши несмасно и неодговорно. Добиваме живот од Бога не за да го истрошиме необновливо и неповратно, туку за да се прилагодиме на вечноста, за да се извежбаме во совршенството. А, почетокот, но и крајот, алфа, но и омега секогаш е воскреснатиот Христос. Верата дека Тој воскресна од мртвите, дека ја сотре смртта и дека ни ја отвори вратата на Царството Небесно, всушност е блажениот почеток без кој сè друго би било промашување. Остварувањето пак, на нашето воскресение кое е производ на заедницата што за време на животот ќе ја воспоставиме со Воскреснатиот, е крајот. Но, и на почетокот, и на крајот образецот е Богочовекот Кој воскресна од мртвите.

Ако тој образец стане образец на нашиот живот, ако светлината на воскресението која излезе од гробот Христов ја осветлува нашата секојдневица, тогаш нема несреќа што може да нè доведе до очај, нема затвор што духовно ќе нè пороби, нема болест што ќе нè погуби. Насочувајќи го животот кон заедница со Воскреснатиот, секоја замка и секое искушение станува совладливо, секое затворање и телесно ропство издржливо, секоја болест и страдање стануваат работилница за вечноста.

Затоа, возљубени во Господа, „ведрата проповед за воскресението“ денес да ја научиме како што Господовите ученички ја научија од Ангелите, и да се пофалиме пред светот, као што тие им се пофалија на Апостолите. На благочестивиот не му приличи да се фали со ништо друго, освен со воскресението и Воскреснатиот. Така и ние да се пофалиме, покрај со нашите слабости како што тоа го правеше Апостолот, и со воскресението Христово. Единствено тоа е излез од сите безизлези со кои сме опкружени, единствено тоа е смисла во сите бесмисли со кои сме оградени, единствено тоа е радост во сите очајанија кои нè притеснуваат. Христос воскресна за да се надминат сите поделби, воскресна за да се соедини небото и земјата, Бог и човекот. Не воскресна за да подели, за да растури и за да погуби. Ете зошто секоја схизма, секој раскол е против Христа, против единството на створениот свет во Него, а со тоа и против воскресението. Расколот е разделување, разлагање и конечно смрт и пропаст. Воскресението е соединување, единство и конечно вечен живот.

Да се насочиме кон ова второво, љубени чеда во Воскреснатиот, да работиме на единството на Црквата за да наследиме воскресение и живот вечен, и заедно со цела Црква во еден глас да речеме: Христос воскресе.

На Пасха 2007
Од затворот Идризово
Ваш горешт молитвеник пред воскреснатиот Христос
+Јован по милоста Божја Архиепископ охридски и Митрополит скопски

ПАСХАЛНА ПОРАКА

„О Пасха голема и најсвештена, Христе
о мудрост и Логосу Божји, и сило,
дај ни нам уште поприсно со Тебе да се причестиме
во невечерниот ден на Царството Твое.”
(Тропар од 9-тата песна од Канонот на Пасха)

Денес кога празниот Христов гроб точи радост и тоа во време кое според сите показатели може да се нарече време на жалост, денес, кога светлината која засветли од местото каде што лежеше телото Господово стана причасна и на створената природа на човекот, денес, кога смртта беше обессилена и адот обезоружан зашто Христос воскресна, да запееме со восхит: Христос воскересе из мертвих смертију смерт поправ!

Ако човек се задлабочи во смислата на животот, многу лесно и без никаков напор ќе открие дека без вечен живот овој краткотрајниот живот кој го живееме на земјата е бесмислен. Не само што истиот брзо поминува, туку ако на време не се открие смислата на постоењето, истиот ќе се потроши во лутање и трагање по некаква смисла, во барање на цел, но и во често промашување на истата. За да не се троши неповратно времето кое ни е дадено за искупување, потребно е веднаш и неодложно да се усмериме кон целта и со брзина условена од даровите кои сме ги добиле да се движиме кон истата. А, ако целта сеуште не сме ја откриле и не сме ја познале, денес таа јасно и за секого очебијно се открива. Таа цел е Воскресението Христово кое е образец за нашето воскресение.

Ако е важно да имаме цел на движење во животот, многу поважно е таа цел на движење да биде усмерена кон Воскресението Христово. Секоја друга цел е промашување, сè што не води кон воскресението го нарекуваме грев. Така, гревот не е ништо друго од промашување на целта, од промашување на смислата.

Затоа, несериозни изгледаат сите оние кои наоѓаат било каков изговор да не се движат кон воскресението. Но, воскресението не е акт на поединецот или како уште го викаме индивидуа. Воскресението е акт на заедницата. Нема воскресение на поединци кои тоа го заслужиле заради нивното трудољубие или етичен живот. Воскреснува само оној кој се причестил на Црквата, зашто само Црквата е таа која ќе воскресне. Таа е тело Христово и како таква таа е веќе воскресната и прославена и само оној кој е во неа може со право да се надева на воскресение.

Ова прастаро учење за Црквата е многу важно зашто кога околу Црквата беснеат разни схизми и ереси не треба да го премолчуваме ова, особено денес, на денот на воскресението, кога според сето благочестие е најпогодното време за да се раздели светлината од темнината, животот од смртта, Царството Божјо од адот.

Можно ли е, а ако е можно како, истиот Дух да биде врската на совршенство и во расколот, и меѓу еретиците, и во Црквата Божја? Можно ли е, а ако е можно како, Духот Божји во Црквата да соединува, да прави од многуте едно тело, во расколот да распарчува, да разединува, да растура? Не е потребно големо познавање на теологијата на Црквата за да видиме дека е тоа неможно.

Отецот нè повикува во заедница со Неговиот Христос, да постанеме едно тело со Него, за и нас да нè воскресне како што го воскресна Својот Единороден. Таа заедница ја градиме поврзани со врската на едниот Дух Свети кој е заеднички и за Отецот и за Синот, но причастен и со нас за да нè покаже како мали Христоси, како деца на истиот Отец кој е Отец и на воскреснатиот Исус.

Од ваквата, многу едноставна и лесно разбирлива причина неможно е расколниците да бидат во истото тело на Црквата. Или е расколот тело Христово, или е Црквата тело Христово, но неможно е и едните и другите да бидат во истото тело Христово. Зашто, замислете, како би било ваквите раздори и нетрпеливост кои ги имаме со расколниците, гонењата и малтретирањата кои ни ги приредуваат да продолжат во вечноста? Тогаш, телото Христово нема да биде тело на единство, на хармонија и љубов, туку место на раздор кое би се самоуништувало.

Припадници на еден раскол кој скоро се залечи во Америка, многу отоворено кажуваат и сведочат, дека откако сфатиле дека не е истиот Дух кој ги осветува даровите во Црквата со оној дух кој пребива во расколот, престанале да служат Литургија сè додека не се присоединиле кон Црквата. Секое служење на Литургија надвор од Црквата, а тоа значи во раскол или ерес, е исмевање на Духот Свети и не е ништо поразлично од обична театарска претстава.

Токму ова треба да ни биде на ум, на денот на воскресението на нашиот Бог и Спасител, Господ Исус Христос. Ако за некои воскресението е една убава бајка, ако за други е недокажана работа, за трети, пак, историски спомен од кој може да се заработи, како на пример за расколниците, за Црквата Божја воскресението е центар на сите центри, пат кон кој треба да водат сите патишта, смисла која ги осмислува сите безизлези.

Затоа, браќа, да му благодариме на Воскреснатиот. Тој нè повика во единство со Него и во единство со Црквата Божја. Без Неговиот повик и ние можеби сеуште ќе бевме во безизлезот и во гревот на расколот. И да не ги судиме расколниците. Тие се наши браќа кои паднале и имаат духовен проблем. Да им дадеме љубов, особено денес, кога Божјата љубов се излева на сè што е створено. Така Господ ќе нè распознае дека сме Негови деца и Негови браќа, но ќе не распознаат и нашите непријатели, и оние кои нè гонат, и оние кои нè мразат. Ним да им простиме, заради Воскресението. Но, не и да се помириме со расколот. Расколот е грев против телото Христово кое е Црква. Затоа, со него да не престануваме да се бориме. Тој е една злокобна болест која ја напаѓа суштината на верата. Затоа од него да бегаме, а со оние кои упорно прават раскол и остануваат во него не смееме да имаме никава заедница. Не затоа што ние ги мразиме, туку затоа што тие го мразат Христа.

Љубени во Господа, да се потрудиме единството со Воскреснатиот да ни биде мерило над сите мерила во животот. Тој нè искупи, Тој нè избави, Тој нè просветли, Тој нè освети, Тој нè спаси. Затоа, трикратно нека слушне:

Христос воскресе! Христос воскресе! Христос воскресе!

Ваш горешт молитвеник пред воскреснатиот Христос,
+ Архиепископ охридски и Митрополит скопски Јован

На Пасха 2006

Протокол бр. 50 од 27 април 2005

ПАСХАЛНА ПОРАКА

„Вчера се сопогребав со Тебе, Христе, денес, совостанувам со Тебе Воскреснатиот, вчера се сораспнав со Тебе, Ти сопрослави ме, Спасителе, во Царството Твое.”

Атмосферата на конформизам, во којашто живее современиот свет, сака да воспостави критериум на живот без болка, без мака, без жалост, без страдање, едноставно, живот без крст. Сите служби во овој свет се насочуваат и се развиваат кон таа цел, да го ублажат страдањето на човекот, да ја направат поднослива болката на неговото распнување на кое бива воден дури и без тоа да го сака.

Во многу земји од светот за коишто велиме дека се напредни, мртовците пред погреб ги шминкаат и разубавуваат, сè со цел да не се прикаже целиот ужас на смртта, да се разблажи болката на оние, кои жалат за ближниот, да се намали тагата предизвикана од нeизвесноста донесена со смртта. Човекот денес свесно се труди, па дури и вежба, како помалку или воопшто да не се сеќава на смртта. Вежба како смртта, која според сè е нешто најлошо и најгорко што може човекот да вкуси, да ја потисне до заборав, да ја онеприсутни, ако веќе не може наполно да ја уништи.

Наместо да го прими лекот за бесмрттност, наместо да заедничари со Воскреснатиот кој е извор на живот вечен, наместо да ја сотре смртта со силата на Воскресението Христово, човекот честопати смета дека му е полесно проблемот со смртта да го одложи за подоцна, со неа да не се занимава додека е млад и способен, сеќавањето на катастрофата предизвикана од неа да го избледи до исчезнување и, сметајќи дека ја нема, да биде посреќен.

Но, смртта ќе остане човековиот најголем непријател, дури и во услови да биде игнорирана, занемарувана, потиснувана. Таа ќе остане суштински нерешен проблем за секој, кој не сака да прими лично решение за неа, без разлика што истата е еднаш засекогаш од Христа победена и сотрена до непостоење. Во светот, во којшто покрај неа постои и Воскресение и живот вечен, таа ќе остане како мамец, на кој ќе се ловат непросветлените, неверните, безнадежните.

Браќа и сестри, чеда во Христа возљубени,
Нас Господ не просветлил да ги оставиме делата на мракот, кои водат кон смрт и распаѓање. Нè повикал со верата да ја победиме смртта, а со надежта во Царството Божјо потполно да ја сотреме. Нè повикал да го љубиме Него, Кој прво нас нè возљуби, но да се љубиме и едни со другите, зашто на тој начин нема да бидеме подведени на разделбата, којашто ја носи смртта. Љубовта е победа над смртта, токму затоа што ја спречува делбата, цепењето и распаѓањето. Во љубовта сме едно, едно со нашиот Господ, но едно и меѓу себе. Тоa единство нè прави учесници во телото на Воскреснатиот Христос, нè поврзува со врската на совршенство, та така сплотени да станеме победници, да извикаме со апостолот: „ Смрт, каде ти е осилото, аду, каде ти е победата?” (1Кор. 15,55)

Но, ако партиципираме или подобро речено, ако сакаме да партиципираме во прославеното Тело Христово кое е Црквата, не можеме и не смееме да го одбегнеме крстот, страдањето, болката и жалоста, кои произлегуваат од распнувањето на тоа Тело. Христос умре и воскресна. Без да умреше не можеше да воскресне, но не можеше ниту да ја победи смртта, ниту да донесе живот вечен. Така, преку Неговиот крст, смртта стана премин кон вечноста, Пасха кон невечерниот осми ден, а не пропаст и распаѓање.

Затоа Свети Јован Дамаскин во пасхалниот канон вели: „Вчера се сопогребав со Тебе, Христе, денес, совостанувам со Тебе Воскреснатиот, вчера се сораспнав со Тебе, Ти сопрослави ме, Спасителе, во Царството Твое.” Не можеш да соучествуваш во Воскресението без да го примиш крстот како начин на живот, не можеш да влезеш во вечен живот без да поминеш преку погребението и адот. Но, блажен е оној, голем е оној, просветлен е оној, кој доброволно го зема крстот Христов на себе во овој живот, и кој не негодува поради тежината од истиот, туку напротив, со радост и веселие го носи. Блажен е оној, голем е оној, просветлен е оној, кој свесно ја поднесува болката на крстот свој, знаејќи притоа дека на тој начин учествува во Христовиот крст, во Христовата смрт, во Христовото страдање. Затоа таквиот ќе стане наследник на вечните блага, затоа ќе се покаже како победник и обезоружувач на смртта, бидејќи крстот Христов, преку кого дојде победата, постанал негов крст, погребението Христово, кое стана премин од гнилежност кон нереспадливост, станало и негово погребение, страдењето и болката Христови на крстот за животот на светот, постанале и негови страдања, но и копнежи и надежи за добивање на ветеното Царство.

Чеда, во Христа возљубени,
Ова е единствениот критериум, кој нè вчленува во Царството Божјо, единствениот критериум, кој е вистинска радост. Сите други критериуми се промашувања, било личносни, било колективни, било национални, па дури и сечовечки. Црквата не распознава друг критериум и друг пат кон вечноста. Преку крст - победа, преку смрт - воскресение, преку страдање - вечен живот.

Но, дали овој критериум го има усвоено расколничката организација во Р. Македонија, која сосем погрешно се нарекува Црква. Ако си Црква тогаш кога си Тело Христово, ако за да бидеш член во неа треба да го прифатиш крстот, и страдањето, и смртта Христова за свои, тогаш како нив да ги распознаеме како Црква? Епископот е глава и уста на помесната Црква, во Него се собира мноштвото народ како околу Христа и тој е икона Христова, со тоа што предводи во сè, па и во борбата со злото. Смирен и скромен како самиот Христос, тој треба трпеливо да го носи својот крст, дури и кога е гонет за вистината, за верата, за Црквата. Носат ли некаков крст „епископите” на расколничката организација во Р. Македонија, или пак одбрале „конфорно распетие”? Заради тоа што го одбрале ова второво, Црквата не може да ги познае како свои. Не затоа што другите не сакаат тие да бидат во заедница со полнотата на Православието, туку затоа што не можат нив да ги препознаат како автентични Епископи. Ниту по нивната вера, а уште помалку по нивните дела.

Но, не е толку страшно што тие самите не влегуваат, најстрашно е тоа што на другите не им допуштаат да влезат во Царството Божјо. За нив Христос рече дека се гробови варосани (Матеј 23,27). Може ли вистинска Црква да ги ползува методите на прогон, судење и казна кои ги ползува овој свет? Може ли Црква да руши храмови, манастири и параклиси? Може ли побожен Епископ да дава налог, на сред зима да се избркаат на улица монаси и монахињи, кои со својата пот го граделе и обновувале манастирот, а со своите солзи пролеани, меѓу другото, и за нивните гревови ги натопувале студените манастирски камења? Може ли некој исихаст, како што некои од нивните „епископи” се самонарекуваат, да дава наредби да се палат манастири, да се крадат богослужбени предмети и да им се стриже косата на монахињите, коишто се затекнале во манастирот? Ако се во светот, таквите индивидуи би биле третирани како психолошки нестабилни, а ако се во Црквата, тогаш Таа нема да ги препознае како свои деца, туку како разбојници, кои дошле да украдат, да напакостат и да растурат.

Државната власт, пак, која пред неколку месеци коленопреклоно молеше да бидат отворени вратите на манастирот Св. Прохор Пчињски да прослават годишнина од АСНОМ, упорно се труди истите да ги затвори. Неговата светост, Патријархот српски г.г. Павле им рече дека само тие (власта) со нивната неблагодарност и дрскост можат да ги затворат, а тие го одбраа токму тој пат. Заедно со расколничката банда, која се чувствува покомотно кога е поизолирана од другите, власта нè направи последната дупка во светот за чии граѓани ќе воведат виза не само Бугарите, туку и Албанците. До сега мислевме дека само на расколничките епископи не им одговара единството и заедницата со другите Цркви, но сè поуверени стануваме дека и на власта ѝ одговара да бидеме во гето. Поинаку, како да се објасни тоа што властите во Р. Македонија ја гонат Православната Охридска Архиепископија, која предводи во процесот на интеграција и обединување на регионот во којшто живееме. Очигледно дека се само декларативни заложбите на власта за интеграција во процесите на обединување на Европа и светот. Сите нејзини постапки, а особено тоа што ја гони авангардата на обeдинувањето - Православната Охридска Архиепископија, покажуваат дека нивните определби се разединувачки, деструктивни и без визија.

Преплашен од комунизмот, нашиот народ ја изгуби колективната свест да ја штити вистината, да се жртвува за правдата, да биде јунак за верата. Идеологијата на омраза помеѓу класата на богатите и сиромасите, која ја создаваше комунизмот за да може да управува, современиве комунисти ја преобразија во омраза кон соседите. Денес, сите наши соседи: и Грците, и Србите, и Бугарите, и Албаниците ни се виновни затоа што не сме умешни во политиката, затоа што економијата не ни тргнува од рака, затоа што образованието ни стагнира. Проблемот не ќе да е во другите народи и држави, иако власта упорно се труди во тоа да нè убеди, ниту во другите Православни Цркви кои не ја распознаваат како православна Црква расколничката организација во Р. Македонија, туку во нив, главешините народни, кои решиле да го водат во пропаст нашиот народ.

Но, браќа наши, возљбени чеда во Господа,
Сè додека има Воскресение и надеж за вечен живот, ниту ваквата жална и болна слика за нашата земја не е толку непроменлива. Силата на Воскреснатиот има моќ да преобразува, да создава нови димензии, нови светови. Треба да се претрпи, да се издржи, да се отстрада. Ќе ѝ дојде крајот и на безбожната власт како на многу безбожници пред нив. Ќе им дојде крајот и на еретиците во синодот на расколничката банда, но нивниот пад ќе биде пострашен од оној на власта бидејќи многу повеќе души носат во пропаст. И после нив, и после сè ќе остане Црквата, зашто е Тело на Воскреснатиот, Кој ја сотре смртта, го победи адот и нам ни дарува вечен живот.

Христос воскресе!

Издадено во Егзархијата на Православната Охридска Архиепископија на Пасха 2005.

+Јован Митрополит велески и повардарски и Егзарх охридски

Протокол бр. 203 од 31.12.2004

ОКРУЖНО ПОСЛАНИЕ
ЗА БОЖИК 2004г.

Чеда во Христа возљубени,

Раѓањето Христово не е само еден помеѓу многуте историски настани. Божик не е само спомен на минатото. Тоа е настан кој е вкоренет во иднината, настан поврзан со она што треба да дојде, затоа е вечен, ненадминлив и неодминлив.

„Девојка денес надсуштествениот го раѓа...”, се вели во кондакот на празникот. Денес, Марија го раѓа Оној кој ја удостои да биде Богородица, го раѓа Оној кој постоеше пред таа да биде родена, Оној кој суштествуваше пред светот и створената природа да добијат суштество. Денес, браќа и сестри е ден кој се разликува од другите, ден кој им дава смисла на другите денови, ден во кој створеното потполно се соедини со нестворениот, тварта со Творецот, ологосеното со Логосот.

А, потребно беше тоа да се случи за светот конечно да ја најде својата цел, човекот смислата, створената природа спасението. Зашто без потполно соединување на створеното со Нестворениот, без непроменливо единство на тварта со Творецот, за човекот нема иднина, нема вечност.

Сите несреќи кои го следат човекот, сите страдања и тешки моменти во неговиот живот се затоа што човекот не го доживува Божик како празник наменет за него, како настан во кој тој неодложно треба да учествува. Сите недоразбирања, нетрпеливости и војни би завршиле за секогаш, ако човекот постане соучесник во тајната на боговоплотувањето.

Зашто каква е смислата да се жестиш и негодуваш, ако Христос се роди, каква е смислата меѓусебно да се бориш и да војуваш, ако Христос се роди, каква е смислата некого да мразиш, ако Христос се роди. Христовото раѓање ја обесмисли секоја поделба, омраза и раздор, бидејќи дојде Христос да соедини, не да раздели, да измири, не да раскара, да живееме возљубени, а не љубоморни.

Христос се воплоти, браќа мои,

за ние нему браќа да му станеме. Се воплоти и стана човек за ние богови да постанеме. Се роди и прими човечко тело за ние да се обожиме. Голема е и неизречива таа љубов, страшна и неискажлива е таа тајна. Се воплоти Христос, но како никому не откри, се роди како човек, но на кој начин остана да биде Бог, никој не разбра. Сепак, токму затоа што е и Бог и човек може да нè спасува, да нè обожува и да нè воведе во Царството на неговиот и нашиот Отец.

Чеда во Христа возљубени,

Верата дека Христос како Бог постана човек, дека се роди за да ја насочи нашата иднина, дека го спои небото и земјата за ние да се соединиме со небесните, во наше време ослабе и сè повеќе се меша со кривоверијата и неверијата. Малкумина се тие за кои верата е знаење за сè што се надеваме, како што вели божествениот Павле. Не се многу на број оние за кои Христовото раѓање е настан во кој се повикани тие да учествуваат. Не да го гледаат како театарска претстава, не да ракоплескаат или да негодуваат, туку да учествуваат, претходно подготвувајќи се со пост за да се спремат за големиот настан, дочекот на Логосот кој слегува за да нè ологоси, да нè обожи, да нè спаси.

Отсуството на правата вера особено е воочливо во овие посткомунистички години. Комунизмот го заврши своето. Ја раслаби верата во Бога, го уништи моралот кај луѓето, а со тоа им ја загрози иднината и спасението. Зошто сега сме во толкава духовна и материјална декаденција? Зашто нашите претходници јадеа кисело грозје, вели Светото Писмо. Кризава во која што се наоѓаме не е производ на неумешноста на нашиве современици колку што е последица на комунистичкиот духовен разврат и неверије. Правеа сè за да ја уништат Црквата како што беше зацртано во нивната идеологија. Расколот кој го направија во Црквата во 1967г. прогласувајќи на пучистички начин автокефалија беше план да ја уништат Црквата. Не знаеја само едно, Црквата е неуништлива бидејќи е тело на денесродениот Христос, но правеа сè за да ја остварат нивната атеистичка идеологија. На голема срамота и жал, до денес никој од нив не излезе да признае колку декадентна идеологија имаа, колку злосторства направија, колку неморал посејаа. Вовлекоа во Црквата луѓе нецрковни, неверници, неспособни и тоа ги поставија епископи, со една и единствена цел, да ја контролираат Црквата и да програмираат во одредено време да ја срушат.

Се сруши комунизмот, а Црквата остана. Но, последиците од комунизмот останаа и во Црквата. Оние луѓе кои комунистите ги вовлекоа во Црквата уште се на нивните стари позиции. Најверојатно со истите задачи да ја рушат Црквата. Сега тоа никому не му е потребно освен на ѓаволот, но тие и ништо друго не знаат. Ним Црквата никогаш не им била мајка, ним Бог никогаш не им бил Отец. Многумина од епископите на расколниците во Македонија сеуште не ги искинале црвените партиски книшки и не се тргнати од платниот список на УДБА. Схизмата ја ползуваат за да живеат комотно, без одговорност, неморално и непобожно, како што не би можеле да живеат во колку се во единство со Црквата во вселената.

Сепак, само две можности има за еретиците и расколниците. Или ќе бидат запомнети во историјата како негативни примери, како што е запаметен Ариј, или Евномиј, или прилепчанецот Акиндин, или пак, името никогаш нема да им се спомене зашто потонале во несеќавање и заборав. Нивната смрт е пред да умрат, нивното распаѓање, пред да влезат во гробот.

Да се потрудиме, возљубени чеда во воплотениот Христос,

ние да не бидеме меѓу непомјаниците. Да се потрудиме името да ни се запише на небесата. Зашто во едно треба да сме сигурни. Не може и на вистинската Црква, и на еретиците и расколниците имињата да им бидат запишани на небесата. Од единствена и едноставна причина што идниот живот не може да се живее во погрешна вера, во неединство, во љубомора, во завист, во гнев до изедување. Идниот живот кој ни го подари денес родениот Логос ќе биде живот во едномислие по слобода, не по нужност, во мир, единство, почит и љубов. Во Царството на Богочовекот кој денес се роди, нема место за поделби по идеологии и партии, поделби по нации и држави. Затоа, во него не ќе може да влезат ниту еретиците, ниту расколниците.

Браќа свештенослужители кои од различни причини сеуште пребивате во раскол,

време е да ја отфрлите таа душепогубна состојба и да почнете да служите на вистинскиот олтар. Надвор од единството со Православната Црква, нема вистински принос, нема Литургија која спасува. Внимавајте, не служејќи на олтарот Божји да не постанете незнабожечки жреци, кои само заради лична полза вклучени се во некаква театарска претстава за црквата. Ниедна света тајна нема дејство надвор од Црквата. Немате ли дилема тогаш кога крштевате, или венчавате, а да не зборуваме за тогаш кога совршувате Литургија, дали тие тајни ви се примени од Бога? Дали вашите молитви не се како оние на Арона пред златното теле? Повеќе од сигурни сме дека кај повеќето од вас, таква дилема постои.

Неумесно е да си играме со Царството Божјо. Ако вашите епископи се непокајници, а вие многу добро знаето зошто ним не им одговара да влезат во единство со Православната Црква, вас ништо не ве спречува да ги напуштите, да ги оставите да тонат во нивното непокајание, да пребиваат во грлото на аждајата која сака сите луѓе да ги проголта. Нивниот неморален живот познат е во сите православни Цркви. Но, вашата чесност и моралност смешана со нивната нечесност и неморалност се валка и унедостојува. Црквата е така поставена што тогаш кога имаме заедница со еретиците и расколниците, и покрај тоа што ние тоа можеби и не го сакаме, постануваме еретеци или расколници заради заедничката чаша со нив, заради заедничкото причестување со нив.

Сигурни сме дека меѓу свештенослужителите има благоразумни и богобојажливи луѓе. Многумина се плашат да пристапат кон Православната Охридска Архиепископија од тортурите кои ги спроведува власта над нејзините членови. Многумина размислуваат како ќе им егзистира семејството ако расколничките епископи ги исфрлат на улица, како што без милост ги исфрлија монасите и монахињите на сред зима, на полноќ, од нивните манастири кои самите ги граделе. За тоа Господ ќе им врати, на старост да немаат вода кој да им подаде, и тоа ќе имате прилика да го видите. Но, вие не се плашете. Не рекол ли Господ дека оној кој служи на олтарот од олтарот ќе живее? Излагал ли некогаш Господ? Бидете сигурни дека нема да ве остави до колку преминете во канонската Црква, но со вашите парохијани, со црквите и параклисите кои ги има парохијата, не оставајќи им ништо на расколниците, бидејќи тие се само узурпатори, а во Црквата туѓинци.

Кон тоа на крај ве обврзува Богочовекот, кој дојде да ни ја открие правата вера, да ни благовести мир и добра волја, да нè приведе во единство со Бога и Отца. Нека ни биде Раѓањето Христово вечен мост меѓу небото и земјата, меѓу створеното и нествореното, меѓу нас и Бога.

Христос се роди!

Ваш горешт молитвеник пред воплотениот Спасител
+Јован Митрополит велески и повардарски и Егзарх охридски

ЈОВАН

по милоста Божја, Православен Митрополит велески и повардарски и егзарх охридски, со сите архиејери на Православната Охридска Архиепископија, на сето свештенство, монаштво и побожниот народ на нашата помесна автономна Црква, испраќајќи им благослов и молејќи мирот Божји да биде помеѓу сите нас, го честита Христовото Воскресение со радосниот велигденски поздрав:

ХРИСТОС ВОСКРЕСЕ! ВИСТИНА ВОСКРЕСЕ!

Tајната на љубовта е надумна тајна. Возљубени, Бог е Љубов и ги љуби своите созданија, а особено човекот, на совршен начин. Човекот, пак, како икона Божја, и самиот е љубов. Взаемното проникнување во љубовта го чини Бога човек и човека Бог. Ваквото меѓусебно проникнување низ вода и оган, низ мраз и пламен, низ смрт и Воскресение прави и луѓето помеѓу себе цврсто да градат еден во полнота духовен, личносен однос.

Суштината на нашето раѓање, живеење и умирање е Воскресението. Оттука, неопходно е секој од нас, преку различните собитија што го снаоѓаат во животот, да помине низ она низ коешто мина Самиот Христос, низ распетието, смртта и пеколот, до Воскресението. Друг пат нема.

Најскапоцени, ако Христос не воскреснеше земјата не ќе беше ништо друго освен - едни големи, вселенски гробишта. Но, со својата жизнерадостност сè сведочи дека Христос воскресна, дека “Он е почеток, првороден меѓу мртвите, за да има првенство во сè. Бидејќи во Него благоволи Отецот да има секаква полнота, и преку Него да измири сè со Себе, било земно, било небесно” (Кол. 1. 18-20). Воскресението ја измени паднатата природа откривајќи ја восхитувачката возможност да се освети смртта, постоењето да се закваси со квасецот на новиот живот. И ете, дејствениот опит на Пасхата покажува дека смртта веќе не е слепата уличка на животот, но дверите од Царството каде што Сонцето на правдата изгревајќи бесконечни океани од светлина, не заоѓа.

Во Христовото воскресение, денес, веруваат многу луѓе, но малкумина се тие коишто чисто го гледаат. Светот, којшто нема удел во Црквата, ги умртвува душите на луѓето преку широкиот спектар на гревот: абортусите, безбожието, невработеноста, наркотиците, еколошката катастрофа, сидата... А, без покајание, најмили наши, возможно ли е да се види воскресението?! И, без да се види Христовото воскресение можно ли е да му се поклониме на Христа како на Господ?! Оти, свештената песна не гласи: откако поверувавме во Христовото воскресение, но: откако го видовме Христовото воскресение да Му се поклониме на светиот Господ Иисус единствениот безгрешен. Еве, Светиот Дух нè поттикнува да ја пееме оваа свештена песна, а ние го немаме видено Христовото воскресение коешто се случило пред околу две илјади години, а и тогаш никој не видел како воскреснал! Се разбира дека црковната песна не нè учи да говориме лага. Напротив, според светоотечката наука, таа ни оставила завет да ја возгласиме со тие слова совршената вистина напомнувајќи го она Христово воскресение коешто се збиднува во секој од нас, верните, и се збиднува не просто, но светоносно. Присуството на Светиот Дух го покажува извршеното во нас воскресение Господово, и уште повеќе, ни дава благодат да го созерцуваме Самиот воскреснат Христос Господ. Значи, без благодатта на Светиот Дух не можеме, ама баш ништо да постигнеме. Оттука, светоотечкото учење посочува дека стекнувањето на благодатта треба да биде целта на нашиот живот, дека Христа треба да го познаеме преку Светиот Дух, и дека без благодатта на Светиот Дух христијанството за луѓето останува голема непознаница, та според зборовите на Пророкот тие “очи имаат и не гледаат, уши имаат и не слушаат” (Пс. 134. 16).

Да разсудиме, сега, во што се состои тајната на Христовото воскресение којашто, ако посакаме, таинствено се совршува во нас, како сопогребение со Христа, и како Христос се соединува со нашите души, воскреснува во нас и заедно со себе си нè воскреснува и нас.

Христос, нашиот Бог, откако бил распнат на крстот, го приковал на него гревот на целиот свет, умрел и слегол во адот. Откако се издигнал од адот, влегол во пренепорочното свое тело и во истиот миг воскреснал од мртвите. Потем, се вознел на небесата со сила и слава.

На истиот начин, кога ние ги оставаме светот и светската суета, при исповедањето на страдањата Христови, влегуваме во радоста на покајанието и смирението, а Он самиот слегува од небесата, влегува во нашето тело, се соединува со нашите души коишто се мртви заради гревовите и ги воскреснува; и, откако ги воскреснува, ни дава благодат да ја гледаме славата на тоа таинствено воскресение.

Во воскреснатиот Христос синови и ќерки, на наша голема печал, денес живееме со фактот дека душите изманипулирани од епископите на Македонската православна “црква”, згора на сè, биваат умртвени и од отровот на пребивање во неединство со Православната Икумена, што бездруго го заматува чистото гледање на воскресението, релативизирајќи го значењето на празникот и сè сведувајќи на форма без содржина. Особено ако појдеме од бескомпромисниот став на Светите Отци дека благодатта на Духот Свети во полнота се излева и пребива само во Едната, Света, Соборна и Апостолска Црква, а на територијата на Р. Македонија, како нејзин дел, тоа е канонската Православна Охридска Архиепископија со којашто последниот бастион на комунизмот во Македонија - епископите од Македонската православна “црква” немаат ништо заедничко.

Кажете кога кај нас после 1967 г. дошол некој православен патријарх за да служи Литургија, или кога некој македонски архиепископ служел во некоја од православните метрополи? Никогаш. Побарајте да ви го покажат Томосот за автокефалност којшто за разлика од другите цркви - го немаат. Зошто нè напаѓаат со полиција дополнително уништувајќи го пред меѓународната заедница угледот на нашата татковина како таа да не се наоѓа во демократска Европа, и зошто на целиот православен свет, со истата таа полиција, му забрануваат да влезе во Македонија? Затоа што поаѓајќи од нивната комунистичка матрица црквата ја разбираат само како социјална организација со националистички определби. Но, Црквата не е, и не смее да биде тоа.

Да се дојде до Вистината, невозможно е ако си удобно распнат на крстот. Да се види Воскресението потребен е подвиг на самоодрекување и излегување од сопствената ограниченост и самодоволност. Да се биде Црква секогаш на прво место значи да се има литургиска заедница со сите православни цркви. Епископите на Македонската православна “црква” немаат апсолутно никаква заедница со ниту една канонска православна Црква. Барајќи благослов за сè што прават од црковно неграмотните политичари на коишто им треба “црква” којашто не размислува со своја глава, тие запаѓаат во вавилонското ропство на морализаторскиот пиетизам како оние коишто и “Бога го поправаат”. На тој начин, спротивставувајќи го сопственото мислење на Вистината, во недостаток на Апсолутната Љубов - Христос се утврдуваат во нивното право на заблуда жртвувајќи го, заради сопствената искомпромитираност, сиот народ. Добриот пастир секогаш оди пред своето стадо, а тие како наемници поткривнуваат зад него. Пребивајќи во недостаток, непознато им е дека љубовта е главниот spiritus agens, и главниот мотив на давање и примање на вистината. Да се достигне вистината значи нашето сознание да се поистовети со Вистината, да се стекне “ум Христов”, умот на Бога т. е. совршената слобода на умот. Големиот учител на нашиот народ Г. Прличев беседи: “Хрисјани работите не ни се хрисјански... Ели вака ке го употребјаваме духот и умот и разумот шчо ни ги дарва Господ за да имаме разлика од говедата!”

Со својата есхатолошка димензија Православната Охридска Архиепископија е црква на македонскиот народ, но и на сите други православни христијани на територијата на Република Македонија без разлика на нивната национална припадност. Во Црквата сме како што ќе бидеме во царството Небесно – сите едно (Јован 17. 21).

Ако бегло погледнеме во историјата, ќе видиме дека Добриот Пастир Христос беше распнат токму од сопствениот народ. Имајќи го сопствениот народ и сопствените великодостојници за свои најголеми непријатели, најсиромашните и најнеобразованите дванаесет апостоли успеаа да го преобразат целото човештво. Врз основа на тоа што се случувало во минатото треба да разсудуваме и за иднината. Сите злонамерни планови против Црквата ќе бидат како од ветрот развеана прашина, како искината мрежа пајакова и ќе бидат повод за уште поголема полза за Христијаните. Се разбира, со помош на божествената и непобедлива сила на Оној Којшто го прорече создавањето и триумфот на Црквата, пишува свети Јован Златоуст, додавајќи: ова никој не може да го порекне, освен ако е некој безумен и целосно неспособен да мисли.

Оние коишто се неспособни да мислат не можат да видат дека Литургијата т. е. Православната Црква во својата перспектива е ново искуство, осветување на времето, гледање на ново небо и нова земја. За нив Црквата си останува добар бизнис, комеморативна седница под плаштот на пастирското богословие, националшовинистичка идеологија за запалување на масите и заштита на сопствената кожа, фолклор.

Дотогаш Велигден ќе е причина за радост што се среќава само еднаш во годината.

Но, за оние коишто ја разбираат тајната на воскресението радост којашто се случува секојдневно и без престан.

Оваа непрестана воскресенска радост нека ги исполни и срцата Ваши, сега и секогаш и во вековите на вековите.

ХРИСТОС ВОСКРЕСЕ! ВИСТИНА ВОСКРЕСЕ!

Ваши молитвеници пред воплотениот Христос :

Со членовите на Светиот Архијерејски Синод на Православната Охридска Архиепископија:

Дадено во Православната Охридска Архиепископија со привремено седиште во Битола, на Пасха 2004.