Интервјуа
Архива
Разговор со Архиепископот Јован во емисијата „Врлинослов“ на ТВ Храм (25.05.2022)
Разговор со Архиепископот Јован во емисијата „Врлинослов“ на ТВ Храм
Во рамките на емисијата „Врлинослов“ за православната телевизија ТВ Храм, со Неговото Блаженство Архиепископот охридски и Митрополит скопски г.г. Јован разговор водеше водителот на емисијата г. Слободан Стојковиќ, на тема: „Дали имаме слободна волја?“
Во продолжение во целост ја пренесуваме оваа емисија.
Интервју на Архиепископот Јован за ТВ Храм (27.11.2021)
27.11.2021
Интервју на Архиепископот Јован за ТВ Храм
Неговото Блаженство Архиепископот охридски и Митрополит скопски г.г. Јован даде интервју за православната телевизија ТВ Храм. Разговорот, на актуелни теми, го водеше г. Слободан Стојковиќ.
Во продолжение, во целост го пренесуваме ова интервју.
Интервју на Архиепископот Јован за порталот „Компас“ (11.08.2021)
Интервју на Архиепископот Јован за порталот „Компас“ (11.08.2021)
Новинарот Милан Веселица од порталот „Компас“ водеше разговор со Неговото Блаженство Архиепископот охридски и Митрополит скопски г.г. Јован.
Во продолжение овој разговор го пренесуваме во целост.
Интервју са Архиепископом охридским г. Јованом: Патријарх не жели да се упушта у промене непроменљивог
11 АВГУСТА, 2021
Портал „Компас‟ има изузетну част да Вам представи ексклузивни интервју са Његовим Блаженством Архиепископом охридским и Митрополитом скопским г. Јованом (Вранишковским). Разговор је вођен поводом избора новог поглавара Српске Православне Цркве и заседања Светог Архијерејског Сабора СПЦ на ком се говорило о питању македонског раскола.
Његово Блаженство Архиепископ охридски и Митрополит скопски г. Јован налази се на челу Православне Охридске Архиепископије, самосталне цркве која је у јединству са СПЦ и, преко ње, са целим Православљем. Године 1967. у тадашњој СР Македонији је дошло до црквеног раскола по налогу комунистичких власти. Неканонска Македонска православна црква до данас није призната од СПЦ и осталих православних цркава. Будући једина призната црква, Православна Охридска Архиепископија настоји да се избори са политичким притисцима, терором и прогоном, што је кулминирало затварањем Архиепископа охридског г. Јована 2005. године и рушењем манастира. Разлог за то је била његова одлука да се, са својим свештенством и монаштвом, врати у канонски поредак СПЦ.
Од почетка 2021. године у Српској Православној Цркви су се догодиле важне промене: изабран је нови поглавар Његова Светост Патријарх Порфирије, а на пролећном заседању Светог Архијерејског Сабора изабрани су нови епископи и попуњено неколико упражњених епархија. Да ли примећујете неке суштинске промене у нашој помесној Цркви од избора новог поглавара и како се на избор Патријарха Порфирија гледа у Северној Македонији?
Црква постоји више од 2000 година и за све то време она се мења у својој непроменљивости. Непроменљиво је оно што нам је предато од самог Сина Божијег, Богочовека Христа, Који је управо ради тога дошао међу људе да нам покаже разлику између променљивог и непроменљивог, између временог и вечног. Непроменљиво је исто тако учење које је Црква примила од светих апостола као од директних ученика Христових. Исто тако, непроменљиво је учење Васељенских Сабора који су одржавани кроз горенаведени дуги период постојања Цркве. Али, начин организације Цркве кроз векове је променљив и он није условљен тиме да буде непроменљив. Тако да, свако време носи своје изазове, а Црква – не мењајући своју суштину, јер управо је она „со земље” – мења своје приступе међусобног општења.
Патријарх српски г.г. Порфирије, наравно да је донео неке конструктивне промене које одговарају како његовом богатом духовном искуству, тако и његовом образовању, али колико се може приметити из неколико његових интервјуа које је дао за ово кратко време, од како је интронизован за српског Патријарха, нити је променио, нити има намеру да мења оно о чему смо рекли да треба да остане непроменљиво у Цркви. Е, то што Патријарх не жели да се упушта у промене непроменљивог, није добро примљено ни од расколничке јерархије, ни од власти у Републици Северној Македонији. Њима би се допао Патријарх који би био вољан да мења црквени поредак и да се сагласи са црквеним пучем који су они направили 1967. г. и који их је коштао раскола не само са Српском Православном Црквом, него и са свим православним Црквама.
У свом првом интервјуу за Радио-телевизију Србије, Свјатејши Патријарх Порфирије je, позвавши се на изреку која каже да неће бити нових ствари али ће бити нових начина, истакао важност решавања проблема раскола у СПЦ. МПЦ је у расколу од 1967. године, а Ви сте једини архијереј који се вратио у канонско јединство са својим свештенством, монаштвом и верницима након Нишког договора из 2002. године. Да ли је раскол у Северној Македонији био на дневном реду недавног заседања Светог Архијерејског Сабора и какав је то „нови начин“, односно приступ решавању овог проблема, који је споменуо Свјатејши Патријарх Порфирије?
Заиста сам био једини архијереј који је из тзв. Македонске Православне Цркве приступио у канонско јединство са Српском Православном Црквом, али од тада рукоположена су још тројица канонски изабраних Епископа са којима сачињавамо Свети Архијерејски Синод аутономне Православне Охридске Архиепископије. Сви они учествују при избору Патријарха српског и он је Патријарх свих нас у аутономној Цркви у Северној Македонији. Тако да је корисно за све нас, али особито за читаву Православну Цркву да се коначно реши раскол са јерархиром тзв. МПЦ.
То је показао не само Његава Светост Патријарх српски г.г. Порфирије у својим интервјуима, него после нашег уводног излагања и сви присутни на Сабору архијереји СПЦ. Једногласно је била донесена одлука о наставку дијалога са тзв. МПЦ који никад и није био прекинут, једино што ради измишљених и противправних судских прогона од стране МПЦ и државних власти Северне Македоније усмерених на архијереје, неколико свештеника и неколико верника Православне Охридске Архиепископије, он је био замрзнут. Сада, када су званично престали ти судски прогони, дијалог би могао да се настави и за то постоји одлука Светог Архијерејског Сабора СПЦ. Сваки дијалог подразумева нове начине и нове приступе о коме је говорио Патријарх, који је у томе врло искусан живећи дуго времена у средини у којој спремност за дијалог јесте неопходна за утврђење у хришћанским вредностима.
За билатералне односе између Србије и Северне Македоније се каже да нема отворених политичких питања, али се питање расколничке МПЦ углавном сматра политичким колико и црквеним. То потврђује и политички прогон Вашег Блаженства и канонске Православне Охридске Архиепископије. Да ли раскол сматрате превасходно политичким или канонско-црквеним питањем и да ли он икада може бити превладан уколико за то не буде постојала политичка воља?
Раскол је црквени зато што је направљен и постоји супротно православној еклисиологији и канонском праву. Политички је зато што је био подстакнут и тренутно још егзистира углавном из политичких разлога. Док постоје ти разлози, не очекујем да се може раскол превазићи. Још од времена комунистичких структура усвојен је став у тадашњој Социјалистичкој Републици Македонији, садашњој Републици Северној Македонији, да свака држава са доминантним православним становништвом мора имати своју аутокефалну православну Цркву. Наравно да је то погрешно, јер Црква није ограничена границама државе.
На територији једне државе канонску јурисдикцију може да има више Цркава, као што је тренутно у Елади, где поред аутокефалне Православне Цркве Еладе, јурисдикцију на Криту има Архиепископија Крита која је у саставу Константинопољске Патријаршије као полуаутономна Црква. Али, тај еклисиолошки неисправан став још је заступљен од полицијских структура у Р. Северној Македонији, које не допуштају Цркви на тој територији да о питањима организације решава самостално, и чине да питање постане више политичко него црквено. Тако да не бих могао да кажем да нису у праву они који сматрају да МПЦ неће моћи сама да решава проблем раскола док се о решењу не сагласе политичари, али пре свега стара полицијска структура која, нажалост, још управља у Северној Македонији.
Митрополит расколничке МПЦ Петар је једном приликом рекао да сте Ви главна препрека преговорима између МПЦ и СПЦ. Како тумачите ову изјаву: да ли МПЦ препреку види у Вама као личности, у самом постојању канонског охридског Архиепископа или у оба?
Исто и ја мислим, да сам препрека у томе да МПЦ схвати реалност постојања Православне Охридске Архиепископије. Препрека им је наравно и моја личност, јер их њихова савест оптужује колико нељудски, лажући и клеветајући су ме гонили. Како да изађу пред мене и да ме погледају у лице, а да им савест остане мирна – не само због онога што су радили мени, већ и другим епископима, неким свештеницима и неким верницима ПОА? Што се тиче нас, који смо били безразложно гоњени, трудимо се да опростимо, јер је таква порука Еванђеља. Колико у томе успевамо видеће се у будућности, али од тога колико су они спремни да се покају за то што су нас неправедно гонили видеће се да ли ће прихватити пружену руку за наставак дијалога о њиховом канонском статусу.
У својој књизи „Слобода у затвору“ бележите речи које сте изговорили на једном од првих саслушања. Рекли сте да ће доћи тренутак када ће помесне Цркве схватити погубност националних одредница у својим именима. Да ли би промена имена Српске Православне Цркве у древно име Пећка Патријаршија помогла да се реши проблем раскола и етнофилетизма?
Српска Православна Црква носи и древно име Пећке Патријаршије. Српски Патријарх је прво архиепископ пећки. Сматрам да би било врло тешко да се неке од помесних православних Цркава одрекну националних одредница, што наравно није немогуће, поготово зато што је то еклисиолошки потпуно исправно.
Ако се у будућности не буде повећавао број верника у Православној Охридској Архиепископији, а смањивао у расколничкој МПЦ, да ли би то могло да утиче на потенцијално признање расколничке МПЦ од стране Васељенске Патријаршије и других помесних Цркава?
После признавања аутокефалије Православној Цркви у Украјини од стране Константинопољске Патријаршије не усуђујем се ништа више да предвиђам. Нисам претпостављао да ће то Константинопољска Патријаршија једностраним актом урадити, јер сам предвиђао колики ће то неред у православној Цркви донети, али се ипак такво признање догодило. Ако се Васељенска Патријаршија удружи са неким факторима који раде на разбијању јединства међу православнима неће бити чудно да се и признање расколника у Р. Северној Македонији догоди. Ако Васељенска Патријаршија превиди Томос који је потписан од стране Васељенског Патријарха 1922. г., а којим је територија садашње Р. Северне Македоније јурисдикционо одступљена СПЦ, ако Васељенска Патријаршија сматра да и у 21. веку треба да буде једина, која и без сагласности са другим Црквама додељује аутокефалије, онда, спремајмо се за још већи неред у Православној Цркви.
Извор: kompasportal.rs
Архиепископот Јован за белградскиот весник „Политика“ (08.01.2021)
08.01.2021
Архиепископот Јован за белградскиот весник „Политика“ (08.01.2021)
Новинарката Биљана Баковиќ од белградскиот весник „Политика“ водеше разговор со Неговото Блаженство Архиепископот охридски и Митрополит скопски г.г. Јован.
Во продолжение овој разговор го пренесуваме во целост.
Не брину о светињама, а траже аутокефалност
Биљана Баковић
Недавно обзнањена прича о невештом преименовању српских светитеља из лозе Немањића на фрескама у Осоговском манастиру код Криве Паланке изненадила је и револтирала грађане Србије. Грађане Северне Македоније није баш толико – слично фалсификовање историје, али и друга непочинства према сакралним објектима из периода српске средњовековне државе и потоњим дешавају се деценијама, па и дуже. С тим што неки на то гледају као на неопростиво скрнављење православних светиња, други као на угрожавање и уништавање културно-историјске баштине, неки као на затирање трагова српског постојања на овим просторима, а неки, опет, као на (праведну) освету „окупаторима”.
Из које год визуре гледали, чињеница је да су неки храмови који су припадали Српској православној цркви тренутно у непримереном стању. Девастирани, запуштени, опустели или сасвим разрушени. Све манастире и цркве присвојила је непризната Македонска православна црква, која се од српске неканонски одвојила 1967, док канонска, аутономна Православна охридска архиепископија СПЦ, која је септембра 2018. обележила хиљаду година од оснивања, литургијску службу обавља у објектима попут станова, викендица, хала... На питање ко је одговоран за овакво стање неких од најзначајнијих средњовековних цркава и манастира на тлу Северне Македоније, његово блаженство архиепископ охридски и митрополит скопски г. Јован (Вранишковски) за „Политику” одговара: „Сматрам да неће изгледати претенциозно ако кажем да је та немарност последица стања раскола у којем се МПЦ налази већ деценијама. Када човек примети немарност коју показују, питаће се како они очекују да имају признату аутокефалију, а притом да нису одговорни чак и о најсветијим стварима.”
Како додаје, за катастрофално лоше стање средњовековних цркава и манастира у Северној Македонији, а чији ктитори су били српски владаоци средњег века, одговорна је највише МПЦ, јер јој је држава, која је управљала њима у периоду социјализма, предала у власништво све храмове и манастире још 1991. године. „Али када je већ држава увидела да је МПЦ неодговорна, кaо што и јесте, а она је неодговорна већ годинама, онда треба да нађе начин да се сама брине о њима, јер су они одавно проглашени споменицима културе. Нажалост, добија се утисак да и држави одговара да се нико о њима не брине и да они пропадају”, истиче поглавар Православне охридске архиепископије (ПОА).
Милош Стојковић из Српског културно-информативног центра „Спона” из Скопља, организације која је алармирала јавност у вези са Осоговским манастиром, пре месец дана за „Политику” је навео да при обнови манастира Лешак близу Тетова (главну цркву су минирали и готово целу уништили албански терористи из ОНА, августа 2001. године) није обновљено и двојно посвећење Светом Атанасију и Светом кнезу Лазару, већ су фреске и помињање кнеза Лазара једноставно избрисани. А таквих примера има још. Угрожена је, рецимо, и задужбина цара Душана и царице Јелене из 14. века – манастир Успења Богородице у селу Матејче, Скопска Црна Гора.
Можда би се нешто променило уколико македонска држава поступи по пресуди Европског суда за људска права и региструје ПОА (део цркве који се почетком овог века вратио у духовно јединство са СПЦ)? Шта би уопште та регистрација променила у функционисању ове архиепископије, да ли би утицала на повећање броја верника, монаштва и свештенства? „Регистрација у суштинском смислу нас неће направити већом црквом него што јесмо сада, нити може да увећа наш црквени углед који смо стекли страдањем. Ипак, то нам је потребно због правне комуникације у држави у којој се налазимо. Немајући правни статус, ми не можемо да поседујемо цркве, не можемо да градимо нове, не може нико да нам поклања имање, не можемо имати чак ни банкарски рачун. Та елементарна права не можемо поседовати уколико нисмо правни субјект. А тиме држава жели да нам отежа чак и елементарну егзистенцију кад јој већ није пошло за руком да нас потпуно уништи”, каже архиепископ Јован.
Сходно томе, не очекује ни да ће у догледно време имати могућности да служе у „класичном” храму у С. Македонији: „Док су на власти ови који могу свима и све да обећају, а ништа да не испуне, не можемо ништа очекивати.” На питање да ли врх СПЦ треба да се више меша у решавање проблема ПОА и да ли то можда треба да чини и држава Србија, архиепископ охридски Јован примећује да свака држава у свету и сваки појединац имају право да се мешају тамо где се не испуњавају основна и међународним конвенцијама загарантована људска права. Права о слободи вероисповести су управо међу таквим правима. „Но, проблем је што држава Северна Македонија разуме само језик санкција. Када сам први пут био у затвору 2005. године, потребно је било наметање санкција у авио-превозу да би ме ослободили из затвора. Изгледа да власти разумеју само тај језик”, истиче архиепископ охридски и митрополит скопски, који је, остајући веран духовном јединству православне цркве, неколико пута затваран, јер државни органи С. Македоније већ деценију и по налазе разлоге да га прогањају.
Политичка одлука да нас суд никада не региструје
Европски суд за људска права у Стразбуру у новембру 2017. године наложио је Скопљу да региструје ПОА као посебну верску заједницу. Пресуда је у марту следеће године постала правоснажна, а у јуну те 2018. поднет је захтев Основном суду у Скопљу да је испуни. „Тек пре три месеца, сасвим без икаквих правних образложења, наш захтев је одбијен”, каже архиепископ охридски и митрополит скопски г. Јован. ПОА се жалила Апелационом суду у Скопљу и чека одговор. „Али, како смо неформално сазнали, извршна власт је донела политичку одлуку да нас суд никада не региструје. Таква надређеност извршне власти над судском у Републици Северној Македонији је могућа, нажалост и нормална”, додаје он.
Нова монографија о Марковом манастиру после девет деценија
У сарадњи Балканолошког института САНУ и ПОА пре годину дана објављена је монографија ауторке Марке Томић Ђурић „Фреске Марковог манастира” код Скопља, задужбине краљева Вукашина и Марка Мрњавчевића из 14. века. „То је заиста велики подухват, али се на њега чекало деведесетак година, колико је прошло од последње објављене монографије о том манастиру. У сваком случају, ова монографија је капитално дело, а за таква капитална дела увек смо спремни да сарађујемо са посвећеним ауторима, посебно са институтима САНУ”, каже архиепископ охридски Јован.
Извор: http://www.politika.rs/scc/clanak/470374/Ne-brinu-o-svetinjama-a-traze-autokefalnost
Интервју на Архиепископот охридски г.г. Јован за “Блиц” (19.10.2020)
19.10.2020
Интервју на Архиепископот охридски г.г. Јован за “Блиц” (19.10.2020)
Неговото Блаженство Архиепископот охридски и Митрополит скопски г.г. Јован даде интервју за белградскиот дневен весник „Блиц“. Со оглед на тоа што во весникот се изоставени одредени делови од одговорите, во продолжение го пренесуваме интегралниот текст на содржината на интервјуто на Архиепископот охридски и Митрополит скопски г.г. Јован.
1. Predsednik Severne Makedonije Stevo Pendarovski ponovo se obratio vaseljenskom patrijarhu Vartolomeju sa molbom da "iskoristi svoje apelaciono pravo" i omogući priznanje takozvane MPC. Kako vi komentarišete ovaj potez koji jasno ukazuje da se pokušava po modelu Ukrajine, odnosno prečicom i uz pomoć politike, doći do autokefalnosti takozvane MPC?
Требало је, најпре, председник да се информише шта то значи „апелационо право”, и, да ли Константинопољска Патријаршија има мериторно право, односно апелационо да решава питања унутар јурисдикција других аутокефалних Цркава. Овако изгледа врло неозбиљно за председника једне државе да тражи оно што адреса на коју се позива нема могућности да му то испоручи. Нажалост, са оваквим поступцима он се показује потпуно изгубљеним на позицији председника. Република Северна Македонија није теократска држава и председник нема ама баш никакво право да привилегује једну верску заједницу на рачун друге. Ово говорим будући да пресуда Европског суда за људска права да Православна Охридска Архиепископија треба да буде регистрована као верска заједница у РСМ, а која није испуњена од 2017. г., од када је донешена, а председник се ниједанпут за ове три године није заинтересовао докле се дошло са поступком испуњавања те пресуде. Најважније му је што ће следеће недеље ићи на сеоски вашар, у Бигорском манастиру Македонске Православне Цркве, како се нашироко најављује и то у времену када за све остале грађане важе прописи о прекиду масовних сакупљања због COVID-а. Ово наравно не говорим да бих деградирао председника, него да констатујем колико је он сам себе деградирао својим непримерним поступцима.
2. Da li državni vrh Severne Makedonije ovim potezom želi da iskoristi sukob Carigradske i Moskovske patrijaršije oko ukrajinskog crkvenog pitanja i da u atmosferi međupravoslavnih tenzija izdejstvuje crkvenu samostalnost?
Мислим да је по наговору једног Митрополита МПЦ, који је изузетно близак са премијером РСМ, државни врх стекао утисак да је погодно време да на исти начин по коме је један део Цркве у Украјини примио аутокефалију из константинопољког трона, може да се поступа и са МПЦ. Ако су мало трезвени како они из државног врха, тако и сами Епископи унутар МПЦ, сетили би се колико је непријатности за читаву Цркву донело једнострано признавање аутокефалије једном делу Цркве у Украјини од стране Константинопољске Патријаршије. Ту Цркву су признале још само две од тринаест других помесних Цркава, дакле, укупно три од четрнаест. Ако се примени исти неканонски начин признавања аутокефалије и према МПЦ, сигуран сам да ни толико Цркава неће то прихватити, јер се Еладска Црква која је признала аутокефалију једном делу Цркве у Украјини већ изјаснила да неће прихватити аутокефалију тзв. МПЦ. Време је да радимо на поправљању расклаћеног јединства међу православнима, до којег је дошло после признавања аутокефалије једном делу Цркве у Украјини, а од стране Константинопољске Патријаршије, а не отварати нове фронтове до којих би неминовно стигли уколико се опет неканонски и једнострано призна аутокефалија некој другој Цркви.
3 .Da li je ovaj potez nova provokacija za SPC?
Можда и није било замишљено да буде провокација колико се ради о неспретности и непознавању ствари, како смо већ поменули. Ако и јесте провокација, она је потпуно неозбиљна и сведочи о ниском, боље речено детињастом нивоу провокатора.
4. Zašto se umesto dijaloga sa SPC o statusu nepriznate MPC pregovara sa patrijarhom Vaseljenskim i ima li on apelaciono pravo da mimo matične crkve , odnosno SPC, donese odluku o autokefalnosti tzv MPC?
Ради појашњења прво да кажемо да нема никаквих преговора између Константинопољске Патријаршије и МПЦ. Постојали су покушаји како од стране непризнате МПЦ, тако и од стране државног врха у РСМ да се тражи да Васељенска Патријаршија мериторно решава по предмету по ком апелационо право им признаје само МПЦ, али не и друге православне Цркве. У горенаведеном покушао сам да објасним да је један од Митрополита непризнате МПЦ успео да обмани државни врх РСМ да они траже немогуће. Немогуће би било без последица по читавом православљу да се Патријаршија у Константинопољу одлучи да намеће некакво непостојеће право апелације за овакве предмете, а да то нема одјека у читавој Цркви. Јер, да ли ће се признати безусловно право апелације Константинопољском трону априори за све предмете у Цркви, или ће се то сагледавати историјски, канонски, а понајвише еклисиолошки није безначајно за јединство Православне Цркве.
5. Kakve bi posledice ovakva odluka imala po SPC, odnosno da li bi njeno donošenje moglo da znači i reviziju temeljnog akta o uspostavljanju kanonske nadležnosti Srpske patrijaršije iz 1922. godine i da li bi to dalo krila crkvenim secesionistima u svim bivšim jugoslovenskim republikama ?
Уколико буде призната аутокефалија тзв. МПЦ од стране Константинопољске Патријаршије то наравно не може бити без ревизије Томоса из 1922.г., али то је можда могло у једно друго време када је Константинопољска Патријаршија сама одлучивала не само о додели, већ и о одузимању аутокефалија појединим Црквама. У 18-том веку она је одузела аутокефални статус Пећкој Патријаршији, а годину дана касније и Охридској Архиепископији. Таква самовоља тада није могла да се ефектуира без подршке турске власти, али данас ништа слично не може да се учини, чак ни са подршком САД, а да то не проузрукује дубоке последице читавој Цркви. Из једне такве неканонске одлуке последице би биле на читавој Цркви, али понајвише на Константинопољској Патријаршији која још увек држи првотрони пиједестал.
6. Kako komentarišete predlog Vartolomeja da se pozovu delegacije Srpske patrijaršije i nepriznate crkve u Makedoniji na konsultacije radi postizanja zajedničkog dogovora i rešenja o budućem statusu pravoslavne crkve u Severnoj Makedonijia i da li treba da se prihvati?
Било је таквог предлога од стране Васељенског Патријарха још почетком ове године, али док траје пандемија COVID-а и ограничења путовања, тешко је да се очекује било какав сусрет. Ми никада нисмо били против разговора са непризнатом МПЦ и врло жалосно је што су они изгубили 18 година, а да немају никакав контакт са СПЦ, али нису се могли водити некакви озбиљни разговори када је МПЦ у симфонији управо са државном врхушком држала до недавно отворене неке судске спорове против мене само да би могли, уколико преговори не успеју, да ме поново ставе у затвор. Под таквим условима, наравно, не може се ни разговарати, а још мање преговарати.
7. Vi ste bili i hapšeni zbog navodnih grehova po makedonskim zakonima. Može li sve ovo vezano za crkvu da zaoštri i sukobe između vernika ali i sveštenstva dve strane?
Ми смо били први који смо још са нашом првом осуђујућом пресудом из 2003. г. писали Европској Унији и САД да је суд у тадашњој FYROM политички. На основу извештаја тих земаља где се писало да сам „затвореник савести” ја нисам био екстрадиран из Бугарске где сам био ухапшен 2009.г., по налогу интерпола Македоније. Данас више нема човека, ни у земљи, али ни у свету који не зна да су судови у РСМ под директним утицајем те државне врхушке коју смо поменули. Сам судија код које је предмет о испуњењу пресуде ЕСЉП о регистрацији ПОА, јасно је изјавила да неће испунити пресуду док за то не добије сагласност од премијера РСМ. Управо та правна несигурност која постоји у земљи рађа сукобе незадовољства, које нажалост поменута врхушка из позиције власти то не региструје или занемерује, али је верницима то довољан показатељ да таква власт није дата од Бога.
Архиепископот охридски Јован на интернет ТВ “Живе речи”, одржа предавање на тема “Слобода во затворот” (19.07.2020)
19.07.2020
Архиепископот охридски Јован на интернет ТВ “Живе речи”, одржа предавање на тема “Слобода во затворот”
Неговото Блаженство Архиепископот охридски и Митрополит скопски г.г. Јован, на 19 Јули 2020 г., на интернет телевизијата „Живе речи“, учествуваше во видеоконференцијата, водена од модераторот Марко Делиќ, и го одржа предавањето на тема „Слобода во затворот“.
Предавањето, истовремено, во живо, се пренесуваше и на Јутјуб, и на Фејсбук.
На следниов линк се наоѓа видеоконференцијата и споменатото предавање на Архиепископот охридски г.г. Јован:
Архиепископот Јован учествуваше во „Интернет литија“ (12.04.2020)
Архиепископот Јован учествуваше во „Интернет литија“
Неговото Блаженство Архиепископот охридски и Митрополит скопски г.г. Јован на 12 Април учествуваше во емисијата „Интернет литија“ на православното Радио Светигора.
Разговорот со Архиепископот Јован, кој го водеше ѓаконот Павле Божовиќ, во продолжение го пренесуваме во целост.
Интервју на Архиепископот Јован за „Православље“ (1-15 Јануари 2020)
Интервју на Архиепископот Јован за „Православље“ (1-15 Јануари 2020)
Во двобројот, од Јануари 2020 година, на списанието „Православље“, е објавено интервју со Неговото Блаженство Архиепископот охридски и Митрополит скопски г.г. Јован. Ова интервју во продолжение го пренесуваме во целост.
Без оваплоћења Сина Божјег човек остаје без правог смисла живота, сви његови циљеви и сав његов смисао завршава се у гробу!
Својим прослављењем Богомладенца Христа придружујемо се хоровима ангелâ, архангелâ и свих светих небеских сила које славе и величају Рођеног од Дјеве Богомладенца Христа, Који је Оваплоћена Љубав Божја, Љубав која се даје и саможртвује ради нас и нашега спасења. Да је рођење Оваплоћене Љубави Божје највећи и највеличанственији богочовечански догађај, о основама химнографије овог небоземног догађаја, као и о обичајима који су органски наставак богослужбеног величања и прославања Рождества Христовог, разговарамо са Његовим Блаженством Архиепископом охридским и Митрополитом скопским г. Јованом.
Налазећи се у данима када са вером, надом и љубављу прослављамо Рождество Оваплоћеног Логоса Божјег Господа нашег Исуса Христа, замолио бих Вас да нам приближите небоземну тајну овог празника?
Врло је важно оно што сте нагласили у самом питању, да славимо оваплоћење Логоса Божијег. Он је постојао као Син Божији пре стварања света и пре грехопада, али када се „испунило време”, како се каже у Јеванђељу по Марку, овај Логос Божји, дакле Син Божји по природи, оваплотио се, добио је облик и тело човечје, остајући Бог по природи, постао је и човек по природи. Управо по томе је он једино ново под сунцем како каже Свети Јован Дамаскин, носилац двеју природа и Божје и човекове. Али једино са таквом богочовечанском природом, Он може да буде Спаситељ свега створеног, јер уколико спашава само као Бог, то би било некако надмено и на силу. Да спашава само као човек, не би било могуће, јер је сваки човек смртан и не може сам себе да избави од смрти, а камоли да од смрти избави остале. Али као Богочовек већ може, зато што је као човек примио на себе све створено и може да спаси све што је примио, а као Син Божји има пуну заједницу са Богом Оцем који Духом Светим има моћ да Његову људску природу подигне из мртвих.
Ту велику тајну славимо на празник Рождества Христовог. Славимо Христову вољу да испуни вољу Оца Његовог да се створена природа спаси од смрти и бесмисла. А то није могло без оваплоћења Његовог.
Следујући химнографским текстовима празника Рождества Христова, намеће нам се питање: Шта је смисао и циљ човека на земљи, шта је сврха његовог подвига, али и свих његових духовних и животних напора?
Без оваплоћења Сина Божијег човек остаје без правог смисла живота, још прецизније речено, сви његови циљеви и сав његов смисао завршава се у гробу. Оваплоћењем Логоса, а поготово Његовим васкрсењем отворио се најважнији циљ и он се наметнуо као смисао изнад сваког смисла како је то нагласио Преподобни отац Јустин Ћелијски, а то је подражавање Његовог земног начина живота. Само то подражавање је циљ који води до највећег дара којег људски род, а и све створено може да прими од Дародавца Бога, а то је васкрсење и живот вечни. Да бисмо се удостојили тог великог дара, али и да бисмо могли несметано да га понесемо, потребан нам је подвиг. Наш подвиг и наше победе над животним искушењима не требају Богу, али Он не остаје равнодушан на те наше подвижничке успехе, јер нас ти успеси оспособљавају да бисмо могли достојно носити тај велики дар којим нас Он дарује: живот вечни.
Ваше блаженство, на који начин савремени човек може да актуализује радост овог празника који нам дарује неисказана духовна и спасоносна блага?
Да искрено поверује у богочовечанско дело Логоса Божјег, да подражавање Његовог Јеванђеља постави као смисао и циљ сопственог живота, да сведочи Јеванђеље у породици, на радном месту, у Цркви, па и изван Цркве, ето то причињава већу радост од сваког облика радости повезаних са материјалним стварима.
Божић је празник коме се деца посебно радују. Каква Вас сећања вежу са прослављање Божића у данима када сте Ви били дете?
Први пут ћу о овоме тако јавно говорити. Не зато што то љубоморно чувам само за себе, већ зато што та дечија наивност коју сам имао може да буде погрешно схваћена. Ја потичем из породице Мијака, а то су људи, који и у најтежим атеистичким временима, под великим притисцима да се откажу од вере у Бога ради бољег статуса у друштву нису то чинили. Све ово говорим да бих стигао до мог деде, који нам је оставио једно предање, пуног смисла и врло дубоко. Он је уобичајено сваки пут седео на челу стола за време обедовања, али на Бадње вече он је уступао челно место оваплоћеном Богу, а сам је седео са Његове десне стране. Постављали смо тањир и прибор за јело, чашу и од свих јела прво смо стављали у тањир где је седео Христос. После вечере, тај тањир и чашу остављали смо на столу, сто нисмо поспремали, а уз Божнићни ручак, деда нам је свима стављао у тањир од онога што је било у Христовом тањиру. Када сам ја једанпут као радознало дете питао зашто то ради, он ми је одговорио да на Бадњи дан и Божић сâм Бог обедује са нама и да Он заиста једе од онога што му поставимо. После Бадње вечере ја сам неприметно обележио чашу докле је вино које смо остављали Христу. Некако сам уредио, те ноћи да последњи легнем, али нисам ока склопио јер сам себи поставио други циљ. У току ноћи устао сам да се уверим дали је Христос јео и пио од онога што смо му оставили. Видео сам да је јело у тањиру било мало размешано, па нисам могао да утврдим дали се од њега јело, али од чаше са вином врло лако се могло уочити да је неко пио. Ја сам поверовао да је то сâм Христос пио. Тај догађај је усмерио моја схватања за живот. А имао сам не више од пет година.
Сећам се када сам био у војсци, још у Социјалистичкој Југославији, а имао сам 18 година, мајор нас је питао ко верује у Бога? У читавом батаљону јавили смо се само двојица, па нас је после тога позвао да нас пита због чега само нас двојица у читавом батаљону верујемо у Бога. Ја сам му још наивније од петогодишњака испричао ову причу. Кажем наивно, јер тада нисам имао искуство да знам да човек без духовних искустава не може да поверује у ову причу. Зато сам у почетку одговора на ово питање и вама рекао да се бојим да не будем погрешно схваћен, управо зато што ће овај интервју читати и људи различитог нивоа духовног искуства. Али када ме већ питате како сам као дете доживљавао Божић, свакако да не бих могао ово да прескочим.
Торжественост божићних богослужења преноси се и на наше породице као домаће Цркве, те Божић бива препознат и као породични празник. Нажалост, живимо у времену када је породица суочена са великом кризом, са болном чињеницом да се све више црквених бракова разводи. Владико, замолио бих Вас да у духу божићне радости упутите поуку у погледу решења наведеног проблема?
Када би човек усагласио смисао свог живота са смислом живота који је откривен оваплоћењем Сина Божијег, сигурно је да не би било таквих катастрофалних криза у његовом животу. Саме кризе могу бити мотиви за стицање нових вредности, боље речено за превредновање старих и погрешних вредности. Сама криза не може да уништи однос и заједницу међу људима, али свакако да их може уништити упорно остајање на вредностима од пре кризе. Потпуно исто је и са браком, који је однос и заједница размене вредности. Али када те вредности код брачних другова буду исте, и то не вредности једног брачног друга који их намеће другом, већ да то буду вредности које је Христос открио дошавши међу људима, онда ће та брачна заједница остати до дана суда Христовог.
Лепа је прилика да са читаоцима „Православљаˮ поделите како се празник Рожедства Христовог прославља у повереној Вам Архиепископији охридској?
У повереној нам Архиепископији охридској и Митрополији скопској, Божић се прославља литургијски. После свих гоњења која смо прошли, ми још нисмо у могућности, да прослављање проширимо и на неке друге нивое. Али свесни тога да је литургијска прослава темељ сваког другог прослављања, не бисмо могли бити незадовољни што сада бар тај основни вид прославе празника можемо несметано да вршимо.
Блажењејши Владико, можда ће ово питање бити у неком дисконтинуитету са претходним јер није везано са темом коју смо поставили, али са друге стране, то је изузетно савремено и важно за јединство читаве Цркве. Како Ви гледате на признање аутокефалије т.з. Украјинске Православне Цркве од стране три помесне православне Цркве?
Ја сам већ неколико пута јавно казао свој став о овом великом искушењу које је пало на Православну Цркву у 21. веку. Наша Црква је била прва, још прошле године која се јасно и недвосмислено изјаснила да са расколницима у Украјини какви јесу припадници т.з. Украјинске Православне Цркве, не можемо да саслужујемо. Неки од њих нису само расколници, већ немају ни апостолско прејемство у њиховим рукоположењима. Такав став држи и већина од постојећих 14 аутокефалних Цркава. Ипак, три од тих 14 аутокефалних Цркава су већ прихватили саслуживање са онима који од осталих 11 Цркава су сматрани за схизматике. Е у томе настаје већ велики проблем, јер саслуживати са онима који саслужују са расколницима, исто је као и саслуживање са самим расколницима. Такво стање се некако по икономији толерише, али мислим да не би могло за дуго.
Највећи је проблем што први у Православној Цркви, чије првенство нико, бар јавно не доводи у питање, а то је Константинопољски Патријарх не сазива Сабор да би се то питање решило. На жалост он се оглушује на позиве скоро свих православних Цркава за сазивање Сабора, а међу првима је такав предлог дао наш Патријарх. Ако би неки други предстојатељ сазвао Сабор, неке Цркве сигурно на такав Сабор не би дошле, са образложењем да је привилегија првог да једино он сазива Саборе. Али ту привилегију не би требало први да злоупотребљава. На жалост, ми у Православној Цркви нисмо установили обавезу да је први међу равнима, по предлогу одређеног броја аутокефалних Цркава, дужан да сазове Сабор. Управо то, по мом скромном мишљењу требала би да буде једна од тачака која би се, поред т.з. аутокефалије једног дела Цркве у Украјини, решавала на будућем Сабору.
Пуно сам размишљао да ли ће се неко саблазнити оваквим одговором, управо у интервјуу о торжественом празнику Рождества Христовог, јер горереченим ми признајемо да је Православна Црква у великом проблему, али теши ме чињеница да свака саблазан постаје јача уколико остане у мраку незнања. Зато одговарајући на Ваше питање, желимо да упознамо Ваше читаоце, да се не саблажњавају у незнању, већ да знањем побеђују саблазни.
За крај, која би била Ваша божићна порука читаоцима „Православљаˮ?
Порука би била у контексту онога што смо већ рекли одговарајући на ваша питања: празник да буде повод да ново вино ставимо у нове мехове. Христос се роди!
Разговарао:
Катихета Бранислав Илић
Интервју на Архиепископот Јован за белградскиот седмичен весник „Недељник“ (03.10.2019)
Интервју на Архиепископот Јован за белградскиот седмичен весник „Недељник“ (03.10.2019)
Неговото Блаженство Архиепископот охридски и Митрополит скопски г.г. Јован даде интервју за печатеното издание на белградскиот седмичен весник „Недељник“, од 03.10.2019.
Во продолжение во целост го пренесуваме ова интервју.
INTERVJU ARHIEPISKOP JOVAN OHRIDSKI
U SPC postoje različita mišljenja, ali ne i veliki sukobi
Svako vreme nameće i svoje probleme. Da li je lakše bilo u vremenu Patrijarha Arsenija III Černojevića, kada su pravoslavni odlazili sa Kosova i Metohije? Ipak, niko od episkopa SPC, a niko ni od episkopa drugih pravoslavnih Crkava koji su upoznati sa istorijom SPC ne smatra da Kosovo i Metohija nije srce SPC. I kao što čovek pazi na svoje srce, logično je da se pazi i na srce duhovnosti, a to za Srbe jeste Kosovo i Metohija, kaže za Nedeljnik arhiepiskop ohridski Jovan Vraniškovski
Piše: Veljko Miladinović
Dok su vlasti u Atini i Skoplju dogovarali novo ime Makedonije, arhiepiskop ohridski Jovan Vraniškovski i dalje je vodio svoju sada već višedecenijsku borbu protiv vetrenjača. Ohridska arhiepiskopija SPC još nije registrovana u Makedoniji u registar verskih zajednica. To i ne zvuči kao toliko veliki problem, ako se imaju u vidu godine koje je prethodno proveo u zatvoru. Tek, od donošenje Prespanskog sporazuma mnogo se glasova o "novom identitetu" čulo, osim od čoveka preko čijih leđa se prelama "crkveno pitanje" u Severnoj Makedoniji.
Arhiepiskop Jovan za Nedeljnik govori o rešenju za "makedonsko pitanje" kao i o svim ostalim teškim pitanjima koje opterećuju SPC u celini.
Retko ste se oglašavali u medijima u poslednje vreme, pogotovo posle Prespanskog sporazuma koji je promenio političku i društvenu klimu u vašem okruženju. Grčki sveštenici i episkopi uglavbnom ne priznaju dogovoreno ime Severna Makedonija, a kakav je vaš stav o rešenjima iz tog sporazuma, da li vi živite u Severnoj Makedoniji?
Nisam se oglašavao jer niko i nije tražio moje mišljenje. Da me je neko pitao prethodno, pre pomenutog rešenja, rekao bih mu, ono što i svedočim u životu, da polovična rešenja nisu nikakva rešenja. Neka neko rešenje bude bolno za nekoga, ali neka bude održivo, bar za jednu generaciju. Crkva ima istorijsko pamćenje i ako to nije prihvatljivo za Crkvu, sigurno da neće biti prihvatljivo na duži vremenski period. Kao što se pokazuje, pomenuto ime je prihvatljivo samo Ciprasu i Zajevu. U Grčkoj skoro i da se ne izgovara ime Republika Severna Makedonija, bar u crkvenim sredinama gde se ja i krećem, već je ostao naziv Skopja. Tako da od ovog rešenja ima korist samo NATO. Ja, naravno, živim na teritoriji koja se vekovima zvala Makedonija, sa ili bez nekih prideva, ali iz sadašnjeg imena se više ne može izvoditi ime nacije, što je i bilo problematičnije čak i od imena države.
A kako nova politička realnost u Makedoniji može da utiče na inače nimalo povoljan položaj Pravoslavne Ohridske Arhiepskopije?
Ovo pitanje shvatam da ste mi postavili zbog toga što još uvek nismo registrovani i pored presude Suda za ljudska prava u Strazburu, zbog što vlada u R. Severnoj Makedoniji kalkuliše u vezi sa početkom pregovora sa Evropskom Unijom. Dakle, oni žele da dobiju datum za početak pregovora, ali da ne promene ništa po pitanju vladanja prava. Jasno je kao dan da izvršna vlast ne želi da se ispuni presuda Suda za ljudska prava u Strazburu u vezi sa verskim zajednicama u R. Severnoj Makedoniji, i pored toga što oni u korespodenciji sa nama uvek pišu da je to u nadležnosti sudske vlasti. I vrapci na granama znaju da je čitava vlast u R. Severnoj Makedoniji u rukama izvršne vlasti, a sudska vlast je samo dekor u posedu izvršne vlasti, i čudi me to što izvršna vlast smatra da im neko veruje kako se oni ne mešaju u sudsku vlast.
Najgore je to što smatraju da im neko iz Evropske unije veruje da je sudska vlast u R. Severnoj Makedoniji samostalna i da donosi rešenja bez uticaja izvršne vlasti.
Otkada sam izašao iz zatvora 2015. godine, ne mogu da kažem da se nastavilo sa istim intenzitetom gonjenja Pravoslavne Ohridske Arhiepiskopije kao što je bilo od 2005. do 2014.
Ipak, time što nas ne registruje, vlast želi da ovo pitanje bude otvoreno kako bi mogla da se umeša kad joj padne na pamet, kao što je to radila pomenutih devet godina, izmišljajući krivična dela kao što samo vladine, bolje rečeno policijske službe mogu da rade.
Koliko stižete da se bavite pitanjima koje opterećuju SPC u celini? Nedavno je bio još jedan Sabor koji po pravilu biva turbulentan, kakvi su vaši utisci o proteklom Saboru?
Mi smo Episkopi Crkve Božije, to znači da nas treba zanimati sve što se događa u Crkvi bilo gde, a pogotovo u pomesnoj Crkvi kojoj pripadamo. Što se tiče Sabora, svi Sabori su turbulentni još od prvog Apostolskog Sabora opisanog u Novom Zavetu. Na njemu su učesnici, tj. apostoli, počeli vrlo glasno da govore različitim jezicima, a opet su se na kraju razumeli bez prevodioca, jer je Duh Sveti bio na njima i sa njima.
Po ugledu na taj Sabor bilo je mnogo drugih Sabora u Crkvi i svi su bili turbulentni, ali su saborske odluke bile uvek nadahnute Duhom Svetim. Tako i na našem Saboru, moglo je biti za vreme Sabora i različitih mišljenja i stavova, ali posle Sabora svako od Episkopa treba da se prikloni, od Duha Svetoga, nadahnutim rešenjima Sabora.
SPC je opterećena i jednim problemom koji je neizbezno problem čitavog pravoslavlja, kako vi gledate na aktuelni problem u vezi sa autekefalijom Ukrajinske pravoslavne crkve?
Ja sam i ranije, a ponoviću to i sada, izjavio da Vaseljenska Patrijaršija ne sme sama, bez saglasnosti ostalih pravoslavnih Crkava dodeljivati autokefalni status nekoj Crkvi. To što je bilo na neki način normalno za 19. i 20. vek, neprihvatljivo je u 21. veku. Vaseljenska Patrijaršija ponekad se pežorativno obraća ostalim Crkvama na evropskom kontinentu, da su one njene kćeri Crkve, a one su već odrasle i treba da ih naziva sestrama.
Srpska Crkva ove godine slavi 800 godina samostalnosti i ne može biti samo kćer Vaseljenskoj Patrijaršiji, već je ona njena sestra, ali ne samo ona već i sve druge autokefalne Crkve.
Još je više zbunjujuće to što je Vaseljenska Patrijaršija primila u opštenje raskolnike koji su ne samo raščinjeni, već i anatemisani od jedne pomesne Crkve, Ruske Pravoslavne Crkve, a ta raščinjenja i anatemisanja svojevremeno je primila, a to znači na njih se saglasila i Vaseljenska Patrijaršija.
A gore od toga je to što je Vaseljenska Patrijaršija primila u opštenje i samorukopoložene, koji su se dakle sami rukopolagali i nemaju apostlosko prejemstvo rukopoloženja, kako to kažemo u Crkvi, pa nemaju osnovni uslov da izvršavaju svete tajne u Crkvi. SPC je još u novembru prošle godine, kada još nije bio izdat tomos t.z. Ukrajinoj Pravoslavnoj Crkvi, donela saborsku odluku da se sa tim ljudima, da li su bili prethodno raščinjeni ili su bili samorukopoloženi, ne može sasluživati. I to je bilo sasvim ispravno.
A kako iz vaše perspektive gledate na probleme koje SPC ima na Kosovu ili u Crnoj Gori?
Svako vreme nameće i svoje probleme. Da li je lakše bilo u vremenu Patrijarha Arsenija III Černojevića, kada su pravoslavni odlazili sa Kosova i Metohije? Ipak, niko od episkopa SPC, a niko ni od episkopa drugih pravoslavnih Crkava koji su upoznati sa istorijom SPC ne smatra da Kosovo i Metohija nije srce SPC. I kao što čovek pazi na svoje srce, logično je da se pazi i na srce duhovnosti, a to za Srbe jeste Kosovo i Metohija.
Osim političkih problema koji opterećuju SPC, poput odnosa različitih vladika prema dolasku predsednika Srbije Vučića na Sabor ili različitih stavova prema "ukrajinskom pitanju", mogli su se prethodnih meseci čuti i razlike među vladikama u pogledu odnosa prema Darvinovoj teoriji, stavu Crkve (ili izostanku istog) prema pitanju obavezne vakcinacije... Kako vi vidite te razlike?
Po delovniku rada Sabora, Sabor može da pozove bilo koga koji je stručan za predmet o kome se raspravlja. A bar ja ne znam nekog ko je kompetentiji za političko pitanje Kosova i Metohije od predsednika Srbije. Predsednik Vučić je odgovorio na mnoge dileme koje su imali pojedini arhijereji koji su mnogo truda, pa i ugleda i dostojanstva uložili u Kosovo i Metohiju i za očuvanje tamošnjih svetinja.
Što se tiče teorije evolucije, kako je neki žele iz počasti prema Darvinu da je zovu Darvinova teorija, ja imam svoj stav. Evoluciju, a to znači promenu nečega tokom vremena, niko ne bi mogao da porekne. Čovek se menja, bolje rečeno, tokom vremena razvija, karakter se menja, prirodna okolina se menja, shvatanja se menjaju, dakle svi mi i okolina oko nas ima svoju evoluciju.
Pitanje je da li u šestodnevu stvaranja Božjeg ima evolucije i da li je čovek proizvod evolucije Darvinovog shvatanja? Čovek je zaista poslednji stvoren od svih tvorevina Božijih. Šta je Bog koristio pri njegovom stvaranju ostaje nam nepoznato, ali da je čovek nešto kvalitativno novo, a ne samo proizvod evolucije, svedoči nam biblijski šestodnev. Čovek je stvoren po ikoni, dakle po slici Božjoj koja jedina u ovom svetu evolucije ne evoluira, jer u Bogu nema promene. Neki to nazivaju ličnost i verovatno ne greše. Dakle, ličnost je pečat Božji u čoveku i ona je dar od Boga, ne proizvod evolucije.
A što se tiče obavezne vakcinacije, Sabor nije zauzeo stav o tome, a i ja lično nemam stav o tome, jer bi to trebalo da bude proizvod poznavanja te problematike, prednosti i nedostataka, a ja je ne poznajem dovoljno. Znam samo jedno, da jedno nevakcionisano dete pod uticajem njegovih roditelja ili po svom sopstvenom izboru, ako se inficira nekom bolešću protiv koje nije vakcionisano, tom bolešću može da zarazi i čitav razred, da ne kažem i čitavu školu, naravno one koje su nevakcinisani.
Da li se može govoriti o sukobima unutar SPC? Slučaj da je nakon poslednjeg Sabora episkop zapadnoamerički Maksim udaljen kao predavač sa Bogoslovskog fakulteta svakako daje argument da se odnosi unutar SPC tako nazovu?
Koliko je meni poznato, može se reći da postoje različita mišljenja, ali da ima velikih sukoba bar meni nije poznato. Episkop zapadnoamerički Maksim nije udaljen sa profesorske katedre na Bogoslovskom fakultetu na majskom Saboru Crkve. On je udaljen kasnije od Sinoda SPC, ali Sinod po statutu Bogoslovskog fakulteta ima pravo da interveniše po svom nahođenju svojim odlukama unutar Bogoslovskog fakulteta, bar tako su me informisali. Zašto je to Sinod uradio meni nije poznato, ali uskoro ćemo i to saznati.
Na kraju, kako vi vidite eventualno rešenje pitanja crkve u Severnoj Makedoniji?
Zaista smo pretrpeli dosta, ne samo mi, nego i čitava Crkva u R. Severnoj Makedoniji, ali zahvaljujući Bogu, nismo ostali na samo jednom rešenju za Crkvu u toj državi. Lepo bi bilo da arhijereji MPC koja je u raskolu shvate da je nepristojno da sede na dve stolice i da takvo sedenje niko ne poštuje. Poznato je kakva blamaža je usledila posle njihove sulude prozbe da ih usvoji Crkva u Bugarskoj i da im ona postane majka. Potpuno je isto, ako ne i gore, sa njihovom molbom, da im sada majka Crkva postane Konstantinopoljska Patrijaršija. Kao da se majka može kupiti. Posle sticanja autokefalije Crkve u Srbiji, pre 800 godina, neke eparhije su se odvojile upravo iz Ohridske Arhiepiskopije i priključile Crkvi u Srbiji, ali sada, počevši od 20. veka, istorija je promenila geopolitiku, pa je majka Pravoslavnoj ohridskoj arhiepiskopiji SPC. Dakle, ako se prihvati ta činjenica, pregovori o statusu MPC su mogući. Drugo rešenje bi bilo da se ispuni presuda Evropskog suda za ljudska prava o POA, a to je da se POA registruje i da postane legitimna pred državom.
Интервју на Архиепископот Јован за „Политика“ (09.08.2019)
09.08.2019
Интервју на Архиепископот Јован за „Политика“ (09.08.2019)
Неговото Блаженство Архиепископот охридски и Митрополит скопски г.г. Јован даде интервју за белградскиот дневен весник „Политика“ (09.08.2019). Разговорот со Архиепископот охридски г.г. Јован го водеше новинарката Јелена Чалија. Во продолжение го објавуваме интегралниот текст на ова интервју.
ИНТЕРВЈУ: АРХИЕПИСКОП ОХРИДСКИ И МИТРОПОЛИТ СКОПСКИ ЈОВАН (ВРАНИШКОВСКИ)
Македонска црква не може да седи на две столице
Било је покушаја увлачења бугарске цркве у решавање статуса МПЦ, а што се тиче Цариграда, мислим да у овом случају неће поступити неканонски
Аутор: Јелена Чалија
Српска православна црква донела је врло принципијелну одлуку на последњем Светом архијерејском сабору да отпочне дијалог са Македонском православном црквом (МПЦ), који није био прекинут разлозима који су се јавили у српској цркви, већ због МПЦ, каже у разговору за „Политику” архиепископ охридски Јован (Вранишковски). Поглавар Православне охридске архиепископије са седиштем у Скопљу истиче и да нема директних контаката ни са једним чланом Синода МПЦ.
Преговори су били прекинути после неприхватања Нишког споразума од стране МПЦ. Тада је МПЦ предузимала све што је могла да би неутралисала постојање Православне охридске архиепископије, па је чак и прекинула сваку комуникацију са СПЦ. Затим се у све умешала држава, сада Северна Македонија, а држава је то радила врло неодмерено, рекли бисмо грубо, тако да је отежала, боље речено одужила, сваки вид комуникације са МПЦ. Као што је познато, ја сам неколико пута био затваран, а и после мог последњег ослобађања из затвора 2015. судски процеси су се наставили. То је био разлог зашто је дијалог био прекинут. И сада још траје један процес који је пред Врховним судом, а који је управо тај суд пре четири године вратио на поновно одлучивање првостепеном суду. Али ипак, и поред свих неиспуњених предуслова, односно да се уклони тај Дамоклов мач који нам прети уколико преговори не успеју, ми смо се сагласили да се преговори наставе како би се коначно решио статус МПЦ, која је већ много деценија у расколу – објашњава архиепископ охридски.
Да ли је дијалог СПЦ и МПЦ могућ у овом тренутку?
Осим претходно наведеног, сада постоји још једна препрека. Као што је већ познато, последњих година МПЦ је правила недостојне егзибиције. Прво је нудила Бугарској православној цркви да јој она буде мајка црква, као да се мајка може бирати, а затим је затражила од Константинопољске патријаршије да јој она буде апелациони судија, правним речником рекли бисмо од ненадлежног суда. Све ово, наравно, продужава време да би преговори започели, јер док се не добије јасан став о томе да архијереји МПЦ неће седети на две столице, почетак преговора је немогућ. Сам захтев о апелацији упућен Васељенској патријаршији о статусу МПЦ је бесмислен, јер чак и да се призна Васељенској патријаршији апелационо право у неким степенима, то би могло једино на индивидуалном нивоу, рецимо уколико нека личност, са црквеним чином или без њега, осећа да је обесправљена у помесној цркви у којој је суђена. Васељенска патријаршија није надлежна да решава међуцрквене спорове, за то је надлежан једино Велики црквени сабор. А не знам колико би МПЦ одговарало да њихово питање изађе на Велики црквени сабор, јер са претпоставком да се њихово питање на том сабору реши на начин неприхватљив за МПЦ, онда би они остали расколници још много деценија.
Да ли би у решавање питања канонског статуса МПЦ могла да се укључи и нека друга православна помесна црква? У својој недавној изјави премијер Зоран Заев је истакао добре односе МПЦ са бугарском црквом.
Црква је једна и поред тога што је административно подељена на 14 аутокефалних цркава. Тако је свакој помесној цркви чак и неопходно да се занима о стању цркве у читавој екумени. Ипак, неки административни процеси су у јурисдикцији једне од помесних цркава. Такво је и питање о црквеној аутономији неког дела који је под јурисдикцијом неке помесне цркве. Територија Северне Македоније је под јурисдикцијом СПЦ, и то је признато и од Васељенске патријаршије и од свих осталих аутокефалних цркава. Зато Бугарска православна црква није прихватила понуђено мајчинство. Дакле, није једнострано покушавала да се меша у решавање статуса МПЦ, него је било покушаја МПЦ да у то увуче бугарску цркву, а поготово је на томе инсистирала влада Северне Македоније под председништвом Заева. Господин Заев има можда добру вољу да решава и статус МПЦ. То је, на крају крајева, на дневном реду приоритета и Владе Северне Македоније јер, да не заборавимо, МПЦ је од почетка стварања 1958. под непосредним патронатом власти, будући да ју је власт створила. Сада кад су се побољшали државни односи са Бугарском, председник владе је сматрао да може да утиче на побољшање црквених односа. Али то се није остварило, јер су црквени односи независни од државних. Када ово схвате политичари у Северној Македонији и када оставе цркву да сама решава свој велики проблем који има са читавим православљем биће и решења, али све док они желе да имају патронат над МПЦ, до решења проблема МПЦ је немогуће доћи.
Митрополит црногорско-приморски Амфилохије, у интервјуу агенцији Тас, рекао је и да не сматра могућим да „украјински сценарио” буде примењен било где на Балкану, па ни у Македонији. Слично сте изјавили и ви, када сте пре неколико месеци говорили о томе у „Политици”. Да ли је ваш став и данас исти?
И ја сам истог мишљења да Васељенска патријаршија неће направити такав неканонски поступак. Она је та која је дала јурисдикцију СПЦ над територијама данашње Северне Македоније, а сада нема никаквог разлога да ту јурисдикцију доводи у питање. Али, као што је митрополит црногорско-приморски Амфилохије рекао у истом том интервјуу, после онога што се догодило у Украјини може се све очекивати. Ипак, то би било на највећу штету управо Васељенској патријаршији, чије првенство части данас нико не доводи у питање, али првенство власти је неприхватљиво у православној цркви. Неприхватљиво је да у 21. веку само једна црква, па нека је она и првотрона, сама одлучује о питањима која су у интересу и других православних цркава.
Извор: http://www.politika.rs/scc/clanak/435449/Makedonska-crkva-ne-moze-da-sedi-na-dve-stolice
Архиепископ охридски Јован за „Вечерње Новости“: За папата дочек, за српскиот Патријарх забрана
29.04.2019
Архиепископ охридски Јован за „Вечерње Новости“: За папата дочек, за српскиот Патријарх забрана
Неговото Блаженство Архиепископот охридски и Митрополит скопски г.г. Јован даде Велигденско интервју за белградскиот дневен весник „Вечерње Новости“.
Бидејќи, во споменатиот весник, интервјуто не беше објавено во целост, за читателот да може да добие целосна претстава за реченото, во продолжение го објавуваме предоченото интервју, во неговиот интегрален облик.
Младен Станчић, Скопље, 11. април 2019. Вечерње новости
Вечерње новости, питања Архиепископу охридском и Митрополиту скопском г.г. Јовану
1. Ваше Блаженство, у благданима највећег хришћанског празника Васкрса, у жижи не само свеукупне јавности Републике Северне Македоније, већ и знатно шире јесте предстојећа посета папе Франциска 7. маја Скопљу. Како Ви, са трона Православне Охридске архиепископије оцењујете позадину позива папи, и саму његову посету Скопљу, у наставку везаног претходног боравка у Бугарској“?
Још од 19. века у Републици Северној Македонији постоје унијати, или како се још и сами називају, католици источног обреда који су у јединству са Ватиканом. У времену постојања СФРЈ у данашњој Р. Севернoj Македонији, ради посла или брака и других родбинских веза населиси су се и по неки римокатолици, углавном из тадашње Хрватске. Са њима се нешто повећао њихов број римокатолика, који је већ у Вардарској бановини био мали. И првих, а поготово других у нашој савремености у Р. Севернoj Македонији сада има врло мало. Ипак, сасвим је природно да они желе да их посети њихов врховни поглавар. У томе не би требало да се види ништа екстремно. Поготово што је садашњи папа, прошле године подигао Апостолски егзархат римокатолика источног обреда у Р. Северној Македонији на степен Епархије. Дакле, ништа у вези са његовим доласком не би било спорно, да се није пре десетак година догодило то да, кад је Православна Охридска Ахиепископија затражила да их посети српски патријарх, то јој није било допуштено од стране тадашњх власти. Е то се зове дискриминација, и то по верској основи. Та дискриминација постоји и сада јер нас суд још није регистровао, и поред пресуде Европског суда за људска права.
Што се тиче питања позадине папске посете, бар ми је не можемо препознати, првенствено зато што се римокатоличка пропаганда на територији данашње Р. Северне Македоније већ одавно показала веома мало ефективном. Самим тим што ће папа бити само 10 сати на поменутој територији већ показује његов изузетно мали интерес да се римокатоличка пропаганда обнови.
2. У другом делу програма боравка у Скопљу, на крају најављеног папиног „29. апостолског путовања“, после разговора са шефом државе Ђорђем Ивановом, премијером Зораном Заевом, служења мисе, између осталог, предвиђени су „сусрети и са верским лидерима“. За сада, није познато којим?
Обично Његова Светост, папа, не иде у посету некој држави која је већински хришћанска ако нема двоструки позив, један од власти те земље, али други и од најбројније хришћанске заједнице. Новинари у Републици Северној Македонији су толико неупућени у црквена питања што нису до сада ни покушали да сазнају и објаве да папа долази и на позив МПЦ која је у расколу са свим православнима. Наравно, немамо намеру да спекулишемо из ког разлога су они тако поступили, али већ са сигурношћу знамо да ће се Његова Светост сурести са архиепископом МПЦ. Шта ће један другоме да кажу чини ми се, али са великом дозом сигурности да никад нећемо сазнати, управо због ниског нивоа интересовања новинара око верских питања.
3. После скоро три деценије спор између Скопља и Атине због службене употребеа имена ове државе, окончан је лањским политичким споразумом у Преспи, прихватањем, сада и уставно озваниченим компромисним називом - Република Северна Македонија. Да ли мислите да су реална очекивања по којима је сада, у условима „отворених врата“, затварањем тог политичког спора између Грчке и Северне Македоније, могуће и олакшано „заобилазно“ присаједињење неканонске МПЦ, православној Цркви?
Било је покушаја по питању тога. Поред писма МПЦ за признањем ње као аутокефалне, упућеног константинопопољском патријарху, писмо у вези са тим , на истој адреси упућено је и од стране председника владе Р. Северне Македоније. Али Сабор архијереја првотроне цркве константинопољске, или како га још називају Свети и Свештени Синод, који је заседавао од 29. августа до 02. септембра прошле године донео је недвосмишљену одлуку да је територија данашње Р. Северне Македоније под јурисдикцијом Српске Православне Цркве, загарантована томосом који је Васељенска Патријаршија издала СПЦ 1920. године. То је и сам Васељенски патријарх објавио у његовом интервју, датом у новинама ,,Политика” од 21. фебруара ове године. А што се тиче новог имена државе Р. Северне Македоније, то није прихваћено скоро ни од једног црквеног лица у Елади, а не само од Митрополитȃ елинске Македоније, који су сви чланови и јерарси константинопољске патријаршије.
4. У тој „новонасталој клими“, како коментаришете писмо МПЦ Васељенској Патријаршији с молбом за посредовање, а можда чак и додељивање Аутокефалије томосом из Цариграда без консултовања мајке Српске православне цркве?
Епископи у расколничкој МПЦ су потпуно неинформисани шта се дешава у православној Цркви. Није ни чудо зашто су толико неупућени и они самозвани аналитичари у Р. Северној Македонији, који пишу о црквеним темама, али никад нису нешто тачно и аналитички написали, већ само навијачки, показујући своје незнање. Прво је МПЦ погрешила и јако се обрукала каде је потражила од Бугарске Православне Цркве да јој ова буде мајка. Као да се мајка може мењати. Други пут је погрешила што је потражила од константинопољске патријаршије да јој призна аутокефалију, а констатинопољска патријаршија више не би могла сама да раздаје аутокефалије, без сагласности са другим аутокефалним црквама, а при томе да не изазове раскол у православној Цркви. На предсаборским и припремним саветовањима за Свети и Велики Сабор на Криту који се већ одржао 2016. године, константинопољска патријаршија се била сагласила да при додели аутокфалије некој Цркви, буду сагласне и све помесне аутокефалне Цркве. Зато ово признање расколничке Украинске Православне Цркве не може бити прихваћено, а при томе да не направи велики раскол у православној Цркви.
5. Претходна молба неканонске МПЦ Патријаршији у Софији за прихватање статуса „друге мајке цркве“, уместо Српске православне цркве, упркос почетке благонаклоности БПЦ, „на чекању“ је у Софији. Да ли је то, „тактичко одлагање“, у ишчекивању званичног става Васељенске патријаршије из Цариграда?
По нашим информацијама, већ је одговорено и од стране БПЦ, и од стране константинопољске патријаршије, да им неће признати аутокефалију, али расколници то крију од јавности да не би била то највећа брука коју су доживели задњих седамнаест година.
6. Правоснажном пресудом Европског суда за људска права у Стразбуру из априла лане, због кршења 11. и 9. члана Међународне Конвенције о људским правима, чији потписник је и ова држава, (кршење права слободе удруживања и слободе мисли, савести и религије), Влади у Скопљу је наложена обавеза регистрације Православне охридске архиепископије, која је у канонском и литургијском јединству са СПЦ, као формалне црквене заједнице. Када очекујете званично административно спровођење тог налога Стразбура?
Ми смо последњи пут, пре месец дана били у контакту са судом Скопље 2 у Скопљу, који је сада надлежан за регистрацију цркавȃ и верских заједница. Одговорили смо учтиво на изразе добре воље судије, којој је распоређен предмет, да нас региструје, али притом, да променимо име - Охридска Архиепископија. Ми смо се,наравно, захвали на њеној доброј вољи, али смо одговорили да нас то толико не занима, колико њенo поступање по законима. У једном претходном допису је тражила исто, а ми смо тада, такође, учтиво одговорили због чега не можемо прихватити промену имена које садржи име Охридска Архиепископија. Ми смо већ променили име 2007. године при другом покушају на нас региструју у тадашњој Р. Македонији. Али под овим новим именом које наравно садржи и име Охридска Архиепископија, добили смо случај пред ЕСЉП у Стразбуру и под тим именом желимо да будемо регистровани. Мислим да нема никаквих разлога да одбију регистрацију, али хајде да сачекамо, свакако не остајући без примедбе да се за месец дана навршава тачно година дана од када смо поднели захтев да се испуни пресуда ЕСЉП у Стразбуру.
http://www.novosti.rs/vesti/planeta.300.html:791732-Papi-docek-a-srpskom-patrijarhu-zabrana
Интервју на Архиепископот Јован за ТВ Храм (18.03.2019)
18.03.2019
Интервју на Архиепископот Јован за ТВ Храм (18.03.2019)
Православната Телевизија Храм направи екслузивно интервју со Неговото Блаженство Архиепископот охридски и Митрополит скопски г.г. Јован, кое во продолжение го пренесуваме во целост.
Архиепископот Јован за Велигденскиот пост
07.03.2019
Архиепископот Јован за Велигденскиот пост
Неговото Блаженство Архиепископот охридски и Митрополит скопски г.г. Јован на православната „ТВ Храм“ говореше за постот на Светата Четириесетница.
Во продолжение го пренесуваме разговорот во целост.
Интервю на Двери с Охридския архиепископ Йован Вранишковски: Църковните разделения в Македония и Украйна се коренят в етнофилетизма и политиката (02.10.2018)
02.10.2018
Интервю на Двери с Охридския архиепископ Йован Вранишковски: Църковните разделения в Македония и Украйна се коренят в етнофилетизма и политиката (02.10.2018)
Църковните разделения в Македония и Украйна се коренят в етнофилетизма и политиката
Интервю на Двери с Охридския архиепископ Йован Вранишковски (Православна Охридска архиепископия, автономна църква към Сръбската патриаршия)
Три съседни Православни църкви решиха да отбележат отделно 1000-годишнината от основаването на Охридската архиепископия, претендирайки за институционална връзка с църковната структура, основана от император Василий II Българоубиец. Според Вас, симптом на какво са тези поредни чествания в Охрид, София и Битоля? Боледува ли Православието на Балканите?
Това, което споменавате, е може би най-малкият проблем в Православието. Да се празнува църковен юбилей на повече места не е болест, а полза. Това показва, че Църквата е едно тяло и че юбилеите са общи. Това, което не е добре, е друго - ако това, което споменахте, е мотивирано от етнофилетизма, или по-лошо - ако то има политически причини. От всички поместни Православни църкви в Скопие беше поканена единствено Българската православна църква, но тя не отиде. В София не беше поканена нито една православна Църква, а в Битоля заедно с другите православни църкви беше поканена и Българската църква, но тя не изпрати своя делегация. Сега вие, като журналисти, проучете защо е станало така, но дори и да е някаква болест, тя е много по-незначителна от това, което ни се случва като проблем въобще в Православието.
За добро или лошо решаването на македонския църковен въпрос се обвърза с украинския църковен проблем. Има ли основания за такъв паралел и обвързване?
Донякъде има основание да се правят паралели. Двата въпроса са дълбоко повлияни от етнофилетизма и политическите мотиви. Каква еклисиологическа разлика съществува между автономията и автокефалията? Смятаме, че няма такава. Но исканията за автокефалия имат една нецърковна цел, а това е чрез Църквата да се потвърди националната идентичност. Онези, които правят такова обвързване, забравят, че живеем в 21 век, в ера, когато информацията за по-малко от една секунда обикаля целия свят. Ако това не е достатъчно ясно, ще поясня. Точно върху тази бърза информация се основава съвременният глобализъм, който не само по името, а и по основните си характеристики е много сходен на глобализма от времето, когато проповядваха апостолите. Тогава е прието онова, за което говори св. апостол Павел: че няма нито евреин, нито елин. Това не е било прието в 19 в, дори в 20 век - не съвсем. Но то е повече от прието в 21 век, когато дори и онези, които не са в Църквата, търсят осъществяването на личността, която винаги е съборна и единствено в личностния живот, който е различен от живота като индивид, няма значение дали си евреин или елин.
Онова което, все пак, е много сходно, да не кажа еднакво между Украйна и Македония, е, че двете схизматични организации искат да получат автокефалия, а и двете са в схизма. Трябва първо да влязат в Църквата със статут, който Църквата ще им даде, а не със статут, при който те ще поставят условия на Църквата, пък когато узрее времето, със сигурност ще може да им се даде и статут на автокефалия, който много малко (дори никак) не различава от статута на автономия.
Започнал ли е преговорният процес между Константинопол и другите поместни църкви по въпрос с автокефалията на Македонската църква?
Ние все още не сме получили никаква официална информация от Константинополската патриаршия, че тя има някакво намерение да направи нещо по искането, изпратено от председателя на правителството на Р. Македония до Константинополския патриарх. За писмото от председателя на правителството на Р. Македония ние разбрахме от медиите и получихме косвена информация, че Македонската православна църква е подготвена да се откаже от името македонска, с цел да получи автокефален статут. Православната Охридска архиепископия направи това още през 2002 година, но конкретно за това изтърпях пет години и половина затвор, а срещу другите епископи, свещенослужители, монаси и монахини се водиха съдебни процеси. Въпреки това, драго ни е, че бяхме квас за ситуацията да узрее, и след толкова години да се разбере, че трябва да се откажат от името, което грабливо са присвоили.
Конкретно ще отговоря на вашия въпрос: Църквата майка има право, пък дори и задължение, да се грижи за единството на Църквата и решаването на разколите, но няма никакво право да действа еднолично и едностранно. Процесът за получаване на автономия е приет на Светия и Велик Събор, проведен в Крит през 2016 година, и дори и Църквата майка няма право да действа в противоречие с тези решения.
Според вас какви условия ще постави Сръбската православна църква за признаването на Македонската църква?
Сръбската православна църква не поставя други допълнителни условия от онези, които са приети на Светия и Велик Събор на Крит през 2016 година. Даването на автономен статут е вече установено и това е същият начин, по който е дадена автономия на Православната Охридска архиепископия през 2005 година. Както вече казах, безсмислено би било да се говори за автокефален статут на някаква организация, която е все още извън Църквата, без значение дали е тя в Украйна или в Р. Македония.
Обсъжда ли се промяна в името на Македонската църква като условие за даване на автокефалия? Какво е вашето мнение по този въпрос?
Аз вече отчасти отговорих на това и в предишния въпрос. Мисля че като Македонска църква не би могла да бъде призната. Църквата не е политическа организация и не би трябвало да се държи като такава. Ако политиката успее да завладее Църквата, тя ще престане да бъде сол. Църквата прави вечността да присъства във времето и всяко временно решение ще наруши репутацията на цялата Църква. Затова всяко решение, което не би било дългосрочно, повече ще навреди на Църквата, отколкото ще допринесе за единството. Дори името на Кока Кола не може да се използва от други, защото фирмата го е патентовала преди десетилетия, още по-малко може да се присвоява онова, което произлиза от съществителното Македония, защото то отдавна е защитено от елинската цивилизация.
Неотдавна публично достояние стана едно писмо на Сръбския патриарх Ириней до Константинополския патриарх Вартоломей (тук), в което той го призовава да не дава автокефалия на Украинската църква. Там обаче той споделя и свои мисли за църковната криза в Македония, а някои негови думи се сториха скандални на медиите в Македония. Какъв е езикът, на който днес трябва да се говори за проблемите в Православието, така че разделенията да се лекуват, а не да се задълбочават?
Езикът на всички архиереи, но особено на патриарсите, трябва да е език на истината, но едновременно и език на любовта. Ако е само език на истината, в повечето ситуации може да звучи грубо и да бъде меч с две остриета, но той все пак е истинен. Ако е само на любовта, той задоволява само сантименталните нужди на хората. Но, ако в някоя ситуация не може едновременно да бъде и език на истината, и език на любовта, тогава по-добре е в този век да се съобщава истината, защото любовта и любезното общение, ще останат за вечността, както казва апостол Павел, обаче тогава всички ще знаем истината и тя ще бъде основен код за съжителство в Царството Божие.
Оптимист ли сте за бъдещето на Православната църква?
Понякога мисля за бъдещето на Православието и се питам: дали и как ще издържи при разрешаването на големите предизвикателства, които носи съвременността. Но единственият отговор, който ми е известен, е че Църквата е Божия, а това означава че Православието е от Бога и то ще има бъдеще докато Бог има воля за това. Не искам обаче да кажа, че ние, хората, не трябва да имаме грижата за това и да оставим всичко на Бога. Господ чрез нас хората осъществява Своята воля, ако разбира се, сме съгласни с това. Но, докато има хора, които са съгласни да се осъществи волята Божия, Православието ще има бъдеще.
Извор: https://dveri.bg/uw6yh
Интервју на Архиепископот Јован за „Политика“ (08.08.2018)
Интервју на Архиепископот Јован за „Политика“ (08.08.2018)
Неговото Блаженство Архиепископот охридски и Митрополит скопски г.г. Јован даде интервју за белградскиот дневен весник „Политика“ (08.08.2018). Разговорот со Архиепископот охридски г.г. Јован го водеше новинарката Јелена Чалија. Во продолжение го објавуваме интегралниот текст на интервјуто, коешто Архиепископот охридски г.г. Јован го даде за споменатиот дневен весник.
Не пуштају ме да изађем из земље
Пасош који му је македонска полиција одузела почетком јула још није враћен челнику Охридске архиепископије, а није му дозвољено да пређе границу ни са српском путном исправом
Аутор: Јелена Чалија
У години када обележава мали јубилеј, 20 година од рукоположења у епископски чин, архиепископ охридски Јован (Вранишковски) вероватно је један од ретких православних великодостојника којем је онемогућена слобода кретања. Првом човеку Охридске архиепископије Српске православне цркве македонски државни органи одузели су пасош почетком јула на граничном прелазу Меџитлија и тај документ, како је архиепископ Јован потврдио за „Политику”, још му није враћен. У разговору за наш лист, охридски архиепископ каже да је одмах по добијању решења о одузимању пасоша написао представку председнику суда у Скопљу јер се у решењу Министарства унутрашњих послова позивају на пресуду овог суда која је постала правоснажна 3. јула ове године.
– Том пресудом осуђен сам на једну годину и један месец затвора. Али очигледно да онај ко је припремао решење о одузимању путне исправе није отворио и другу страницу, где јасно пише да се у рок казне урачунава време које сам провео у притвору 2012. и 2013. године, а које је за неколико дана дуже од једне године и једног месеца. Тако да је та казна већ издржана и зато суд није издао решење о одузимању путне исправе...
Али на моје питање зашто онда то ради полиција, добио сам одговор да је то „наређење одозго”. Ко је дао то наређење још нисам открио, али „заклела се земља рају да се сваке тајне знају”. Писао сам о овоме начелнику полиције у Битољу и нисам добио одговор. Пре неки дан сам писао и министру унутрашњих послова Републике Македоније, али још нисам добио одговор. Најчудније је, заправо, то што ме не пуштају да изађем из земље ни са српским пасошем који поседујем. Да бих изашао са тим пасошем треба да одјавим своје боравиште у Републици Македонији. Можда им је то и циљ, али не верујем да ће успети. У сваком случају, држава се брука по ко зна који пут тиме што дискриминише оне који не припадају расколничкој МПЦ – каже архиепископ охридски Јован.
Македонски државни органи, и поред пресуде Европског суда за људска права, још нису регистровали Православну охридску архиепископију као верску заједницу, а пресудом је одређено и да треба да исплате 9.500 евра одштете. Да ли државни органи поступају по пресуди?
Да је до саме власти, она сигурно још дуго не би регистровала Православну охридску архиепископију. Но, на велику срећу, по правоснажности поменуте пресуде све мање је до њих, и о испуњењу пресуда Европског суда за људска права рачуна води комисија Европског савета. Зато је биро при македонској влади журио да нам исплати одштету и није се сагласио да она буде исплаћена тек кад се региструјемо и добијемо право да имамо сопствени жиро-рачун. У јуну смо поднели захтев Основном суду Скопље 2, који је надлежан за регистрацију верских заједница, да испуни пресуду суда у Стразбуру. Не тражимо дакле нову регистрацију, него само да испуне пресуду коју су обавезни да испуне. Прошло је два месеца, немамо одговора, али после ових летњих одмора ваљда ће морати некако да одлуче. Што се тиче власти у Републици Македонији, научили смо да према њима будемо доста неповерљиви.
Као нерегистрована верска заједница, где тренутно обављате богослужења?
Што се тога тиче, наша архиепископија је у врло тешким условима. У 21. веку, у земљи где се хришћанство појавило у првим вековима после Христа, данас, у канонској цркви служи се у приватним становима, подрумима и пословним халама, што звучи заиста несхватљиво. А још је несхватљивије како политичари не схватају колико је то понижавајуће за саму државу. Наше је скромно мишљење да је та држава дошла у тако незавидан међународни положај управо зато што је деградирала себе кад је о верским слободама реч. Не може, па чак и не сме да има поштовање нека држава на међународном плану, а да притом не поштује верску слободу сваког човека. А Република Македонија осуђена је од Европског суда за људска права управо због тога што не поштује верске слободе.
О потреби да буде решен статус непризнате македонске православне цркве говорио је патријарх Вартоломеј, који је позвао сестринске цркве да приме МПЦ у канонско јединство. Раније је и Бугарска православна црква била „увучена” у решавање питања канонског статуса МПЦ. Како ви гледате на то?
Не могу да се сетим да је васељенски патријарх Вартоломеј икад позвао сестринске цркве да приме МПЦ у канонско јединство. Његовој свесветости добро је познато да је томосом из 1920. године, који је Српској православној цркви издала управо Васељенска патријаршија, престала њена јурисдикција на територији данашње Македоније. СПЦ је 2005. године издала томос да се Црква на просторима данашње Македоније, а то је Православна охридска архиепископија, управља аутономно у границама јурисдикције СПЦ. Уколико неко наруши тај, бар сто година успостављени канонски поредак, па нека је то и Његова свесветост ког ми, бар из СПЦ, много поштујемо и ценимо, неће остати само са минорним последицама по поредак читаве Православне цркве. Не мислим да ће ико више насести на политичке притиске као што је насела и Бугарска православна црква, а да при томе није свестан да ће то имати последице управо на све цркве, али свакако и на њу.
Православна охридска архиепископија у септембру ће обележити 1.000 година од оснивања. Како се припремате за ту свечаност?
Свети архијерејски синод Православне охридске архиепископије прогласио је ову годину за јубиларну, а наш предлог био је усвојен и од Светог архијерејског сабора Српске православне цркве. На ову велику свечаност позван је да председава Његова светост патријарх српски Иринеј. Позвани су многи архијереји СПЦ, не сви, јер је познато да ми немамо услова за то, али позвани су и представници других православних патријаршија и аутокефалних цркава. Надамо се да ће се већина позваних одазвати и својим присуством увеличати прославу.
Извор: www.politika.rs/scc/clanak/408866/Не-пуштају-ме-да-изађем-из-земље
Интервју на Архиепископот г.г. Јован за ТВ Храм
Интервју на Архиепископот г.г. Јован за ТВ Храм
Неговото Блаженство Архиепископот охридски и Митрополит скопски г.г. Јован водеше разговор во емисијата „Личност и заедница“ на ТВ Храм на Српската Православна Црква.
Во продолжение, во целост го пренесуваме спомнатото интервју:
Интервју на Архиепископот Јован за „Слободен Печат“ (10-11.03.2018)
Интервју на Архиепископот Јован за „Слободен Печат“ (10-11.03.2018)
Неговото Блаженство Архиепископот охридски и Митрополит скопски г.г. Јован даде интервју за викенд бројот на дневниот весник „Слободен Печат“, 10-11.03.2018. Во продолжение ова интервју го пренесуваме во целост.
Ниту БПЦ може да посвојува ќерки, ниту МПЦ-ОА да менува мајки
Мартин Богатиноски
Единствено Српската православна црква (СПЦ) може да се нарече мајка-црква на Македонската православна црква (МПЦ-ОА) и на Православната охридска архиепископија (ПОА), тврди архиепископот охридски и митрополит скопски г.г. Јован. Барањето на МПЦ-ОА од Бугарската православна црква (БПЦ) да ѝ признае автокефалност, а таа за возврат да ѝ биде ќерка-црква, тој го оценува како крајно несериозно и вели дека таквите преговори наликуваат на пазарска тезга на која двете соседни цркви си разменуваат ветер и магла. Архиепископот предупредува дека долгогодишниот црковен проблем многу лошо влијае врз православните верници од Македонија, а како што тврди, најголема причина за декаденцијата што настанала на верски план кај верниците е расколот во кој сè уште пребива МПЦ-ОА, а кој е поддржан од властите. Тој посочува дека на ПОА, која е канонски призната црква и која е дел од единството православни цркви, насилно ѝ се одземени сите можности за мисија, избркана е од сите постоечки храмови, а како што вели, и покрај тоа што Судот за човекови права во Стразбур од неодамна пресудил во нејзина корист, сепак државата сè уште не планира да ја регистрира за да може да стекнува имот, туку напротив, поднела жалба за пресудата. Архиепископот Јован ја искористи можноста за да ги искоментира и актуелните политички случувања на релација Македонија-Грција околу решавање на долгогодишниот спор за името, па како што истакна, за постигнување одржливо и трајно решение потребно е да помине подолго време.
Многубројни прашања се појавија во јавноста откако МПЦ-ОА упати писмо до БПЦ и побара од бугарскиот патријарх признавање на автокефалноста и добивање статус мајка-црква. Како го оценувате овој потег и колку е можно БПЦ еднострано да ја признае автокефалноста на МПЦ-ОА?
Мајка-црква на сите цркви по деветтиот век е Константинополската Патријаршија, зашто сите цркви што добиле автокефалност по деветтиот век претходно биле под јурисдикција на Константинополската Патријаршија, дури и една голема црква каква што денес е Московската Патријаршија. Меѓутоа, Охридската Архиепископија, заедно со Синајската Архиепископија биле единствени две цркви кои немале мајка-црква. Првата е востановена од царот Јустинијан, кој патем речено ја востановил и Прва Јустинијана на која брзо ѝ престанала административната самостојност, а втора е Охридската Архиепископија која е востановена од Василиј Втори Бугароубиецот што го поразил царот Самуил. Историски гледано, тие немаат мајка-црква, но како што е познато, древната Охридска Архиепископија била укината во 1767 година. Канонски, па дури и еклисиолошки, невозможен е континуитет на таа древна Охридска Архиепископија со денешнава МПЦ-ОА која постои од 1958 година, а ниту со ПОА која доби томос за автономија во 2005 година. Дисконтинуитетот е преголем за било која од двете цркви да се нарече наследничка на Охридската Архиепископија, пред сѐ затоа што епархиите од Охридската Архиепископија повеќе од 200 години биле под јурисдикција на други помесни цркви. Сите епархии што денес се во состав на ПОА, а во состав се и на МПЦ-ОА која е во раскол, од 1920 па сѐ до 1958 биле под јурисдикција на СПЦ. Тоа значи дека последната јурисдикција на споменатите епархии била на СПЦ. Затоа само таа и единствено таа сега може да се нарече мајка-црква како на МПЦ-ОА, така и на ПОА. Но, интересно е тоа што МПЦ-ОА бара од БПЦ да ѝ признае автокефалност, а МПЦ-ОА за возврат треба да признае дека БПЦ ѝ е мајка-црква. Таквата размена би била како да си разменуваат ветер и магла. Ниту БПЦ има овластување да признава автокефалија, ниту МПЦ-ОА има право да си ја менува мајката. Со ова архиереите на МПЦ-ОА пред цело православие ја покажаа и докажаа својата незрелост, но длабоко сум убеден дека и покрај огромниот притисок што архиереите на БПЦ го имаат од властите во Бугарија нема да одлучат и самите заедно со МПЦ-ОА да паднат во уште еден раскол.
Постои ли решение за црковниот проблем во догледно време?
Решението се наоѓа повеќе во самата МПЦ-ОА отколку во другите помесни цркви. Автокефалноста нема да биде спорна доколку се следи канонскиот пат, кој е многу едноставен и доследен. Никогаш не можеш сам да си го доделиш она што претходно си го немал. МПЦ-ОА пучистички ја узурпирала автокефалијата и затоа таа не ѝ е призната. Неопходно е прво да го прифати статусот на автономија, каков што статус сега има ПОА, па потоа заедно, секако без меѓусебни спорови, да бараат автокефалност на црквата на овие простори.
Во јавноста постои голема дилема дали воопшто МПЦ-ОА треба да бара признавање од некоја друга црква. Кој доделува автономија, а кој автокефалија?
Ако некоја црква која претендира да се нарече православна не е во единство со другите цркви, тогаш нема кој да потврди дека таа црква има православна вера и православно исповедање на верата. Најчесто, во историјата расколите завршувале во ерес токму заради таа самодоволност во која пребивале. Доколку МПЦ-ОА сака да биде црква, тогаш неопходно е да не престанува да бара признавање од сеправославната полнота. Што се однесува до тоа кој доделува автономија, а кој автокефалија, според документот за автономија на црквата донесен на Светиот и Велик Собор на Крит во 2016 година, автономија на некоја црква доделува мајката-црква, а во случајот за МПЦ-ОА, тоа е СПЦ. Предсоборската комисија составена од претставници на сите православни цркви усвои документ во кој се вели дека автокефалија се доделува на предлог од мајката-црква во согласност со сите православни цркви. Овој документ, во кој има согласност и од членовите на Комисијата на БПЦ која учествуваше на таа предсоборска комисија, не беше ставен на дневен ред на Светиот и Велик Собор во 2016 година, но не заради тоа што не беше постигната согласност по однос на самиот текст, туку затоа што не беше постигната согласност каде ќе стојат потписите на претстоителите на помесните цркви. Можеби изгледа банално, но за жал реалноста е таква. Сепак, мислам дека ниту една црква, иако документот не е официјален, не смее да го прекрши тој консензус, а притоа и самата да не сноси огромни последици. Оттаму, најважен фактор за автономијата на МПЦ-ОА е СПЦ, а за евентуалната автокефалија е согласноста на сите помесни цркви, не само на Константинополската Патријаршија како што тоа беше до пред дваесетина години.
Колкави се шансите МПЦ-ОА повторно да побара преговори со СПЦ по „екскурзијата“ што ја направи со писмото до БПЦ?
СПЦ и ПОА уште пред две години одредија комисии за преговори со МПЦ-ОА, но до преговори никогаш не дојде зашто никогаш не прекина прогонот врз ПОА од страна на властите во нашата татковина. За жал, во целиот тој прогон активно учествуваше и сѐ уште учествува самата МПЦ-ОА. Вашите читатели сами нека проценат дали е возможно да се водат преговори под закана дека доколку преговорите не успеат, тогаш повторно може да нѐ стават в затвор. Ние лично сме во постојан судски прогон од 2002 година, а од 2012 година под судски прогон се уште два епископа на ПОА, неколку монаси, неколку монахињи и осум лаици. Последниов процес што сѐ уште не е завршен се води полни шест години без волја од страна на властите истиот да заврши. Во такви услови, прашувам уште еднаш, дали е можно да се водат преговори?
Долго време сте живееле во Грција, докториравте на Аристотеловиот универзитет во Солун, а минатата година добивте почесен докторат од Каподистријскиот универзитет во Атина. Многумина во Македонија ве сметаат за гркофил.
Мојот идентитет многу одамна е одреден како црковен идентитет, а сум го прифатил уште од младоста зашто единствено тој идентитет може да ми обезбеди вечност. Секој друг идентитет, идентитетот произведен од полот и родот, од семејството и нацијата, од општествениот статус, кариерата или професијата, или сѐ друго што му се нуди на човекот како идентитет, претставува идентитет од времен карактер и не може да ја обезбеди вечноста. Знам дека за многумина првоначален идентитет е националниот и нив ги разбирам, затоа што некогаш и во мојот идентитет доминирала нацијата која би требало на човека да му обезбеди една заштита во ветрометината на животните проблеми. Но, кога сум ја открил вредноста на црковниот идентитет, сум продал сѐ, како што вели една евангелска парабола, за да го купам тој идентитет. Многумина не можат во мене да го препознаат тој црковен идентитет, па токму затоа ме препознаваат како предавник. А за тоа дека сум гркофил воопшто не кријам, ниту пак мислам дека тоа е декадентно. Убаво е да бидеш филос или пријател на било кој народ зашто секој човек е творба Божја. Мене најмногу ме привлекла елинската цивилизација не само заради нејзината древност со нејзината пишана заоставштина од Хомер па наваму, туку пред сѐ и затоа што таа цивилизација ја граделе отците на црквата кои се мои свети патокази за иднината. Веројатно и затоа не можам, а да не бидам гркофил иако за жал свесен сум колкава спротивставеност има кај овој народ кон сѐ што е грчко, па дури и кон гркофилите.
Што мислите, ќе се најде ли наскоро решение со Грција за името на нашата држава?
Не сакам со мојата проценка да го намалам постоечкиот оптимизам, но ако веќе настојувате да одговорам, сметам дека за одржливо и трајно решение потребно е да помине подолго време, не во незаинтересираност за проблемот како што поминаа последниве 25 години, туку во подготовка, за истиот да може да се решава по две, три или повеќе години. Во нашава татковина, барем јас не можам да препознаам сериозна анализа која е утврдена на факти од светски признатата постара и понова историја на која многу се држи не само од грчка страна, туку од цела Европа, па и од Америка. Добрите познавачи на таа историја се согласни дека во темелите не само на европската цивилизација, туку и во цивилизацијата на САД, е токму грчката цивилизација со одамна промовираната демократија. Нашиот премиер скоро рече дека ние се стремиме кон вредностите на ЕУ, а базични вредности на ЕУ се тие што на човештвото му ги подарила токму елинската цивилизација. Така, силата на Грција не е во нејзината територијална големина, ниту во нејзината геостратешка положба, не е во бројноста на нејзините жители, ниту во нејзиното оружје кое и не е така безначајно, силата не е ниту во нејзиното „вето” кое патем речено никогаш не го употребила против нашата татковина. Нејзината сила е токму во вредностите што му ги предала на светот, а на кои денес почива ЕУ. Со други зборови, за промовираниот период до јуни оваа година, многу тешко, па дури и невозможно би било да се најде одржливо и трајно решение. Но, не престануваме да се молиме Господ да ни биде на помош.
Како влијаат црковните проблеми врз верниците во Македонија и дали е можно во блиска иднина ПОА да биде регистрирана како црква и со тоа да добие дозвола за изградба на храмови?
Како верски водач мене најмногу ме интересира духовната содржина на животот на нашиот народ. Затоа многу болно ја доживувам декаденцијата што настанала на верски план кај верниците кои се изјаснуваат како православни христијани. Најголема причина за тоа секако е расколот во кој сѐ уште пребива МПЦ-ОА, а поддржан е од властите, бидејќи на ПОА насилно ѝ се одземени сите можности за мисија. Избркана е од сите постоечки храмови, а државата сѐ уште не ја регистрира за да може да гради храмови и да стекнува имот. Пред некој ден, Високиот совет на Судот за човекови права во Стразбур нѐ извести дека Република Македонија се жалела пред овој суд на пресудата од првостепениот суд во Стразбур со која беше одлучено дека државата неправедно постапила со тоа што не ја регистрирала ПОА. Народот е многу соблазнет и малку заинтересиран да ја запознае верата, а тоа најмногу се гледа во слабото учество на верниците во литургискиот живот на црквата. Зборуваат дека ПОА има малку верници, но ако мерило за верата е учеството на верните во неделните и празничните литургии, тогаш сите анализи покажуваат дека ПОА во своите импровизирани богослужбени места, во недела и за празник, има повеќе верници отколку МПЦ-ОА во нивните големи храмови. Ако некој мисли дека ова е тенденциозно, тогаш нека направи и официјална анкета, па нека се провери кажаното. Жално е кога се гледаат големите храмови, кои се дел узурпирани, а дел во сопственост на МПЦ-ОА, во недела да зјаат празни. Ете тоа ќе биде идниот проблем дури и да се реши проблемот со расколот. Треба да изнајдеме начин како да се привлечат луѓето кон литургиски живот, а не да останат само набљудувачи или критичари на црковните случувања. И за ова Господ да ни биде напомош.
Архиепископ охридски Јован: СПЦ е мајка Црква на Православната Охридска Архиепископија
28.11.2017
Архиепископ охридски Јован: СПЦ е мајка Црква на Православната Охридска Архиепископија
Неговото Блаженство Архиепископот охридски и Митрополит скопски г.г. Јован, денес, на 28 Ноември 2017 година, даде интервју за познатото радио „Светигора“, во коешто накратко се осврнува на случувањата поврзани со писмото, кое непризнатата МПЦ ѝ го упати на Бугарската Православна Црква.
Архиепископот охридски Јован зборуваше и за прославата на неговиот именден, празникот на светиот Јован Златоуст.
Следува интервјуто во целост:
🔊 💾 Сними го интервјуто
Извор: https://svetigora.com/arhiepiskop-ohridski-jovan-spc-je-majka-crkva-ohridske-arhiepiskopije/
Интервју Архиепископа охридског Јован за „Вечерње Новости“ (24.04.2017) (Српски)
Интервју Архиепископа охридског Јован за „Вечерње Новости“ (24.04.2017)
Младен Станчић, Скопље, 13. април 2017.
Питања за Архиепископа ПОА Јована за Вечерње новости
1. Ваше Блаженство, и ове године највећи хришћански празник Васкрсење Христово дочекујете у веома специфичним условима на трону канонскe Цркве у Македонији, али и даље без регистрације деловања од стране државне администрације у Скопљу. Власти су регистровале две цркве, и 31 верску организацију и религиозну групу али не и ПОА. Да ли ће бити обновљен захтев за регистрацију ПОА?
- Православна Охридска Архиепископија је поднела захтев за регистрацију државним органима Р. Македоније још 2004. године. Према тадашњем закону о црквама и верским заједницама, надлежна за регистрацију била је Комисија за односе са верским заедницима. Та Комисија је одбила регистрацију ПОА са крајње бесмисленим образложењем. Променом закона 2009. надлежан за регистрацију верских заедници је Други Основни суд у Скопљу. Ми смо исте године поднели захтев за регистрацију, али смо били одбијени циничним образложењем. Откако су били исцрпљени сви правни лекови поднели смо тужбу против Р. Македоније Европском суду за људска права у Стразбуру. Будући да смо претходно истом суду поднели тужбу проив Р. Македоније за прво одбијање регистрације, обавештени смо од суда да су обе тужбе спојене у једну. На жалост до данас нисмо добили никакву пресуду. Да не би регистрила ПОА, Р. Македонија неколико година после доношења новог закона није регистрирала ниједну верску заједницу. Али,због огромних критика које су трпели на међународном плану, последњих година уписано је неколико протестантских верских заедница, па чак и мормона, иако се верници те вероисповести у Р. Македонији броје на прсте једне руке. Очигледно да је проблем само ПОА која је једина призната православна Црква у Р. Македонији и она је у канонском јединству са Српском Православном Црквом, а преко ње и са свим православним црквама у свету.
2. Одужени црквени раскол у Македонији, објективно годинама озбиљно оптерећује релативно добре односе званичног Београда са Скопљем, упркос секуларности двеју суседних држава? У Македонији ПОА у јединству са СПЦ, у 21. веку и даље делује у катакомбним условима, у параклисима по кућама и становима, за државну администрацију у Скопљу – нелегално, незаконито. До када?
- Не бих могао са сигурношћу да вам одговорим до када, али једно је сигурно да су се сви чланови ПОА, од епископа, преко свештеника и ђакона, до монаха и свих верника показали као богољубиви, стрпљиви и издржљиви. И тиме су заслужили благонаклоност свих православних Цркава. Власт је мислила да ће ударити на пастира и словесно стадо ће се распрснути. Но, постигла је супротан ефект. Колико су веће биле тортуре и притисци, толико су бројнији, али и зрелији постајали верници. Сада је више него сигурно да се тај репсресивни државни пројекат показао као неуспешан. Питање је само да ли ће се неки политичар у овој политичкој мизерији у којој живе грађани Р. Македоније одважити и извинути се верницима ПОА због владиних репресија примењиваних на мирољубиве грађане и то у 21. веку. Истина је да раскол оптерећује односе између Скопља и Београда, али за то кривицу сноси само једна политичка врхушка и то она у Скопљу.
3. Има ли наде за наставак прекинутих разговора за исцељење вишедеценијог црквеног раскола у Македонији?
- Пре неколико дана завршен је поновни судски процес вођен против мене, двојице епископа, двојице свештеника, четири монахиње и 10 верника ПОА, међу којима су и моја мајка и моја сестра. Због тог предмета сам већ био у затвору, а други су осуђени условно на пет година. Убрзо после мог ослобађања из затвора, Врховни суд Р. Македоније поништио је пресуде првостепеног и другостепеног суда у Скопљу и процес је враћен на поновно суђење са јасним назнакама да у случају за који смо били осуђени нема кривичног дела. Поновни судски процес, не по кривици чланова ПОА, трајао врло дуго, чак две године, иако је могао да буде завршен у само једном дану јер није било прилагања нових доказа. Крајем марта суд је донео нову пресуду којом сам осуђен на затворску казну колико сам времена провео у затвору. Условно су осуђена још двојица лаика, а сви остали оптужени у претходном поступку били су ослобођени. Чињеница да су сви ослобођени за мене је свакако неизмерно задовољство, јер се чак и само тиме показало да је процес био политички. Но, правно гледано колико је било разлога да они буду ослобођени, бар исто толико је постојало разлога да буду ослобођени и сви остали. Свакако да оваква пресуда има неку позадину и то нам не дозвољава да се безрезервно отворимо за обновљене разговоре са МПЦ која је још увек у расколу. С друге стране ми не желимо да будемо сметња почетку тих разговора, али свакако да треба да будемо обазриви, јер досада се поступало врло лукаво и прљаво, посебно од стране државних власти Р. Македоније. Конечну одлуку о евентуалном наставку разговора ипак ће донети Свети Архиерејски Сабор СПЦ на овогодишњем мајском заседању.
4. Македонија је верификовала Европску повељу о људским правима где је 9. чланом предвиђено загарантовано право на слободу вероисповести. Зашто то право не важи само за чланове ПОА, чак и по иновираној законској регулативи у Македонији?
- Зато што је до скора ПОА третирана као државни непријатељ Р. Македоније. Незнам да ли су последњи догађаји везани за политичку кризу нешто променили у том погледу, али сигурно је да дуго времена уназад владина политика Р. Македоније била донкихотовска, тражила је и измишљала непријатеље тамо где их нема.
5. Од тог 22. јуна 2002. када је блаженопивши патријарх српски Павле примио у литургијско и канонско јединство са СПЦ и преко ње са свим осталим правиославним црквама велешку и повардарску епархију коју сте тада предводили, практично не престаје прогон судских власти против вас као поглавара али и чланова ПОА. Могу ли да помогну остале православне Цркве, рецимо Васељенска Патријаршија или Руска Православна Црква?
- Неко је приметио, а то се минуле године врло често сретало у јавности, да последњих 15 година, није било дана, или да нисам био у затвору, или да није вођен судски процес против мене. То је свакако тешко издржљиво, ако човек нема благодат Божји и ако није убеђен да жртва коју чини носи добро Цркви. Што се тиче помоћи других правосалвних Цркава, било је и до сада и верујем да ће је бити и даље. Црква је једна, а јединство се најупечатљивије показује управо када страда неки члан Цркве. Није тајна да сам у готово свим навратима колико сам био у затвору, превремено ослобађан. То се свакако догађало због залагања других православних Цркава, али и европских и америчких владиних и невладиних организација. Заиста је апсурдно у 21. веку некога да гониш судски и да га осуђујеш на затворску казну, само због његових верских убеђења. Иако су власти у Р. Македонији покушавале моје судске процесе да прикажу као кривичне, свако ко је пратио црквене догађаје, па чак и онај који их мање пратио, зна да нисам имао никакве кривичне кривице, већ је једина моја „кривица” била успостављање јединства са СПЦ. Што се тиче помоћи других православних Цркава, она је увек добредошла. Није непознато и да је мој последњи превремени излазак из затвора био по залагању Московске Патријаршије. Но, у овом случају врло су сужене могућности за помоћ других православних Цркви. Прво зато што СПЦ нема никакву могућност једнострано да признаје аутокефалију било које Цркве, па тако и МПЦа, а друго, зато што су услови за признавање неке Цркве као аутономне већ јасно утврђени на Светом и Великом Сабор одржаном на Криту прошле године. Мислим да највише сама себи може да помогне МПЦ , конечно да сазри и да постане свесна у којим границама може да се догоди њено признавање. А то признавање је више него неопходно, не само због саме Цркве, већ и због државе у којој се налази та Црква. У сваком случају, и поред беликог бола који су нам нанели, како непризната Црква у Р. Македонији, тако и власти Р. Македоније, ми ни са чим нећемо ометати њихово приступање у јединство, довољно је само то да буде канонско.
6. Утамничењима нарушеног здравља, 2015. били сте на лечењу и опоравку у Васкрсењском манастиру код Петрограда у Русији, откако сте другог фебруара изашли на слободу из затвора Идризово код Скопља. Сурова искушења Вашег вишегодишњег робијања православни верници и шира јавност препознају као печат учвршћења у сведочењу вере. Може ли се истина одбранити независно на „боју“ власти?
- Дуговековно искуство Цркве нам је показало да се истина брани бираним и правим речима, истиновањем у љубави, отвореношћу за дијалог и ширином за праштање. Но, у одређеним случајевима, када се истина не напада само вербално, већ се праве покушаји физички да се истребе носиоци истине, тада се истина брани само спремношћу за сведочење, или како се другачије назива мучеништвом. На велику срећу сама истина која је Васкрсли Христос као Црква, не може да буде уништена ни од једне власти. То нам је до сада показала историја. Но, ово на жалост, не разумеју „све боје” на власти. Неки желе поново да покушају и свакако не успевају. Цркву не брани појединац, независно од његове духовне, интелектуалне и физичке надарености. Цркву брани онај који је имао снаге да васкрсне из мртвих. Зато мислим да ништа што се односи на истину и Цркву не зависи од „боје” власти. Зависи само од тога колику су охристовљени они који сведоче истину Цркве. Ово већ није далека историја, ово се показало недавно у прогону који су власти Р. Македоније спровеле према припадницима ПОА.
Захваљујем Његовом Блаженству на добрим жељама пред Васрсење Христово и такође му узвраћам са жељом да дочека Васкрсење Христово у радости и вишњем миру. Исто тако желим му да много година у здрављу и крепости има плодове у Његовој Архипастирској служби.
Унапред захвалан
Младен Станчић
Извор: Вечерње Новости
Интервју на Архиепископот охридски Јован за „Вечерње Новости“ (24.04.2017)
Интервју на Архиепископот охридски Јован за „Вечерње Новости“ (24.04.2017)
Неговото Блаженство Архиепископот охридски и Митрополит скопски г.г. Јован даде интервју за белградскиот дневен весник „Вечерње Новости“ (24 Април 2017 год.). Разговорот со Архиепископот охридски г.г. Јован го водеше новинарот Младен Станчиќ. Во продолжение го објавуваме интегралниот текст на интервјуто, коешто Архиепископот охридски г.г. Јован го даде за споменатиот дневен весник.
Младен Станчић, Скопље, 11. април 2017.
Питања за Архиепископа ПОА Јована за Вечерње новости
1. Ваше Блаженство, и ове године највећи хришћански празник Васкрсење Христово дочекујете у веома специфичним условима на трону канонскe Цркве у Македонији, али и даље без регистрације деловања од стране државне администрације у Скопљу. Власти су регистровале више од 25 верских организација и религиозних група али не и ПОА. да ли ће бити обновљен захтев за регистрацију ПОА?
Православната Охридска Архиепископија поднесе барање за регистрација пред државните органи во Р. Македонија уште во во 2004 година. Според тогашниот закон за цркви и верски заедници, надлежна за регистрација беше Комисијата за односи со верските заедници во Р. Македонија. Таа комисија ја одби регистрацијата на Православната Охридска Архиепископија со крајно бесмислени образложенија. Во 2009 година се промени законот за верските заедници во Р. Македонија и според тој закон, надлежен за регистрација на верските заедници стана судот Скопје 2, во Скопје. Ние уште истата таа година поднесовме барање за регистрација пред судот, но бевме одбиени со цинични образложенија. Откако беа исцрпени сите правни лекови испративме тужба против Р. Македонија до Европскиот суд за човекови права во Стразбур. Бидејќи претходно имавме испратено до тој суд тужба кон Р. Македонија за првото одбивање на регистрација, од судот добивме известување дека тие две тужби се споени во една, а на која за жал до денешен ден немаме добиено пресуда. Р. Македонија од причина да не ја регистрира Православната Охридска Архиепископија не регистрираше ниту една друга нова верска заедница и тоа неколку години последователно. Но заради огромните критики што ги трпеше на меѓународен план, последниве години судот има регистрирано неколку протестантски верски заедници, па дури и мормони, иако верниците од таа вероисповест во Р. Македонија се бројат на прстите од една рака. Очигледно дека е проблем само Православната Охридска Архиепископија која е единствена призната православна Црква во Р. Македонија и истата е во канонско единство со Српската Православна Црква, а преку неа со сите православни Цркви во светот.
2. Одужени црквени раскол у Македонији, објективно годинама озбиљно оптерећује релативно добре односе званичног Београда са Скопљем, упркос секуларности двеју суседних држава? у Македонији ПОА у саставу са СПЦ, у 21. веку и даље делује у катакомбним условима, у параклисима по кућама и становима, за државну администрацију у Скопљу – нелегално, незаконито.До када?
Не би можел со сигурност да ви одговорам до кога, но едно е сигурно дека сите членови на Православната Охридска Архиепископија, од епископите, преку свештениците и ѓаконите, до монасите и сите верници се покажаа богољубиви, трпеливи и издржливи. И со тоа ја заслужија благонаклоноста од сите православни Цркви. Власта мислеше дека ќе удри на пастирот и словесното стадо ќе се распрсне, но постигна спротивен ефект. Колку поголеми беа тортурите и притисоците, толку побројни, но и позрели стануваа верниците. Сега е повеќе од сигурно дека тој репсресивен државен проект се покажа неуспешен, прашање е само дали некој политичар во оваа политичка мизерија во која живеат граѓаните на Р. Македонија ќе се одважи и ќе им се извини на верниците на Православната Охридска Архиепископија за владините репресии применувани врз мирољубиви граѓана и тоа во 21 век. Вистина е дека расколот ги оптеретува односите меѓу Скопје и Белград, но за тоа вина има само една политичка врхушка и тоа онаа во Скопје.
3. Има ли наде за наставак прекинутих разговора за исцељење вишедеценијог црквеног раскола у Македонији?
Пред неколку денови заврши повторениот судски процес кој се водеше против мене, двајца епископи, двајца свештеници, четири монахињи и 10 верници од Православната Охридска Архиепископија, меѓу кои мојата мајка и мојата сестра. За овој предмет веќе бев во затвор, а другите обвинети беа осудени условно во времетраење од 5 години. Кратко време по моето ослободување од затвор, Врховниот суд на Р. Македонија ги поништи пресудите на првостепениот и второстепениот суд од Скопје и процесот го врати на повторно судење со јасни упатства дека во случајот за кој бевме осудени нема кривично дело. Повторениот судски процес, не по вина на членовите на Православната Охридска Архиепископија , траеше многу долго, дури две години, иако можеше да се заврши во само еден ден бидејќи немаше прилагања на нови докази. Пред неколку денови, на крајот од месец март судот донесе нова пресуда во која јас сум осуден со затворска казна на толку време колку што поминав во затвор, условно се осудени уште двајца лаици, а сите други обвинети во претходната постапка беа ослободени. Тоа што другите се ослободени за мене секако е неизмерно задоволство, зашто дури и само со тоа се покажа дека процесот бил политички, но правно гледано колку што причини постоеја тие да бидат ослободени, барем исто толку постоеја да бидат ослободени и останатите. Секако дека ваквата пресуда има некоја заднина и тоа не ни дава безрезервно да се отвориме за обновени разговори со Македонската Православна Црква која сè уште е во раскол. Од друга страна ние не сакаме да бидеме пречка за почетокот на тие разговори, но секако дека треба да бидеме претпазливи, зашто досега се постапувало многу лукаво и валкано, особено од страна на државните власти во Р. Македонија. Конечната одлука за евентуалното продолжување на разговорите сепак ќе ја донесе Светиот Архиерејски Собор на Српската Православна Црква на годинешново мајско заседание.
4. Македонија је верификовала Европску повељу о људским правима где је 9. чланом предвиђено загарантовано право на слободу вероисповести. Зашто то право не важи само за чланове ПОА, чак и по иновираној законској регулативи у Македонији?
Затоа што до скоро Православната Охридска Архиепископија беше третирана како државен непријател на Р. Македонија. Не знам дали последниве настани врзани со политичката криза нешто променија во тој поглед, но сигурно е дека долго време наназад владината политика на Р. Македонија беше донкихотовска, бараше и измислуваше непријатели таму каде што ги нема.
5. Од тог 22. јуна 2002. када је блаженопивши патријарх српски Павле примио у литургијско и канонско јединство са СПЦ и преко ње са свим осталим правиославним црквама велешку и повардарску епархију коју сте тада предводили, практично не престаје прогон судских власти против вас као поглавара али и чланова ПОА. Који су „услови“ да би то коначно престало? Могу ли да помогну остале православне Цркве, рецимо Васељенска Патријаршија или Руска Православна Црква?
Некој забележал, а тоа изминатава година многу често се среќаваше во јавноста, дека последнава 15 години, немало ден кога, или не сум бил во затвор, или не е воден судски процес против мене. Тоа секако е тешко издржливо, ако човек ја нема благодатта Божја и ако не е убеден дека жртвата што ја прави носи добро за Црквата. Што се однесува до помошта од другите православни Цркви, неа ја имало и до сега и верувам дека ќе ја има и понатаму. Црквата е една, а единството највпечатливо се покажува токму кога страда некој член на Црквата. Не е тајна дека речиси во сите наврати колку што бев во затвор, бев предвремено ослободуван. Тоа секако се случуваше заради залагањето на другите православни Цркви, но и на европските и американски владини и невладини организации. Навистина е апсурдно во 21 век некого да гониш судски и да го осудуваш на затворска казна, само заради неговите верски убедувања. Иако властите во Р. Македонија се обидуваа моите судски процеси и затварања да ги прикажат како кривични, секој кој ги следи црковните настани, па дури и оној кој помалку ги следи, знае дека немав никаква кривична вина, туку дека единствена моја „вина” беше воспоставувањето на единството со Српската Православна Црква. Што се однесува до помошта од другите православни Цркви, таа секогаш е добредојдена. Не е непознато и дека моето последно предвремено излегување од затвор беше по залагање на Московската Патријаршија. Но во случајов многу се стеснети можностите за помош од другите православни Цркви. Прво затоа што Српската Православна Црква нема никаква можност еднострано да признава автокефалија на било која Црква, па така и на Македонската Православна Црква, а второ, затоа што условите за признавање на некоја Црква како автономна веќе се јасно утврдени на Светиот и Голем Собор што се одржа на Крит минатата година. Мислам дека најмногу може да си помогне Македонската Православна Црква сама на себе, конечно да созрее и да стане свесна во кои граници може да се случи нејзиното признавање. А тоа признавање ѝ е повеќе од неопходно, не само заради самата Црква, туку и заради државата во која се наоѓа таа Црква. Во секој случај, и покрај големата болка што ни ја нанесоа, како непризнатата Црква во Р. Македонија, така и власите во Р. Македонија, ние со ништо нема да го попречуваме нивното стапување во единство, доволно е само тоа да биде канонско.
4. Утамничењима нарушеног здравља, 2015. били сте на лечењу и опоравку у Васкрсењском манастиру Софија Силина код Петрограда у Русији, откако сте другог фебруара изашли на слободу из затвора Идризово код Скопља. Сурова искушења Вашег вишегодишњег робијања православни верници и шира јавност препознају као печат учвршћења у сведочењу вере. Може ли се истина одбранити независно на „боју“ власти?
Долговековното искуство на Црквата ни покажало дека вистината се брани со одбрани и вистинити зборови, со вистинување во љубовта, со отвореност за дијалог и ширина за проштевање. Но, во одредени случаи, кога вистината не се напаѓа само вербално, туку се прави обид физички да се истребат носителите на вистината, тогаш вистината се брани само со спремност за сведочење, или како поинаку се нарекува мачеништво. За голема среќа самата вистина која е Воскреснатиот Христос како Црква, не може да биде уништена од ниту една власт. Тоа досега ни го покажала историјата. Но, ова за жал не го разбираат „сите бои” на власти. Некои сакаат одново да се обидат и секако не успеваат. Црквата не ја брани поединецот, без разлика на неговата духовна, интелектуална и физичка надареност. Црквата ја брани тој што имаше сила да воскресне од мртвите. Затоа мислам дека ништо што се однесува на вистината и Црквата не зависи од „бојата” на властите. Зависи само од тоа колку се вохристовени оние што ја сведочат вистинат на Црквата. Ова веќе не е далечна историја, ова се покажа неодамна во прогонот што властите на Р. Македонија го спроведоа кон припадниците на Православната Охридска Архиепископија.
Напомена: Због олакшања и евентуално временске „уштеде“ одговори на питања могу бити и на македонском језику. Без неког значајнијег ограничења, али не и превише опширни и дугачки, како би укупан садржај могао бити приређен за објављивање на једној страни листа Вечерње новости, са једном или две фотографије.
Унапред захвалан
Младен Станчић
Извор: Вечерње Новости
Архиепископот Јован гостин во емисијата „Острошки светионик“
Архиепископот Јован гостин во емисијата „Острошки светионик“
При неодамнешната посета на Митрополијата црногорско-приморска, Неговото Блаженство Архиепископот охридски и Митрополит скопски г.г. Јован беше гостин во емисијата „Острошки светионик“, во реализација на видео студиото на братството на Острошкиот Манастир.
Во продолжение ја пренесуваме емисијата во целост.
Интервју на Архиепископот Јован за „The Balkans“
16.08.2015
Интервју на Архиепископот Јован за „The Balkans“
Новинарката Керол Ченг, за The Balkans, списание кое излегува на Тајван и третира актуелни теми од Балканот, во најновиот број објави интервју со Неговото Блаженство Архиепископот Охридски и Митрополит скопски г.г. Јован.
Интервјуто во продолжение го пренесуваме во целост:
📄 Интервју на Архиепископот Јован во „The Balkans“
- 捉放是神的旨意嗎?還是撒旦的作為?
-Дали вашето неодамнешно ослободување од затвор го сметате за Божја волја или можеби за некакво случајно собитие?
Одговор: Долги години наназад се трудам да ја спроведувам Божјата волја. Колку во тоа успевам најдобро знае самиот Бог, но јас немам впечаток дека со некоја моја постапка намерно се спротиставувам на волјата Божја. Така, и мојата молитва во затворот не беше Господ да ми даде по секоја цена слобода, туку да бидам на слобода само ако му е тоа угодно на Бога. Па затоа верувам дека кога навистина Господ сметаше оти е најблагополучно, тогаш тој помогна да бидам на слобода.
- 在牢裡,早上起來第一個念頭是什麼?
- Додека престојувавте во заточение, со која мисла најчесто се будевте секое утро?
Одговор: Гледам дека сакате да направите невообичаено и би го нарекол многу личносно интервју. Немам против и ќе ви одговорам. Се будев со помислата дали се добро и како го доживуваат моето отсуство оние што ги оставив надвор од затворските решетики. Како се Епископите и свештенослужителите за кои знаев дека не можат мирно да спијат додека не ме ослободат од затворот. Како се монасите и монахињите за кои бев убеден дека не само што страдаат заради моето отсуство, туку страдаат и за најнеопходните продукти за живот: храна, облека и други секојдневни потреби. Но, неизоставно ми доаѓаше помислата и за секој од членовите на нашата Црква за кои се молев Господ да им ја утврди верата која беше поставена пред искушение. Од друга страна, нивната постојаност и решеност да истраат пред гонењата мене ми даваше сила во затворот. Токму во таквите содејства е убавината на соборниот живот во Црквата.
- 請你簡單說說牢裡的日子?牢裡如何靈修?有聖經可以看嗎?哪一句聖經裡的話特別對你有幫助?
- Дали би можеле накусо да ни го претставите секојдневниот живот во затворот? Како во заточение може да се одвива духовниот живот? Дали ви беше дозволено да го читате Светото Писмо? Кое изречение од Светото Писмо најмногу ви има помогнато?
Одговор: За жал, во затворите во Република Македонија отсуствува дури и најелементарниот поредок, а следствено на тоа нема никаква ресоцијализација на затворениците. Политичкиот хаос во кој живее земјата се рефлектира и на безпоредокот во затворот. За таквиот беспоредок веројатно допринесува уште и слабата финансиска поткрепа на затворите. Кога за затворениците не можете да обезбедите она што им е најнеопходно: храна и средства за хигиена, а да не говориме за облека, постелнина или прибор за јадење, тогаш јасно ви е дека таму не може и да се воспостави поредок. Во Идризово, во затворот каде што бев јас, им се дозволуваше на затворениците да носат храна од дома, зашто поинаку се плашеа дека во затворот ќе има бунт заради недостаток на храна. Секако дека им се дозволуваше од дома да донесуваат облека, постелнина, па дури и прибор за јадење: чинја, лажица и вилушка, зашто затворот немаше финансиски капацитет да го набави дури ниту тоа за затворениците. Е во такви услови, каков поредок може да се наметне? Во таква хаотична состојба да говориш за квалитет на духовен живот е беспредметно. Во состојба кога времето за молитва, за тихување, за читање треба да го украдеш од беспоредокот, навистина е тешко да се говори за духовен живот. Но, фала му на Бога, тоа е сега минато, ама ги жалам оние што останаа во затворот, а особено оние со високи затворски казни, зашто за нив не е казна само тоа што се затворени, туку уште поголема казна што живеат во таков беспоредок.
-你有不解神的旨意是什麼的時候嗎?在牢裡的心情是喜樂?鬱悶?時喜時憂?
- Дали имавте мигови кога се сомневавте во Божјата волја? Во заточение може ли да се има радосен дух, или можеби потиштеноста преовладува; или, пак, овие две состојби наизменично доаѓаат и си одат?
Одговор: Човекот е слабо и кршливо битие. Кога апостол Павле за себе вели дека ослабел, како и секој човек, тоа уште повеќе важи за мене. Но, Господ ја знае границата на нашата слабост и доаѓа да нè освежи токму кога ни е најпотребно. Секако дека во заточение може да се има радосен дух зашто духот всушност и никогаш неможе да биде заточен. Особено ако човек живеее во Духот Божји. Духот дише каде што сака. (Јн. 3,8) Тој е слободен. Така и затвореникот кој го има Духот Божји во затвор е само физички. Неговиот дух е слободен. Но, секако дека радоста и тагата го пратат секој човек. Дури и најдуховните луѓе живеат во состојба на една радосна тага, само што во таквата состојба не може да се направи строга поделба меѓу радоста и тагата, туку тие некако сожителствуваат. Тагата се заквасува со радост, за да не е неподносливо горка, но и радоста никогаш не оди без тага, за да не се заборави дека во овој свет сепак има смрт.
- 你是人,必然有軟弱的時候,怎麼辦?
- Како и секој човек, така и вие сигурно сте доживеале мигови на слабост. Како се имате справувано со нив?
Одговор: Кога дува силен ветер најдобро е да се подзаскриеш. Кога надоаѓа цунами, најдобро е ако има можност да се поместиш од зоната на неговото дејство. Многу слично е и со слабоста. Кога надоаѓаат моменти на слабост најдобро е да го применуваш она за кое си се вежбал да го практикуваш во такви ситуации, а тоа е трпението. Трпението е лек за сите непријатни ситуации во кои може да се западне. Токму затоа тоа се вместува со највисоките добродетели.
- 用什麼話來鼓勵你的同事?
- Со какви зборови обично ви доаѓало да ги охрабрувате вашите созаточеници?
Одговор: Најчесто со зборовите со кои и сам се охрабрував, а тоа се зборовите на апостолот Павле: „Се фалиме со маките, знаејќи дека од маката се раѓа трпението, од трпението – искуството, а од искуството – надежта.
Надежта, пак, не посрамува, зашто љубовта Божја се излеа во нашите срца преку Духот Свети” (Рим. 5, 3-5).
- 用什麼訊息鼓勵的教友?
- Со кои пораки, пак, вообичаено ги охрабрувавте верниците надвор?
Одговор: Ним исто така им говорев од зборовите на апостолот Павле: „Сигурен сум дека ни смртта, ни животот, ни ангелите ниту некои други небесни сили, ниту сегашноста, ниту иднината, ниту нешто друго на небото или во адот, ниту некоја друга твар, би можеле да нè разделат од љубовта Божја кон нас, како што таа се објави во личноста на Исуса Христа нашиот Господ“ (Рим. 8,31–39).
- 對把你放進牢裡的人,我知道你不恨他們,但你有恨與原諒的衝突嗎?
- Во однос на оние што ве ставија во затвор, јас разбирам дека не ги мразите, но дали сте почувствувале двоумење помеѓу омраза и простување?
Одговор: Со ова прашање ми влеговте најдлабоко во внатрешниот човек и во внатрешната борба која ја имав во затворот. Всушност, секоја друга борба во затворот беше полесна од борбата не само да не се мразат оние што на правда Божја ме затворија неправедно, туку и да им се прости за злосторството и неделата што ги направија, не само кон мене, туку и кон целата Црква Божја. И ако сега треба со еден збор да кажам дали победив во таа битка, скромно и со смирение ќе одговорам дека незнам, но веројатно сеуште не во потполност. Час ќе помислев дека е готово и дека не само што не ги мразам моите гонители и поробувачи туку дури и им простувам. Ќе бидам лицемер ако ви речам дека стигнав до такво духовно рамниште и безрезервно да ги љубам. Но, штом ќе се успокоев од искушението, тоа по некое време повторно се навраќаше. Можеби затоа што сеуште бев во затвор и под тоа бреме требаше да се победува таквото искушение. Сега, кога веќе сум на слобода како да сум поспокоен и како да ја немам таа горчина која ја раѓа злопамтењето. Но, знам дека тоа ќе биде борба уште за долго. Господ само да ми биде на помош да не потклекнам, зашто без таа победа сето неправедно страдање кое го претрпев ќе биде залудно.
- 你入牢的「志業」尚未完成,要繼續回馬其頓「奮鬥」嗎?
- Црковните состојби поради кои бевте затворани сеуште не се разрешени; дали сте со намера да се вратите во Македонија да се потрудите за нивно разрешување?
Одговор: Секако, Република Македонија е место за мене од Бога одредено каде да ја извршувам својата пастирска служба. Едвај чекам после овој период на здравствено опоравување во Русија, да се вратам на местото на мојата пастирска служба. Таму треба уште многу работа за да се постигне целосно единството на Црквата, но дури и кога со Божја помош ќе се постигне од нас посакуваното единство ќе има нов предизвик на службата, а тоа е словесната служба меѓу народот во Р. Македонија која нажалост во оваа наша современост многу недостасува.
- 出獄有什麼條件?
- Дали вашето ослободување од затвор подразбираше одредени услови?
Одговор: Не. Моето ослободување од затвор можеше да случи пред повеќе од една година и шест месеци. Но, тогаш се бараше исполнување на одредени услови од моја страна, имено да се согласам по ослободувањето да ја напуштам Република Македонија и повеќе да не се враќам. Како што е познато, јас под такви услови не се согласив да бидам ослобден и останав во затвор. Сегашново ослободување е без било какви услови, зашто кога би ми биле поставени некакви услови секако дека повторно ќе го одбиев таквото ослободување. Ако се согласев на ослободување под било кои услови, всушност ќе го порекнев тоа што многукратно се покажа и докажа, дека моето затворање всушност беше со политичка цел, да биде цена за пазарења за признавање на автокефалноста на МПЦ. На тоа едноставно неможев да се согласам заради моите верски и црковни убедувања, без оглед на тоа која цена требаше да ја платам.
- 東正教大家庭的主教們,對你今後的工作有什麼計劃?對你的態度有什麼建議?
- Какви се плановите за вашата дејност во рамките на големото православно семејство? Кои се обично советите што ги добивате во врска со вашата дејност?
Одговор: Моите планови секогаш се врзувале за исполнување на волјата Божја. Така и сега по излегувањето од затвор, а можам да речам дури уште понагласено. Расколот во Црквата пред сè е рана на телото Христово, па затоа тој е всушност болка што ја трпи самиот Христос. Но, таа болка треба да да ја чувсвуваат и сите воцрковени личности, а особено Епископите на Црквата. Нивната служба и должност всушност е да се грижат за единството на Црквата. И затоа сметам дека е многу добро што прашањето за расколот на Црквата во Р. Македонија го заинтересира веќе целиот православен свет. Скоро да нема човек меѓу православните христијани, што не чул за гонењата и затварањата што ги претрпува еден Архиепископ во Република Македонија, а само затоа што се бори за единство на Црквата. Така, на несакање, преку гонењата што ги спроведоа, властите во Р. Македонија всушност ѝ направија и голема услуга на канонската Црква. Вистината да се дознае од исток до запад и од север до југ.
- 如果你的態度不變,政府勢必還會想辦法抓你不是?
- Доколку опстоите на своите ставови, дали постои опасност властите повторно да се обидат да најдат начин да ве затворат?
Одговор: Доколку упорно се одлучат да работаат на своја штета, како што за жал до скоро беа одлучни да работаат, тогаш секако да. Но, да се надеваме дека ќе се вразумат, а ако не го направат тоа сами, тогаш Господ ќе најде свој метод да ги вразуми, слично како што вразумил многу властодршци во минатото.
- 為神到俄羅斯?不回馬其頓啦?
- После величествениот дочек во Русија какви планови имате?
Одговор: Во Русија навистина имаме достоинствен дочек. Пред сè ни беше овозможено да направиме детален преглед на здравствената состојба. Се покажа дека затворот допринел да се јават многу здравствени проблеми, но за среќа не од неизлечива природа. Така, половината од мојот планиран престој во Русија всушност се потроши на медицински испитувања и здравствени лекувања. Но, последново време веќе го ползувам да се поклонам на многуте светињи низ Русија, да служам и да се помолам. Посетив значајни манастири и места во северозападниот дел на Русија, а ако даде Бог се надевам дека ќе имам можност да ги посетам и светињите во Москва. Но, секако срцето и мислите постојано ме влечат кон местото на мојата од Бога дарувана служба, а тоа е пред се во Република Македонија. Така, по мајскиот Архијерејски Собор во Белград се надевам дека ќе бидам покрај Епископите, свештениците, монасите и верниот народ во Република Македонија.
Интервју на Архиепископот Јован за „Православље“
Интервју на Архиепископот Јован за „Православље“
Неговото Блаженство Архиепископот охридски и Митрополит скопски г.г. Јован даде интервју за „Православље“, весникот на Српската Патријаршија. Интервјуто е објавено во бројот 1161-1162 од 1-15 Август 2015, и во прилог на оваа вест го пренесуваме во целост.
📄 Интервју на Архиепископот Јован во весникот „Православље“, бр. 1161-1162
Разговор на Архиепископот Јован за Радио Светигора
Разговор на Архиепископот Јован за Радио Светигора
Неговото Блаженство Архиепископот охридски и Митрополит скопски г.г. Јован телефонски разговараше со информативната служба на Радио Светигора за актуелната состојба на Православната Црква во Р. Македонија.
Разговорот, во продолжение, го пренесуваме во целост.
🔊 💾 Сними го разговорот
Моя свобода в тюрьме
Моя свобода в тюрьме
Перевел с сербского иеромонах Игнатий (Шестаков)
«Больше всего мы учимся на том, что сами пережили, и неважно, принесла нам жизнь боль или радость. Перед тайной жизни самым серьезным и ответственным выглядит тот, кто принимает жизнь как радостное горе», – говорит архиепископ Иоанн, многолетний заключенный тюрьмы Идризово.
«Почему ты нас предал, поп?» – этот вопрос полицейский задал в тюрьме Идризово в Скопье архиепископу Охридскому Иоанну (Вранишковскому), давая понять ему, насколько он ценит его церковный сан и что думает об его миссии, которую архиепископ Иоанн считает делом всей своей жизни. А миссия эта – вернуться к единству с остальными Православными Церквами.
Архиепископ Иоанн в свое время был хиротонисан (и оказался самым молодым владыкой) канонически непризнанной Македонской Православной Церковью (МПЦ), позднее он стал митрополитом Велешско-Повардарским. С того момента, как в 2002 году он – единственный из македонских архиереев – отозвался на призыв патриарха Павла вернуться в каноническое единство с Сербской Православной Церковью, начались судебные процессы против него. Его судили за самоуправство, разжигание религиозной и национальной вражды, хищение денежных средств. И всё же государственный служащий не спросил его ни о первом, ни о втором, ни о третьем. Он спросил его прямо: «Поп, почему ты предал македонство?»
Когда читаешь этот эпизод в книге архиепископа Иоанна «Свобода в тюрьме», складывается впечатление, что македонский полицейский не был особо заинтересован в том, чтобы услышать ответ. А архиепископ Иоанн отвечает: он не предал «македонство» тем, что совершил поступок, который, по его убеждению, возвращает Православную Церковь в Македонии в границы и единство с остальными Православными Церквами. Из-за этой своей миссии он и стал одним из редких, если не единственным архиереем в Европе XXI века, попавшим в заключение за свои религиозные убеждения. Не секрет, что ему предлагалось покинуть Македонию взамен на снятие с него всех обвинений. Это достаточно говорит и об их обоснованности, и о решимости архиепископа Иоанна остаться в своей стране и при своих убеждениях. В начале февраля архиепископ Иоанн был условно освобожден после более двух лет, проведенных в тюрьме.
«Еще в свои студенческие годы я испытывал боль и очень переживал из-за того, что Церковь в моем отечестве находится в расколе с другими Поместными Церквами. Когда я уже был избран епископом МПЦ, находящейся в расколе, в своем слове в день хиротонии я обещал, что сделаю всё, чтобы раскол Церкви в Республике Македония был исцелен. Так что мое намерение встать за единство с Церковью не было неизвестно или непоследовательно», – говорит архиепископ Охридский Иоанн в интервью газете «Политика».
– Владыка, тяжело было принять обвинения македонского суда?
– Если бы я сказал, что мне это было тяжело, то поступил бы неискренне. Все-таки, кажется, я быстро осознал, что необходимо принести какую-то жертву для того, чтобы единство установилось на церковной, а не на какой-нибудь иной основе. Единство в Церкви с начала ее основания устанавливается только через жертву. В первую очередь через жертву Самого Христа как Первомученика, а затем и через жертвы многих мучеников и исповедников церковного сознания.
– Как проходят ваши встречи с македонцами сейчас? Спрашивают ли вас по-прежнему: «Почему ты нас предал»?
– Только люди, далекие от Церкви, да и те, кто тенденциозно, по политическим мотивам задает такие вопросы в форме констатации и утверждения, отнюдь не с желанием начать диалог и получить ответ. По моему мнению – которое, возможно, и пристрастно, потому что это всё же личное мнение, – после того, как я отбыл наказание, люди в Македонии практически перестали задавать мне такой вопрос. Время, проведенное мною в тюрьме, как будто само дало им ответ. Людям достаточно того, что они увидели: я ничего не приобрел от этого предполагаемого «предательства». Они увидели, что я не только не имею никакой личной корысти, но, напротив, несу определенные потери. Так что до ответа на этот вопрос они сами как-то доходят – понимают, что тут всё дело не в каком-то предательстве или недостатке патриотизма, а в желании решить многолетнюю проблему.
– Опишите, пожалуйста, один ваш день в тюрьме.
– Когда речь идет о тюремных порядках, то многие обычно ожидают услышать, что там хотя бы элементарно установлен некий режим или дисциплина. Большинство людей думает, что тюремная жизнь проходит как в западных фильмах. Но в тюрьме Идризово под Скопье дело не только обстоит не так, а я бы сказал, что всё там делается даже совсем наоборот.
В распорядке дня прописан подъем, но никто не встает в положенное время. Заключенные могут совершенно спокойно спать целыми днями, потому что им нечего больше делать. Уже несколько лет закрыты все тюремные производства, организованные некогда социалистической Югославией. Из 1700 заключенных (столько их там было в тот момент) работало только 30 – те, кто готовил и раздавал пищу. Для других заключенных работы не было. И поэтому тюремная администрация предпочитала, чтобы они спали как можно дольше, ведь если они проснуться, они будут создавать проблемы.
Я пытался организовывать сам себя в этом хаосе, но не могу сказать, в какой мере мне это удавалось. Всё же я старался вставать пораньше, потому что в это время было намного спокойнее и тише, так что я мог читать и кое-что писать. Все книги, которые я брал читать, должны были быть одобрены тюремной администрацией. Для книг на иностранных языках такого одобрения приходилось ждать дольше. Но дольше всего я ждал, когда мне вернут копию верстки второго, дополненного издания моей книги «Свобода в тюрьме». Пока я был в предварительном заключении – очень долго, больше года и шести месяцев, – у нас была прогулка один раз в день на 40 минут; в тюрьме прогулки длятся немного дольше, но никогда не больше двух часов. Что касается газет, то из-за недостатка средств тюремное начальство еще несколько лет назад перестало их покупать, и мы читали только те газеты, которые кому-нибудь из заключенных приносили посетители.
– С кем вы делили тюремную камеру?
– Я был в одной камере с еще 39 заключенными. Помещение было довольно большим, но, независимо от величины его, присутствие такого количества людей в четырех стенах мучительно для любого. Если представить себе, что каждый будет говорить хотя бы пять минут в день, то совокупно это будет 200 минут, то есть 3,5 часа в течение дня. Уже не говорю о том, что шум возникает не только от разговоров. В помещении для 40 заключенных было более 10 телевизоров. Часто каждый телевизор был настроен на свой канал. Ну и можете представить, как могли смотреть эти телевизоры.
– Как заключенные относились к вам?
– Знаете, я уже бывалый заключенный, не со вчерашнего дня в тюрьме. Если суммировать всё время, проведенное мной в заключении начиная с 2005 года и до 2015-го, то это не менее 5 лет. Так что стаж давал мне некоторые преимущества… Я, конечно, шучу, но, честно говоря, с заключенными у меня не возникало никаких проблем. Они очень пристойно вели себя со мной. Единственное, иногда были проблемы с тюремной охраной, которой приказывали меня провоцировать. Но и это нельзя было назвать невыносимым. Тюрьмы в Македонии с недавнего времени находятся под надзором многих европейских правозащитных организаций, и поэтому ни администрация, ни охранники не могут обходиться с заключенными совершенно деспотически, как это было раньше. С другой стороны, было много заключенных, которые хотели поговорить со мной. Не было возможности организовать богослужения, заключенные не исповедуются и не причащаются, но для бесед возможности были, и это доставляло мне радость.
– Вы могли в тюрьме исполнять заповеданное вашей верой?
– Нет, только частично. Несмотря на то, что конституцией и законами Республики Македония гарантированы религиозные права каждому человеку, в том числе и заключенным, в тюрьмах отсутствуют условия для практического осуществления прав верующих. В тюрьмах нет ни специальных подготовленных помещений для этого, не говорю уже о том, что до сих пор нет ни церкви, ни богослужебного места для исповедующих другие религии. Сейчас, когда всё позади, могу открыть, что мне тайно приносили Святые Дары, чтобы я причастился в тюрьме. Единственное, что я мог, – это помолиться, но ранее я уже сказал, каковы были условия и для этого. К сожалению, так было, и я не думаю, что об этом надо умалчивать.
– Насколько можно было понять из сообщений ваших собратий из Православной Охридской архиепископии, тюрьма Идризово перенаселена, заключенных намного больше, чем позволяют ее размеры. Было ли в этом «муравейнике» место для уединения?
– Там практически нет никакого места для уединения. В тюрьме, которая рассчитана на 700 человек, в тот момент находилось 1700. В камере, где я пребывал, были трехэтажные кровати. Тяжело бывает забраться и слезть со второго этажа, не говоря уже о третьем. Но спать на третьем этаже кровати всё же было привилегией, потому что у некоторых заключенных не было и кровати. Многие спали на полу. В таких условиях невозможно достичь истинной цели наказания, ведь наказание определяется совсем не для того, чтобы кто-то жил в нищете. А при таких условиях не может быть и речи об исправлении. Повторюсь и полностью в этом уверен: тюрьма в Республике Македония – это бессмыслица из бессмыслиц. Таким образом организованная тюрьма наносит вред и государству, и обществу, и многим семьям, и, естественно, самим заключенным. Тюрьма в принципе должна демонстрировать мощь государства, но в случае Македонии она демонстрирует только слабость и немощь.
– Вы бы с удовольствием забыли Идризово и всё, что там с вами происходило, или все-таки есть что-то, что окажется полезным, хотя бы как воспоминания?
– Христиане не должны стараться что-то забывать. Они должны только стараться простить. Отринуть то неприятное, что произошло и уже стало историей, больше всего хотят те люди, которые не понимают жизнь как борьбу. История – самый лучший учитель. Мы больше всего учимся на том, что сами пережили, и неважно, принесла нам жизнь боль или радость. По сути вся наша жизнь – это что-то между радостью и горем. Я считаю, что перед тайной жизни самым серьезным и самым ответственным выглядит тот, кто принимает жизнь как радостное горе. Поэтому память об этих тюремных горестях я считаю полезной – конечно, не ради самого горя, но ради радости, ее сопровождающей. Те, кто пережил тюрьму, знают, о какой радости я говорю.
Интервју на Архиепископот Јован за белградска „Политика“
21.06.2015
Интервју на Архиепископот Јован за белградска „Политика“
Во денешното издание на белградскиот весник „Политика“ објавено е интервју со Неговото Блаженство Архиепископот охридски и Митрополит скопски г.г. Јован, коешто подолу го пренесуваме во целост.
ЈОВАН, архиепископ охридски и митрополит скопски
Моја слобода у затвору
Јелена Чалија
Највише учимо од онога што смо преживели, без обзира на то да ли нам је живот задао бол или донео радост. – Пред тајном живота најозбиљнији су они који прихватају да је живот радосна туга, каже архиепископ Јован, дугогодишњи затвореник скопског затвора Идризово
„Зашто нас издаде, попе?” Ово питање поставио је полицијски службеник у затвору Идризово у Скопљу архиепископу охридском Јовану (Вранишковском), стављајући му до знања колико цени његов црквени чин и шта мисли о његовој мисији, коју архиепископ Јован сматра животном. А то је да се врати у јединство са осталим православним црквама.
Архиепископ Јован рукоположен је као један од најмлађих владика канонски непризнате Македонске православне цркве (МПЦ), касније је постао митрополит велешко-повардарски. Откако је 2002. године једини од македонских архијереја прихватио позив патријарха Павла да ступи у канонско јединство са Српском православном црквом почели су судски процеси против њега. Судило му се за самовлашће, распиривање верске и националне мржње, проневеру новца. Ипак, државни службеник га не пита ни за једно ни за друго ни за треће. Он га отворено пита: Што издаде, попе, македонштину?
Читајући даље детаље ове епизоде из књиге архиепископа Јована „Слобода у затвору”, која је ових дана доживела своје друго издање, стиче се утисак да македонски полицајац није много заинтересован да чује образложење. А архиепископ Јован одговара да није издао „македонштину” тиме што је начинио потез за који је дубоко уверен да враћа православну цркву у Македонији у канонске оквире и у јединство са осталим православним црквама. Због те своје мисије, постао је један од ретких, ако не и једини архијереј у Европи 21. века који је затваран због својих верских уверења. Није тајна да му је нуђено да напусти Македонију у замену за одбацивање свих оптужби против њега. То довољно говори и о снази тих оптужби, али и одлучности архиепископа Јована да остане у својој земљи и при својој одлуци. Почетком фебруара, архиепископ Јован пуштен је на условну слободу после више од две године проведене у затвору.
– Још из мојих студентских дана доживљавао сам бол и велику тугу што је Црква у мојој отаџбини у расколу са другим помесним црквама у свету. Када сам већ био изабран за епископа МПЦ, која је у расколу, у мојој приступној беседи, на дан хиротоније, обећао сам да ћу све учинити да се раскол Цркве у Републици Македонији исцели. Тако, моје опредељење за јединство са Црквом није било ни непознато, нити пак недоследно – каже у интервјуу за „Политику” охридски архиепископ Јован.
Да ли су вам тешко падале оптужбе македонског суда против вас?
Када бих рекао да ми није тешко падало био бих неискрен. Ипак, изгледа да сам брзо схватио да је то неопходна жртва да би се јединство успоставило на црквеној, а не на некој другој основи. Јединство у Цркви, од почетка њеног постојања, успоставља се на жртвама. Прво, на жртви самога Христа који је првомученик, а затим и на жртвама многих мученика и исповедника црквеног етоса.
Какви су ваши сусрети с Македонцима данас? Да ли вас и даље питају „што нас издаде”?
Само људи неупућени у Цркву, али и они који су били тенденциозни из политичких разлога постављали су таква питања у облику констатација и тврдњи, никако са жељом да се успостави дијалог и да на то добију одговоре. По мојој процени, која није искључено да је пристрасна, јер се ипак ради о личној процени, после издржавања моје затворске казне људи у Македонији скоро и да не постављају таква питања. Моја доследност свих ових година као да им је одговорила на све те дилеме. Време које сам провео у затвору као да им је одговорило. Људима је једноставно довољно што су видели да ја немам никакве добити од једног таквог евентуалног издајства. Не само што немам никакве личне користи, већ напротив, трпим одређену штету. Па до одговора некако сами стижу, да се не ради ни о каквом издајству, или о недостатку патриотизма, већ да се једноставно ради о остваривању могућности решавања једног вишедеценијског проблема.
Како је изгледао један ваш затворски дан приликом последњег боравка у Идризову?
Када се говори о затворском поретку, људи обично очекују да чују како је тамо бар оквирно успостављен неки ред и дисциплина. Већина људи претпоставља да се затворски живот одвија као у филмовима западне продукције. Али, у затвору Идризову, код Скопља, не само што није тако већ бих рекао да је сасвим супротно. У кућном реду је прописано време устајања, али нико не устаје у то време. Једноставно, затвореници могу да спавају по читав дан јер немају шта друго да раде. Већ неколико година затворени су сви производни капацитети у затвору који су били саграђени још у социјалистичкој Југославији. Од 1.700 затвореника, колико их је било у затвору, радило је само тридесетак њих, само они коју су спремали и делили храну. За друге затворенике није било посла. Па је зато и за затворску управу било боље да они спавају што дуже, него да су будни и да праве проблеме. Ја сам се трудио да се организујем у том хаосу, али не знам колико сам у томе успевао. Ипак, трудио сам се да устајем раније јер је тада било мирније и тише па сам могао да читам и понешто да напишем. За све књиге које сам читао требало је тражити одобрење од стране затворске управе. За књиге на страним језицима одобрење се чекало дуже. Ипак, најдуже сам чекао да ми врате копију припреме за друго допуњено издање књиге „Слобода у затвору”. Док сам био у притвору, врло дуго, више од годину дана и шест месеци, имали смо излазак из притворске ћелије једном дневно по четрдесет минута, док је у затвору то време за шетњу било мало дуже, али никада више од два часа. Што се тиче новина, због недостатка новца у затвору већ неколико година уназад престали су да их купују, а читали смо једино оне новине које су некоме затворенику доносили у посету.
Са ким сте делили затворску ћелију?
Био сам у ћелији с 39 других затвореника. Просторија је заиста била велика, али само присуство толиког броја људи између четири зида, без обзира на величину просторије, представља велики терет за свакога ко је тамо затворен. Ако претпоставимо да свако говори само пет минута дневно то је укупно 200 минута, односно око 3 и по часа говора у току дана. Да не помињемо да се галама не прави само од причања. У тој просторији, у којој је било четрдесет затвореника, било је више од 10 телевизора. Често је сваки телевизор био подешен на различити канал. Е, па онда можете претпоставити и како се могла гледати телевизија.
Какав је био однос затвореника према вама?
Знате шта, ја сам већ стари затвореник, нисам у затвору од прекјуче. Ако се израчуна укупно време које сам провео у затвору и притвору од 2005. године па до 2015. то је не мање од 5 година. Тако да ми је стаж давао неку предност. Шалим се наравно, али искрено од стране затвореника нисам имао никаквих проблема. Они су се врло пристојно опходили према мени. Једино сам имао понекад проблема са затворским стражарима који су добијали наређења да ме провоцирају. Али ни то није било претерано и неподношљиво. Затвори у Македонији су однедавно под надзором многих европских институција за људска права, па не може ни управа, а ни затворски стражари да се опходе потпуно аутаркично, као што је то било раније. Са друге стране, било је много затвореника који су захтевали да разговарају са мном. Није било могућности да се организују богослужења, затвореници да се причешћују и исповедају, али за разговоре је било могућности и ја сам се томе радовао.
Да ли сте у затвору могли да практикујете своју веру?
Не, само делимично. И поред тога што су уставом и законима у Републици Македонији загарантована верска права сваком појединцу, па и затвореницима, у затворима не постоје услови за практиковање верских права. У затворима нема ни посебних прилагођених просторија за практиковање тих права, да не говоримо о томе да до сада нема ни цркве ни богослужбеног места за практиковање других религија. Сада, кад је већ то прошло могу и да откријем да су ми тајно носили причешће да бих се причестио у затвору. Једино што сам могао то је да се помолим, али претходно сам вам већ говорио какви су били услови и за то. Нажалост, тако је било и ја то не могу улепшати.
Колико смо разумели из саопштења ваше сабраће из Православне охридске архиепископије, Идризово је пренасељен затвор, затвореника је много више него што просторни капацитети то дозвољавају. Има ли у том „мравињаку” места за осаму?
Практично нема места за осаму. У затвору који има капацитет за 700 људи, тренутно је било њих 1.700. У соби у којој сам ја боравио било је троспратних кревета. Тешко је да се попнеш и да сиђеш са другог спрата кревета, а тек са трећег? Но, спавати на трећем спрату кревета ипак је било привилегија, у односу на оне затворенике који нису ни имали кревет. Многи су спавали на поду. У таквим условима нити се може постићи смисао казне, јер казна није само да неко живи у мизерији, али у таквим условима нема ни ресоцијализације. Понављам и држим се тога да је затвор у Републици Македонији бесмисао свих бесмисла. Из тако постављеног затвора штету има сама држава, друштво као целина, многе породице, а наравно и сами затвореници. Затвор у принципу треба да покаже моћ државе, али у случају Македоније тиме се показује само слабост и немоћ.
Да ли бисте Идризово и све што вам се дешавало тамо најрадије заборавили или, ипак, има нечега што је вредно сећања, макар у виду опомене?
Сматрам да хришћани не треба да се труде да заборављају. Они треба да се труде једино да опросте. Потискивање оног ружног што се догодило и већ постало историја највише желе они људи који не поимају живот као борбу. Историја је најбоља учитељица. Највише учимо од онога што смо преживели, без обзира да ли нам је живот задао бол или донео радост. У ствари читав живот је нешто између радости и туге. Сматрам да су пред тајном живота најозбиљнији, али и најодговорнији они људи који прихватају да је живот – радосна туга. Зато сматрам да је вредна сећања та затворска туга, свакако не ради саме туге, већ ради радости која је прати. Они који су победили затвор знају о којој радости говорим.
Извор: https://www.politika.rs/scc/clanak/331015/Moja-sloboda-u-zatvoru
Интервју на Архиепископот Јован за „Пемптусиа“
Интервју на Архиепископот Јован за „Пемптусиа“
Неговото Блаженство Архиепископот охридски и Митрополит скопски г.г. Јован даде интервју за православниот интернет портал „Пемптусиа“. Интервјуто може да се погледне на видео снимката.
Интервју на Архиепископот Јован за „Слободен Печат“
02.06.2015
Интервју на Архиепископот Јован за „Слободен Печат“
За дневниот весник „Слободен Печат“ бр. 482, новинарот и уредник на весникот, Бранко Героски, направи интервју со Неговото Блаженство Архиепископот охридски и Митрополит скопски г.г. Јован кое беше пренесено и на интернет порталот „Плусинфо“.
Во продолжение го објавуваме текстот на интервјуто во целост.
Бранко Героски
Владиката Јован, поглавар на Православната охридска архиепископија, по долго време поминато зад решетки, со неформален статус на политички затвореник, во февруари годинава беше пуштен на слобода, во речиси драматични околности. Во Идризово го напиша есејот „Слобода во затворот“, но во јавноста се зборуваше дека во затворот е изложен на малтретирање и закани и дека неговата здравствена состојба е влошена.
• Владико Јован, знам дека е непријатно да Ве потсетувам на затворските денови, но сепак би сакал од Вас да слушнам што точно се случуваше во затворот во Идризово. Има ли вистина во приказните дека Вашиот живот беше загрозен и дека се спремаше Ваша ликвидација, како што напишавте во едно писмо до Управата за извршување санкции?
- Барем засега не се чувствувам непријатно кога се сеќавам, или кога треба да раскажувам за деновите поминати во затвор. Тие се дел од мене, дел од мојот живот и веројатно така ќе остане засекогаш. Затворот има смисла само ако ги исполнува целите заради кои некој бива затворен, а тоа се воглавно две: да се изврши праведна казна и втората, можеби поважна и од првата, оној кој се затвора да се ресоцијализира. Но, ако затворот не исполни барем една од овие две цели, тогаш е бесмислен.
Јас токму така го доживеав затворот Идризово, во кој бев затворен - како бесмисла над сите бесмисли во нашава држава. Во мојот случај немаше ниту праведна казна, прво затоа што немаше праведно судење, туку политичко, а тоа се гледа токму сега откако Врховниот суд го врати предметот на повторно судење во Основниот суд, но немаше ниту ресоцијализација. Ресоцијализација немаше зашто таа ја нема за ниту еден од над илјада и петстотините затвореници во затворот Идризово. Сметам дека не треба да се премолчи оти таму нема доволно храна, а и онаа што ја има е мизерна, па затоа им се дозволува на затворениците од дома да си носат храна во неограничени количини. За постелнина, перница, или прибор за јадење: лажица и вилушка и да не зборуваме.
Кога бев во затвор за претходната казна во 2005 година, понекогаш на затворениците им даваа сапун или паста за заби. Последниов пат, во трите години колку бев во затвор, ниту еднаш не беше поделено сапун, паста за заби или тоалетна хартија. Да не зборувам за тоа дека затворениците немаат затвореничка облека туку треба некој од надвор да им донесе облека. Затворот не купува веќе ниту дневен печат за затворениците, а условите во кои живеат се срамни дури и да се прераскажат.
Мене, да речеме, ме беа сместиле во соба со 40 други затвореници. Секој по еднаш во денот да кивне или да се накашла, па тоа веќе голема врева, а ако се знае дека во таа соба имаше барем десетина телевизори, ако се знае дека не ретко се случуваше секој телевизор да е вклучен на различен канал, па вие претпоставете каков е тоа хаос. Но, од друга страна, среќа е што не бев во соба каде има глувци, тавтабити, лебарки и вошки. Така, можам да речам дека уште бев и привилегиран. За работа да не правиме ни муабет. Од околу 1.600 затвореници, работно ангажирани се само околу педесетина. Под вакви услови јасно е дека ресоцијализација е невозможна.
Затоа сметам, тврдам и нема да престанам тоа да го сведочам насекаде до каде ќе стигнам, дека затворот во Македонија е бесмисла над сите бесмисли. Тоа е само изгубено време и пропаднат дел од животот за затвореникот кому не му се дава никаква шанса ниту да се покае ниту да постане продуктивен за општеството. Што се однесува до мене, воопшто не е тајна дека имав непрестани притисоци да се откажам од патот на единството на Црквата. Бев единствен затвореник во Идризово што и покрај тоа што ги исполнував сите услови да ми го променат затворскиот третман и да добијам третман со кој ќе можам да се ползувам со угодноста „домашно отсуство“, таквиот третман никогаш не ми го доделија. Тоа, нормално, кај мене предизвика негодување и бев принуден да испратам писмо до Управата за извршување на санкции, можеби не толку поради неправдата што ми се правеше, таа не беше ни прва, а знам дека нема да биде ни последна, колку заради неизвесноста што ја имав од таквиот притисок. Ги исполнувате сите услови, а тие не ве пуштаат на домашно отсуство, па си помислувате дека зад тоа стои нешто уште полошо. Во есејот што го споменавте, а кој го напишав во затворот, јас токму и пишувам за тоа дека речиси сите затвореници ги знаат местата каде биле погребувани политичките затвореници во социјалистичка Југославија. Па си велиш, ова лудо наше совремие не е многу поразлично од она во таа Југославија.
Не сум јаболко на раздорот
• Врховниот суд на Република Македонија ја укина пресудата од 2013 година, со која бевте осудени на казна затвор од 3 години, поради наводни финансиски малверзации. Предметот е вратен на повторно судење. Обвинет сте за проневера на 250.000 евра на МПЦ, кои наводно сте ги испрале со купување недвижности и друг имот. Што ќе кажете при повторното судење во Ваша одбрана?
- Мислам дека надвор од Македонија нема човек што не знае дека бев неправедно осуден на тригодишна затворска казна. Но, дури и во Македонија, и покрај медиумскиот мрак и тенденцијата на повеќето медиуми да бидат или пристрасни или игнорантски поставени кон моите судски спорови, сметам дека веќе во голема мера се расчу за моето неправедно судење и неправедна затворска казна. Тоа што го кажав при првото судење ќе го повторам и при второто. Еднаш потрошени пари (говорам за споменатите 250.000 евра), за кои бев осуден со правосилна пресуда дека ненаменски сум ги потрошил, и за тоа веќе издржав затворска казна, не сум можел на никој начин да ги „перам“, не заради нешто друго, туку затоа што ги немало, односно биле потрошени. За време на мојот престој во Русија, некои на кои им кажував за тоа зошто бев осуден, смислија интересна досетка. Знаете, велат, зошто судијата ве осуди на затворска казна? Зашто не сте му ја кажале тајната како може еднаш потрошени пари повторно да се потрошат.
• Наспроти најавите дека заминувате на лекување и опоравок, после седум робии, Вие бевте прилично активни по излегувањето на слобода. Навистина, бевте на лекување во Санкт Петербург, но се чини дека се трудевте да го надоместите пропуштеното време за промоција на Православната охридска архиепископија. Или грешам?
- Го ползувам просторот што ми го отстапувате во вашиот весник да се заблагодарам на Неговата Светост, патријархот Московски и на цела Русија г.г. Кирил, но и на сите други што се погрижија мојот престој во Русија да ме опорави после долгиот затвор. Ги извршив сите неопходно медицински контроли, открив здравствени проблеми што не сум знаел и дека ги имам. Не само заради затворот, јас бев немарен за сопственото здравје и тогаш кога бев на слобода. Некако како да ми недостасуваше време да обрнам внимание на здравјето. Прв пат во животот во Русија имав прилика да направам систематски прегледи на сите делови од телото и главата, да ми биде воспоставена конзилијарна дијагноза и да добивам соодветен медицински третман за проблемите. Но, непречено на тоа, секако дека имав можност да богослужам, да проповедам, а помалку и да патувам. Што се однесува, пак, до Охридската архиепископија (ПОА), мислам дека и неа и нејзиниот претстоител најдобро ги испромовираа неправедните судски постапки кои се водеа против мене и уште 18 други лица од Архиепископијата. Нема некаде во светот каде не се расчу за таквата политичка хајка. На полза на Охридската архиепископија, но за жал на штета на нашата татковина.
• Српската православна црква одобри да продолжи дијалогот за решавање на црковниот спор со МПЦ. Тоа е добра вест. Според очекувањата, иницијативата е обусловена со престанок на секаков натамошен прогон на ПОА од страна на македонските световни власти. На удар се и 18 приврзаници на ПОА, од кои двајца се епископи. Очекувате ли тој услов конечно да се исполни? Ве прашувам, зашто малку и самиот сум сомничав. Имено, минатата година, српскиот владика Амфилохие во интервју за „Слободен печат“ испрати позитивни сигнали, од МПЦ стаса соодветна реакција и кога се чинеше дека работата ќе тргне, јаболко на раздорот повторно бевте Вие.
- Кој ги следи непристрасно црковните случувања, знае дека Српската православна црква (СПЦ) никогаш до сега не покажала колебливост кон предусловот да престанат сите гонења кон претстоителот на Охридската архиепископија и нејзините членови за да може да започне нов дијалог за статусот на МПЦ која е во раскол. Друго е тоа што во Македонија нема такви непристрасни аналитичари и во недостиг на такви, двајца новинари, едниот од една телевизиска куќа, а другиот од еден дневен весник, се самопромовираат како експерти од областа на црковните збиднувања. И едниот и другиот никогаш не побарале информација, или проверка на информациите од страна на ПОА, а често коментираат за црковните прилики во Македонија. Ако не во потполност, тогаш секако дека во голема мера таквата непрофесионална новинарска пропаганда создава искривена слика за црковната реалност. Пристрасно, нереално, тенденциозно е да се сака Архиепископот Јован да се прикаже како јаболко на раздорот, посебно ако се знае каква почит тој ужива меѓу православните надвор од Македонија. Со поднесување на жртва, преку неправедно страдање и затворање, се градат мостови, се постанува спона за единство, но не и причина за неединство и раскол.
• Имам впечаток дека сега горе-долу е позната и формулата, ако така можам да се изразам, по која ќе се решава спорот меѓу МПЦ и СПЦ: враќање на македонската црква во канонско единство со СПЦ, прогласување статус на автономија на МПЦ и признавање од страна на другите сестрински православни цркви под името кое веќе е фактички променето (МПЦ - Охридска архиепископија). Пропуштам што ли некои важни прашања кои би можеле да бидат непремостива пречка во преговорите?
- СПЦ се обвинува дека не е волна на МПЦ, која е во раскол, да ѝ даде автокефалија. Тоа е едноставно невистина, и по тоа ќе видите колку се неинформирани и надвор од реалноста самопрогласените црковни аналитичари во Македонија, кои ги немаат ниту најосновните елементи за градење на своите анализи. СПЦ, едноставно, не е во можност сама да даде автокефалија без согласност со други православни Цркви. Но, дури и под услов утре сите православни Цркви да се сложат да ѝ дадат на МПЦ, која е во раскол, автокефален статус, тоа ќе биде неефективно, бидејќи засега нема согласност меѓу православните Цркви кој ја прогласува автокефалијата, и како се потпишува томосот. Го знам ова прашање најнепосредно, бидејќи учествував на подготвителната конференција за Големиот сеправославен собор која се одржа во Шамбези, а токму за прашањето на доделување на автокефалниот статус на Црквите. На последната подготвителна конференција, која се одржа пред два месеца, јас не бев присутен, бев во Русија, но известен сум од учесниците дека се согласиле темата за доделување на автокефален статус да не излегува пред Големиот сеправославен собор кој се планира да се одржи догодина, и тоа од причина што за неа нема консензуално решение помеѓу Црквите. До пред неколку децении автокефален статус доделуваше само Константинополската патријаршија, а потоа другите Цркви порано или подоцна тоа го прифаќаа. Така, бидејќи доделувањето на автокефален статус се усвои како тема за Големиот сеправославен собор, до сеправославно решение на таа тема никој не може да доделува автокефалија, па ниту Константинополската патријаршија. Како стојат работите, сигурно е дека на претстојниот Голем сеправославен собор нема да биде поставено на дневен ред прашањето за доделувањето на автокефалија, па затоа постои страв дека тоа прашање може уште долго време да остане нерешено.
Што се однесува на поставеното прашање, сметам дека автономниот статус, или наречете го ако сакате самостоен, или самоуправен статус, е максимумот што МПЦ која е во раскол во моментов може да го добие. Ништо повеќе од она што веќе одамна го доби ПОА. И тоа би траело до оној момент додека православните Цркви не прифатат со консензус на кој начин ќе се доделува автокефален статус во иднина.
Тенденциозност и заблуди
• Освен што Вашата лична слобода е conditio sine qua non за преговорите, ќе имате ли Вие некаква друга ролја во дијалогот меѓу МПЦ и СПЦ? Ако добро разбравме, владиката Давид ќе биде во комисијата на СПЦ задолжена за преговорите. Може ли ПОА да одигра позитивна улога или ќе биде тројански коњ во процесот?
- Условот да бидам на слобода за да можат да отпочнат преговорите не го наметна СПЦ , туку Православната охридска архиепископија. СПЦ само ја прифати одлуката на Синодот на ПОА дека за отпочнување на било какви преговори со МПЦ, која е во раскол, потребно е да се исполнат елементарните претпоставки за одржување на тие преговори, а тоа е преговарачите да бидат слободни, да не бидат во затвор. Тоа од причина што СПЦ, од после издавањето на Томосот за автономија на ПОА, кон нашата Архиепископија се однесува како кон автономна Црква, која се прашува и која дава мислење како за суштинските решенија во самата СПЦ, така и прашањата за меѓуцрковните односи воопшто. СПЦ беше недвосмислена и јасна сиве овие години наназад, дека било кои нови преговори со МПЦ, која е во раскол, се невозможни без учество на претставници од ПОА. Таа на тоа остана доследна, но и ние во Охридската архиепископија покажавме и докажавме дека го заслужуваме тоа.
Што се однесува на тоа дали ПОА ќе игра позитивна улога, или ќе биде тројански коњ во процесот, сметам дека дури и најголемите скептици меѓу јерарсите во православната Црква, особено после нашите затворања и прогонства, се уверија дека единствениот пат за решавање на долгодеценискиот црковен спор на расколот беше оној кој го изоди Православната охридска архиепископија. Денес ПОА е почитувана не само заради нејзиниот континуитет со древната Охридска архиепископија, туку и заради етосот на сведочење на вистината кој го покажавме пред целиот свет. Нејзиниот првојерарх, Архиепископот охридски и Митрополит скопски, под таа титула е познат на сите меридијани. Во оваа ера на дигитални медиуми, меѓу православните јерарси можеби има некој со кој лично не сум имал можност да се запознам, но сигурно нема таков што не слушнал за затворот на Охридскиот Архиепископ Јован. Тоа е огромен духовен капитал кој ја прави Охридската архиепископија авторитетна Црква. А како таква, таа може да има само конструктивна улога во решавањето на расколот со еден дел од јерархијата во Македонија.
• Владико Јован, веројатно знаете дека во Македонија немате многу пријатели и дека се ретки оние кои воопшто го изговараат Вашето црковно име (за мноштвото медиуми Вие сте само Вранишковски). Тоа е така делумно и поради пропагандата која вели дека Вашата активност и позициите на ПОА и на СПЦ во црковниот спор, всушност, се антимакедонски и дека во основа се вперени кон негирање на македонската самобитност. Се надевам дека сте свесни дека ако тоа се покаже точно, во мене ќе го имате најлутиот противник...
- Омаловажувањето на мојата личност, кое систематски го спроведуваат некои средства за информирање во Македонија, ги покажува нив како недостојни за професијата со која се занимаваат. Нема мене да ми падне капата ако некој тенденциозен и злонамерен новинар нема да ме ословува со мојата полна титула, бидејќи тој ниту ми ја дал титулата, ниту може да ми ја одземе. Англиската кралица, некој од злоба и заради понижување, може да ја нарекува принцезата Елизабета, или само Елизабета, без ниту една титула, но со тоа таа нема да престане да биде англиска кралица. Мојата титула е општо прифатена во православната Црква, а преку тоа општо прифатена и во политичките, научните и културните кругови во светот. И сега дали некој ќе ме ословува со полната титула и ќе биде пристоен и нормален, или ќе ме споменува само по презимето Вранишкоски, тоа е избор на неговата волја, но истовремено и сведоштво на неговата културна и интелектуална надградба. Јас сум навистина Вранишкоски, и тука нема нешто погрешно, но грешката што ја прават оние што ме ословуваат како Вранишкоски е во тоа што не знаат, или ако знаат тоа го игнорираат, дека луѓето што имаат црковни и општествени титули се ословуваат според титулите, а не само по личните имиња и презимиња. Вие, пак, што се занимавате со медиуми, знаете дека и лошата реклама сепак е реклама. Денес ако ги отчукате на интернет имињата: Архиепископ Јован, Охридски Јован, Митрополит Јован, или пак едноставно ако отчукате: Вранишкоски Јован, ќе ви излезат толкав број на статии колку што нема за претседателот на нашата држава.
Сепак, да се вратам и да ви одговорам на прашањето. Зарем некој би бил спремен за поднесе такви прогонства, судења, затварања, а да не говорам за омаловажувањата што ги доживeав последниве 13 години, доколку тоа не го прави за народот кој му е поверен и за татковината во која што живее? За жал, во нашата татковина, сѐ уште идеолошки се пристапува не само кон црковното прашање, туку и кон националното. Кон црковното прашање, и по падот на комунизмот, се продолжи да се постапува идеолошки, зашто некој во времето на кризата на севкупниот идентитет што настапи речиси кај сите народи по распаѓањето на СФРЈ, успеа да ги заведе тајните служби во Македонија кои генерално ја водат и внатрешната и надворешната политика на земјава. Измамата со која тие беа прелажани, а веројатно со истата измама беа прелажани и многу други граѓани во Македонија, е дека Црквата низ вековите наназад го чувала македонскиот идентитет. Тие (тајните служби) без речиси никаква анализа, а да не говорам за научна проверка, таа измама ја прифатија за вистина, и тоа здраво за готово, и денеска имаме ситуација секој кој е против МПЦ да се прогласува и за државен непријател. Тоа е работа која е надвор од умот, но тие служби, не само кај нас, на таков догматски начин работат и во други, многу посилни држави од нашата.
Сега се потребни години и децении тие да ги променат своите ставови и да сфатат дека не си непријател на народот, а ниту на државата, ако си против МПЦ. Држава што штити монополи од било кој вид, па нека е тоа и на верски план, таа никогаш неможе да биде демократска, а за жал, Македонија не беше демократска ниту во времето на Црвенковски, ниту пак е во сегашноста. Нас нè гонат веќе полни 13 години. Тринаесет години се доволни секој да си ги покаже намерите и целите. Мислите ако некој имаше најмал доказ за наше противдржавно дејствување, до сега не ќе бевме барем десет пати осудени? Па тие не судат во наместени судски процеси и око не им трепнува, велите ќе нè поштедеа да имаат барем и најмал доказ за тоа дека дејствуваме противдржавно?
• Медиумите во Македонија велат дека се претставувате како „српски егзарх“ и дека не го признавате македонскиот идентитет. Ако навистина го спорите македонскиот идентитет - па дури и од комотната позиција на заговорник на фриволната теза дека „поделбата по национална припадност е од редот на незначајните поделби за кои не треба вонреден напор за да се надминат “ - не би можел да разберам како воопшто очекувате разбирање и поддршка од Македонците. Патем речено, во едно Ваше поново интервју велите дека во Македонија, кога сакаат да Ве навредат, ве нарекуваат Србин, Грк, Бугарин... Еве, јас не сакам да Ве навредам и познато ми е Вашето уверување дека црковната припадност за Вас е многу поважна од националната. Па сепак, би сакал од Вас недвосмислено да ми одговорите и на тоа неважно прашање – што сте, всушност, Вие по националност?
- Не, јас ниту се претставувам за „српски егзарх”, а ниту сум српски егзарх, ниту пак некогаш сум бил. Мојата титула е „Архиепископ охридски и Митрополит скопски”. Во еден краток период од половината на 2002 година до мај 2005 година носев титула „Егзарх на српскиот патријарх за Р. Македонија”. Но, од издавањето на томосот за автономија на Православната охридска архиепископија, во мај 2005 година, мојата титула е „Архиепископ охридски и Митрополит скопски”. За жал, кај нас секој може да пишува за црковните теми, без оглед на тоа дали има елементарни познавања за тоа или е потполно неписмен не само во терминолошка, туку и еклисиолошка смисла. Пред извесно време давав едно интервју за еден весник во Тајван и ме прашаа: Зошто некои од медиумите во вашата земја ве нарекуваат „егзарх„, кога вие не сте егзарх, туку архиепископ? Што можев друго да им одговорам, освен тоа дека некои новинари во мојата земја, кои се занимаваат со црковна проблематика, не знаат ни толку колку што знае еден тајвански новинар за таа проблематика.
Што се однесува, пак, до прашањето за националната припадност, јас не се прикажувам привидно, или извештачено, или насилно, дека сум национално незаинтересиран. Тоа е мој повик од времето на преумувањето, кое се случи во мојата рана младост. Можеби тоа што највеќе ме привлече во христијанството е автентичното толкување на зборовите на апостол Павле: „Каде нема веќе ни Елини ни Јудејци, ни обрезани, ни необрезани, ни варварин, ни скит, ни роб, ни слободен, туку сè и во сè е Христос“. И сега, кога мислам дека сум слободен барем од повеќето видови ропства, а ропство меѓу другото е и она што се наметнува како биолошка нужност (националната припадност), некој повторно сака да ме пороби и да ме стави во уште построг затвор од оној во Идризово и да ме направи роб на нацијата, било која и да е таа. На тоа пркосам и остро се спротивставувам. Како епископ на Црквата Божја, прво самиот треба да се трудам барем доброволно да не западнам под нечие ропство, а потоа и другите да ги поттикнувам кон красотата на животот ослободен од сите ропства.
Мене никој не ме прашал дали сакам да се родам во Македонија. Тоа е нужност која јас неможам да ја променам по сопствена волја. Можам да бирам да живеам во таа моја татковина или да се отселам. Но, јас волно избирам да останам и покрај сите непријатности што ги доживувам, а за кои мислам дека ќе признаете оти не се мали. За многу помали непријатности доживеани во сопствената татковина, од оние што сум ги доживеал јас, луѓето ја проколнуваат сопствената родина и се иселуваат од неа. Прашање големо е кој е поголем патриот, оној кој при секој втор збор ја објавува својата национална припадност, а притоа или се отселил од Македонија, или тоа би го направил при прва можна прилика со надеж дека во странство ќе има подобар живот, или пак оној кој смета дека националната припадност му е бреме, ропство кое го стега од сите страни, ама сепак не ја напушта својата татковина зашто е убеден дека Божја волја било тој да се роди токму во таа земја и меѓу тој народ и таму да се бори против ропствата од секаков вид, меѓу кои без исклучок е и ропството на националниот идентитет. Затоа сметам дека е безначајно дали ќе се изјаснам како Елин или Евреин.
Двете цркви во Македонија треба да се спојат
• Под претпоставка дека спорот меѓу МПЦ и СПЦ ќе биде решен на задоволство на двете страни, ќе настане една чудна ситуација: во Македонија ќе постојат две помесни цркви, Православната охридска архиепископија чиј поглавар сте Вие и МПЦ-ОА, која е нашата „официјална“ црква. Можно ли е во иднина да дојде до обединување на двете македонски цркви во една и единствена?
- Кога би се стигнало до црковно и канонски издржано решение, не е возможно во Македонија да има две православни Цркви. Сега ситуацијата е таква затоа што постои една канонска и призната православна Црква, а тоа е Охридската архиепископија, и една неканонска, но сепак православна Црква што е во раскол, а тоа е МПЦ. Можното решение неопходно ќе треба да го вклучи и решението на спојување на овие две Цркви, доколку би се сакало тоа да биде одрживо.
Гандиевиот начин на борба со тоталитаризмот е најдобар
• Би сакал да ве потсетам дека во 2009 година му напишавте писмо на премиерот Никола Груевски, во кое побаравте да се заложи да престане прогонот што почна во времето на Бранко Црвенковски. Од тогаш до денес поминаа 6 години, а Вие, како и сите ние во Македонија, глава не кренавте. Љубопитен сум дали ја следите политичката ситуација во Македонија и што мислите за актуелната криза?
- Некој се чувстува задоволен кога има доволно да нарача салата и ракија во кафеана. За друг е тоа мизерија и има желба да лета со параглајдер. Сите ние се разликуваме еден од друг според волјата, но и начинот на кој ја остваруваме слободата и желбата. Јас не би рекол дека сите ние во Македонија глава не сме кренале. Главно потешко поминуваат само тие што сакаат да одат кон врвот Монт Еверест. Другите што се задоволни животот да го минуваат во подножјето, воопшто и немаат проблем со спуштениот врат. Но, тие се мнозинството и затоа надгласуваат. И тука нема дилеми дека тие постојано ќе бидат побројни.
Сепак, демократскиот начин на владеење кој барем декларативно го одбравме како општествен поредок во нашата татковина, не подразбира само владеење на мнозинството, туку и владеење на правото. Е, тоа е она што не го обезбеди ниту Црвенковски, а уште помалку Груевски. Владеењето на правото прави баланс меѓу мнозинството и малцинството.Тоа овозможува мнозинството да биде задоволно затоа што не владее неправедно, поттикнувајќи осветољубивост, а малцинството, пак, да нема причина за незадоволство и покрај тоа што не е на власт и не може од позиција на власт да влијае на спроведувањето на правото. Мене ми се чини дека поголем проблем за нашата татковина е тоа што ние сиве овие 25 години транзиционен период не успеавме да создадеме институционална држава, туку продолживме да живееме во авторитарен режим, дали е тоа на Црвенковски и Груевски, иста фирма е.
Замислете во нашава земја да има развиени институции кои на основ на анализи и преку сфери на интерес, ќе ја убедат и власта и народот дека ние трпиме ненадоместива штета секоја минута кога Црквата ја поминува во раскол со другите Цркви, кога нашата татковина не може да најде заеднички јазик со соседните држави, кога остануваме предолго на прагот на Европската Унија. Но, тоа тогаш би било демократија, а ова што ни се случува последниве 25 години е нешто слично на оние претходни 45 години кои ги нарекуваме тоталитаризам.
Има два начина за слободоумните да се борат со тоталитаризмот. Едниот е со револуција и тој носи човечки загуби, па затоа е неприфатлив, барем за мене, а другиот е сличен на Гандиевиот и тој според мене е најдобар начин за борба со тоталитаристичките режими. Сведочењето на вистината со трпение е најголем доказ за неа. Вистината не е надмена, таа не се наметнува. Таа само превосходи и тоа токму со својата ненаметливост.
Интервью Архиепископа Иоанна на Радио Белград 1 на Пасху 2015 (Русский)
Интервью Архиепископа Иоанна на Радио Белград 1 на Пасху 2015
Архиепископ Охридский Иоанн: Не может быть единства с Богом без единства с людьми
Анна Томашевич | 14 апреля 2015 г.
Больше 10 лет продолжается голгофа Архиепископа охридского Иоанна. Он страдает, терпит и прощает, все ради одного: ради единства Церкви. Сегодня, спустя три года заключения, архиепископ Иоанн третий месяц на свободе, он находится в Санкт-Петербурге, в Новодевичьем Воскресенском монастыре на лечении и отдыхе.
Ваше Высокопреосвященство, спасибо Вам, что Вы в праздник Пасхи согласились дать нам интервью.
Спасибо и Вам за возможность обратиться к людям и рассказать о вещах, которые заслуживают того, чтобы о них стало известно больше, так как кто-то еще не слышал, кто-то слышал не то, что соответствует действительности.
Вы в Петербурге по приглашению Патриарха московского и Всея Руси Кирилла, вместе с русскими братьями празднуете величайший христианский праздник. Уврачевались ли Ваши раны?
После всего, что мне пришлось пережить за эти годы, раны с трудом врачуются. Христианская надежде о Господе такова, что восполняет то, что человеку приходится терпеть в этом мире и в жизни. Конечно, тюремный режим, а я уже семь раз находился в тюрьме, сказался на моем здоровье.
Такая ситуация может оставить на психическом здоровье, но и проблемы такого характера, что было необходимо отправиться на реабилитацию и лечение сюда, в Россию. От души благодарю Его Святейшество Патриарха московского и всея Руси Кирилла, что он любезно пригласил меня приехать сюда и пройти все необходимые медицинские обследования и лечение.
И вот, я уже несколько недель здесь в Санкт-Петербурге, и за это, слава Богу, спасибо Патриарху и всем братьям здесь в России, я чувствую себя все лучше.
Русские врачи лечат Ваше тело. Можно ли сказать, что петербургские монастыри и святыни лечат Вашу душу? Восстановились ли Ваши духовные силы? Забываете ли Вы Идризово?
Трудно забыть те дни, и думаю, что нет необходимости их забывать. Важно, чтобы человек, если возможно, простил и прощал. Забвение не свойственно и Церкви, так как она помнит свою историю, имеет свою историю, пишет историю, отмечает все события и церковной жизни и жизни отдельной личности.
В конце концов, я не считаю, что мы должны об этом забыть: на таких событиях мы все учимся и наставляемся какими мы должны быть в будущем. На примерах из прошлого и мы учились; а кого-то, может быть, научит наш пример.
Следовательно, я не стараюсь об этом забыть, и мой подвиг сейчас заключается именно в том, смогу ли я простить, так как считаю, что люди поступили со мной несправедливо и это люди, церковные, верующие в того же Бога, в которого верим и мы, но именно они стали причиной страданий, пережитых мной на протяжении этих лет. Но это данность. Слава Богу за все! Как говорит святой Иоанн Златоуст, — мы должны быть бодры и мужественны, ибо не знаем, что нас ждет в будущем, может быть лучшее, а может быть худшее и в любом случае, нам следует трезвиться и бордствовать.
Вы служите литургию, посещаете монастыри, были в Петербургской духовной академии. Каковы Ваши впечатления от русской духовности сейчас, после Вашего мученического опыта на Балканах?
Действительно прекрасно быть здесь среди братьев в России. Русская культура славянская, но славянская культура, имеющая свои корни в византийской культуре, ибо как известно, русские, как все славяне, крещены византийцами и поэтому мы так близки и мы настолько родственны друг другу не только как славяне, но прежде всего как христиане, потому что нас намного глубже и больше связывает христианство.
Русские, как и сербы, македонцы и греки питаются от одного корня веры, веры в Святую Троицу, в воскресение, в единство Церкви и соборность в ином мире. Поэтому, я могу сказать, что в России я как дома — так меня здесь приняли и так я чувствую. Прекрасно здесь в монастыре, где я живу, всюду, где служу, встречаю очень теплый прием, очень торжественный, с большим уважением к тому, что я пережил ради единства Церкви.
Ваша личная голгофа и голгофа Ваших собратьев в Македонии, началась в 2002 году, и именно из исключительно христианских побуждений, ради преодоления раскола и установления единства Церкви. Что именно произошло?
За четыре года до этого, примерно в 1998 году, начались переговоры между, так называемой Македонской Православной Церковью и Сербской Патриархией о восстановлении единства и канонического порядка в этой непризнанной Церкви.
Велись долгие исчерпывающие переговоры, после которых, спустя четыре года, делегации Сербской Православной Церкви и, так называемой, Македонской Православной Церкви в городе Ниш подписали Нишский договор. Этим договором решался самый большой спор, существовавший с Македонской Православной Церковью с 1967 года до наших дней, а именно, что она принимает автономный статус в границах юрисдикции Печской Патриархии, то есть Сербской Православной Церкви, а Сербская Православная Церковь гарантирует максимально возможную автономию этой Церкви в Македонии. Мы все считали, что дело решено, так как, по моему скромному мнению, к Нишскому договору нечего было добавить. Но когда мы думали, что все закончилось, Собор Сербской Православной Церкви полностью принял условия Нишского договора. А Синод Македонской Православной Церкви, преимущественно под давлением македонских властей, расторг этот договор и так, я бы сказал, все погибло.
Несколько недель спустя, чтобы спасти то, что можно было спасти, блаженнопочивший Патриарх Павел направил призыв всем архиереям, священству и монашеству, всем верующим Македонии присоединиться к единству Церкви с Сербской Православной Церковью.
Тогда я был Митрополитом Вардарско-велесской митрополии и, конечно, посоветовшись со священством, монашеством и верующими, принял этот призыв и уже через пару дней началась эта, как Вы говорите, голгофа. Печально то, что во все это вмешалось государство и до сего дня это самое трагичное, может быть поэтому и нет церковного решения этого вопроса.
Если бы Республика Македония не вмешалась тогда, в 2002 году, и если бы она не старалась быть фактором решения этого спора до сего дня, думаю, что он бы решился много легче. Но они защищают какие-то выдуманные, виртуальные интересы, считая, что Македонская Церковь не может и не должна менять свое имя пока не решена проблема названия государства, и таким образом, они целую Церковь держат в заложниках, чтобы она не вошла в единстве со всеми другими Церквями.
Вы говорите, что это идеи, за которые стоит жить и отдать жизнь. Где берут начало эти Ваши убеждения?
Я даже не думаю, что это идея, хотя ее можно отнести к понятию «идея».
Это чистая вера, которую нам предлагает Евангелие, что единство с Богом невозможно без единства с ближним; это слова Господа, это не выдумано никем из нас, людей, это сказал Сам Господь Иисус Христос. Поэтому, единство является основой самой Церкви: не может быть единства с Богом без единства с людьми, и наоборот, подлинного единства с людьми нельзя достигнуть, если залог этого единства не в Боге.
Следовательно, на основании этой веры и на основании таких убеждений я, своими скромными способностями, делал все, что я делал, слава Богу. И все-таки, чтобы достичь такой веры и таких знаний о вере, были нужны хорошие учителя; я счастлив, что в моей жизни были великие учителя, способные передать, и знаниями и собственным примером жизни, веру в Богочеловека Христа и в Святую Троицу.
Конечно, сначала в Белграде, где я учился, а затем в Греции, где я закончил аспирантуру, все они повлияли на формирование моего характера, моей веры, моей любви к Церкви. Поистине я благодарен Богу и всем моим учителям, давших мне закваску, которая развивалась во мне, и вот, достигла того размера, что пришлось показать, чему я научился.
Кажется, пришло время, чтобы я это показал. Как советуют Отцы Церкви, не нужно искать мученичества, но если придет твоя очередь, никогда нельзя уклоняться от того, что требует и Бог и сама Церковь.
Это стоило Вам страданий, гонений, ненависти, тюрьмы и постыдных обвинений за разжигание религиозной и национальной ненависти или растрату денежных средств.
Видите, это вовсе не удивительно.
Высшее из блаженств, перечисленных в Нагорной проповеди самим Христом: «Блаженны изгнанные правды ради».
Но, конечно, нужно не просто вытерпеть из-за чувства долга, а не упрекать людей, если можем, как нам показал Христос. Он на кресте говорит: «Прости им, Отче, ибо не ведают, что творят».
Это не просто слова, Он действительно мог простить. А теперь вопрос, можем ли мы, люди, прощать как Бог? Но для нас это действительно пример и надо стараться поступать так, как Он учит. Получится ли у нас, зависит от многих факторов, прежде всего от нашей воли.
Во всяком случае, это, прежде всего выбор веры.
Ваша личная и духовная жизнь находится под многолетним давлением. В чем теперь заключается Ваша цель?
Цель и в начале и теперь — единство. Единство человека с Богом, единство всех людей с Богом, единство всех людей друг с другом, вот цель. Это должно быть целью каждого человека, а особенно архипастыря, который в самом рукоположении в епископский сан получает задание от Самого Бога заботиться о единстве Церкви.
Все епископы должны заботиться о единстве Церкви, так как для них именно этот вопрос будет самым трудным на Страшном суде: сохранили ли они единство Церкви.
Все остальное, возможно, на ранг ниже, не так важно; все служение епископское — великое служение, но епископ, прежде всего поставляется, чтобы собирать народ вокруг Бога, собирать его в единстве — а как его собирать, если он сам не свидетельствует это единство?
Каково будущее Вашей борьбы?
Если бы я не верил в успешное будущее этой борьбы, я бы не начинал. Бессмысленно начинать, если не веришь в благополучный исход. Я в этом убежден.
Я считаю, что это воля Божия, уверен, что это воля Божия, что Бог хочет этого единства, что Ему это дорого, что Он помогает нам — и я это вижу в своей жизни каждый день, несмотря на то, какую голгофу терплю, я вижу, что Бог со мной, что Он мне помогает во всем этом и в этом причина моей уверенности в успешном исходе. Только в свое время. Сейчас мы не можем сказать, когда оно наступит, но Бог знает, когда и как покажется лучшее решение, которое приведет нас к конечной цели.
Вы приняли Нишский договор, то есть каноническое и литургическое единство с СПЦ. Значит ли это, что Вы архиерей СПЦ?
Автономия Охридской Архиепископии является самой широкой из возможных автономий, которую получала какая-либо Церковь в истории. Существует немало автономных Церквей в мире, но считаю, что самой широкой является именно автономия Охридской Архиепископии
Мы берем святое миро от Сербской Патриархии, и это практически все, остальное как в афтокефальной Церкви. В этом контексте и я говорю, как автономный Архиепископ.
Я епископ Охридской архиепископии, и Сербская Церковь не требует от меня ничего, я уважаю Сербскую Патриархию и на каждой Литургии поминаю Сербского патриарха, что означает, что я знаю, что Охридская Архиепископия в юрисдикции Сербской Православной Церкви. Следовательно, Охридская Архиепископия во всем автономна, но все же она находится на канонической территории Сербской Православной Церкви.
Как Ваша религиозная идентичность соотносится с Вашей национальной идентичностью?
С этим я как-то разобрался раньше и поэтому этой проблемы для меня не существует. Я пришел к Церкви в молодости, совершенно искренне и так, как об этом говорит апостол Павел: «Во Христе нет ни иудея ни эллина», значит, все мы одно во Иисусе Христе. Таким образом, национальное определение никогда не было для меня важнее церковного.
Никто не спрашивает, в каком народ ты хочешь родиться, никто не спрашивает какого пола ты хочешь быть, все это мы получаем по наследству и за это человек не несет ответственности.
Но церковная идентичность не дается по наследству — напротив. Церковная идентичность созидается по выбору веры; мы свободны принимать или не принимать ту или иную идентичность. И я очень рад, что рано выбрал церковную идентичность.
А как Вас воспринимают в Македонии — как серба или как македонца?
Не могу точно ответить, так как никто никогда не говорил, что я не македонец, а когда кто-то хочет меня оскорбить и охарактеризовать как предателя, то говорит мне, что я серб. Хотя сейчас этот спектр увеличился, говорят, что я грек, болгарин, а с тех пор как я в России могут сказать, что я русский, только албанцем еще не называли, но и это не исключено.
В какой канонической ситуации находится сейчас Македонская Православная Церковь?
Это непризнанная Церковь, которая находится в расколе со всеми остальными православными Церквами с 1967 года, в ее статусе ничего не изменилось. Была возможность изменений с Нишским договором, и мне жаль, что Македонская Православная Церковь ей не воспользовалась. Не знаю, как все это будет решаться. Дай Бог, чтобы появилось решение, но пока политики будут вмешиваться, мне это кажется очень затруднительным.
Следовательно, весь этот процесс против Вас является исключительно политическим?
Да, он стал исключительно политическим. Политики не имели большого влияния в период переговоров с Сербской Православной Церковью, но когда стало ясно каким будет исход переговоров, то они активно включились и до ныне не хотят отступить.
К сожалению, кажется, что эта непризнанная Церковь в Республике Македония, не имеет внутреннего ресурса противостоять такому давлению, и в это, может быть, самая большая проблема. Если бы у нее был внутренний потенциал сказать власти: «Не вмешивайтесь в это», было бы много легче. Но, кажется, что они хотят и даже поддерживают такую защиту, потому что считают, что у них есть внутренний конкурент в лице Охридской Архиепископии и, если у них не будет защиты государства, они могут полностью развалиться. Таким образом, они сами себя ставят под ярмо македонских властей.
В какой связи находится Македонская церковь и политика македонского государства по созданию македонской национальной идентичности?
Ясно, что создание Македонской Православной Церкви — политическое решение. Только формально говорится, что какой-то церковно народный собор выступил с такой инициативой, но собор этот без епископа! Ни одного не было! Это неканонично. Поэтому никто и не признает эти инициативы.
Это было политически организовано после освобождения от фашистов, позже давление становилось все сильнее. Дошло до того, что в 1967 году, когда под давлением власти, было выражено непослушание Матери Церкви — Сербской Патриархии и территории Республики Македонии были насильно отделены от юрисдикции Сербской Православной Церкви.
Вы гражданин Сербии и Македонии. Досадовали ли Вы когда-нибудь, что власть в Белграде не боролась за Вас и что она молчала о Вашей проблеме?
Мне трудно говорить о том, досадовал ли я, когда я говорю о прощении, даже тех, кто замешан в лишении меня свободы.
По моим данным, власти в Сербии что-то предпринимали, могли ли они больше, пусть остается на их совести. Многие говорили, что можно было больше: можно было пригрозить, можно было какие-то отношения с государством поставить на другую основу. Думаю, что можно было поступить иначе, но я не могу сказать, что я сержусь.
Русская Православная Церковь, участвуя в Вашем освобождении, включилась и в решение проблемы раскола в Македонии. Может ли быть найдено решение? Каким может быть это возможное решение?
Кажется, что здесь Патриарх Московский и власти России смогли очевидно больше других. Я бесконечно благодарен Московскому Патриарху за то, что он очень решительно выступил и по отношению к Церкви в Македонии и их властям.
Существует ли решение — тема неблагодарная. Насколько мне известно, Македонская Православная Церковь в расколе уже направила письмо Сербской Патриархии, с просьбой о возобновлении диалога, но, считаю, что до Архиерейского Собора в мае месяце ничего в связи с этим вопросом не решится, так как такое решение должен вынести Собор, а мы — согласиться с ним.
Только после Собора может начаться какой-то диалог, с участием в нем и Русской Православной Церкви, потому что она показала себя другом и Церковью, которая хочет, чтобы существовало единство в Православной Церкви, может быть еще и потому, что и она имеет подобные проблемы, решение которых могли бы быть применены и к другим вопросам Православной Церкви в мире.
Какие границы не переступит СПЦ?
Сербская Церковь не может дать больше, чем дано Охридской архиепископии. Могла бы быть дана и афтокефалия, которую должны давать все православные Церкви в мире. СПЦ не имеет право давать афтокефалию, поэтому то, что дано — уже максимум.
Все, что является победой для Церкви является моей сатисфакцией, так как я посвятил свою жизнь Церкви в тот момент, когда принял монашество, а тем более, когда я стал Епископом и я не принадлежу себе. Я венчался со своей Церковью и у меня нет другой семьи. Церковь — моя единственная семья. Логично, что каждая победа Церкви — моя сатисфакция и не только на поместном уровне, но на уровне Вселенской Церкви. Меня радует, если нам удастся этой малой скромной жертвой, которую я принес, достичь единства Церкви в Македонии.
Вы написали эссе «Свобода за решеткой». Объясните, как этот оксюморон стал сутью Вашей силы?
В Церкви все парадоксально.
Парадокс и жизнь против смерти, парадокс и девство Пресвятой Богородицы, В Церкви много и других парадоксов. Эти парадоксы являются составной частью и человеческой жизни, а может быть это противоставление, которое я рассматриваю в книге исходит из глубины отдельных проблем, с которыми встречается человек, но одновременно предлагает их решение, хотя бы этом мире.
Конечно, окончательное решение мы получим только в Царстве небесном: апостол Павел говорит: «Сейчас видим, как сквозь тусклое стекло», и поэтому я старался не быть математически точным в книге, но оставить свободу самому читателю толковать то, что он читает так, как ему удобнее.
Это удивительно, с учетом того, что вы одновременно и инженер строительства..
С одной стороны как математик, я не должен быть употреблять такого поэтического образа, но с другой стороны я богослов, в большей степени, чем инженер. Поэтому я чувствую, что теология является фазой духовного строительства, которая дала мне возможность понять, что математика основа отношений, которые строятся в этом тварном мире. В отношениях, которые мы строим с Богом и в духовных отношениях, которые строят между собой люди действует другой закон, закон свободы, где дважды два не всегда четыре.
Мы живем во времена, когда эгоизм побеждает любовь, в котором жертва теряет свое значение. Как можно сегодня вернуть ее смысл?
Только человек, который верит в Христову жертву может принести в жертву другим себя, потому что человек, не верящий в смысл жертвы, не готов пожертвовать собой, и чаще всего, такие люди приносят в жертву других. Но человек, вскормленный христианской верой, который живет этой верой, и хотя бы раз в неделю участвует в приношении жертвы Христовой, часто вспоминает Его жертву, сам становится жертвенным. Трудно ожидать, что люди не пришедшие к Церкви примут жертвенность как образ жизни. Конечно, есть альтруисты….
Но Вы согласны, что мы живем во времена эгоизма?
Это нельзя отрицать. Но времена эгоизма были и раньше, будут и после нас. Человек без Бога — эгоистичное существо, это понятно и легко доказуемо. Человек, не имеющий надежды на воскресение, не имеющий надежды на вечную жизнь, действительно эгоист, он думает только о себе и о том, как лучше устроиться в мире, где ему все как-то противостоит.
Конечно, тогда проще жертвовать другими, чем собой. Но если человек глубже осознает то, как Христос своей жертвой изменил историю человечества, только тогда начнет понимать смысл жертвы и упражняется в жертвенности. Это большой подвиг, это не приходит сразу, нельзя практиковаться в нем без упражнения, поэтому все духовные упражнения в христианской жизни и пост и молитва — только небольшая тренировка для этой великой необходимости — подчинить свою жизнь к жертвенности.
О чем вы молитесь, когда Вы далеко от родины?
Прежде всего, прославляем Воскресение Господне, что важнее всего для христианина, это дает смысл его жизни, все страдания, которые он проходит находят в Воскрсении Христовом смысл. И конечно, никогда не забываем единство Церкви, ибо Церковь на каждой литургии напоминает нам, чтобы мы молились за ее единство. Это то, что никогда не перестанет быть частью моей жизни — молитва за Церковь, за ее единство, за единство христиан.
Когда Вы возвращаетесь?
Если Бог даст, планирую в мае быть на Архиерейском Соборе в Белграде.
Христос воскресе!
Перевод Светланы Луганской
Интервју на Архиепископот г.г. Јован за Радио Белград 1 на Пасха 2015
Интервју на Архиепископот г.г. Јован за Радио Белград 1 на Пасха 2015
Неговото Блаженство Архиепископот охридски и Митрополит скопски г.г. Јован, по повод празнувањето на Воскресението Христово, говореше за емисијата „Седмица“ на Радио Белград 1.
„Единството на Црквата, единството на човекот со Бога, единството на сите луѓе меѓусебно, тоа е највозвишената цел. Токму за тоа се молам денес на Велигден.“ – вели за „Седмица“ Архиепископот охридски и Митрополит скопски г.г. Јован.
Во продолжение Ви го пренесуваме аудио записот од споменатиот разговор.
Извор: https://www.rts.rs/page/radio/ci/story/27/Радио+Београд+1/1884182/Седмица.html
Више од 10 година Архиепископ охридски Јован пролази личну голготу. Страда, трпи и прашта. Све само због једне молитве. Молитве за јединство Цркве. Данас, после три године затвора, архиепископ Јован је десету недељу на слободи. Из Петрограда, где је на лечењу и опоравку, говори специјално за Седмицу (Радио Београд).
Ваше Високопреосвештенство, хвала Вам што управо на Васкрс говорите за Седмицу.
Хвала и Вама заиста на позиву да се можемо обратити људима и проговорити o стварима које заслужују да се чују шире, зато што можда неки још нису чули, можда су неки погрешно чули, тако да је Ваша иницијатива за сваку похвалу.
У Петрограду сте на позив Патријарха московског Кирила. Данас са руском сабраћом прослављате највећи хришћански празник. Јесу ли Ваше ране зацељене?
Рана се тешко зацељује после свега онога што сам проживео свих ових година, али је нада у Господу код хришћана таква да надокнађује све оне недостатке које човек евентуално има и трпи у овом свету и животу. Наравно, затворски третмани, да тако кажем – а до сада сам седам пута био у затвору – утицали су на то да се јаве и неки здравствени проблеми, и то не само проблеми које таква ситуација може да остави на психичко здравље човека, већ и здравствени проблеми таквог карактера да је требало да дођем на рехабилитацију и лечење овде у Русију. Истински благодарим Његовој Светости Патријарху московском и све Русије г. Кирилу што ме је љубазно позвао да дођем овде о трошку Патријаршије Московске и прођем кроз сва неопходна медицинска испитивања и терапије. Ево, већ неколико недеља овде сам у Санкт Петербургу, и за то хвала Богу, хвала Патријарху и хвала свој браћи овде у Русији. Осећам се све боље и боље.
Руски лекари лече Ваше тело. Може ли се рећи да петроградски манастири и светиње лече Вашу душу? Јесте ли обновили духовну снагу? Јесте ли заборавили Идризово?
Тешко се заборављају ти дани, а мислим да није и непоходно ни потребно да се то заборави. Важно је да, ако може, човек некако опрости и прашта у животу. Заборав није својствен ни Цркви којој припадам, пошто она памти историју, има своју историју, пише историју, бележи све догађаје из црквеног живота, али и из живота појединца. На крају крајева, не сматрам да треба да заборавимо ни лично ја, ни сама Црква: из оваквих догађаја сви се ми учимо и поучавамо какви треба да будемо у будућности. Из таквих примера којих смо имали у прошлости и ми смо се учили; учимо се на примерима из историје и прошлости, а неко ће се можда учити на нашим примерима. Дакле, не трудим се уопште да заборавим, него је највећи мој подвиг управо ако могу да опростим зато што сматрам да су ми људи сасвим неправедно учинили, и то они који изјављују да су црквени људи, људи који верују у истога Бога, кажу, у којег верујемо и ми, и управо они су узрок свих страдања која сам проживео ових неколико година уназад. Но, то је што је, слава Богу за све, како каже Свети Јован Златоуст, треба да будемо бодри и храбри, јер не знамо шта нас још чека у будућности, можда нешто боље, а можда и нешто горе, те у сваком случају треба да будемо сваки пут предострожни и трезвени.
Служите Литургије, обилазите манастире, били сте и у Петроградској духовној академији. Како доживљавате руску духовност сада после свог страдалничког искуства на Балкану?
Заиста је дивно бити овде међу браћом у Русији. Руска култура је словенска култура, али словенска култура која има своје корене у византијској култури, јер, као што је познато, Руси, као и сви Словени, крштени су од стране Византинаца, и зато су то тако блиске и тако сродне појаве. Ми смо толико сродни не само као Словени, него, пре свега, као хришћани зато што нас много дубље и више повезује хришћанство него само словенство. Руси, као и Срби, Македонци и Грци, сви су утемељени на истом корену вере, на вери у Свету Тројицу, на вери у васкрсење, на вери у јединство Цркве и саборност у другом свету. Зато могу да кажем као да сам овде у Русији као код куће – тако су ме примили, а тако се и осећам. Заиста је предивно овде, и у манастиру где живим, и на свим местима где богослужим пријем је веома топао, увек је свечано, знају да поштују не само чин архиепископа, него и све оно што смо проживели зарад јединства Цркве.
II
Ваша лична и голгота Ваше сабраће у Македонији и Цркве којој припадате почела је 2002. године, и то из крајње хришћанских побуда и намера ради превазилажења раскола и успостављања јединства Цркве. Шта се, уствари, десило?
Четири године пре тога, отприлике 1998. године, почели су преговори између такозване Македонске Православне Цркве и Српске Патријаршије о успостављању јединства и канонског поретка те непризнате Цркве у Македонији. Водили су се исцрпни и дуги преговори, и после свих тих преговора, након четири године, дошло је до Нишког споразума, који су у граду Нишу потписале делегације Српске Православне Цркве и такозване Македонске Православне Цркве. Тим споразумом решавао се највећи спор који је постојао од 1967. године до данас са Македонском Православном Црквом, а то је да она прихвата да има аутономни статус у границама јурисдикције Пећке Патријаршије, односно Српске Православне Цркве, али зато Српска Православна Црква гарантује најширу могућу аутономију те Цркве у Македонији. Сви смо сматрали да је то већ завршено, јер је до те мере исцрпљено да више, по мом скромном мишљењу, није имало шта да се придода том Нишком споразуму. Када смо мислили да је све већ готово, и поред тога што је Сабор Српске Православне Цркве у потпуности прихватио Нишки споразум, највише под притиском власти у Македонији, Синод Македонске Православне Цркве одбацио је тај споразум, и тако је све пропало, да тако кажем.
Неколико недеља после тога, да би се спасло што се спасти могло, блаженопочивши Патријарх Павле је, као Патријарх Српске Православне Цркве, упутио позив свима архијерејима, свештенству и монаштву, али и сваком вернику у Републици Македонији да се прикључе јединству Цркве са Српском Православном Црквом. Тада сам био Митрополит у Вардарско-велеској митрополији и, наравно, у саветовању са свештенством, монаштвом и верним народом, ја сам прихватио тај позив, и само пар дана после тога почела је ова, како Ви кажете, голгота. Жалосно је што се у све то умешала држава, и до данашњег дана то је најтрагичније; зато можда и нема црквеног решења овог питања. Да се није умешала Република Македонија од тих зачетака, 2002. године, и да она још не настоји да буде чинилац решавања тога спора до данашњег дана, мислим да би његово решење било много лакше. Али они штите неке замишљене, виртуелне интересе, сматрајући да Македонска Црква не може и не треба да промени своје име док није решен проблем имена државе, и на тај начин читаву једну Цркву држе као таоца да не буде у јединству са свима другим Црквама.
Кажете да су то идеје за које вреди живети и дати живот. Одакле проистичу, где су рођена таква Ваша убеђења?
Ја чак не мислим да је то идеја, иако се може чак и сврстати под појам „идеје”. То је чиста вера коју нам нуди то непатворено јеванђеље које смо примили од наших претходника, да је јединство са Богом немогуће без јединства са ближњим својим; то су Господње речи, то није измислио неко од нас људи и није пренео неко од људи, него је то рекао сам Господ Христос. Зато је јединство основа у самој Цркви – не може постојати јединство са Богом без јединства са људима, и обрнуто, никакво јединство са људима на трајној основи не може се постићи ако то јединство није зајемчено од Бога. Дакле, на основу те вере и на основу тог убеђења ја, са својим скромним способностима, радио сам све што сам радио. Хвала Богу, ипак, да се таква вера и такво знање о вери постигне, били су потребни добри учитељи; ја сам срећан што сам у животу имао такве велике учитеље, способне да предају, и кроз знање и кроз сопствени живот, веру у Богочовека Христа и у Свету Тројицу, наравно, прво у Београду где сам школован, а после тога у Грчкој где сам био на последипломским студијама, и све то је утицало на формирање мога карактера, моје вере, моје љубави према Цркви. Заиста сам благодаран Богу и свима мојим учитељима који су ми дали квасац који се после развијао у мени, и, ево, стигао до оваквих димензија да треба да покажем шта сам научио. Изгледа да је дошло време и ред на мене да ја то покажем. Како саветују Оци Цркве, никада не треба тражити само мучеништво, али ако дође ред на тебе, никада не треба да се уклониш из тог реда, који захтевају и Бог и сама Црква.
То Вас је коштало страдања, прогона, мржње, затвора, па и срамних оптужби за ширење верске и националне мржње, или проневеру новца.
Видите, то уопште није чудно. Највише блаженство од оних блаженстава које је на гори изрекао сам Христос управо је то да будемо лажно оптужени од других; када можемо да претрпимо лажне оптужбе, онда смо на врху духовности. Али, наравно, не треба само да их истрпимо, тако стихијски, зато што морамо, него да их претрпимо са ширином праштања, да не узимамо зло тим људима, кад бисмо то могли, као што нам је показао Христос. Он на крсту каже: „Опрости им, оче, јер не знају шта чине.” То нису само речи, Он је заиста могао да опрости. А сада је питање можемо ли ми људи да праштамо као Бог. Али то нам је зацело пример и треба да се трудимо да тако радимо као што нас је Он учио. Да ли ћемо у томе успети, зависи од много чинилаца, пре свега, од наше воље, затим од нашег подвига, али и од културолошких аспеката, од саме средине. У сваком случају, то је пре свега избор вере.
Ваш лични и духовни живот је под деценијским притиском. А Ваш циљ, где је сада?
Циљ је и на почетку био, као и сада, на крају – јединство. Јединство човека са Богом, јединство свих људи са Богом, јединство свих људи међусобно – ето, то је циљ. То треба, пре свега, да буде циљ сваког човека, а поготово једном архипастиру који при самом рукоположењу у такав епископски чин добија задатак од самог Бога да се брине о јединству Цркве. Сви епископи треба да се брину о јединству Цркве, јер ће управо најтеже питање на Страшном суду за њих бити да ли су очували јединство Цркве. Све друго је можда нижег ранга, неважно; сва служба епископска је велика служба, али епископ се, пре свега, поставља да сабира народ око Бога, да га сабира у јединству – а како да га сабира ако сам не сведочи то јединство? Да има јединство са Богом, да има јединство са народом и да се труди да покаже народу да и он сам треба да буде у јединству.
Каква је будућност Ваше борбе?
Ако не верујем да је будућност те борбе успешна, ја је не бих ни почињао. Наиме, бесмислено је нешто почињати ако не верујеш да ће се то благополучно завршити. Ја сам убеђен у то. Сматрам да је то Божја воља. Пошто сам убеђен да је то Божја воља, да Бог воли то јединство, да је њему то драго, да он помаже нама – и то видим свакодневно у свом животу, без обзира какву голготу пролазим, да видим да је Бог са мном, да ми помаже у свему томе –, онда сам убеђен да ће и крај бити врло успешан. Само у своје време. То можда не можемо сада да кажемо, али Бог зна када и како ће то да се покаже - да је било најбоље решење које спроводимо према коначном циљу.
III
Прихватили сте Нишки споразум, односно канонско и литургијско јединство са СПЦ. Да ли то значи да се Ви потпуно осећате као архијереј СПЦ?
Аутономија Охридске Архиепископије је најшира могућа аутономија коју је добила било која Црква у историји. Има више аутономних Цркава, и у Руској Патријаршији их има више, и других аутономних Цркава под Васељенском Патријаршијом, али сматрам да је најшира аутономија управо аутономија Охридске Архиепископије. Она је таквог ранга да смо ми у јединству са Српском патријаршијом преко личности Српског патријарха који потврђује Охридског архиепископа. Узимамо свето миро од Српске Патријаршије, и то је отприлике све – све је друго као аутокефална Црква. У том контексту и ја говорим – као аутономни Архиепископ. Ја сам епископ Охридске архиепископије, и Српска Црква не тражи ништа више од мене, а ја поштујем Српску Патријаршију и на свакој Литургији помињем Српског патријарха, што значи да знам да је Охридска Архиепископија у јурисдикцији Српске Православне Цркве. Дакле, Охридска Архиепископија је у свему аутономна, али је ипак у канонском подручју Српске Православне Цркве.
Како Ваш религиозни идентитет утиче на Ваш национални идентитет?
То сам некако можда много раније разрешио и зато немам тај проблем који се можда јавља понекад и код људи са високим црквеним чином. Ја сам можда као млад приступио Цркви сасвим искрено и онако како каже апостол Павле: „У Цркви нема Јелина ни Јеврејина“, значи сви смо једно у Исусу Христу. Тако ми никад национално опредељење није било важније од црквеног опредељења. Нико те не пита у којој нацији ћеш се родити, као што те нико не пита ни ког ћеш пола бити, или било које друге биолошке карактеристике. То се добија наследно и за то човек није одговоран. Али црквени идентитет се не изграђује по наследству – напротив. Црквени идентитет се изграђује по избору вере; ми смо слободни да прихватимо или не прихватимо одређени идентитет. Е, драго ми је што сам рано у животу одабрао црквени идентитет, који ме је ослободио од свих тих биолошких карактеристика, колико год то човек може. Ако човек успе да се ослободи свих биолошких стега које га притискају, или ако се бар бори да се ослободи – а црквени идентитет подразумева то да се човек слободно определи за други идентитет који он воли, а не идентитет који му је наметнут, - онда он одабира да смо сви једно у Исусу Христу. Тако сматрам да и код мене национални идентитет има другостепени или трећестепени значај.
А како Вас у Македонији доживљавају, као Србина или као Македонца?
Не могу прецизно да вам одговорим, јер нико никада није рекао да нисам Македонац, а сваки пут када неко хоће да ме увреди и окарактерише као издајника, онда ми каже да сам Србин. Али код мене су се у последње време прошириле и иницијативе – кажу ми да сам Грк, Бугарин, откад сам у Русији можда ће ми додати да сам Рус. Још нисам чуо да су ми рекли да сам Албанац, али могуће је и то.
А у каквом је данас канонском положају Македонска Православна Црква?
Она је непризната Црква, у расколу са свим осталим православним Црквама, и тако је од 1967. године. Ништа се није променило у њеном статусу. Била је прилика да се то промени Нишким договором, и жао ми је што Македонска Православна Црква то није прихватила. Не знам како ће се све то решавати. Дај Боже да има решења, али док политика не дигне руке од овог проблема, мени изгледа врло тешко.
Да ли после свега цео овај процес против Вас испаде искључиво политички?
Па јесте, постао је искључиво политички после бруталног мешања политике у моје гоњење и затварање. Политика није имала велики утицај у време преговарања са Српском Православном Црквом, али када се видело какав је исход преговора, онда се активно укључила и до данашњег дана она неће да се искључи из позиције коју је сама наметнула. Нажалост, сматрам да Црква у Републици Македонији, која није призната, нема унутрашњи капацитет да одоли таквом притиску, и то је можда највећи проблем. Када би она имала унутрашњи капацитет да каже властима „Немојте да нам се мешате у ово“, онда би било много лакше. Али они, изгледа, желе, чак и подстичу ту заштиту, јер сматрају да имају унутрашњу конкуренцију у Охридској Архиепископији и, ако немају такву заштиту од државе, они би могли потпуно да се распадну. Тако они сами себе подјармљују под власт у Македонији.
У каквој су вези МПЦ и политика македонске државности и стварање македонског националног идентитета?
То је већ познато. Историја је то већ запечатила; јасно је да је политика створила Цркву у Македонији – стварање Македонске Православне Цркве је политичка одлука. Само се формално прича да је неки црквени народни сабор дао иницијативу, али сабор без иједног епископа! То је неканонско, непостојеће у Цркви. Зато нико и не признаје такве иницијативе. То је политички организовано још после ослобођења од фашиста, да би касније притисак био све јачи и јачи; то је била жеља да се преко Цркве обезбеди идентитет македонског народа, и тако се стигло до 1967. године када је, под притиском власти, показана непослушност према Мајци Цркви - Српској Патријаршији и кад су насилно извојене територије Републике Македоније из јурисдикције Српске Православне Цркве.
Ви сте држављанин и Србије и Македоније. Да ли сте се некад наљутили на власт у Београду што се није више борила за Вас и што је ћутала на Ваш проблем?
Тешко ми је да говорим о томе да ли сам се наљутио у овом тренутку када говоримо о праштању, чак и онима који су умешани у моје затварање. Према мојим подацима, власт у Србији је радила нешто – да ли су могли више, нека остане на њиховој савести. Многи су говорили да они могу више: могу да запрете, могу неке односе са државом да поставе на другачије основе када знају да су у праву, да је затворен један држављанин Србије, а поготово Архијереј Српске Православне Цркве, а сви знају да је затворен по измишљеним оптужницама. Мислим да је могло и другачије да се поступи, но не могу да кажем да се љутим пошто су у свим контактима са властима у Републици Македонији разговарали о мени и мом статусу.
Руска Православна Црква се, учествујући у Вашем ослобађању, укључила у решавање раскола у Македонији. Може ли се под њеним ауторитетом пронаћи и решење? Какво је то могуће решење?
Изгледа да су овде Патријарх московски и власти у Русији очигледно могли више, јер је моје ослобађање извршено под њиховим великим утицајем. Бескрајно сам захвалан Московском патријарху зато што је врло одлучно наступио и према Цркви у Републици Македонији и према њиховим властима. Да ли постоји неко решење, незахвално је говорити пре почетка било којих разговора. Колико је мени познато, Македонска Православна Црква у расколу већ је упутила писмо Српској Патријаршији тражећи обнављање дијалога, али сматрам да до Архијерејског Сабора у мају не би могло ништа у вези тога да се реши, зато што је то решење које треба Сабор да донесе, а ми да се сагласимо. Тек после Сабора може отпочети неки дијалог, без нашег противљења да у њему учествује и Руска православна Црква, зато што се показала и као пријатељ и као Црква која жели да постоји јединство у Православној Цркви, а исто тако и можда зато што има сличне проблеме чија решења би се могла применити и на друге проблеме Православне Цркве у свету.
Која је граница преко које СПЦ неће ићи?
Српска Црква не може да дâ више од онога што је дато Охридској архиепископији. Могла би да се добије и аутокефалија, коју треба да дају све православне Цркве у свету. СПЦ нема право да дâ аутокефалију, и зато је крајња граница оно што је већ дато.
IV
Сва искушења, па и ова Ваша, лична су, како кажете, победа за Цркву. Је ли то Ваша сатисфакција?
Све што је победа за Цркву јесте и моја сатисфакција, јер сам предао свој живот Цркви још у тренутку када сам се замонашио, а поготово када сам постао Епископ, ја више не припадам себи. Оженио сам се својом Црквом, немам другу породицу, Црква ми је једина и јединствена породица. Логично је да је свака победа Цркве и моја сатисфакција, и то не само на помесном нивоу, него на нивоу Васељенске Цркве. Радујем се ако успемо у овоме – да са овом малом, скромном жртвом коју сам поднео постигнемо јединство Цркве у Републици Македонији, а касније и опште јединство у васцелој Цркви у свету – то би ми била велика сатисфакција.
Написали сте есеј „Слобода у затвору“. Објасните нам како је стилски оксиморон постао суштина Ваше снаге?
У Цркви је све некако парадоксално. Парадокс је живот насупрот смрти, парадокс је девичанство Пресвете Богородице, а у исто време и њен порођај, и још много има оваквих парадокса у Цркви. Ти парадокси су саставни део и човековог живота, па можда та супротстављеност коју ја излажем у књизи извлачи из дубине духовног живота поједине проблеме са којима се сусреће човек, али истовремено предлаже и решења тих проблема – бар у овоме свету. Наравно, коначна решења добићемо тек у Царству небесном: апостол Павле каже: „Сад видимо као уогледалу”, и зато сам се трудио да у књизи никад не будем математички прецизан, већ да оставим слободу да читалац сам протумачи то што чита онако како је њему најприкладније.
То је необично када се узме у обзир да сте истовремено и грађевински инжењер.
С једне стране као математичар не бих могао да допуштам тако поетичан израз, али сам, с друге стране, теолог, у већем ступњу него грађевински инжењер. Зато осећам да је теологија једна фаза духовне надградње, која ми је омогућила да схватим да је математика основа за односе који се развијају у овом створеном свету. За односе које развијамо са Богом и духовне односе које људи развијају међу собом важи друга законитост, а то је законитост слободе, где два и два често нису четири.
Живимо у време у коме егоизам побеђује љубав и у коме жртва губи значај. Како данас повратити њен смисао?
Једино човек који верује у Христову жртву може себе принети на жртву другима, зато што човек који не верује да жртва има смисао, није спреман ни сам себе да жртвује, а најчешће такви људи жртвују све друге, а не самог себе. Али човек који је задојен хришћанском вером, који живи том вером, он барем једном недељно учествује у приношењу саме жртве Христове. А то, другим речима, значи сећање на Христову жртву, односно на Христову смрт за нас и његово Васкрсење. И ако се тако често сећамо његове жртве, онда то има велики утицај и на наше прилагођавање тој жртви. Тако и ми постајемо саможртвени. Тешко је очекивати да људи који нису ушли у цркву прихвате саможртву као начин живљења. Наравно, има алтруиста, има хуманитараца...
Али слажете се са мном да живимо у време егоизма?
То се не може порећи. Али је времена егоизма било и раније, биће их и после нас. Човек је без Бога егоистично биће; то је разумљиво и може се лако доказати. Човек који нема наду у васкрсење, који нема наду у вечни живот, заиста је егоиста, јер мисли само на себе и како боље да прође у овом свету у коме му је некако све супротстављено. Наравно, онда је и лакше жртвовати друге него самог себе. Али када човек дубље схвати како је Христос својом жртвом променио историју човечанства, тек онда почиње да схвата смисао жртве и вежба се у томе да се саможртвује. То је велики подвиг, то не долази одједанпут, то се не може практиковати без вежбе; зато су и све духовне вежбе у хришћанском животу, и пост, и молитва – само мале вежбе за ову велику потребу да свој живот прилагодимо тако да буде саможртвен.
За шта се молите данас на Васкрс, док сте далеко од завичаја?
Пре свега, прослављамо Васкрсење Господње, што је најважније за сваког хришћанина. То му осмишљава живот; све муке које пролази кроз живот, добијају сатисфакцију кроз Васкрсење Христово. И наравно, никада не заборављамо јединство Цркве зато што нас Црква на свакој литургији подсећа да се молимо за њено јединство. То је нешто што никада неће изаћи из мог живота – молитва за Цркву, за њено јединство, за јединство хришћана, свугде у свету где се налазе.
Када нам се враћате?
Ако Бог дâ, планирам да у мају будем на Архијерејском Сабору у Београду.
Хвала много што сте говорили за Седмицу. Христос васкрсе!
Уредник и водитељ Ана Томашевић
Интервју на Архиепископот охридски Јован за „Вечерње Новости“, 20.02.2015
Интервју на Архиепископот охридски Јован за „Вечерње Новости“, 20.02.2015
Во денешното издание на белградскиот весник „Вечерње новости“ објавено е интервју со Неговото Блаженство Архиепископот охридски и Митрополит скопски г.г. Јован, коешто подолу го пренесуваме во целост.
Ispovest vladike Jovana: Zatvor me nije slomio, crkva je vredna žrtve
Vladika Jovan govori za "Novosti" o svojoj petogodišnjoj golgoti
Branko VLAHOVIĆ | 20 februar 2015
JA sam ceo svoj život posvetio svetlom i velikom cilju – borbi za jedinstvo crkve. Za takvu ideju se vredi žrtvovati. Energiju i vreme koje ulažem nisam uzalud potrošio. Zatvor me nije promenio, moja ubeđenja ostala su čvrsta. Jedino mi je stradalo zdravlje.
Ovo u ekskluzivnoj ispovesti za "Novosti" poručuje vladika ohridski Jovan, koji je pod bremenom lažne optužbe za proneveru novca proveo pet teških godina u makedonskom zatvoru.
Posle golgote nezabeležene u modernoj Evropi, ovaj verski sužanj je od 2. februara, kada je napustio kazamat Idrizovo, blaženstvo pronašao u Sankt Peterburgu. Pozvao ga je ruski patrijarh Kiril i Novodevičji manastir je njegova privremena adresa. Tu vida ožiljke od tamnovanja, koje mu je narušilo zdravlje i podvrgnut je detaljnim pregledima.
Uverenje da je na pravom Hristovom putu armiralo je njegov duh. I u njegovom glasu prepoznajemo da nije slomljen. Odlučan je, kaže, da nastavi svoju plemenitu misiju:
- Borim se za jedinstvo crkve i vere i te visoke vrednosti mi daju smisao životu – govori nam arhiepiskop ohridski, koji nije hteo da pristupi raskolničkoj Makedonskoj pravoslavnoj crkvi i za to je platio visoku cenu.
Zašto je poneo težak Hristov krst?
- Živimo u vremenu kad mnogi nisu u stanju da razaberu šta su prave vrednosti. Žure da steknu materijalno, a zapostavljaju duhovno. Nemam dilemu da samo pravilni sistem vrednosti može da nam pomogne da lekše živimo i prebrodimo nevolje na koje nailazimo – u dahu govori vladika.
Tokom godina zatočeništva dobio je šećer. Bio je, kaže, preveliki šok za organizam to što je uhapšen na pravdi boga. Veoma mu je povišen i krvni pritisak i zato je pod nadzorom ruskih lekara.
- Domaćini su me bratski primili i organizovali mi zdravstvene preglede kod odličnih stručnjaka u čije znanje verujem. Ruski lekari hoće da me što pre oporave. Proveravaju stanje svih mojih vitalnih organa kako bi imalu pravu sliku. Traže uzroke ne samo visokog šećera i krvnog pritiska, već gledaju koliko je bolest oštetila ostale delove tela. Verujem da će uz Božju pomoć biti sve bolje.
Misao neminovno zaluta u teške zatvorske dane.
- Samo psihički jak čovek, uveren da će pravda pobediti, može da izdrži muku koja me je snašla. Tolike godine proveo sam u zatvoru, a znam da sam nevin! Najgore je bilo u pritvoru, jer mi nisu dali da koristim svoj aparat kojim merim šećer. Ne znam razlog, možda to ne dozvoljavaju zatvorski propisi zbog onih iglica na aparatu. Morao sam da trčim i brzo hodam da bi na taj način poboljšavao zdravstveno stanje. Ali šetnje u zatvoru su samo četrdesetak minuta. Trebalo je sve to izdržati.
Vladika nas podseća i da je pušten na uslovnu slobodu do 23. marta 2017. Pitamo ga, koji su mu to uslov postavili:
- Pri puštanju iz zatvora jedini uslov je bio da ne ponovim isto krivično delo zbog kojeg sam bio osuđen. Ali ja to krivično delo i ne mogu da ponovim jer je ono bilo izmišljeno. Kako sam mogao da "perem pare" kojih nije bilo? Ni sada nemam para, pa ne mogu da napravim bilo kakvo krivično delo koje se naziva "pranje novca"... Svima je sasvim jasno da je to bio montirani proces i da nisam ništa mućkao sa bilo kakvim novcem.
Nad vladikom u Sankt Peterburgu bdi i majka Galena. Svaki Jovanov dan u tamnici urezivao se kao sečivo u njenu dušu.
- Majka je radosna što smo zajedno. Od trenutka kad sam izašao iz zatvora ona je kao preporođena. Mnogo je propatila, jer je znala da sam nevin uhapšen. Ali nije klonula duhom. Podržavala me je koliko je mogla.
DOLAZI NA SABOR SPC
U MAJU je u Beogradu arhijerski sabor svih episkopa Srpske pravoslavne crkve i ako Bog da zdravlja, obavezno ću prisustvovati – samouveren je vladika. - Verujem da će mi se do tada stabilizovati zdravlje i da ću nastaviti molitve za mir na našim prostorima i jedinstvo crkve.
NESUĐENI INŽENjER
VLADIKA Jovan se do zamonašenja, februara 1998, zvao Zoran Vraniškovski. Rođen je u Bitolju 28. februara 1966. Završio je Građevinski fakultet u Skoplju. Kasnije se posvetio religiji.
Na godinu i po dana zatvora osuđen je 2004. zbog "podstrekivanja na etničku i versku mržnju". Obrazloženje je bilo da je u crkvenom kalendaru oklevetao MPC. Robijao je 220 dana. Na dve godine osuđen je 2006, pod optužbom za proneveru 57.000 evra. U zatvoru je bio 256 dana. Sličan je bio proces u Velesu, gde je takođe optužen za proneveru.
ZAHVALNOST "NOVOSTIMA"
KORISTIM priliku da zahvalim ruskom patrijarhu Kirilu, ali i svima drugima koji su me podržavali i pomogli da izađem na slobodu i dođem na lečenje u Sankt Peterburg – poručuje arhiepiskop Jovan.
- Zahvaljujem i "Novostima", koje su objektivno pisale o mojoj teškoj situaciji i objektivno informisale javnost.
Интервју на Архиепскопот охридски г.г. Јован за „Браничевски весник“
Интервју на Архиепскопот охридски г.г. Јован за „Браничевски весник“
Од печат излезе најновиот број на „Браничевски весник“, списанието на браничевската Епархија, коешто излегува со благослов на Неговото Преосвештенство Епископот браничевски г. Игнатиј.
Покрај изобилието на теми, распределени низ различните рубрики на списанието, носечки наслов на посочениот број е интервјуто со Неговото Блаженство Архиепископот охридски и Митрополит скопски г.г. Јован, коешто тој го има дадено за „Браничевскиот весник“, за време на неговата посета на браничевската Епархија на 14ти Ноември 2011 година.
Ваше Блаженство, скоро сте докторирали на Теолошком факултету Солунског Универзитета на тему: „Јединство Цркве и савремени црквени проблеми. Упоредно излагање теологије Светог Максима Исповедника" и тим поводом сте рекли да је то Ваша теоријска потврда теми јединства Цркве након Ваше практичне потврде. Сходно томе, кажите нам шта представља јединство за саму Цркву, нешто о томе да јединство Цркве није декорација или додатак Цркви, већ сама Њена суштина.
Јединство Цркве је основа њеног постојања. Смисао црквеног постојања је јединство њених чланова прво са Богом, а друго, али не и мање важно, да сви ти чланови Цркве буду у међусобном јединству у телу Христовом. Христос је дошао на земљу, примио људско тело и постао као један од нас, људи, само да би свакога појединачно, али и све нас заједно сјединио са Њим, а преко Њега и са Богом Оцем у Духу Светом. Са друге стране, није тајна да је Црква још из времена после васкрсења и вазнесења Христовог расецана у деобама, схизмама и јересима. Оно што је задавало највише потешкоћа у раду који сте поменули, било је како да се објасне појмови: „једна Црква" коју исповедамо у символу вере и, са друге стране, фактичко постојање „много Цркава" које имају одређене заједничке елементе у вери јер верују у истог Сина Божијег, у јединствено Његово Јеванђеље као и у Његово обећање о успостављању Царства небеског. Познато је да смо у Р. Македонији дуго времена имали проблема са расколом, познато је и то да под притиском власти у тој земљи неки још остају у расколу, и то у расколу који је најбесмисленији у историји Цркве, расколу из етнофилетистичких побуда. Полазећи из тих потреба да покажемо на који начин и у коликој мери су расколи супротстављени јединству Цркве, ми смо проширили област нашег интересовања и у поменутој дисертацији разматрали смо већину теолошких проблема који постоје између хришћанских Цркава. Будући да је одбрана дисертације, ради више или мање познатих у јавности неприлика које смо доживели задњих година, одложена бар за десетак година, испало је, и то сматрамо Божијом вољом, да смо прво практично учествовали у решавању једног раскола у Цркви, а тек након тога, тек недавно, на неки начин и теоретски потврдили и доказали да су расколи највећи непријатељ јединству Цркве.
Знамо из Јеванђеља да ће у Царству Божијем бити разлика, али не и полних, расних и националних подела. Црква као икона Царства требало би да будо наднационална, стога нам кажите о етнофилетизму и његовом превазилажењу у нашој помесној Цркви, јер jе приметно да многи вери претпостављају нацију.
Цркви је потпуно неприродна свака подела по природним квалитетима који су карактеристика створене људске природе. Нико не може бити ни крив ни одговоран зато што се родио као мушко или женско, као Јеврејин или Јелин, као белац или као црнац. Зато Црква никад није раздвајала људе по њиховим природним карактеристикама, већ је увек покушавала да обједини различите дарове које људи добијају као „мираз" од Бога. И то је врло услешно радила све негде до друге половине 19. века када су се јавиле прве поделе у Цркви по племенској основи. На сабору у Константинопољу 1872, етнофилетизам је осуђен али није и искорењен. Нажалост, он се провлачи до наших дана, а ако смемо да дамо и сопствену констатацију, рекли бисмо чак и са несмањеном жестином. Етнофилетизам није само историјска рана на телу Христове Цркве, већ је то рана која још није у потлуности исцелена. Он је потпуно супротан природи Цркве и са теолошког аспеката је врло чудно како је успео да се приближи Цркви до те мере да рањава Цркву изнутра, раном која дуго времена не зацељује. Једино објашњење, према нашим скромним сазнањима, налази се у факту да је у времену појаве етнофилетизма у Цркви теологија као наука, али и као начин живота била у великој кризи. Због познатих историјских околности на Балкану и у Русији, та је криза потрајала и тек у другој половини 20. века почињу процеси теолошке обнове, који већ дају своје плодове. Етнофилетизам је потпуно неприродан Цркви и он не може ни на који начин опстати у Цркви јер је непомирљив са њом, али када ће он потпуно да буде превазиђен зависи од тога када ће Црква бити заиста тако зрела да у етнофилетизму препозна свог највећег унутрашњег непријатеља, да га лоцира, разобличи и тек након тога да га преобрази у нешто добро, корисно и обједињујуће, на сличан начин као што је вековима преображавала и друге људске грехове, расколе и јереси.
Интензивније проучавате богословqе Св. Максима Исповедника, а он jе познат између осталога улраво по свом учењу о вољи Божијој. Сходно томе, кажите нам нешто о теми воље Божије или о тајни Христовој које су веома присутне у мисли Св. Максима.
Живимо у времену у коме постојe тенденциjе истицања и пренаглашавања воље изнад других људских дарова и способности. Воља је заиста врло важна људска способност јер је она својство саме природе, али се она не сме стављати изнад других природних својстава јер што више човек постаје својевољан, толико је мање способан да живи у заједници. Својевоља индивидуализује човека и он све мање љуби, али у таквом стању и љубав му је све мање потребна. Неки људи никад не стижу до сазнања да, поред људске воље, у овом свету постоји и Божја воља која јо старија од људске вољо, воља која је постојала пре стварања човека, и према којој је човек и створен као самовласно (вољно) биће које по слободи, којом је обдарено, највише личи на свог Творца и бива Његова икона. Исловедајући две воље у Христу, божанску и човечанску, које нису у судару једна са другом јер се изражавају само кроз једну личност, Св. Максим Исповедник у суштини даје теолошки одговор начину по ком сапостоје божанска и лудска вола и у створеном свету. Бог је вољом својом, љубављу својом створио свет у своме Сину љубљеном, и Његова је воља да тај свет вечно постоји. Али то није довољно. Треба и створени свет да то жели, да 6и му Бог подарио вечно постојање у добру, поред простог постојања које свет сада има. Природа из које је свет створен раслолаже вољом и енергијом. То је дар Божји створеној природи. Ипак, једино човек од свих створених бића може за себе, али и у име читаве створене природе да изрази личносно не само своју вољу, већ и вољу створене природе. Зато је спасење зависно од човека и то не у мањој мери него што је то зависно од Бога. Човек може да се сагласи са вољом Божјом о спасењу, али има слободу избора и да се не сагласи. Тајна спасења је управо у томе да човек као најодговорније биће за спасење света извежба своју вољу да она увек буде сагласна са Божјом, да не изражава своју вољу само као избор, за шта, наравно, има могућност јер је слободно биће, већ да изражава своју вољу као сагласност са Божјом вољом. Људска слобода изражавана као избор има много алтернатива, али слобода, односно воља која жели сласење има само једну могућност, да се сагласи са Божјом вољом о спасењу света.
Ваше Блаженство, занима нас проблем односа подвижништва и Евхаристије. Шта мислите о исцељењу, односно о целовитости и уцеловљењу као психофизичком јединству са Христом.
Сходно претходно реченом, неиспуњење воље Божије назива се грех. Насупрот томе, испуњење воље Божје не само што је врлина него је и спасење. Између тих двају растојања, не просторних него духовних, протеже се подвижништво. Подвижништво је, дакле, кретање од греха према врлини, од несавршенства према савршенству, од иконе према подобију односно обожењу. Подвижништвом можемо назвати тај пут према вечности, а Евхаристија и поред тога што је служба док смо на путу према вечности, јесте и продор саме вечности у времену. Због тога што она временски траје много краће него што траје људски подвиг кроз живот, неки сматрају да је Евхаристија помоћ која долази од Бога ради доброг и успешног окончања подвига. У таквом контексту, Евхаристију третирају као средство које помаже да би се остварио неки циљ који је већи од ње саме. Али ако је Евхаристија продор вечности у времену, са чим се већина слаже, онда се тај продор вечности не може изгубити у времену, јер никада не може оно што је веће, а то је вечност, да се изгуби, да се угуши или да се покрије оним што је мање, а то је у овом случају време које има почетак и нема крај, док вечност нема ни почетак ни крај. Из те тачке гледања, Евхаристија престаје да буде нешто краткотрајно и епизодно, нешто што траје само у времену док се реално савршава, већ она постаје икона и символ једне стварности која још није у потпуности наступила. У Евхаристији коју служимо у оаом пролазном животу, Бог, анђели, светитељи, па и ми, људи, учествујемо као иконе, као они који имају дубоку и нераскидиву везу са прототимом, али још нисмо стигли до тог подобија. Евхаристија у будућем Царству биће саставлена само од прототипова, у њој ће учествовати Бог, анђели и сви освећени људи који су се усавршили у зрелости и одговорности према животу и према Божијој творевини. У том контексту подвижништво и Евхаристија су нераскидиво повезани, једно не искључује друго, већ се они употпуњују и међусобно се прожимају. И подвижништво и Евхаристија имају исти циљ, а то је спасење и вечни живот. Зато је њихово раздвајање скоро немогуће. Нити може да се сматра истинским подвигом онај подвиг који не учествује у Евхаристији, нити је учествовање у Евхаристији потпуно и у пуноћи без уласка у њу преко вежбе и подвига. Наравно да Црква није само лечилиште душа и тела, али, између осталог, она јесте и то. У Цркви се човек исцељује, постаје целовит, али не својим подвигом, не само путем вежбања, већ зато што се Евхаристијом уграђује у Тело Христово као у савршену целину у којој се исцељује, иостаје потпун и савршен као свако ко учествује у том Телу. Евхаристија потиче и подржава свако вежбање људског карактера који доприноси изградњи пуноће људског постојања, јер је она у ствари простор у коме се и валоризује сваки људски покушај приближавања Богу. Али, ипак, не постоји Евхаристија ради подвига, већ рекли бисмо управо супротно, подвизавамо се ради Евхаристије. Ипак и једно и друго је потребно и неопходно за спасење човека и створене природе.
Претпостављам да је Ваше горко искуство заточеништва продубило Ваша размишљања о слободи коју нам даје Бог и коју ће нам тек дати. Дакле, питање је о слободи.
Човек је слободан једино ако га Бог ослободи, јер он у самоме себи нема капацитет да се ослободи нити од греха нити од смрти. Ако га Бог ослободи Духом Светим, он је слободан без обзира на место у коме се налази и на време кроз које пролази. Наравно, говоримо о духовној слободи која се не поклапа увек са телесном слободом. Човек може бити телесно слободан, живети у великој лагодности, а да није слободан духовно. Дешава се и супротно, мада не тако често као оно прво, да је човек телесно поробљен, у затворима и оковима, а да је духовно слободан и да ту слободу живи у затворским условима. Ради се о ономе што смо рекли и кад смо одговарали на неко од претходних питања, човек може да слободу изрази као избор, а када је у затвору те могућности избора су врло ограничене, али може да изрази слободу и без избора, кроз сагласност са Божјом вољом и онда његова слобода ни у затвору није ограничена јер затвори немају такав механизам да ограничавају такво изражавање слободе. Затвор постаје неподношљив за оне људе које нису научили и нису пробали да слободу изражавају као сагласност са вољом Божијом. Јер, заиста, ограничења у затвору могу да буду толико бројна и велика да укину чак и елементарно изражавање слободе кроз избор. То што се хришћани вежбају у уздржању наравно није да би лакше прошли ако би евентуално пали у затвор или у неке неприлике, већ се уздржавају зато што одлучују да им живот пролази у ономе што је „једино потребно". Ипак, то што се карактер њихове личности гради на уздржању, помаже им кад се нађу у одређеним животним неприликама да их лакше преброде.
Не бисмо могли да заобиђемо ни стање раскола у Македонији. Да ли има помака ка сједињењу од стране расколника и каква су Ваша надања у вези са њиховим покајањем и остваривањем јединства са Црквом.
Без покајања расколника у Р. Македонији наравно да би било немогуће јединство са њима. Не зато што је то покајање потребно Цркви да би их понизила, нити што је потребно нама да задовољимо неку потребу за осветом. Расколници су се огрешили о Цркву, а много мање је битно што су се они огрешили и о мене лично оптужујући ме и клеветајући за ствари које, не само да никада нисам починио, него због којих сам већ два пута био у затвору, а сада очекујем и треће суђење. Не бих говорио овде о својим суђењима и затворским казнама, јер је то већ нашироко познато и они који су у Цркви знају истину о мојој наводно кривици.
Последњих девет година заиста сам прошао кроз бројна злостављања, понижавања, затворе, изгнанства, али, и поред свега, искрено, мени није потребно никакво извињење од стране расколничке организације у Р. Македонији. Благодаран сам Богу што је умножио благодат да издржим њихову неправду. Али Цркви се морају извинити. Они су безочно и безосећајно расцепали тело Цркве, што због својих личних интереса, што из етнофилетистичких побуда и то не може да се превазиђе без њиховог покајања. Покајање није потребно Цркви, покајање је потребно њима да би показали да су чланови Цркве. Јер немогуће је да се буде члан Цркве, а да се поступа на начин како су они поступали и настављају да поступају. Што се тиче наде на њихово покајање, ми смо одавно све то већ оставили Богу. Историја показује да у оваквим и сличним ситуацијама, када раскол превише дуго траје само Бог налази могућности да се он и исцели. Човек је најчешће немоћан да сам нешто учини, бев обзира на то колика је светост његовог живота. Ни Бог не може да све расколе исцели, јер Он неће да некога насилно уводи у Своју Цркву. Што се тиче наде, наравно да је имамо, јер без наде било би бесмислено и нерасудно сво ово страдање кроз које смо пролазили. Ипак, исцељење раскола највише зависи од самих расколника. Бог хоће, Црква хоће, ми хоћемо, још да они то желе и јединство би се брво постигло.
разговор водио свештеник Александар Михаиловић
Интервју на Архиепископот г.г. Јован за „Православље“
Интервју на Архиепископот г.г. Јован за „Православље“
Неговото Блаженство Архиепископот охридски и Митрополит скопски г.г. Јован, даде интервју за „Православље“, весникот на Српската Патријаршија. Интервјуто, коешто е објавено во последниот број на овој весник, го пренесуваме во целост:
Аутор: Славица Лазић
Поглавар Охридске Архиепископије живи и служи на релацији Грчка – Србија. После одслужене две затворске казне у македонским затворима, Његовом Блаженству Г. Јовану запрећено је новим тамновањем. У време одржавања Светог Архијерејског Сабора СПЦ разговарали смо са Његовим Блаженством Г. Јованом о новим страдањима јерархије и верника.
Ваше Блаженство, на Сабору сте изнели најновији пример бруталног поступка власти Македоније када је у питању однос према Православним верницима Охридске Архиепископије. Какав је став заузео Сабор по питању деценијског прогона верних и свештенослужитеља у Републици Македонији?
– Известио сам Сабор о немилом догађају од 12. маја на гробљу у Кавадарцима, када је расколничка организација, тзв. Македонска црква покушала да спречи опело и сахрану верника Охридске Архиепископије. Обред је служио Епископ брегалнички г. Марко са свештеником и ђаконом. Видео снимак тог ружног догађаја је интернетом обишао свет. Људи су згрожени докле је стигла расколничка свест, да ометају чак и сахрану покојника на гробљу.Нису дали да обавимо обред у једној од цркава које је узурпирала тзв. Македонска црква, забранили су обред чак и у Градској капели, која је грађена од самодоприноса грађана. И на самом гробу, који је приватна својина породице, ометали су свештенике да изврше опело. То је ужасан поступак. Годинама уназад питање регистрације Охридске Архиепископије остаје нерешено. После негативног одговора судова у Македонији, предмет смо доставили Суду за људска права у Стразбуру. Сабор сам известио о мом хапшењу ради екстрадиције у Бугарску и о свему што се дешавало протекле године. На плану верских права и слобода у Македонији стање се није поправило. Прецизније, нема помака од 2002. године када смо ступили у јединство са СПЦ.
Шта је до сада предузето да се тешко стање у Архиепископији реши?
– Имамо пуну подршку Сабора, али Сабор је у овом тренутку немоћан да утиче на државни врх Републике Македоније да промени свој однос према Охридској Архиепископији, коју признају међународни фактори. У годишњим извештајима Стејт департмента и организација за људска права увек се помињу кршења верских права верника Охридске Архиепископије. На основу тих извештаја, ја сам био ослобођен од Суда у Бугарској, јер су ондашње судије схватиле да је мој прогон и прогон верника Охридске Архиепископије на верској основи, а не по кривичном законику Републике Македоније. Из тог разлога нису допустили моју екстрадицију, јер у протоколу за екстрадицију постоји члан у коме се каже да када се сагледа да ће неко бити гоњен на верској основи или по расној дискриминацији у земљу у којој се тражи да буде екстрадиран, тада суд који одлучује може да не допусти екстрадицију. Било ми је јако тешко и непријатно да будем затворен у другој земљи, али је то било и плодоносно, јер је један непристрасан суд који није обремењен политичким стањем у Македонији, донео непристрасну одлуку. Судско гоњење је у трећем покушају осуђено, иако сам за исти предмет предходно ослобођен. То је верски прогон без икаквог кривичног дела које ми се приписује.
Ваше Блаженство, да ли бисте направили дистинкцију између раскола и расколника и канонске Цркве?
– Канонска Црква је Црква која је у јединству са првотроном Црквом. У овом случају првотрона Црква у православљу је Васељенска Патријаршија и све цркве су у јединству са Васељенском Патријаршијом. Истовремену су у међусобном јединству као сестре цркве и називају се канонске цркве, значи цркве које поштују канонски поредак Православне Цркве који се преноси са генерације на генерацију. Раскол није новина овог века, дешавао се у првим вековима хришћанства. Раскол је одступање од заједнице ради одређених интереса оних који одступају. Раскол није јерес, који означава погрешно учење. Раскол може да буде канонски или дисциплинарни прекршај који је усмерен према Цркви. Он разједа Цркву, безмало исто као сама јерес. Нејединство са канонском Црквом показује да се један од чинилаца не може назвати црквом. Једна је Црква, не може их бити две. Канонска Црква је Охридска Архиепископија, а расколничка организација се не може назвати истим појмом црква.
Расколници претендују да се и они назову црквом, и у неком ширем схватању Цркве они то јесу, само у ширем схватању. Права Црква је она која општи у литургијском и канонском јединству. Када прекине то литургијско и канонско општење, не престаје одмах та заједница која се одвојила да буде Црква, али није потпуна Црква јер има недостатак да се налази у нејединству са Црквом. Христос се оваплотио, дошао на земљу да сједини створену и нестворену природу. И сам Христос је носилац божанске и човечанске природе у једној личности. Дошао је међу нас да узме ту створену природу у својој личности, да би она била у јединству са Богом. И само тако, на тај начин постала бесмртна. Нема другог лека за бесмртност, осим да створена природа људска буде у заједници са нествореном природом божанском. Једино тако ће створена природа постати вечна. Ако је Христос зато сишао да направи то јединство између Бога и створене природе, онда свако цепање тог јединства, свако раздвајање је хула на самог Христа, који је дао свој живот смрћу на крсту. Онај ко није поштедео самог себе – Богочовек Христос, бива постиђен од оваквих поступака расколника више него од оних који су га разапели на крст.
Ваше Блаженство, да ли је то само унутармакедонско питање?
– Било је више покушаја да се реши проблем. У Нишу је 2002. године потписана сагласност од стране делегације за преговоре тзв. Македонске цркве и делегације Српске Патријаршије. Та сагласност је усвојена од стране Сабора СПЦ, али је под притиском власти у Македонији синод тзв. Македонске цркве одбио да је усвоји. Јавио се велики проблем, јер је оно што је постигнуто том сагласношћу био максимум који је могла да дâ СПЦ. Прошлогодишња Међуправославна конференција за припрему великог Сабора у Шамбезију потврдила је да је СПЦ поступила на најбољи могући начин. СПЦ не може да дâ аутокефалију једној Цркви, о томе треба да разговарају све остале Цркве јер је то питање опште сагласности у Православљу.
Зашто македонске власти онемогућавају регистрацију Цркве?
– Одбијени смо 2005.године када је важио стари Закон из 1998. године за регистрацију цркава и верских заједница за који се испоставило да је био неусаглашен са европским стандардима. Нов Закон је донет 2009. године на основу кога смо тражили да будемо регистровани, али смо поново одбијени. Жалили смо се, али смо одбијени чиме су исцрпљени правни лекови у Македонији. Предмет смо послали Суду за људска права у Стразбуру. Прво одбијање да будемо регистровани упутили смо 2007. године, а 2010. године смо спојили предмет. Надамо се позитивном решењу после чега македонска власт више неће моћи да избегне да нас региструје. То ће бити велики пораз за њихову тврдокорност, јер је невероватно да нам у 21. веку ускраћују људска права и при том очекују да ми поштујемо све законе и политику те државе. И поред свега, остали смо лојални Македонији, мада смо много пута изневерени и због тога огорчени. То је наш крст, носимо га и кроз крст се спасавамо.
Где сада боравите, Ваше блаженство? Можете ли да се вратите у Македонију, какви су односи са матицом а какви са Грчком Црквом?
– Два пута сам био у затвору у Македонији, неколико пута у притвору и ово је трећа затворска казна којом ми прете и за коју су тражили екстрадицију. Читав православни свет је упознат о новој претњи и ни од кога нисам добио савет да треба и по трећи пут да идем у затвор, јер је то очевидно тенденциозно. Оба пута сам се добровољно јавио у затвор сматрајући да ће моје тамновање променити државну политику према Охридској Архиепископији, да ће омекшати ставови према верским слободама и да ће се после мог изласка из затвора положај наше Цркве радикално променити набоље. Када сам видео да се то није десило, знам да моје треће утамничење ништа не би променило.
Приморан сам да живим на релацији Грчка – Србија. Једина корист је да сам током две ипо године успео да завршим докторат на тему „Јединство Цркве и савремени црквени проблеми по Св. Максиму Исповеднику.“ То је савремена тема која се бави и овим расколом. Неопходно је доћи до јединства, чак и преко великих жртава које смо поднели, јер јединство нема цену. Јединство је смисао постојања и смисао живота у Цркви. Свака личност појединачно налази смисао у томе да ступи у јединство са Богом. Све личности у Цркви налазе такође смисао да ступе у јединство са Богом. Јединство је дакле основа за живот, како личности тако и Цркве.
Када пролазим кроз Бугарску, будући да није скинута потерница Интерпола, заустављају ме да провере да ли за мене има разрешења. Неко време ме задржавају, без већих проблема. Грчка није прихватила ту потерницу, примили су ме као брата, могу да служим и третиран сам и према чину и према положају који имам у Цркви. У Србији сам грађанин ове земље и по законима Србија не може да ме изручи. Не могу да излазим из Грчке, Бугарске и Србије, забрањено ми је путовање.
Ваше Блаженство, како подносите тај егзодус?
– Како растемо у Богу све више сазнајемо да победа није победа силом, већ смирењем и крстом.
Колико верника и свештеника броји Охридска Архиепископија и какав је њихов духовни живот?
– Још увек немамо праву слику о броју верника, јер држава избегава да направи реални попис. За крај године најављује се попис становништва. Покушавамо преко амбасаде РС у Македонији и преко међународних фактора да утичемо како би се прихватило допунско питање у рубрици вероисповест – којој тачно вероисповести припада верник. На тај начин ћемо имати јасну слику ко су припадници Охридске Архиепископије, а ко расколници. На последњем попису било је око 40.000 Срба у Македонији. У овом тренутку не можемо да кажемо да сви припадају Охридској Архиепископији, као што не можемо да кажемо да Македонаца нема у Охридској Архиепископији. Структура Архиепископије је таква да у Св. Синоду поред мене као Епископа има још три Архијереја. Полако се устројава јерархијски живот, попуњава се клир у епархијама, има нових рукополагања. Најтежи проблем је што су узурпирани сви храмови од стране расколника. Када почнемо да градимо храм или манастир – сруше или запале. У последње време се ситуација мало смирила. Наша богослужбена места су помало чудна – подруми, приватни станови, хале. Наше напредовање је споро, али радује чињеница да идемо према заједници са Богом и да растемо.
Јануара 2004. г. монаси четири манастира су прешли у јединство са Охридском Архиепископијом, што је изазвало велике проблеме. Каква је ситуација са монаштвом данас?
– Тада се држава уплашила да ће се масовно прелазити из тзв. Македонске цркве код нас. Монаси и монахиње из та четири манастира су били ухапшени и задржани у полицији 24 часа, а мени је одређен притвор 30 дана. После тога је следило суђење на коме сам осуђен за распаљивање националне мржње. То је био страх инициран преласком целих манастира у окриље Цркве. Монаштво живи у тешким условима. После много времена смо успели да обезбедимо кров за све. Монаси имају такав позив да жртвују себе за Цркву и Бога. Носе достојно свој крст. Нека им Бог буде на помоћи. Надамо се да ће их Бог наградити и дати им венац за доказану љубав. Љубав према Христу доказујемо само под условом да останемо верни Њему.
Колико наш народ разуме шта се догађа са Црквом у Македонији?
– У Македонији средства информисања дезинформишу јавност и народ нема праву слику. Ми смо представљени као издајице који раде за туђе интересе, а Охридска Архиепископија се представља као сателит Српске Патријаршије. То чине да би нас оцрнили и умањили прилив верника код нас. Када су запалили конак у Нижепољу код Битоља, нико тај чин није осудио. У почетку је било тешко дати позитивну слику о Архиепископији. У међувремену су избили велики скандали у тзв. Македонској цркви која више нема никакавог утицаја на јавни живот. Они су неодговорни и руше углед Цркве у народу. Властима то одговара и они држе ту организацију као да је биро, дирекција система власти. Потребна им је таква Црква која ништа не ради а фактички званично постоји. Средства информисања, и позициона и опозициона, дају искривљену слику, али су у једном сагласни – не треба давати никакав простор и легитимитет Охридској Архиепископији.
Колико је ова ситуација утицала на духовни живот Срба у Македонији?
– Ова тешка ситуација је допринела да они који схватају Цркву као мајку која их препорађа за нови живот, приступе Цркви много отвореније и пожртвованије од оних који нису пролазили кроз такве тешоће. Садашња ситуација у Македонији ми личи на прогон Цркве у првим вековима хришћанства. Ово страдање јача дух Цркве. Верници су оцрковљени, учествују у литургијском животу Цркве недељом , празником и пре и после богослужења, што је подвиг. Нико није одступио од Цркве, без обзира на жестину гоњења. Цркве расколничке организације су потпуно празне. Они немају вернике у цркви зато што њихова паства нема литургијску свест. То је паства политички оријентисана, заражена синдромом национал-филетизма.
Бирамо веру
– Не може се очекивати побољшање док државна политика Републике Македоније не схвати да смо ми грађани те земље, да нисмо непријатељи те земље, да смо патриоте у мери у којој се може усагласити патриотизам са верским слободама. Ако треба да бирамо, бирамо веру јер нас вера спашава, а не голи патриотизам. Ти појмови нису супротстављени и човек може да буде верски слободан и опредељен и истовремено патриота, односно да воли своју државу.
Интервју на Архиепископот Јован за белградското црковно радио „Слово Љубве“
Интервју на Архиепископот Јован за белградското црковно радио „Слово Љубве“
Неговото Блаженство Архиепископот охридски и Митрополит скопски г.г. Јован даде интервју за емисијата „Православље“ на радиото на белградско-карловачката Архиепископија, радио „Слово Љубве“.
Интервјуто е објавено во печатена форма во весникот на Српската Патријаршија, „Православље“, број 1061, додека звучниот запис од ова интервју го пренесуваме во продолжение:
🔊 💾 Сними го интервјуто
Интервју на Архиепископот г.г. Јован за Радио „Искон“
16.05.2011
Интервју на Архиепископот г.г. Јован за Радио „Искон“
За време на посетата на врањската Епископија, Неговото Блаженство Архиепископот охридски и Митрополит скопски г.г. Јован даде интервју за радиото на оваа Епископија, „Искон“.
Во продолжение го пренесуваме првиот дел од споменатото интервју.
🔊 💾 Сними го првиот дел од интервјуто
🔊 💾 Сними го вториот дел од интервјуто
🔊 💾 Сними го третиот дел од интервјуто
🔊 💾 Сними го четвртиот дел од интервјуто
Интервју на Архиепископот Јован за Бугарската национална телевизија
15.01.2011
Интервју на Архиепископот Јован за Бугарската национална телевизија
Неговото Блаженство Архиепископот охридски и Митрополит скопски г.г. Јован даде интервју за „Вера и општество“, една од поизвесните емисии на Бугарската национална телевизија.
Разговорот со Архиепископот Јован го водеше домаќинот на емисијата, новинарот Горан Благоев.
Во продолжение го пренесуваме интервјуто на Архиепископот Јован за „Вера и општество“.
Интервјуто е преземено од следнава врска:https://bnt.bg/bg/productions/44/edition/11777/vjara_i_obshtestvo_15_januari_2011
Интервју на Архиепископот Јован за „Око магазин“ на Радио-телевизија Србија
Интервју на Архиепископот Јован за „Око магазин“ на Радио-телевизија Србија
Неговото Блаженство Архиепископот охридски и Митрополит скопски г.г. Јован даде интервју за националната информативна куќа Радио-телевизија Србија. Во емисијата „Око магазин“ Архиепископот Јован се осврнува на актуелните прашања поврзани со ослободителната пресуда на Апелациониот суд во Софија, прогонот којшто властите во Р. Македонија, врз верска основа, го спроведуваат против него, и друго.
Во продолжение го пренесуваме гореспоменатото интервју на Неговото Блаженство Архиепископот охридски и Митрополит скопски г.г. Јован.
Архиепископот охридски г.г. Јован даде интервју за Бугарската национална телевизија
Архиепископот охридски г.г. Јован даде интервју за Бугарската национална телевизија
Неговото Блаженство Архиепископот охридски и Митрополит скопски г.г. Јован даде интервју за „Вера и општество“, една од поизвесните емисии на Бугарската национална телевизија.
Разговорот со Архиепископот Јован го водеше домаќинот на емисијата, новинарот Горан Благоев.
Во продолжение пренесуваме дел интервјуто на Архиепископот Јован за „Вера и општество“, интервју коешто ќе биде поставено на интернет страницата на Православната Охридска Архиепископија, откако целосно ќе биде презентирано на Бугарската национална телевизија.
Разговор на Архиепископот охридски г.г. Јован за радио-телевизија „Беседа“
08.01.2011
Разговор на Архиепископот охридски г.г. Јован за Rадио-телевизија „Беседа“
После отслужената Литургија на празникот на Соборот на Пресвета Богородица, Неговото Блаженство Архиепископот охридски и Митрополит скопски г.г. Јован и Неговото Преосвештенство Епископот бачки г. Иринеј ја посетија информативната служба на бачката Епархија, Радио-телевизијата „Беседа“ и се согласија на разговор, којшто со нив го водеше Братислав Николиќ.
Во продолжение, во аудио формат, го пренесуваме разговорот на Архиепископот охридски г.г. Јован и Епископот бачки г. Иринеј за „Беседа“.
🔊 💾 Сними го разговорот (СКРШЕНА ВРСКА)
Интервју на Архиепископот Јован за Радио-телевизија Србија
08.01.2011
Интервју на Архиепископот Јован за Радио-телевизија Србија
Радио-телевизија Србија денес објави дел од интервјуто, коешто Неговото Блаженство Архиепископот охридски и Митрополит скопски г.г. Јован го даде за оваа национална информативна куќа, после Литургијата, којашто во Белград ја служеше за празникот Рождество Христово.
Поопширно за интервјуто со Архиепископот охридски и Митрополит скопски г.г. Јован може да се прочита на следнава врска: rts.rs, а интегралното интервју ќе биде пренесено откако ќе биде дополнително во целост објавено на Радио-телевизија Србија.
Ексклузивен разговор на Архиепископот охридски г.г. Јован за „Слово љубве“
Ексклузивен разговор на Архиепископот охридски г.г. Јован за „Слово љубве“
Неговото Блаженство Архиепископот охридски и Митрополит скопски г.г. Јован во краток разговор за православното радио „Слово љубве“ упати божикнa порака и честитки до слушателите.
Следува снимката од разговорот.
🔊 💾 Сними го разговорот
Алсат ТВ: Интервју со Архиепископот г.г. Јован
Алсат ТВ: Интервју со Архиепископот г.г. Јован
Телевизијата со национална концесија „Алсат“, на вториот ден од најголемиот христијански празник, Воскресението Христово, на 5-ти Април 2010 год., го емитуваше интервјуто со Неговото Блаженство Архиепископот охридски и Митрополит скопски г.г. Јован.
Разговорот со Претстојателот на Православната Охридска Архиепископија, Блаженејшиот Архиепископ г.г. Јован, за емисијата „Отворено студио“, го водеше новинарот г. Исмаил Синани.
Во продолжение интервјуто го пренесуваме во целост:
Интервју на Неговото Блаженство Архиепископот охридски и Митрополит скопски г.г. Јован за седмичниот магазин „Сега“, 4-ти Февруари 2010 год.
Интервју на Неговото Блаженство Архиепископот охридски и Митрополит скопски г.г. Јован за седмичниот магазин „Сега“, 4-ти Февруари 2010 год.
Седмичниот магазин „Сега“ во своето издание од 4-ти Февруари 2010 год. го објави интервјуто со Неговото Блаженство Архиепископот охридски и Митрополит скопски г.г. Јован. Во продолжение во целост го пренесуваме текстот на споменатото интервју.
Власта ја финансира и ја контролира МПЦ!
Владо Апостолов
Во последното интервју за српскиот весник “Вечерње новости” велите дека патријархот Павле правел се за да се реши спорот со МПЦ. Кои биле досегашните конкретни напори на поглаварот на СПЦ за решавање на спорот?
По отфрлањето на Нишката согласност од страна на Синодот на МПЦ, блаженоупокоениот Патријарх Павле навистина бараше начин проблемот да се реши благополучно. Во таа насока, според моето скромно мислење го направи возможно и невозможното, имено се согласи, до конечното решение на проблемот да не се споменува неговото име од страна на Архиепископот на МПЦ, туку да се споменува Светиот Архијерејски Синод. Тоа беше најдоброто преодно решение што впрочем јас му го предложив од името на Митрополитите Петар и Наум кои претходно на тоа се согласија, но откако Патријархот тоа го прифати, што веројатно тие не очекуваа, тогаш повторно се повлекоа, како и од потписите од Нишката согласност. Според мене, тоа е нешто што ниту еден Патријарх во светот не би се согласил, во една автономна Црква да не се споменува неговото име. Но, откако и тоа пропадна, потоа сè си доби некој друг и поинаков ток, и сега во Охридската Архиепископија со радост се споменуваат имињата на српските Патријарси. Во личноста на Патријархот се остварува единството на Охридската Архиепископија, не само со Српската Православна Црква, туку и со сите други Православни Цркви, зашто името на пеќкиот Патријарх го спомнуваат и сите други Патријарси на Православните Цркви. Навистина, токму Патријархот Павле го издаде Томосот за Автономија на ПОА, тој ја потврди мојата смерност за Архиепископ охридски и Митрополит скопски, но не ги затвори вратите и за расколничката јерархија на МПЦ. Имаше и лична средба со Стефан, Архиепископот во раскол, ги благословуваше средбите што се случија последниве години меѓу Архијереи на СПЦ и МПЦ, и, искрен да бидам, не знам што повеќе би можел да направи. Ако МПЦ по секоја цена настојува да се признае пучистичкиот акт на самопрогласување на автокефалија, мислам ниту најдобрите желби на сите нас не ќе можат да им ја остварат таквата неканонска појава.
Името нема врска со Црквата
За вас се тврди дека сте егзарихска инсталација во Македонија. Колку има вистина во ова?
За жал, јавноста во Р. Македонија е нецелосно и неточно информирана дури и за суштинските случувања од последниве седум години, а во врска со Охридската Архиепископија. Сметам дека е тоа производ на еден потполно непрофесионален, па дури и неетичен новинарски, а секако и државен заговор против Охридската Архиепископија. Од мај 2005, од послеиздавањето на Томосот за автономија, Црквата во Р. Македонија веќе не се нарекува Егзархат туку Архиепископија. Егзархатите се само преодна фаза, и јас бев Егзарх до оној момент додека не се оформи Светиот Архијерејски Синод на ПОА. Но кога веќе се оформи Архијерејскиот Синод, кога се издаде Томос за автономна Црква, кога се потврди Претстоителот на таа Црква во лицето на мојата смерност, тогаш престана да постои Егзархатот и Црквата се призна во ранг на Архиепископија. Така, потполно е неточно ПОА да се нарекува Егзархат, а мене да ме титулираат како Егзарх. Сметам дека со ова веќе Ви одговорив дека таква инсталација, каква што споменувате во прашањето, дури ни терминолошки не може да суштествува, да не говорам дека Црквата не може да прави инсталации, и никаде во светот не суштествуваат инсталации. Црквата е една, и само заради тоа може да биде Црква, инаку ќе биде некој друг вид на институција на која не ѝ е потребно единство со другите, слични на неа, институции во светот.
Бевте гостин на востоличувањето на поглаварот на српската црква. Дали и колку лично се познавате со поглаварот Иринеј и како може владиката Јован да ѝ помогне на МПЦ во преговорите?
Бев и гостин и домаќин. Убавината на Црквата е токму во тоа што и тогаш кога си некаде гостин, честа што ти ја придаваат другите те прави домаќин. Но, реално ние сме и домаќини во Соборот на СПЦ. Сите Архијереи на ПОА гласаа за изборот на новиот Патријарх. Пеќкиот Патријарх е Патријарх и на автономната ПОА, зашто ние немаме друг Патријарх. Јас сум Архиепископ на автономната ПОА, но јас го спомнувам Патријархот на секоја богослужба. Нескромно би било за себе да кажувам колку можам да помогнам, но како некој без чија согласност СПЦ ништо не би можела сама да реши, мислам дека можам нешто да помогнам.
Зошто вашето ослободување од обвинувањата во Македонија е предуслов да се продолжат преговорите меѓу МПЦ и СПЦ?
Сметам дека ова прашање не бара опширен одговор. Не треба да се има големо црковно или правничко познавање, ниту упатеност во дипломатските вештини, за да се сфати дека ако некој е условен од другата страна, во зависност од исходот на преговорите да биде повторно затворен, тогаш таквите преговори би биле под притисок, и истите ќе го носат името на условувани преговори. Затоа при секоја средба на архијереите на СПЦ со архијереите на МПЦ, последниве неколку години им се кажува тоа, дека неопходно е прво да престанат сите гонења врз мене, па потоа да почнат преговорите. Единствено заради неисполнетоста на тој предуслов, уште еднаш ќе нагласам дека тоа не е услов, туку неопходен предуслов, преговорите сеуште не се започнати. Се губи драгоцено време, но тоа не зависи од нас, тоа зависи единствено од МПЦ, но веројатно не помалку и од власта во Р. Македонија.
Во последниве две недели зачестен е притисокот од европските дипломати за решавање на спорот со Грција за државното име. Од друга страна властите во Македонија конечно Ви дозволија да влезете во земјава и веднаш се обнови прашањето за спорот со МПЦ. Колку овие два проблема се поврзани и како може решавањето на едниот да помогне да се реши другиот?
Прочитав изјави од некои архијереи на МПЦ, и тоа во неколку наврати во кои овие два проблема се поврзуваат, па дури се вели дека не можело да дојде до решение пред решавање на државниот проблем. Сметам дека таквите изјави во најмала рака се извитоперување на реалноста, а да не речам дека се и замајување на јавноста, сè со цел да се покрие нечија неспособност. Голема е веројатноста црковниот проблем да се покаже нерешив и по решавањето на државниот проблем со името, зашто Црквите никој не ќе може да ги принуди да го прифатат евентуалното политичко решение. Затоа е многу подобро да не се губи времето во чекање, туку да се дејствува. Многу е важно МПЦ конечно да созрее и да се одлепи од власта. Заштита која веќе неколку децении ја добиваат од властите ги има поприлично разгалено, и мое скромно мислење е дека тие се неспособни без помош на власта да одлучуваат за нешто сериозно. Веројатно токму тоа ќе им биде и најдолгиот и најтешкиот процес.
Дел од стручната јавност и поголем дел од народот гледа поврзаност во двата, ајде да ги наречеме идентитетски спора, и во нив ја гледа желбата да се избрише името Македонија. Колку има вистина во ова?
Црковниот идентитет е целосно различен од националниот идентитет. Додека привиот е израз на слободата, и секој може сам да си ја одбере верата, вториот е израз на нужноста бидејќи никој не те прашал што сакаш да бидеш по националност. Националниот идентитет е дел од биолошкиот идентитет на човекот, исто како како полот, физичките и психичките карактеристики. Но, верата е слобода, а слободата не трпи принуди. Така, црковниот и биолошкиот идентитет не само што не се идентични, туку тие се во постојана борба, и секој од нив сака да има превласт над другиот. Во таа борба нема равновесие, туку или надмоќствува едниот, или другиот идентитет. Секако дека можеш да бидеш припадник на некоја нација и во исто време да бидеш црковен човек, ама сепак, само еден од споменатите два идентитета ќе биде пресуден за животот. Или ќе ја возљубиш слободата, и ќе сакаш да бидеш слободен од сите биолошки дадености, секако колку е тоа за човек можно, или ќе си го носиш само биолошкиот идентитет и тој ќе ти го ограничува секој вид на слобода што се среми кон апсолутизам. Да бидам уште попрецизен, проблемот околу идентитетите што во последниве месеци не излегува од темите на јавните дебати, всушност е идеолошка спекулација за потполно физички, или потполно метафизички проблеми, но ниту едниот вид, ниту другиот не трпат идеолошко пропагандни толкувања. Идентитетот: било да е физички, односно биолошки, било да е црковен, односно метафизички, не се толкува, туку се живее и самиот живот е идентитет, а идентитетот е живот. За мене е несфатливо еден жив човек, секако зборувам за психички здрав, да може да го загуби идентитетот, како тоа некои политичари сакаат да нè убедат. Спред мене, тие не само што не знаат теологија, тие не се грамотни ниту во биологијата, ниту во физиката. Но, ако некој сака да прави проблеми кадешто ги нема, неможеш да го спречиш, и тоа го чувствуваме на сопствената кожа последниве седум години.
Во истото интервју велите дека свештениците и верниците кои припаѓаат на ПОА се граѓани од втор ред во Македонија. Велите дека тие имаат проблеми со администрацијата и при преминувањето на границата. Можете ли да ни кажете што конкретно им се случува на овие луѓе?
Сè додека ПОА не биде регистрирана, свештенослужителите и нејзините членови се граѓани од втор ред. Свештениците не можат да бидат здравствено и пензиски осигурани, Црквата не може да има своја жиро сметка и да работи како правно лице, верниците не можат да достават барање за градежна дозвола за градење на црква, а се знае дека во Прилеп е направен список од верниците на ПОА и ниту едено лице од тој список не може да се вработи во државно буџетираните институции. При секое излегување од граница сите припадници на ПОА, а особено Епископите и свештениците се задржуваат долго и им се вршат дополнителни проверки што не е случај со другите граѓани на Р. Македонија. Тоа е срамно за државата, ние нека сме и најлошите во оваа земја, но таа е сепак наша татковина и со кое право некој ни ги одзема основните граѓански права. Како тргнала работата, утре да чекаме дека ќе ни го одземат и правото на глас, а потоа и правото на слобода на говорот.
Нелогична пресуда
Вие МПЦ ја нарекувате расколничка, а тие, дел од медиумите и народот таа титула ви ја препишува вам. Нели е христијански вие први да го свртите образот и се откажете од таквиот речник, кој мора да признаеме дека звучи лошо?
Термините раскол и расколник што се употребуваат во црковното подрачје немаат корен од англискиот јазик каде раскол значи некој вид нечесност, односно безобразност, туку имаат корен од црковнословенскиот јазик каде раскол е превод за грчкиот збор схизма што во најбуквален превод значи поделба. Схизмата значи е поделба, а схизматик или расколник е оној што не е во единство со целината. За разлика од нив, кои мене ме нарекуваат Зоран, со моето крстено име, иако тоа одамна граѓански ми е променето во Јован, и не ме титулираат со мојата титула, ние секогаш ги ословуваме со нивните титули што ги носат, но за да се разликуваат од другите свештенослужители што се во единство со Црквата, ним им го додаваме терминот дека се во раскол. Ако тоа го пропуштиме ќе испадне дека се во единство и дека се митрополити, или свештеници од накоја канонска и признена Црква. Но, бидејќи тие се во раскол, таа разлика треба, и неопходно е да се потенцира. Значи ние тоа не го велиме за да ги навредиме, а тие со секоја нивна постапка нè навредуваат. И тука многу пати сме го свртиле образот, сме простиле, а ако даде Господ сили веројатно уште многу пати ќе треба да им проштеваме. Разликата значи меѓу МПЦ и ПОА е во тоа што МПЦ е реално во раскол, издвоена од сите други Цркви, додека ПОА е во единство со сите, и не може, по природата на нештата, да биде расколничка. Затоа, кога нас нè ословуваат како расколници тоа е злобна омраза и нема ништо со реалноста. Навреда која им ја проштеваме. Кога ние, или некоја друга Црква ја ословува МПЦ како расколничка тоа е вистина, бидејќи МПЦ е во раскол со сите Православни Цркви во светот.
Велите дека за парите на МПЦ не треба да решава земскиот судот, ами црковниот. Дали со ова сакате да го избегнете откривањето на вистината која стои зад обвинувањата?
Вистината се откри одамна. За овој ист предмет за кој сега сум осуден, веќе бев во два наврати ослободуван. Значи не тоа дека некој има желба да се сокрие вистината, туку како поинаку се разбира одвоеноста на Црквата од државата? Живееме ли ние во шеријатска држава? Она за што сум јас обвинет не е надвор од канонското подрачје на Црквата, а обвинет сум за злоупотреба на службената положба. Кривичниот законик не предвидел гонење по тоа кривично дело за црковните лица, и бидејќи немаше услови да се подигне обвинение за злоупотреба на службената положба, за што е многу лесно да биде судено секое службено лице, ме обвинија за кривично дело „затајување“. Но, за нешто да е затаено, треба истото да недостига, со други зборови: да е украдено. Вештачењето, кое дури трипати се направи, покажа дека во целото четиригодишномое работење низ епархиите во МПЦ, нема ништо што недостига и кое не е најдено на лице место, или пак не е најдена уредна сметкопотврда за што се потрошени парите. Најголемата контрадиктрност на пресудата е што бара сите пари од четиригодишниот буџет да им ги вратам на МПЦ, околу 250,000 евра. Тие се еднаш стекнати за МПЦ, трошени по позиции на буџетот, или за тековни трошоци или за инвентар. Со вештачењето е утврдено дека инвентарот е во сопственост на МПЦ, а сега со пресудата се наложува да им се вратат пари на МПЦ во висина на претходноспоменатата вредност, па со тоа тие по втор пат ќе ја стекнат истата сума на пари. Тоа не само што не е логично, туку е и противправно, но во случајов преку судска одлука, противправното ќе стане правно и никому ништо. Ние ќе си бидеме незадоволни од пресудите, страниците ќе ни викаат дека судовите ни се корумпирани, власта ќе настојува уште повеќе да има влијание врз судот, а Вардар пак ќе си тече и никому ништо. Ќе отиде и по некој невин во затвор, ама нели така се правела држава? Народ раждајет сја, земља не раждајет сја, велеа комунистите.
Лицемерна е и меѓународната заедница
Можете ли да ни кажете дали во минатото слични случаи биле изнесувани пред црковниот суд и како биле решавани? Со оглед на тоа што МПЦ не е имуна на афери, да се потсетиме само на случајот “Изгрев”.
Од втората половина на осумдесетите години од минатиот век одвнатре ги познавам случувањата во МПЦ. Имало ретки црковни судења, ама само кога се работело за докажано крадење на пари, но никогаш како во мојот случај: граѓански процес без црковен суд. Мислам дека дури сега сфатија колку тоа ја чинеше МПЦ. Па колку и да се неупатени луѓето во јавноста што ги следат настаните, веднаш си го поставуваат прашањето, ако овој Јован, тогаш најмладиот во МПЦ, за толку кратко време успеал да направи толкави малверзации, па што ли направиле оние што се по 30 години на владички позиции? Сакам уште еднаш да подвлечам дека јас не сум обвинет дека сум украл некоја одредена сума на пари, и таа недостига во касата, туку обвинет сум зошто на таков начин се трошеле парите. После оваа пресуда испаѓа дека требаше да го прашаме јавниот обвинител каде да ги трошиме парите од црквата.
Велите дека МПЦ нема сила да им се спротистави на политичките притисоци од властите во Македонија. На кои власти поточно мислите и како изгледаат тие притисоци?
Кога некој ве штити и кога ве финансира ве прави да му бидете должник. Самото чувство дека некому сте должник поробува. Дури и кога човек дарува од љубов, и тогаш со љубовта поробува, а камоли кога тоа го прави од интерес. За отстапките што власта ги прави кон МПЦ е општо познато и многумина тоа со право веќе го поставија како проблем за секуларноста на државата. За финансиската подршка помалку е познато во јавноста, но тоа се крие за да не бараат финанска помош и другите верски заедници. Кога некој дава тогаш и бара. Покрај немањето на внатрешен капацитет, ова е една дополнителна причина зошто МПЦ неможе да се одлепи од медиокритетството.
Првостепениот суд го одби барањето за регистрација на вашата црква, жалбата веќе половина година е пред Апелациониот суд иако велите дека законскиот рок за одговор е осум дена. Според ова заклучувате дека судството е политизирано. Можете ли да ни ги лоцирате политичарите и инстируциите кои влијаат за овој застој во регистрацијата?
Како додје денес времето ако некого спомнеш по име и презиме веднаш добиваш тужба за клевета. А мене како ми тргна, неможам да излезам од судница. Шегата настрана, но седум години да не може да се регистрира Црква, и да се говори дека имаме демократска држава, мислам дека е лицемерство. Доказ за тоа се и последните изјави на директорот на владината комисија за односи со верските заедници, г-ѓата Валентина Божиноска, која за Канал 5 изјави дека ПОА никогаш не може да биде регистрирана. Не верувам дека таа така говори од името на семејството Божиновски, туку некој така ѝ рекол да кажува. Во секој случај прекардашена е секоја мера, а тоа го отсликува демократскиот капацитет на државата. Нам како да ни е судено да живееме во тоталитаризам. Но, според моето скромно мислење, големо лицемерство покажува и меѓународната заедница по однос на нашето прашање. Тие се ограничуваат само на извештаите во кои редовно ги критикуваат властите за непочитување на верските слободи, но не прават ништо повеќе тоа да се промени. Ако можат да отворат војна за рушење на тоталитаристички режими, и за заштита на човековите права, можеа барем во Р. Македонија во овие седум години да направат притисок за обезбедување на верските права на припадниците на ПОА. Несфатливо е, ако навистина сериозно пристапиле на овој проблем, дека за толку долго време не ќе се постигнеше некакво поместување. Не сум противник дека меѓународната заедница треба со сите средства да ги штити човековите права и слободи, но не тоа да го прави селективно, само таму каде што има интерес. Со ваквите постапки се доведува под сомнеж веродостојноста на нивните постапки, дали навистина дејстуваат во заштита на човековите права, или секоја нивна интервенција е само заради одреден интерес.
Каде се бевте овие 2,5 години и можете ли да споделите со нас што правевте во тој период?
Најголемиот дел од времето го потрошив да ја привршам докторската дисертација која ја имав прекинато уште од мојата епископска хиротонија во 1998г. Рокот беше веќе изминат, такашто потребно беше да се промени и темата, но мислам дека овие две години не отидоа поптолно забадијала. Се издадоа и две мои книги, едната личен мој труд, а другата мој превод. Служев редовно, но како гостин, во други епархии и меѓу друго паство, ама двете години поминаа како еден ден. Впрочем како што врви и животот. Не еднаш си помислив дека и да бев во затвор и тоа ќе поминеше. Хронос е митски бог што си ги јаде сопствените деца. Но тој што е во гнев, и заслепен од желба за одмазда, не гледа дека времето не го јаде само неговиот противник, туку и него. На крај другите ќе ги ценат нашите дела, наша работа е да твориме, а работа на медиокритетите е да ни попречуваат. Впрочем којзнае дали Моцарт ќе беше тоа што е, ако не ја почувстуваше злобата на Салиери.
Како се чувствувате назад во Македонија?
Сега сум во својата татковина и таа ми е најубавата земја на светот. Ако погледнам објективно таа не е слободна од тоталитаризмот, не е демократска, има многу рани од комунизмот, особено средствата за информирање наметнуваат едно мизерно медиокритетство, но таа е моја татковина. Таа е моја биолошка карактеристика и од неа немам можност да се откажам. Сум имал можност да живеам на естетски подотерани места, со поубава клима и геграфско поднебје, меѓу народ со поистенчени и повозвишени критериуми за животот, во средини во кои сум можел ненаситно да пијам жива вода на мудроста, но мојот крст ме влече кон моето паство. Јас не сум самец туку Црквата ја имам за своја невеста. За неа живеам, за неа дишам, за неа страдам, од неа се радувам. Ако ова го имаат предвид моите, тужители, гонители и оние што ме судат сметам дека не би постапувале вака. Да ме вратат од патот по кој одам се покажа неможно, да ме казнат се покажа безполезно, единствено што им остана горчливата наслада од злобата, но неа пак Господ ја преобрази на добро и по нивна заслуга низ целиот свет се расчу за ПОА и нејзиниот Архиепископ. Вратите ни се отворија побрзо отколку што ќе беше тоа можно без нивната злоба.
Интервју на Неговото Блаженство Архиепископот охридски и Митрополит скопски г.г. Јован за „Вечерње Новости“ 28.01.2010
28.01.2010
Интервју на Неговото Блаженство Архиепископот охридски и Митрополит скопски г.г. Јован за „Вечерње Новости“ 28.01.2010
Во денешното издание на белградскиот весник „Вечерње новости“ објавено е интервју со Неговото Блаженство Архиепископот охридски и Митрополит скопски г.г. Јован, коешто подолу го пренесуваме во целост.
Presuda je samo paravan
Danijela KLjAJIĆ
POSLE više od dve godine prognanstva iz svoje otadžbine, arhiepiskop ohridski i mitropolit skopski Jovan, kojeg je po stupanju u kanonsko jedinstvo sa SPC raščinila Makedonska pravoslavna crkva, pre tri dana neometano je ušao u Makedoniju. Ukidanjem poternice koju je za njim raspisala makedonska policija kao i mere pritvora, koju mu je pre dva meseca izrekao sud u Velesu, arhiepiskop Jovan postao je slobodan građanin. Bar do odluke Apelacionog suda u Skoplju.
Podsetimo, u oktobru prošle godine arhiepiskop Jovan osuđen je na zatvorsku kaznu u trajanju od dve godine i šest meseci za krivično delo – utaja, a sud je još odredio da raskolničkoj MPC isplati i odštetu u iznosu od 14.804.211 denara (oko 240.000 evra).
- Proces se vodi od 2003. godine, a dva puta sam oslobađan, jer krivično delo nije ni učinjeno – kaže arhiepiskop Jovan za ”Novosti”. - Sasvim je jasno da vlastima u Makedoniji nije toliko stalo da mene osude koliko da budem izvan zemlje i da ne mogu da budem među svojom pastvom.
Smatrate da su motivi suđenja političke prirode?
- Verske zajednice u Makedoniji su odvojene od države i krivična dela za koja su me oni optuživali nisu bila na građanskom, već na potpuno crkvenom području. Ako je bilo nekakvih prekršaja, za to bi trebalo da budem optužen pred crkvenim sudom. To je dovoljno da se zaključi da su sva dosadašnja moja suđenja, od onog prvog za ”raspaljivanje nacionalne i verske mržnje”, pa do ovog poslednjeg bila politička.
Kakav je, inače, status episkopa, a kakav položaj pravoslavnih vernika u Makedoniji?
- Vlasti su nas izbacile iz svih crkava i manastira u Makedoniji. Naši episkopi i sveštenici služe kao u prvim hrišćanskim vekovima u katakombama, privatnim stanovima i kućama, a neretko i napolju. Ipak, zbog oštrih kritika kojima su povremeno izložene makedonske vlasti, ne smeju, pored dugogodišnjeg fronta sa mnom, da otvaraju nove procese gonjenja episkopa, sveštenika i naroda Ohridske arhiepiskopije. Postoje problemi pri prelasku granice ili u uslugama državne administracije – tada smo sugrađani drugog reda.
Da li bi moglo doći do novog dijaloga između SPC i MPC?
- MPC nema unutrašnje snage da se odupre političkim pritiscima vlasti u Makedoniji. Za rešavanje problema potrebno je pokajanje jerarhije raskolničke MPC, za ono što, možda, oni sami i nisu učinili, već su nasledili, ali ne kao blagorodno nasleđe, već kao među razdora i zavade. Do dijaloga je moglo da dođe i do sada, ali nije jer MPC to nije želela. Preduslov je da pre početka bilo kakvog dijaloga prestanu sva sudska gonjenja koja vlasti u Makedoniji sprovode prema meni, svakako na inicijativu raskolničke MPC.
Jeste li zadovoljni izborom patrijarha?
- Patrijarh Irinej izabran je ne samo većinom glasova od arhijereja SPC, već je žrebom izabran i od samoga Boga. Zato sa velikim poštovanjem prema ličnosti patrijarha Irineja, prema trudu koji je uložio i ljubavi koju je do sada dao Crkvi, prema iskustvu i staračkoj mudrosti, prema trpljenju i blagosti, smatram da je dostojan naslednik patrijarha Pavla. Neka mu samo Bog podari zdravlja i snage da izdrži velike dužnosti vrhovnog poglavara.
Da li će novi patrijarh moći da utiče na to da se stav makedonskih vlasti prema vama promeni?
- Mislim da se svaki hrišćanin moli da se promeni ova situacija neprestanog gonjenja koja je vrlo neukusna, rekao bih čak i bezobrazna. Patrijah Pavle je radio sve što je bilo u njegovoj moći, a verujem da će to raditi i patrijarh Irinej.
ISTROŠIO SAM SE TELESNO, NE DUHOVNO
Kako se osećate danas posle nekoliko godina proganjanja?
- Pomalo sam se istrošio, možda ne toliko duhovno koliko telesno. Ovo nisu bile jedna, dve ili tri bitke, posle kojih dolazi zatišje, da imate vremena da se priberete i spremite za novu životnu bitku. Ova gonjenja neprekidno traju punih sedam i po godina. Situacija se može uporediti jedino sa onom iz prvih vekova hrišćanstva, kada su gonjenja trajala i po nekoliko godina. Istina je da se sila Božja u nemoći ljudskoj pokazuje. Istina je i da sva ta gonjenja stvaraju jednu duhovnu kondiciju i obnavljaju unutrašnje potencijale kod hrišćana, ali kada se produže neograničeno, onda dolaze i iskušenja. Najviše sam zahvalan Bogu što mi daje snage da izdržim.
NE DAJU NAM DA SE REGISTRUJEMO
Pre nekoliko godina podneli ste zahtev za registraciju Ohridske arhiepiskopije i bili ste odbijeni. Posle promene Zakona o registraciji verskih zajednica, prošle godine ste ponovo pokušali da se registrujete kao Grko-pravoslavna ohridska arhiepiskopija Pećke patrijaršije?
- Bili smo prinuđeni da promenimo ime, jer je, u nizu bespravnih postupaka, sud nadležan za vođenje registra verskih zajednica po novom zakonu, zaveo Makedonsku pravoslavnu crkvu pod imenom Ohridska arhiepiskopija. Ali, i pored toga što smo promenili ime, prvostepeni sud je ponovo odbacio naš zahtev. Predmet se već punih šest meseci nalazi pred Apelacionim sudom u Skoplju u žalbenom postupku i još nemamo odgovora, a zakonski rok za odgovor je osam dana. Ništa čudno, jer je sudstvo u Makedoniji potpuno ispolitizovano.
Интервју на Неговото Блаженство Архиепископот охридски и Митрополит скопски г.г. Јован за "Press Magazin", 21.11.2009
Интервју на Неговото Блаженство Архиепископот охридски и Митрополит скопски г.г. Јован за "Press Magazin", 21.11.2009
Intervju, Vladika Jovan, arhiepiskop ohridski i mitropolit skopski
Patrijarh MPC-u otvorio sva vrаta
Beograd 21.11.2009
Do rešenja raskola sa makedonskom crkvom može doći samo ako ona odustane od autokefalnosti. Patrijarh Pavle je za njih uradio sve što je mogao
Arhiepiskop ohridski i mitropolit skopski Jovan kaže za Press da dolazak više od 600.000 ljudi na poslednji oproštaj od patrijarha Pavla govori da srpski narod i te kako ume da prepozna prave vrednosti. On objašnjava da do rešenja raskola između SPC i takozvane makedonske pravoslavne crkve, čija je delegacija na sahrani patrijarha bila nezvanično, može doći samo ukoliko oni odustanu od zahteva za autokefalnost i prihvate ponuđenu autonomiju.
- Dolazak tolikog naroda na sahranu pokazuje nama arhijerejima koliko je veliko poštovanje imao patrijarh Pavle. Taj školovani starac je svojim životom zaslužio da ima tako veliko poštovanje. To je najbolji dokaz koliko narod zna da raspozna prave vrednosti, čak i u vremenima u kojima to baš i nije lako.
Među prisutnima je bila i delegacija takozvane makedonske pravoslavne crkve, koju naša crkva ne priznaje?
- Delegacija MPC-a nije bila zvanična, došli su samoinicijativno. Znate, na sahranu može doći bilo ko i niko ne sme i ne može da bude vraćen sa sahrane. Međutim, oni nisu sasluživali u liturgiji sa ostalim predstavnicima pravoslavnih crkava, već su bili postavljeni među inoslavne – kod rimokatolika i drugovernih. Sve ostale pravoslavne crkve su to sa tugom doživele. I sam sam bio svedok toga, vladike su mi prilazile, saopštavale tugu i naglas se pitale kako li se osećaju ti ljudi.
Patrijarh vaseljenski Vartolomej je u oproštajnoj besedi pomenuo da patrijarh Pavle nije imao sreću da doživi završetak raskola SPC-a i crkve sa sedištem u Skoplju. Kakve su šanse da do toga uskoro dođe?
- To ne zavisi od nas, već samo od njih. Patrijarh Pavle je uradio sve što je mogao – ostavio im je otvorena sva vrata. I koji god patrijarh da dođe, nema šta više da uradi, jer ništa ne zavisi od SPC. Oni treba da se saglase sa Niškim sporazumom, u kojem su dva pitanja ključna – status i ime. Prvo, treba da budu autonomni, a ne autokefalni, kao što sada traže, i drugo – da se zovu ohridska arhiepiskopija, a ne makedonska pravoslavna crkva.
Ali, MPC je nedavno dopunila svoje ime i dodala naziv ohridska arhiepiskopija? Da li je to korak ka pomirenju?
- Mislim da je to dobar korak, ali i da on nije napravljen iz dobrih pobuda i motiva. On nas približava rešenju problema, ali sa druge strane, ometa našu arhiepiskopiju da se registruje pod tim imenom u Republici Makedoniji. Uzeli su to ime da ga makedonska država ne dozvoli nama. To ime im, međutim, neće priznati ostale pravoslavne crkve, koje su ohridsku arhiepiskopiju prepoznale u nama. Što se tiče šansi za pomirenje, njima su sva vrata otvorena, uz uslov da se usaglase sa vekovnim i kanonskim poretkom pravoslavnih crkava.
U Makedoniji mi tri puta sude za istu stvar
U Makedoniji ste bili osuđeni za prisvajanje 325.000 evra koje pripadaju vašoj arhiepiskopiji, zbog čega ste bili i u zatvoru. Imate li sada problema u Makedoniji?
- Imam, i to velikih. Evo, već godinu i po dana ne mogu da uđem u Makedoniju. Živim malo u Solunu, malo u Beogradu... Ne mogu da uđem u sopstvenu državu. Oni tri puta protiv mene podižu optužnicu za isti predmet, za koji su me već dva puta oslobodili. Kad god putujem, kružim oko Makedonije, put između Beograda i Soluna prelazim preko Bugarske.
D. Luković
извор: https://www.pressonline.rs/sr/vesti/vesti_dana/story/88057/Patrijarh+MPC-u+otvorio+sva+vrta.html
Интервју на Неговото Блаженство Архиепископот охридски и Митрополит скопски г.г. Јован за „Блиц“, 21.11.2009
Интервју на Неговото Блаженство Архиепископот охридски и Митрополит скопски г.г. Јован за „Блиц“, 21.11.2009
Неговото Блаженство Архиепископот охридски и Митрополит скопски г.г. Јован на 21 Ноември 2008 год., даде интервјуа за "Blic" и "Press Μagazin", коишто тука ги пренесуваме во целост.
Arhiepiskop Jovan: Patrijarh Pavle postavio visoke kriterijume
Autor: Ž. Jevtić | 21.11.2009.
Arhiepiskop ohridski i mitropolit skopski Jovan (Vraniškovski) zbog jedinstva sa Srpskom pravoslavnom crkvom bio je u zatvoru u Makedoniji. Ni danas, kako kaže u intervjuu za „Blic”, ne može da se vrati u svoju Arhiepiskopiju.
On živi na relaciji Solun-Beograd. Za budućeg patrijarha, ističe, najvažnije je: „Da bude objedinitelj. Da objedinjuje, da bude putokaz ka jedinstvu čitave Crkve, ali i putokaz jedinstva svake ličnosti sa Bogom”.
- Naravno, čitava Crkva, baš kao što je rekao patrijarh Vartolomej, radovala bi se potpunom jedinstvu sa narodom u Republici Makedoniji. Dugodecenijski raskol nije potpuno izlečen i neće biti sve dok i poslednji vernik ne pristupi potpunom jedinstvu crkvenom. Svima nama i sledećem patrijarhu je zadatak da privedemo Bogu i Ocu čitavu pastvu i sve vernike u Makedoniji. Ne mogu da se vratim još u Makedoniju jer tamošnje vlasti ne poštuju ljudska prava. Ugrožena su nam i religijska, evo već sedam punih godina ne daju da se registruje Ohridska arhiepiskopija – kaže arhiepiskop odgovarajući na pitanje koji zadatak, kada je reč o Makedoniji, čeka novog patrijarha.
U javnosti se već navodi da će se teško naći dostojan naslednik patrijarha Pavla. Šta vi mislite o takvom pristupu?
- Patrijarh Pavle jeste postavio visoki kriterijum za sledećeg patrijarha. Biće sigurno i upoređivan sa patrijarhom Pavlom i načinom na koji je patrijarhovao. Ali, naravno svako vreme nosi svoje i treba da se suočimo sa realnošću. Novi patrijarh treba da bude čovek objedinjenja. To je zapravo služba prva i, najvažnija služba jednog patrijarha – da objedinjuje. Da bude putokaz ka jedinstvu čitave Crkve, ali i putokaz jedinstva svake ličnosti sa Bogom.
Kako objašnjavate toliki broj građana na sahrani patrijarha Pavla?
- Samo to okupljanje naroda predstavlja u suštini izraz dubokog poštovanja koje je zaslužio Njegova svetost patrijarh Pavle. Jer on je svojim životom i svojim načinom objavljivanja Jevanđelja Hristovog i sam postao hodajuće jevanđelje. A to je narod znao da prepozna. Naravno, svi smo svesni da smo izgubili velikog čoveka. Ali kao što su i drugi rekli pre mene, dobili smo i velikog molitvenika pred Gospodom.
Архиепископот охридски г.г. Јован говори за „Апогевматини“ (17 Јуни 2008 год.)
Архиепископот охридски г.г. Јован говори за „Апогевматини“
Неговото Блаженство Архиепископот охридски и Митрополит скопски г.г. Јован на 17 Јуни 2008 год., даде интервју за грчкиот дневен весник „Апогевматини“.
Во интервјуто, Архиепископот охридски г.г .Јован, ја запознава пошироката грчка читателска публика со владиниот прогон на Охридската Архиепископија во Р. Македонија, со контактите во Европската Унија и Соединетите Американски Држави во однос на непочитувањето на основните човекови права, за очекувањата од тие контакти...
Во продолжение го пренесуваме целосниот текст од интервјуто:
Охридскиот и Скопски Јован: „Во прогонство сум“
Канонскиот Архиепископ охридски и скопски г. Јован, во петокот беше примен во Институтот за национални и религиски истражувања во Солун (Καρίπειο Μέλαθρο), и разговараше со неговиот претседател, универзитетскиот професор Атанасиос Ангелопулос, соработник на „Апогевматини“, и член на Управниот одбор на Здружението, за теми коишто се однесуваат на неговата Архиепископија.
Во текот на средбата професорот Атанасиос Ангелопулос побара и доби интервју. Содржината на интервјуто е следната:
Како влеговте во црквата во еден период кога Југославија беше под комунистичко управување?
Се родив 1966 год., во Битола, во религиозно семејство, коешто за тоа време, во Југославија, беше реткост. Дедо ми потекнуваше од семејство на клирици. Од него, уште како мало дете ги научив историите од Библијата. Дедо ми и баба ми ме запознаа со личноста Христова и ме воведоа во црквата. Тогаш малкумина во Југославија одеа во црква.
Дедо ми одби да стане комунист затоа што немаше да му дозволат да оди во црква. Не можеше да напредува и покрај своето образование. Но, од друга страна неговата непоколеблива вера му даде печат на мојот животен пат.
Од мал бев во црква, и тоа го сметам за еден посебен благослов. Многупати дедо ми велеше дека јас не сум схизматик, зашто сум крстен пред да се случи схизмата во 1967 година.
Кога ги слушаш ове нешта уште од малечок, како и многу други, на пр. дека до 1944 год., не постоела македонска националност, и дека луѓето се определувале како Срби, Бугари и Грци, тогаш и да застраниш во детството и младешката доба, кога ќе созрееш лесно ќе ја откриеш вистината. Така се случи и со мене.
Како научивте грчки јазик?
Научив грчки кога наполнив 28 години. После средното школо не отидов на теолошки факултет, како што сакаше мојот дедо. Прво завршив за градежен инжињер и потоа се запишав на Теолошкиот факултет во Белград.
Најдлабоките вистини бараат созревање, но секогаш сум благодарен што се родив во религиозно семејство, оти поинаку, каква што беше состојбата тогаш во Југославија, под комунизмот, се плашам дека нема да можев лесно да дојдам во допир со верата и црквата. После дипломирањето на Теолошкиот факултет во Белград, продолжив со постдипломските студии во Солун. Само што ја пријавив докторската тема „Единството на Црквата и современите црковни проблеми“ јерархијата на схизматичката црква во Р. Македонија, 1998 год., ме избра за Епископ.
И вие, којшто сте против схизмата, прифативте?
Знаев и длабоко чувствував дека само од внатре може да се промени схизмата.
Заради оваа причина и прифатив да бидам хиротонисан од схизматиците, се разбира имајќи предвид дека схизматичката јерархија во Скопје има канонско преемство.
Веднаш потоа, само два месеци после мојата хиротонија почнаа преговорите со црквата на Србија имајќи го за посредник блаженоупокоениот Архиепископ Атински г. Христодулос. После четири години преговори, во коишто учетвуваше и мојата смиреност, стигнавме до моментот да се потпише еден договор во градот Ниш, во Србија, кадешто претставниците се договорија статусот на црквата во Р. Македонија да биде автономен, и името на црквата да биде Охридска Архиепискпија наместо Македонска православна црква, како што тие се самонарекуваат и денес.
Властите на Скопје го прифатија договорот?
Се спротивставија и ја притиснаа црквата Р. Македонија да го преиспита своето гледиште, нешто што и се случи.
Синодот на црквата во Р. Македонија го отфрли договорот од Ниш, после што Српскиот Патријарх со окружно послание ги покани нејзините Епископи, клириците, монасите и благочестивиот народ да пристапат во единство со Српската Патријаршија.
Ние, како тогашен Митрополит Велески и Повардарски, со својот клир, монасите и народот, ја прифативме поканата и се вративме во литургиско и канонско единство со Српската Православна Црква. Од тогаш почнаа веќе познатите прогони, изгонувања, притисоци, затворања и измачувања од секој вид.
Не стигнав да го завршам докторатот, но бидејќи неговата тема е единството, имајќи веќе искуство како се случува единството во пракса, полесно ќе го составам. Уште повеќе сега, кога сум повторно прогонет и престојувам во Солун.
Која е положбата на автономната црква на Охрид и Скопје?
Од 2005 год., Архиепископијата Охридска е автономна под Српската Патријаршија. На крајот на 2003 год., беа избрани и хиротонисани уште двајца Епископи, со потекло од Р. Македонија, Преосвештените Јоаким и Марко. Ги хиротониса Српскиот Патријарх г. Павле.
Во 2006 год., ние, веќе како Синод на автономната црква го избравме Богољубезнејшиот Епископ Давид за помошен Епископ на скопската Митрополија, но неговата хиротонија се изврши 2007 год., затоа што 2006 год., мене повторно ме затворија.
Епископите на автономната Охридска Архиепископија ја спомнуваат мојата смиреност, а јас како Претстојател на црквата го спомнувам Српскиот Патријарх и учествувам во Соборот на Јерархијата на Српската Православна Црква.
Како се однесува кон вас лажниот архиепископ Стефан?
Сите прогони, судења, изгонувања и затворања беа поттикнати од схизматичкиот архиепископ Стефан и неговиот синод. Но, не остана покусо и власта на Р. Македонија. Одговорноста на власта е голема бидејќи постојано ги нарушува човековите права. Но, одговорноста на схизматичкиот архиепископ е уште поголема. Наместо да ја исповеда вистината, тој го опрелестува народот со лажни тврдења, со фалсификувани приказни и етнофилетистички активности.
Кој е ставот на општеството во Р. Македонија наспроти вас, имајќи го предвид неговиот напор да се приклучи кон Европската Унија?
Шест години во континуитет сведочам за нарушување на човечките права од страна на властите на Р. Македонија. Имаме пишувано до Стејт Дипартментот на САД, во Европската Унија, до сите Цркви, и на многу организации, коишто се интересираат за човековите права.
Освен нивните извештаи во годинешните рапорти, дека во Р. Македонија се нарушуваат човековите права, нешто друго се нема сторено. Ни одговараат од канцеларијата на г. Оли Рен, и на г. Баросо дека ја следат состојбата и дека ниту една држава, којашто не ги запазува човековите права нема да може да се приклучи кон Европската Унија, но каква полза имаме ние од ова? Ние сме постојано прогонети, под притисоци и закани да нè затворат. Како што е познато, веќе двапати сум затворан, и иако имаат поминато шест години, сеуште ја немаат регистрирано Охридската Архиепископија. Навистина под притсок на странските авторитети го променија законот за религиозните организации, но ова не ќе биде доволно, ако постојано го одлагаат регистрирањето. Не е само прашање на името на Р. Македонија, туку прашање е и на човековите права.
Чекаме помош од секаков вид, но да бидам искрен малкумина се оние коишто се заинтересираа и прашаа како излегуваме на крај, не само ние, но и толку обездомени монаси, коишто ги протераа заради тоа што пристапија во единството на црквата.
Состојбата ја отежнува фактот дека веќе два месеци не можам да влезам во својата татковина. Ми имаат определено притвор, и ако се обидам да ја поминам границата веднаш ќе ме стават во затвор. Не можам да ги утешам клириците, монасите и мојата паства. Затоа и толку нагласено бараме помош!
Каков е односот кон вас во православниот свет?
Охридската Архиепископија е признаена црква од сите православни цркви. Имаме сослужувано со Вселенскиот Патријарх, со Јерарсите на црквата на Елада, на Кипар, на Русија, на Бугарија, на Романија.
Имаме сослужувано во Американската Архиепископија, та каде и да одиме, нè примаат како браќа. Во црковните кругови познати се нашите прогонства.
Повторувам, очекувам малку повеќе од власта во Грција.
Европската Унија да ги заштитува човековите права.
Што очекувате од Европската Унија?
Од Европската Унија очекуваме само да го материјализира она што самото по себе се подразбира, она што треба да го заштити. Човековите права. Правото на слобода на избор на религија.
Ова е проблем во некои земји на бившиот Советски Сојуз, во Кина или во Африка, но сега во 21-от век, да биде проблем во една земја, којашто сака да се присоедини кон Европската Унија, навистина е симптоматично.
Се сеќавам оти неколку пати во Собранието на Грција беа поставени овие прашања, од страна на поранешниот министер г. Папатемелис, но ниту чув конкретни одговори, ниту запазив некои движења кон решавање на овој проблем.
Како што и не гледам дека некој се интересира за тоа дека клириците на црквата на Грција не можат да влезат во Р. Македонија, освен ако не го соблечат расото пред границата, за да не ги сметаат за клирици. Не е ова понижување?!
Тврдам, многу одговорно, дека овие нарушувања на човековите права создаваат една нестабилност во областа на југоисточна Европа. Според мое мислење и ова е тема за преговори, а не само името на Р. Македонија.
Благодарен за подршката од црквата на Грција.
Кој е ставот на црквата на Грција во однос на вас?
И да не ме прашавте, ќе се осврнев на ова. Благодарен сум за големата подршка на црквата на Грција од првиот ден на нашето прогонство.
Блаженоупокоениот Архиепископ атински и на цела Грција г. Христодулос беше првиот, којшто го подигна гласот заради нарушувањето на човековите права, кога првиот пат ме осудија. Помагаше секогаш и со духовна поткрепа и материјално.
Последниот пат кога го посетивме еден ден пред да отиде во Мајами, наместо ние да го тешиме, тој нас нè утеши со зборовите дека нашето мачеништво и нашето сведоштво ќе бидат голем завет, којшто ќе ја наполни со благослов иднината на Охридската Архиепископија.
Бев на интронизацијата на сегашниот Архиепископ г. Јероним, но сеуште не стигнав да го сретнам за да поразговараме за она што ни се случува. Сигурен сум дека ќе има разбирање за нашето прашање, затоа што насекаде е познато колку се интересира за единството на црквата. Со сите Јерарси на црквата на Грција, коишто ги познавам, имаме братски врски.
Црквата на Грција го прави она што може да го направи, но таа не може да ги замени обврските на власта. Власта треба да помогне од своја страна.
Интервју на Неговото Блаженство Архиепископот охридски и Митрополит скопски г.г. Јован за „Вечерње Новости“, 24.05.2008
Интервју на Неговото Блаженство Архиепископот охридски и Митрополит скопски г.г. Јован за „Вечерње Новости“, 24.05.2008
Белградскиот весник „Вечерње новости“ на 24.05.2008, објави интервју со Неговото Блаженство Архиепископот охридски и Митрополит скопски г.г. Јован. Во интервјуто, коешто подолу го пренесуваме, Архиепископот охридски г.г. Јован говори за неговото прогонство, за верската дискриминација во Р. Македонија, за регистрирањето на Православната Охридска Архиепископија, за простувањето...
I dalje me progone
GUŠENJEM verske slobode Republika Makedonija neprestano inicira versku netolerantnost u regionu, a time motiviše i političku nestabilnost na ovim prostorima, iznosi u razgovoru za "Novosti" arhiepiskop ohridski i mitropolit skopski Jovan, kojeg je vlast u Makedoniji nekoliko puta privodila i zatvarala. Još je u nemogućnosti da vrši svoju dužnost.
* Nedavno je protiv vas pokrenut novi spor i određena vam je mera pritvora? Zašto?
- Pokreće se stari-novi sudski postupak prema meni. Stari, jer je počeo još 2000. godine i po tom predmetu već dva puta sam bio oslobađan, a novi, jer je sad, na trećem suđenju, Apelacioni sud u Skoplju odlučio da sve počne iz početka, sa novim sudskim većem i novim veštačenjem. Cilj je jasan: vlasti žele da se ovaj proces produži bar još toliko godina koliko je do sada trajao, i time da se vrši pritisak na delovanje pravoslavne Ohridske arhiepiskopije.
* Možete li, odnosno da li vam je dozvoljeno da uđete u Makedoniju?
- Ne mogu. Zapravo, ako uđem u Republiku Makedoniju biću odmah stavljen u pritvor. To osećam kao vid progonstva. Dosetili su se da ovakvim metodama mogu da me liše delovanja u Makedoniji, bar na neko vreme. Sveti Arhijerejski sabor SPC smatra da pod ovakvim uslovima ne bi trebalo da ulazim u Makedoniju i da ponovo budem stavljen u pritvor. Prihvatiti zatvaranje po treći put bilo bi potpuno nekorisno za Crkvu i gubljenje vremena u tamnici.
* Kakav je trenutno vaš status i da li vas neko zamenjuje u vašim dužnostima u Arhiepiskopiji?
- Da budem iskren, osećam se kao u izgnanstvu. Moje progonstvo utiče na crkveni život u Makedoniji, ali Ohridska arhiepiskopija je organizovana crkva, ima svoj sinod, ostali arhijereji izvršavaju svoju službu. Sinod se sastaje izvan granica Makedonije i, zasada, stanje je takvo.
* Gde i na koji način vršite verske obrede u Makedoniji?
- Kada smo pristupili jedinstvu sa SPC mi smo bili bukvalno izbačeni na ulicu. Možda je smešno da kažem da smo počeli sa ulice, ali to je istina. Prvih godina smo za Vaskrs služili na otvorenom prostoru. Ne samo što nismo imali crkvu nego nismo imali toliko veliki zatvoreni prostor da bismo mogli da se sakupimo za Vaskrs. Kako godine prolaze, imamo sve više bogoslužbenih mesta, a nedavno smo osvetili i jedan mali paraklis u Stavropigijalnom manastiru u Nižepoli kod Bitolja. Kako vreme prolazi, ljudi se osećaju sve slobodniji da prilaze Ohridskoj arhiepiskopiji.
* Od 1. maja ove godine treba da počne primena novog zakona o crkvama, verskim zajednicama i religioznim grupama, koji je makedonska skupština donela još septembra 2007. godine. Da li očekujete da ćete konačno biti registrovani?
- Pod velikim pritiscima međunarodnih institucija, SAD i Evropske unije, vlada u Skoplju je bila prinuđena da promeni zakon o verskim zajednicama. Po starom zakonu registraciju je vršila neka vladina komisija o verskim zajednicama. Novim zakonom je predviđeno da se registracija vrši u sudu. Samo odlaganje primene zakona, skoro osam meseci, daje motive za sumnju. U svakom slučaju, vrlo je blizu trenutak kad nas moraju registrovati.
* Na ovogodišnjem zasedanju, Sveti arhijerejski sabor vas je maksimalno podržao i odlučio da uputi protestno pismo vlastima u Makedoniji, sa zahtevom da prestanu da vas proganjaju i da ukinu sve zabrane i druge protivpravne mere?
- Sabor je i prošlih godina upućivao proteste za sve što se radilo nama i ostalim pripadnicima Ohridske arhiepiskopije. Na veliku žalost, makedonske vlasti su ostale do danas gluve na to. Pa, nije jedna ili dve godine, prošlo je već punih šest godina kako ne prestaje duhovni teror makedonskih vlasti nad pripadnicima Ohridske arhiepiskopije.
OBRAZ I ŠAMAR
* Kako gledate na golgotu koju prolazite?
- Kao crkveni ljudi treba da praštamo. Ja sam već odavno oprostio za sve što su mi bespravno, a ponekad i zločinački uradili. Ipak, ne može da se ne konstatuje da se posle svih tih progonstava jaz nije produbio. Važno je što smo mi uvek okretali obraz, a oni uvek šamarali. Svima je poznato da raskolnici iz MPC često idu u Rusiju (bez obzira na to što ih patrijarh Aleksije nikad ne prima), da traže njihovo posredništvo za prevazilaženje situacije. Besmisleno bi bilo nastavljati bilo kakve pregovore, pa čak i razgovore, kada oni ponovo žele da me zatvore i misle da sam im ja prepreka da dođe do susreta između SPC i raskolničke MPC.
https://www.novosti.rs/code/navigate.php?Id=4&status=jedna&vest=121735
Архиепископот охридски г.г. Јован за „Данас“
Архиепископот охридски г.г. Јован за „Данас“
Во однос на кршењето на основните човекови права на Архиепископот охридски г.г. Јован, како и состојбите со канонската Црква во нашата татковина, српскиот Весник „Данас“ објави краток разговор со Претсоителот на Православната Охридска Архиепископија, Неговото Блаженство Архиепископот охридски и Митрополит скопски г.г. Јован, коешто на домашната читателска публика, подолу ѝ го пренесуваме во целост.
petak, 23. maj 2008.
Zašto arhiepiskop Jovan više od dva meseca ne može da uđe u Makedoniju
Možda i na međunarodnoj poternici
Beograd - Da li će arhiepiskop ohridski i mitropolit skopski Jovan, poglavar Pravoslavne ohridske arhiepiskopije (POA) moći da se posle upravo završenog majskog zasedanja Svetog arhijerejskog sabora SPC vrati u Makedoniju, još je neizvesno. Arhiepiskop Jovan kaže za Danas da je protiv njega, sredinom marta, sud u Velesu izrekao novu meru pritvora zato što se nije javio na sudsko ročište, na koje nije bio ni pozvan, tako da već više od dva meseca ne može da uđe u Makedoniju. On navodi da je po treći put optužen za navodnu proneveru novca dok je bio mitropolit, od pravoslavnih crkava nepriznate, Makedonske pravoslavne crkve, iako je dosad dva puta oslobađan za iste optužbe.
- Sud je nije imao zakonski osnov za izricanje pomenute mere, jer moj advokat Vasil Georgijev i ja nismo bili uredno pozvani. Ja sam tog dana po službenoj dužnosti bio izvan BJR Makedonije, dok je advokat Georgijev ranije izvestio sud u Velesu da je 17. marta angažovan kao advokat na ročištu za organizovani kriminal koje ima prioritet nad drugim sudskim postupcima -objašnava arhiepiskop Jovan.
Prema njegovim rečima, Apelacioni sud je odbacio žalbu na odluku suda u Velesu, a sad se čeka jednomesečni rok za odgovor Javnog tužilaštva, kome je takođe podneta žalba. Arhiepiskop Jovan napominje da je to "poslednja pravna istanca i ukoliko bi i Javno tužilaštvo odbilo njegovu žalbu, makedonske vlasti bi, po nalogu suda, mogle da raspišu i međunarodnu poternicu".
On je potvrdio da ima dvojno, i makedonsko i srpsko držaljanstvo – zbog prvog strahuje da bi prilkom pokušaja da uđe u Makedoniju bio uhapšen, a zbog ovog drugog je "nezadovoljan što vlasti u Srbiji nisu dovoljno odlučno reagovale".
- Iako kod vlasti u Srbiji postoji određena dobra volja da pomognu, one nisu predizele sve što je potrebno, niti su obavestile međunarodne faktore da se u Makedoniji ne poštuju osnovna ljudska prava, niti se rešava problem njihovog kršenja – ističe arhiepiskop Jovan.
Sa upravo završenog sabora SPC makedonskim vlastima upućen je "apel da se prestane sa progonom arhepiskopa Jovana i da se ukinu sve zabrane i druge protivpravne mere protiv autonomne Ohridske arhiepiskopije". Što se tiče statusa POA, arhiepiskop Jovan ističe da je da je 1. maja u Makedoniji stupio na snagu novi Zakon o verskim zajednicama i da je POA započela proceduru za upisa u registar verskih zajednica u ovoj bivšoj jugoslovenskoj republici.
Bez odluke o nastavku pregovora s MPC
- Prema rečima arhiepiskopa Jovana, na upravo zavrenom Saboru SPC nije bilo reči o eventualnom nastavku pregovora s makedonskom pravoslavnom crkvom, iako je prethodnih meseci Skoplje to više puta najavljivalo. "Na snazi je odluka sa prošlog saborskog zasedanja da nema nastavka pregovora dok traju progoni arhiepiskopa ohridskog i mitropolita skopskog", kaže Jovan, napominjući da, "ako se ovaj uslov ispuni, eventualni pregovori nisu mogući bez POA, koja je jedina kanonska Crkva u Makedoniji".
Važno rešiti pitanje prvog u SPC
Komentarišući dešavanja na prekjuče završenom Saboru SPC, arhiepiskop Jovan poručuje da je "važno da se reši pitanje prvog u Crkvi, jer je u ovoj situaciji prava i odgovornosti patrijarha preuzeo Sinod kao kolektivno telo", mada, kako kaže "ne očekuje da će Sinod raditi drugačije nego što bi to činio u patrijarhovom prisustvu".
J. Tasić
Интервју на Неговото Блаженство Архиепископот охридски и Митрополит скопски г.г. Јован за Белградскиот дневен весник Новости (6 Ноември 2006 год)
Интервју на Архиепископот г. г. Јован за белградски „Новости“
Белградскиот дневен весник „Новости“, на 06 Ноември 2006 год., објави интервју со Неговото Блаженство Архиепископот охридски и Митрополит скопски г. г. Јован.
Во предговорот на интервјуто, коешто го реализираше дописникот на „Новости“ од Скопје, г. Младен Станчиќ, посочено е дека Поглаварот на Охридската Архиепископија, Архиепископот г. г. Јован е единствениот затворен црковен великодостојник во современа Европа.
За „Новости“, Архиепископот Јован изразува надеж дека монтираните политички судења и пресуди ќе бидат разоткриени заради угледот на Република Македонија на нејзиниот пат кон посакуваната евроинтеграција.
Политичките судења се пречка при македонското евроинтегрирање.
„Овие денови прочитав, барем медиумско признание, дека со моето повторно затворање се отворил нов процес против самата – држава. Сметаме дека тоа е добар почеток на јавно признание за она што веќе сите го знаат: дека нашите судења беа политички мотивирани, а затворањата се на штета на угледот на Македонија, којашто претендира на членство во Европската унија. Се разбира, со ваков, докажан комунистички менталитет, уште долго нема да биде допуштен влез во Унијата, каде што земјите членки имаат демократски систем на уредување. Но, тоа, се разбира, не ми е за утеха. Тагувам и, всушност, овде во затворот најтешко ми е - не тоа што властите постапуваат толку нечовечки и неразумно кон мене, но затоа што сето тоа не ѝ служи на чест на држава, којашто стреми кон демократија“ – вели Архиепископот Јован, потврдувајќи дека во моментов, во Идризово, како и претходно кога тука ја издржуваше казната, право да го посетат имаат само неговите мајка и сестра.
Лажните обвинувања коишто ги конструира расколничката МПЦ се на нејзина штета.
Новости: Ви најавуваат нови закани и нови обвинувања, особено од канонски непризнатата МПЦ?
Архиепископ Јован: Многупати говоревме дека нашите судења се политички мотивирани, но ако подобро се анализира, очигледно е дека поттикнувањата стигнуваа и пристигнуваат од расколничката организација во Македонија, којашто себе се нарекува МПЦ.
Помагајќи им на властите да конструираат лажни обвинувања, поради коишто неколку пати бев осуден, а, еве, и по вторпат затворен, тие покажаа незрелост, не само за било каква автокефалија, но и незрелост да се наречат – црква.
Монтирајќи судски процеси, расколниците всушност сакаат да не спречат да ги покажеме плодовите на постигнатото единство. Исто така, со иницирањето, кај властите, на забраната за влез во Македонија на православни Епископи од Србија, Грција или Бугарија, настојуваат да го замаглат фактот дека Православната Охридска Архиепископија (ПОА) е во единство со останатите православни цркви, а МПЦ во – раскол.
Сепак, во нивната злоба и гордост, тие повеќе си наштетуваат на себеси самите, отколку нам. Сега е општопознато дека расколниците не бираат средства за да ни напакостат. И, навистина многу ни напакостија, но жално е што не гледаат дека со тоа повеќе си пакостат себеси. Нивниот углед е целосно изгубен помеѓу верниците во Македонија. Црквите им се празни, а нивните епископи и свештеници никој не ги почитува.
Преговори без Православната Охридска Архиепископија се невозможни.
Новости: Како, тогаш, во такви услови од МПЦ наводно се иницира обнова на разговорите со СПЦ?
Архиепископ Јован: Расколниците во Македонија живеат во нивниот маѓепсан круг, далеку од догматското и канонското предание на Црквата. Не беше така одамна кога говореа дека нема да разговараат со СПЦ додека не го повлече нејзиниот Егзарх од Македонија. И, СПЦ не само што не го повлече Егзархот, туку издаде и Томос за Автономија на Православната Охридска Архиепископија, а мене ме потврди за канонски Архиепископ и Митрополит скопски.
Сега од МПЦ бараат да разговараат со СПЦ, а СПЦ многупати на тоа ги повикува. Веруваме дека и овојпат вратите им се отворени. Се разбира, со учество на Православната Охридска Архиепископија. Но, имајќи ја предвид незрелоста во МПЦ, мислам дека ќе ја пропуштат и оваа шанса. Бидејќи, уште пред почетокот на било какви разговори, нивниот поглавар најавува дека нема да отстапат од автокефалијата и од името – МПЦ. Па, за што тогаш ќе разговараме? Повеќепати говоревме дека нив не им е грижа за решавањето на проблемот, туку само за одолговлекување на време.
Што се однесува на учеството на Православната Охридска Архиепископија во евентуалните разговори со расколничката МПЦ, тоа е обезбедено со самото канонско устројство на Црквата. Во канонското подрачје на Црквата, автономијата во однос на ваквите прашање е – неповредлива.
За лошите затворски услови.
Новости: Дали условите во коишто сега ја издржувате казната се потешки од претходното искушение во Идризово?
Архиепископ Јован: Затворските услови овојпат се потешки. Бидејќи, како затворски повратник бев сместен во затвореното одделение на КПУ Идризово. Според некои меѓународни стандарди, коишто Македонија ги има прифатено, а внесени се во новиот закон за извршување на санкции, на секој затвореник треба да му се обезбедат најмалку десет кубни метри воздушен простор. Ако ви кажам дека во полуотвореното одделение во коешто, во меѓувреме сум распореден, нема ниту четири кубни метри воздушен простор по затвореник, ќе ви биде јасно какви се условите. Да не зборуваме за нехигиената, лошата храна, наркоманијата, корупцијата...
Интервју на Неговото Блаженство Архиепископот охридски и Митрополит скопски г. г. Јован за руската интернет презентација „Православие и Мир“
Интервју на Неговото Блаженство Архиепископот охридски и Митрополит скопски г. г. Јован за руската интернет презентација „Православие и Мир“
извор: https://www.pravmir.ru/sejchas-menya-mogut-arestovat/
…10 августа православного Охридского архиепископа Иоанна (Вранишковского) раскольничьи власти вновь заключили в тюрьму. Первый раз его посадили за то, что он служил литургию и читал проповедь, второй - за то, что зашёл в храм раскольничей МПц, но под давлением европейской общественности вынуждены были отпустить, теперь "пришили" утаивание церковных средств в бытность его иерархом МПц, хотя те деньги давно уже возвращены тому, кто их давал…
Интервью взял Юрий Максимов
1. Владико, православните луѓе во Русија практично ништо не знаат за положбата на своите истоверци во Македонија. И, иако веста за вашето затворање предизвика широк и срдечен одзив, та многумина се молеа за вашето скорешно ослободување, сепак позадината на тие собитија останува непозната за рускиот човек. Која беше причината за Вашето затворање?
- Најпрво би сакале да заблагодариме за Вашата достофална иницијатива проблемот на Црквата во Р. Македонија да го направите попознат во Руската Федерација и помеѓу верниците на Руската Православна Црква. Наш личен впечаток е дека многу малку во Русија се знае за проблемите со кои што се соочува Православната Охридска Архиепископија. Затоа ќе се обидеме многу накратко да ја изнесеме суштината на црковниот спор во Р. Македонија.
Имено, во Р. Македонија постои раскол со целокупното Православие од 1967г. Таа година по директива на комунистичката власт во во тогашна Народна Република Македонија, дотогашната Автономна Црква во Македонија која беше во единство со Српската Православна Црква, еднострано, без согласност на мајката Црква прогласи автокефалност. Таа автокефалност не беше призната не само од мајката Црква, Српската Православна Црква, туку ниту од било која друга Црква. Сите Цркви во тој чин препознаа комунистички обид да се руши Црквата. Тоа во поранешниот Советски Сојуз се правеше на друг начин, но во бившата Југославија комунистите сакаа преку разделување на Црквата и правење на схизми да ја ослабат нејзината позиција. За да направат раскол на Црквата во Македонија имаа уште една причина. Сакаа преку Црквата да ја контролираат дијаспората во Америка, Австралија и Западна Европа, зашто преку ниту една друга државна служба тоа не им беше можно. Дијаспората беше антикомунистички расположена, но Црквата ја почитуваа. Додека постоеше Социјалистичка Југославија практично немаше некои посериозни обиди за надминување на расколот. Дури во 1998г. се направија првите обиди за надминување на расколот, а тоа е врзано и со времето на нашата хиртонија во епископски чин која беше токму таа година. После тоа, до 2002г. имаше многу средби и усоглсувања. После долги преговори, во месец мај 2002г. се дојде до едно решение кое остана познато под името Согласност од Ниш кое го потпишаа двете преговарачки делегации: четири Епископи од Српската Православна Црква и три Епископи од Македонската Православна Црква. Уште истиот месец, тоа решение го прифати Архијерејскиот Собор на Српската Православна Црква, додека Архијерејскиот Синод на Македонската Православна Црква, под притисок на државната власт, го отфрли тој документ. Сепак тој документ даваше најдобро можно решение. Статусот на Црквата требаше да биде автономен, со автономија дури поширока од онаа која ја има денес Украинската Православна Црква која е во составот на Руската Православна Црква, а името на Црквата да биде она од древност познатото: Охридска Архиепископија.
Откако се виде дека е испуштена и последната шанска за единство, двјаца Архијереи од Синодот на Македонската Православна Црква кои претходно ги беа ставиле своите потписи на Согласноста од Ниш нè испратија од нивно име да преговараме со Патријархот српски г.г. Павле да прифати и предложи поединечно пристапување на Епископите од Македонската Православна Црква во литургијско и канонско единство со Српската Православна Црква. Услов беше барем привремено да не го споменуваме српскиот Патријарх на местото: Најпрво спомни го Господи..., туку на тоа место да го споменуваме Светиот Архијерејски Синод. Привремено никој не би знаел кој Синод го споменуваме. Неговата Светост, Патријархот српски се согласи дури и на толку голема црковна икономија, само да дојде до решение на расколот. Кога би ја имале предвид само таа отстапка која ја направи Српската Православна Црква, и кога би ги занемариле сите други добри намери кои ги покажуваше и сеуште ги покажува кон расколниците во Р. Македонија, доволно е за да се истакне колкава желба постои кај Патријархот и јерархијата на Српската Православна Црква за надминување на расколот.
Но, оние кои само кратко пред тоа го погазија својот потпис, во оваа нова ситуација го погазија и својот архијерејски збор. Така, на повикот на Патријархот српски за литургијско и канонско единство одговоривме само ние, со нашето свештенство, монаштво и побожниот народ. Токму од тој момент почнаа нашите проблеми. Само неколку денови подоцна во зградата на Митрополијата во Велес каде што живеевме и работевме како Митрополит велески, дојдоа полицајци наоружани до заби како да гонат некој познат светски терорист и нè избркаа на улица. Отидовме во еден манастир, но неколку дена после тоа, полицијата нè избрка и од таму. Единствено можевме да отидеме во родниот град во куќата на нашите родители по тело. Тука се собраа и оние монаси кои дојдоа со нас од Велес.
Година и пол после овој настан, кон Православната Охридска Архиепископија се присоединија и монаси и монахињи од други други епархии и тогаш властите во Р. Македонија многу се уплашија. Сметаа дека тоа ќе биде процес кој нема да застане и многу свештеници кои се сеуште во раскол ќе преминат во канонската Црква. На денот кога пристапија многу монаси, веднаш после отслужената Литургија, нас нè затворија и нè оставија во притвор околу 30 дена. После тоа нè судеа за кривично дело: „распалување национална и верска омраза, раздор и нетрпеливост”. Така, нè осудија на две и пол годишна затворска казна. За сите наши објаснувања дека припаѓаме на Црква која дваесет векови шири мир и љубов, а не омраза раздор и нетрпеливост, судот остана глув.
2. Како Вие лично и Црквата го издржаа тоа не лесно искушение?
- Ќе бидеме искрени, и покрај тоа што е несвојствено и речиси непознато во 21 век некој Епископ на Православната Црква да биде затворан за тоа како верува и за тоа со кого е во единство, нашето страдање не е ни од далеку онакво какво што било на некои Епископи, особено во Руската Црква во времето на комунизмот. Ние црпиме вера и сила од нивните сведоштва. Сега можат да нè затвараат, да ни прават и други видови тортури, но тешко е да се одлучат да ни го одземат животот како што беше тоа многу лесно во времето на комунизмот. Затоа, сметаме дека нашето искушение не е ниту еден мал дел од она кое го претрпуваа некои наши современици во 20 век, а да не говориме за оние сведочења на верата познати за првите векови на христијанството. Но, ова наше искушение постана распознатливо само затоа што е несвојствено за времето за кое живееме. Кога многумина сметаа дека со падот на комунизмот завршија гонењата на Црквата, во една мала земја на Балканот, каква што е Р. Македонија, се покажува дека ниту комунизмот како облик на тоталитаризам е соборен, ниту гонењата на Црквата престанале.
3. Пред какви потешкотии е поставена заедницата на канонската Православна Црква во Македонија?
- Најтешко е тоа што државата не ни дава правен статус. Одбива да нè признае како верска заедница, иако таков статус имаат многу малубројни протестантски заедници. Со тоа ја остава отворена вратата да може да нè прогонува. Без да има било каква законска основа за тоа, власта во Р. Македонија, ни забранува дури и да влегуваме во храмовите кои ги има узурпирано раколничката организација. Да напоменеме дека нас нè осудија на една година затвор, а не е за голема утеха што тоа беше условно, само затоа што влеговме во еден храм кој сега е во владение на расколничката организација во Р. Македонија. Незнаме дали во теократските режими привилигираните верски ораганизации имаат толку заштита колку што тоа има расколничката организација во Р. Македонија од владеечкиот режим. Но, скоро и да не е можно поинаку ако се знае дека таа црква е направена од државата. Оној момент кога државата ќе престане да ја штити, таквата ситуација не ќе може да опстане.
4. Ние чувме дека во 2004 мнозинството од македонските монаси и монахини од расколот се вратија во лоното на вистинската Црква. Со што се објаснува таквиот мисионерски успех на Православието?
- Монаштвото од секогаш било совест на Црквата. Тоа се покажувало како најодлучно да ја брани Црквата дури и во историски најсложените времиња за Црквата. Впрочем и во тие одлучувачки моменти за историјата се гледа и силата на монаштвото. Св. Григориј Палама би останал еден незабележан атонски монах во колку не се случеше спорот со варламитите и во колку не доби од Бога повик да застане во одбрана на Црквата. Да не говориме за улогата на монасите во времето на иконоборството, а кај народите кои беа под робство под Турците и за улогата на монаштвото во времето на туркократијата.
На крај, многу е природно монасите да бидат тие кои ќе бидат прва одбрамбена линија на Црквата. Според повикот кој го добиле и одлуката која ја донеле во животот, тие треба да живеат слободно, не само од страстите на телото и душата, туку слободни и од стравот кој е производ на страстите. Човек кој е слободен од страста ништо не може да го исплаши. Ниту гонењата, ниту старадањата. Ако одиме во крајност, дури ниту смртта. Монахот е вистински монах ако успее во овој свет да го живее есхатонот. Во овој смртен свет да го живее воскресението. Тогаш се покажува за достоен на повикот на покајанието кој го одбрал. Не постои ништо поголемо кое може да го привлече човекот да трпи во страдањето од правата вера во Царството Божјо. Само заради него вреди во овој свет да се страда. Секое друго страдање е недостојно, па дури и бесмислено. Но, да претрпиш страдање заради Царството Божјо има смисла во наградата која се прима, а тоа живот вечен во богатството на даровите Божји. Сметаме дека токму таа права вера ги привлече и монасите да преминат од раскол во канонска Црква и тоа по цена што за тоа добија страдање.
5. Како Вие ги оценувате понатамошните перспективи на Православната заедница во Македонија? Постојат ли претпоставки за подобрување на ситуацијата?
- Под притисок на Меѓународната заедница, власта во Р. Македонија ќе мора да попушти. Тие сакаат да станат членка на Европската Унија и ќе мора своето законодавство да го прилагодуваат на европското. Познато е дека во Европската Унија, правото на религиозна определба е основно човеково право. Власта во Р. Македонија и сега е подложена на многу критики заради непочитувањето на верските права на граѓаните. ОБСЕ веќе по втор пат го враќа новиот закон за верски заедници кој го предлага владата на Р. Македонија, а веќе требаше да биде усвоен од Собранието. Предлогот на новиот закот е повторно тоталитаристички и ја штити само расколничката орагнизација во Р. Македонија, но и муслиманската заедница во државата. Сите други верски заедници се дискриминирани, а Православната Охридска Архиепископија не би можела според тој закон да биде регистирирана. Но, се надеваме дека тоа ќе им биде нeизводливо, особено што после нашето неправедно затварање, цел свет научи дека во таа земја не се почитуваат основните човекови права загарантирани со меѓународни спогодби. Во секој случај, ние посакуваме Господ да ни даде сили да издржиме во овие катакмбни услови во кои сега служиме. Велат дека Црквата е најсилна кога е во катакомба. На нас е сега редот тоа да го потврдиме.
6. Неговата Светост Патријархот Московски и на цела Русија Алексиј II не еднаш изрази поддршка на канонската Охридска Архиепископија. Како, по Ваше мислење, обичните руски верници можат да му помогнат на Православието во Македонија? Од што Архиепископијата има нужда во овој момент?
- Ја ползуваме приликата да изразиме голема благодарност на Неговата Светост, Патријархот Московски и цела Русија г.г. Алексиј II. Тој беше прв кој само после неколку дена од воспоставеното литургијско и канонско единство со Српската Православна Црква во 2002г. писмено го поддржа нашиот чекор и ни вети дека литургијски ќе го споменува името на нашата смиреност. Од тогаш па сè до денес тој не престанува да изразува подготвеност да направи сè што е можно од негова старана само да дојде до единство и со останатите браќа кои сеуште пребиваат во раскол. На секаде се познати неговите напори целосно да се надмине расколот во Р. Македонија, но за голема жал, расколниците во оваа земја не сакаат да го послушаат ниту него. Тие би сакале само да ја исползуваат ситуацијата и добронамерноста на Рускиот Патријарх и да ја одолговлекуваат ситуцијата без скоро да се најде некакво решение.
Што се однесува до помошта, ние би сакале Вас г-дине Максимов да Ви заблагодариме како за материјалната, но пред сè за духовната поддршка која й ја давате на Православната Охридска Архиепископија. Во вакви услови на катакомба би било нескромно ако речеме дека ништо не ни треба. Нашата Црква нема ниту еден храм. Служиме во приватни куќи и станови, а за големите празници, бидејќи не можеме да се собереме на едно место, служиме надвор, под ведро небо. Сега во лето тоа е полесно, но во зимата имаме доста потешкотии. Така, секоја помош е добредојдена, но најблагодарни би биле ако нашите браќа Јерарси, свештенослужителите и народот Божји во Русија молитвено се сеќава на нас. Дргите недостатоци кои моментално ги имаме Господ ќе ги надополни со ваквата братска љубов која вие ни ја покажувате.
7. Последниве години руски поклоници и туристи сè повеќе ја посетуваат Македонија. Но притоа тие, како по правило, не знаат дека сите главни храмови, манастири и светињи се зафатени од страна на расколниците на самонаречената „Македонска Православна Црква“. Како рускиот поклоник, кога ќе се најде во вашата земја, може да ги најде заедниците на канонската Црква?
- Моментално имаме параклиси во пет градови во Р. Македонија. Во: Скопје, Охрид, Битола, Прилеп, Штип и Куманово. Така ја покриваме речиси целата територија на Р. Македонија. Тоа е далеку од она што сакаме да има служба дури и во најмалото село на таа територија, но во вакви услови и она што е досега постигнато е вонреден благослов Божји. Ако се има предвид дека ние сме секојдневно тероризирани од државните власти, тогаш ќе се разбере дека и ова малку што е направено ќе биде вредно пред Бога. По однос на потребите на поклониците, најдобро би било пред нивното поаѓање на пат да ја посетат нашата интернет страница, да ги најдат информациите кои им се потребни, а во колку за нешто имаат нејаснотија можат да упатат прашање преку интернет во рубриката за контакти.
Јуриј Максимов
Г-дин Јуриј Максимов е предавач на Московската Духовна Академија (по Религиски студии) и на Православниот Универзитет „Свети Тихон“ (по Исламологија). Учесник е во Синодалната група на Московскиот Патријархат задолжена за изготвување официјален концепт за односот на Руската Православна Црква кон другите религии.
Интервју коешто Неговото Блаженство Архиепископот охридски и Митрополит скопски г.г. Јован го даде за Christian Science Monitor, во Март 2006 година
Интервју,
коешто Неговото Блаженство Архиепископот охридски и Митрополит скопски г.г. Јован
го даде за Christian Science Monitor, во Март 2006 година
1. На која возраст за првпат почувствувавте дека Господ ве повикува да работите на делото Божјо, кога запишавте богословија, на кои позиции бевте после тоа, итн. ?
Потекнувам од побожно и антикомунистичко семејство. Тоа дека средината во која израснав беше нагласено антикомунистичка го истакнувам често, од причина што комунизмот беше директно спротивставен на верата и оние коишто беа искрено религиозни и веруваа во Бога не можеа да бидат комунисти. Еден од моите вујковци беше осуден на затворска казна за навреда на личноста на Тито.
Но, таа сеуште необразувана побожност, која ја стекнав во детството беше ставена на проверка во мојата младост. И покрај сите искушенија низ кои минува еден млад човек при проверката на неговата религиозност, можам да речам дека никогаш не сум се откажал од таа едноставна вера, која ја примив во семејството. Сепак не отидов да се школувам во некое верско училиште. После завршувањето на средното школо, се запишав на градежен факултет и него го завршив пред истекот на определениот рок за школување. Но, уште за време на студирањето на градежниот факултет добив повик од Бога, како што велите Вие, за понтензивно да се посветам на духовен живот и потемелно да ја студирам теологијата. Само заради советот кој го добив тогаш од еден духовен човек не го напуштив градежниот факултет, туку прво го завршив истиот, а потоа почнав да студирам теологија.
После завршувањето на Теолошкиот Факултет во Белград, продолжив на постдипломски студии во Тесалоники. Брзо после тоа примив свештенички чин, а после тоа бев избран за Епископ во МПЦ.
2. Вие преминавте од Македонската во Српската Православна Црква во 2002 год. Кои беа вашите причини да го сторите тоа ? Кои се главните разлики помеѓу двете Цркви ?
Во суштина јас не заминав од МПЦ туку воспоставив литургиско и канонско единство со Српската Православна Црква. Се одлучив тоа да го направам заедно со свештенството и верниот народ на мојата Митрополија дури откако пропаднаа сите шанси тоа единство да се воспостави со целата МПЦ. После “Нишката Согласност“ од Мај 2002 год., Светиот Архиерејски Собор на Српската Православна Црква прифати да дојде до единство меѓу двете Цркви под условите што ги потпишаа двете делегации во Ниш. Но, Светиот Архиерејски Синод на МПЦ, под голем притисок на политичарите и на некои медиуми ја отфрли “Нишката Согласност“. Тоа беше последната надеж за толку потребното единство кое беше нарушено од 1967 година. Во Црквата единството не е додаток, туку единството е суштина.
Српската Православна Црква има единство со сите Православни Цркви во светот, но МПЦ е исклучена од единството со другите Православни Цркви во 1967 год., кога еднострано, на пучистички начин, без тоа да биде признато од другите Цркви, прогласи црковна автокефалија.
После толку време изолација од заедницата со другите Цркви, во МПЦ се јавија и погрешни или како што ги нарекуваме еретички учења. По мое длабоко убедување, тоа сега не е само расколничка црква, туку има и погрешно црковно учење.
3. Прочитав дека вие би сакале да ги видите двете Цркви повторно обединети. Ако е тоа точно, зошто ?
Како што веќе реков, единството на Црквата не е нејзин додаток, туку суштина и смисла. Без единство со другите Цркви, ниту Црквата не може да се нарече Црква, туку тоа е секта. Тоа е така зашто природата на Црквата е да соединува, а не да разделува. Ако на крајот, во царството Божјо ќе се надминат сите поделби, како што вели Евангелието, нема да има ниту Евреин ниту Грк, ниту машки, ниту женски пол, туку сите ќе бидат едно во Господа, тогаш како е можно да не работиме на надминување на една толку неубава поделба каква што е расколот во Црквата. Ако Црквата нема внатрешни сили да се покаже дека е една и единствена, дека нема поделби и расколи, тогаш како е можно да ги привлече луѓето кон единство со Бога и со неа, со Црквата како тело на самиот Христос. Зарем Христос се поделил, па половина од телото Негово е во Српската Православна Црква, а другата половина во МПЦ?
Тоа не е можно. Телото Христово е единствено и затоа за оној кој нема единство со “едната света соборна и апостолска Црква“ велиме дека е во раскол.
Во таков раскол е МПЦ.
4. Можете ли да ја опишете атмосферата во Македонија и официјалниот и неофицијалниот став кон Српската Православна Црква? Зошто мислите дека тие ставови преовладуваат ?
Не треба да заборавиме дека Р. Македонија беше комунистичка држава. Во суштина, таа е создадена како држава во 1945 год., кога на власт дојдоа комунистите. Но, комунизмот не заврши веднаш после неговиот пад во 1990 година. Луѓето, а особено тие кои владеат од 1990 год., до денес не постанаа преку ноќ ниту демократи, ниту религиозни. Дури и оние кои се религиозни многу малку или воопшто не ја познаваат верата. Ниту знаат што значи црковно единство, ниту се спремни да работат на тоа. Едноставно, политичарите, оние официјалните, гледаа каква политичка полза има од сето тоа, па кога востановија дека за нив нема полза, официјалните власти се спротивставија на тоа црковно единство. Претставниците на медиумите, исто поради непознавање на учењето за Црквата, единството со Српската Православна Црква го претставија како укинување на Македонската и востановување на Српска Црква во Р. Македонија, што е потполно неточно.
Но, најголем бојкот на единството, којшто всушност ги обедини политичарите и средствата за информирање беа деструктивните сили во врвот на МПЦ. Не е тајна дека некои од Епископите на МПЦ се сеуште комунисти и после падот на комунизмот. Тие се на висока позиција уште од времето на комунизмот, па иако комунизмот како општествен поредок е соборен во 1990 год., тие останувајќи на позиции до денес, ја направија Црквата да биде последната тврдина на комунизмот. Токму заради претходнава реченица јас сум осуден на затворска казна. Од трите обвиненија за кои имав пресуда, Врховниот суд укина две и остана само тоа, да бидам во затвор затоа што реков дека : „МПЦ е последниот бастион на комунизмот.“ Но, јас навистина така мислам. Поедини луѓе во врвот на МПЦ, кои заради својот нечесен и неморален живот немаат никаков интерес да дојде до црковно единство, ги поттикнаа официјалните претставници на власта и средствата за информирање погрешно да ја сфатат смислата на црковното единство со Српската Православна Црква, а преку неа и со сите други Православни Цркви во светот.
5. Битолскиот Суд ве осуди во 2004 год. за поттикнување национална и верска омраза. Каква беше вашата одбрана пред Судот? Како се чувствувате, особено како човек на Црквата, за тоа што бевте обвинети за такво кривично дело?
За да се оствари природата на кривичното дело за кое бев обвинет, во суштина требало да се делува со присила. Но, такво дејство во мојот случај немаше. Јас никого не присилив да ме следи, ниту против било кого употребив некаква сила. Што значи дека тој член од законот според кој сум осуден е неправилно применет. Друго е тоа што, она што јас сум го рекол може да претставува за некого навреда, но за тоа се суди по приватна тужба, а не по обвинение од јавниот обвинител. Од друга страна, во Р. Македонија е со Устав и закони загарантирана слободата на говорот. Но, тоа е на хартија. Во корумпирано судство какво што е македонското не може да се очекува дека ќе владее правото. За жал, и во судството, првиот и последен збор го имаат политичарите. Ако некого сакаат да го осудат, тоа ќе го направат иако нема законски основи за тоа.
Мојата одбрана иако беше подолга може да се сведе во една реченица. Јас им кажав дека сум одбрал да му служам на Евангелието кое е повик кон љубов и единство и ниту по природата на повикот на кој служам, ниту по карактерот на мојата личност не сум распалувал ниту ќе распалувам било каков вид на омраза.
6. Дали би рекле дека Македонија е земја која ја прифаќа слободата на религијата? Под кои услови се служи српска православна литургија во Македонија ? Колку внимателни мораат да бидат верниците на СПЦ во Македонија ?
Според Уставот и законите кои се донесуваат во државата, во Р. Македонија треба да постои слобода во вероисповедањето. Меѓутоа, во однос на Православната Охридска Архиепископија таа слобода е укината. Според нашите сознанија и некои мали религиозни групи се жалат дека немаат религиозна слобода, но воглавно најголем проблем има нашата Црква.
После сите тортури кои се направени врз Епископите, клирот и побожниот народ на Православната Охридска Архиепископија, треба да се биде претпазлив. Не е лесно да претрпиш бркање од дома, како што тоа го претрпеа монасите и монахињите кои во зима беа избркани на улица од полицијата. Не е лесно полицијата да ти врши зачестени претреси како што тоа го правеше на верници на Православната Охридска Архиепископија. Не е лесно да ти влезат насилно во домот маскирани полицајци со оружје в рака, да им ги стрижат косите на затекнатите монахињи во манастирот и на крај да го запалат манастирот. Не е лесно да гледаш како пред твои очи ја рушат штотуку изградената црква.
На крај, воопшто не е лесно за еден верник кога знае дека неговиот Архиепископ го затвориле заради тоа што верува така како што верува и тој верник.
Сето ова е голема проба за верата на еден човек. Но, Господ ни дава сила да издржиме, а од друга страна сите искушенија кои ги претрпуваме нè прават потрпеливи.
7. Зошто МПЦ не ја признава Охридската Архиепископјија? Што мислите, зошто МПЦ се однесува на така дефанзивен начин?
МПЦ има суштински проблем: Дали е Црква или не? Не се постанува Православна Црква со тоа што власта во една држава ќе те признае и ќе те штити. За да бидеш Православна Црква треба да си во единство со другите Православни Цркви. Треба да имаш апостолско преемство и да имаш исправна вера за да бидеш во единство со другите Цркви. Но, исто така Епископите и свештениците треба да ги исполнуваат канонските услови за да можат да ги имаат тие служби во Црквата. Некои од Епископите на МПЦ кои имаат влијание уште од времето на комунизмот не ги исполнуваат канонските услови да бидат на тие позиции. Тие сè прават да не дојде до единство во Црквата. Од друга страна, оние малкумина кои немаат ништо против единството немаат сили да се изборат со оние на кои воопшто не им е дојдено до единство. Но, ниту на едните, ниту на другите не им се допаѓа што добија конкуренција со Православната Охридска Архиепископија. Барем тие тоа така го разбираат. Мислам дека нивната бораба е борба против конкуренција.
8. Г-дин Бранко Црвенковски изјави на печатот во Август дека вашиот случај е “внатрешна работа на Македонија“. Дали се согласувате со тоа ?
Секако дека г-динот Бранко Црвенковски ќе беше најсреќен ако проблемот околу моето затворање останеше само внатрешен проблем на Р. Македонија. Можеби тоа ќе беше случај ако јас бев осуден за некое друго кривично дело, а не за тоа: како верувам и зошто така верувам.
Оној момент кога некој е осуден и лежи во затвор, а делото за кое е осуден претставува кршење на меѓународните конвенции за човекови права, тогаш тој случај се интернационализира и не може и не смее веќе да биде внатрешна работа само на една држава.
9. Епископот Марко Дремвицки и Битолски приговори на печатот за изолацијата во која ве држат во Затворот Идризово – нема посети освен од родителите, и не ви се дозволени верски обреди. Дали сеуште е така ? Можете ли да опишете какви се условите во затворот?
Навиките кои постојат во луѓето од управата на Затворот Идризово се навики стекнати од комунистичкиот систем. Повеќето од вработените во затворот имаат работен стаж уште од комунистичките времиња. За тие времиња, пак, карактеристично е што политичките затвореници биле во поголема немилост од крупните криминалци.
Да не заборавиме дека мене ме третираат како политички затвореник. Затоа и не е чудно што за мене има толку рестрикции. Иако тоа не им е дозволено со закон. Тие немаат законска поткрепа само мене да ми ги оневозможуваат посетите. Не смеат да ми ги забрануваат книгите на грчки и српски јазик, не смеат да забрануваат да се причестувам, но ете тоа го прават.
Воопшто не е добро што во Р. Македонија има толку многу корупција, но во затворот тоа е добредојдено за сите. Да знаете, токму благодарение на можноста што некои од управата примат “награда“, возможно беше ова интервју да стигне до вас.
10. Меѓу оние кои апелираа за вашето ослободување се Поглаварите на Вселенската и на Руската Православна Патријаршија, Православните Цркви на Грција и на Америка, Европската Католичка Бискупска Конференција, како и српскиот Премиер Воислав Коштуница. Дали тие фактори ве подржуваа додека сте во затворот на било кој начин? Дали некои други луѓе или групи ве подржуваа додека сте во затворот? Како?
Многу се израдував што неколку дена пред да го направите ова интервју излезе предлог од група интелектуалци за потпишување на граѓанска иницијатива со која ќе се бара од Претседателот на државата мое помилување. Радосен сум зашто дочекав да го видам она кое требаше поодамна да се случи, а за кое речиси изгубив надеж дека ќе се случи. Време беше да се разбранува свеста за потрага по слободата. За жал, ние во Р. Македонија сеуште живееме со комплексот на поробеност кој најмногу се манифестира во ропството на совеста, а кое доаѓа како последица на долгото време поминато под комунистичка индоктринација.
Иако нема да речам дека ми е небитно дали таа иницијатива навистина ќе успее да ме ослободи или не, битно е што, макар и после подолго време се појавија луѓе, кои не се од нашата Црква и за кои не знам дали воопшто се религиозни, а кои сфатија дека моето затворање е атак на слободата на мислата и говорот воопшто.
Од друга страна, познато е дека властите секојдневно добиваат притисоци од страна на многу меѓународни фактори за мое ослободување, но повеќе од сигурно е дека се неумешни како тоа да го изведат. Пред Божик, Премиерот Владо Бучковски јавно призна дека мојот случај бил “црна точка во односот на државата со верските заедници“.
11. Вашиот адвокат г-дин Васко Георгиев изјави за печатот во Септември дека имало можност за молба до Врховниот суд за вонредно ублажување на казната. Дали тој го стори тоа? Што се случува со вашите жалби? Дали г-динот Георгиев презема чекори да го донесе вашиот случај пред Европскиот суд за човекови права во Стразбур?
Адвокатот г-дин Васко Георгиев уште во Октомври минатата година поднесе пред Врховниот суд барање за вонредно ублажување на казната. Тоа следуваше откако Врховниот суд претходно делумно ја прифати мојата жалба и од трите кривични точки на кои беше поделена пресудата укина две. Јас и мојот адвокат сметавме дека и оној единствен дел кој не го прифати Врховниот суд не претставува кривично дело. Тој дел кој остана од пресудата е еден текст објавен во црковен календар во кој се вели дека “МПЦ е последниот бастион на комунизмот“. Од причина значи што сметавме дека ниту ова не е кривично дело, поднесовме жалба до Европскиот суд за човекови права во Стразбур. Исто така, сеуште чекаме Врховниот суд да одговори на нашето барање за вонредно ублажување на казната, бидејќи, ако пресудата е изменета, па не може казната да остане иста. Повеќе од сигурно е дека Врховниот суд сепак чека политички знак од власта.
12. Еден коментар од белградскиот писател (г-дин Миленко Марковиќ) во “Денес“ во Август спореше со српскиот став дека бевте уапсени поради вашите верски убедувања; тој пишуваше дека сте биле обвинети поради бранење на канонската власт на Српската Православна Црква во Македонија на начин кој не е дозволен согласно македонските закони. Каков е вашиот коментар за тоа ?
Повеќето од новинарите не го разбираат чинот на црковно единство меѓу Српската Православна Црква и Православната Охридска Архиепископија. Православната Црква во целиот свет е така уредена да секоја Епископија е потполна Црква и нема друга глава освен локалниот Епископ. Но, за да се покаже дека сите Епископии се сепак во единство тие се здружуваат во помесни Цркви, а во денешни услови тие помесни Цркви вообичаено се во границите на една држава. Тие здружени епископи бираат една глава и тој е само прв меѓу еднаквите.
Кога се собираат, пак, поглаварите на сите помесни цркви во светот, повторно има некаков редослед, или како што тоа уште се вика, канонски поредок. Според тој канонски поредок постојат автокефални и автономни Цркви. Православната Охридска Архиепископија е автономана Црква и таа е под јурисдикција на Српската Православна Црква, но таа, сепак, е Православна Охридска Архиепископија. Всушност, во тоа и се состои автономијата, што Православната Охридска Архиепископија може да има свој локален Синод на Епископи и автономно, без мешање на било кого, да решава за своите внатрешни работи.
Интервјуто го правеше: г-ѓа Beth Kampschror, Balcan corespodent, Christian Science Monitor
Интервју на Неговото Блаженство Архиепископот охридски и Митрополит скопски г.г. Јован за Православие (Март 2006)
Разговор са Његовим Блаженством
Архиепископом охридским и Митрополитом скопским
Г. Јованом
За Православље 15 март 2006 године, Новине Српске патријаршије
Затвор не ограничава духовне потенцијале
Одлуком Врховног суда Републике Македоније Његово Блаженство Архиепископ охридски и Митрополит скопски Г. Јован (Вранишковски) је после 220 дана проведених у централном скопском затвору Идризово пуштен на слободу. "Изражавамо наду да је ослобађање Архиепископа Јована радостан догађај за све грађане Републике Македоније, без обзира на верску и националну припадност, јер представља корак напред у поправљању слике наше отаџбине пред међународном заједницом ", стоји у саопштењу Православне Охридске Архиепископије.
Одмах после изласка из затвора, Његово Блаженство Архиепископ Јован је служио свету архијерејску Литургију и том приликом се у беседи захвалио Богу што му је дао снаге да издржи неправедни прогон и затворску казну. Заблагодарио је што су га све време подржавали Епископи, свештеници и верни народ који није одступио од вере православне, иако су разни непријатељи ударили на њиховог пастира.
У августу 2004. године Врховни суд Републике Македоније је осудио Архиепископа Јована на осамнаест месеци затвора. Изречена казна је потврђена средином 2005, након што је Свети архијерејски сабор Српске Православне Цркве издао Томос о аутономији Охридске Архиепископије, а Митрополита Јована именовао за Архиепископа и Митрополита. Македонске власти су тврдиле да ова два догађаја међусобно немају узрочно - последичне везе, поричући да је изрицање казне повезано са вишедеценијским канонским спором између Српске Православне Цркве и расколничких епархија организованих у неканонску " Македонску Православну Цркву".
Блажењејши Архиепископ Јован је у централни затвор Идризово отишао 26. јула 2005. године, када је казни од осамнаест месеци додато и годину дана из условне казне за "самовољу и насиље" (због покушаја да крсти унуку своје сестре). На његово утамничење Српска Православна Црква је, заједно са другим помесним Православним црквама и читавим хришћанским светом, раеговала одлучно, обавештавајући све значајне европске и светске институције о кршењу људских права и слобода у Републици Македонији.
Врховни суд Републике македоније је у септембру 2005. године одбацио две од три тачке оптужнице које су Архиепископа Јована теретиле за "ширење националне и варске мржње, подела и нетрпељивости". После свега, на основу жалбе за смањење затворске казне, повучена је и казна која ја од условне претворена у извршну, тако да је Врховни суд недавно казну затвора смањио са осамнаест на осам месеци, колико је Архиепископ Јован и провео у затвору.
Ваше Блаженство, пуштени сте из затвора Идризово где сте се налазили на издржавању затворске казне због наводног "распиривања националне, расне и верске мржње, раздора и нетрпељивости". Провели сте у затвору 8 месеци. Како изгледа "затворско" искуство једног православног епископа?
Идризово је казнено-поправна установа, у којој се, по свему судећи, практикује само оно прво. Додуше, не верујемо да су у управи затвора очекивали поред тога што су нас казнили да ће нас и преваспитати, али није уопште добро што из затвора скоро нико не излази преваспитан. Затвор је постао добра школа за криминалце: уколико они који улазе нису били много вешти у криминалним радњама, у затвору некако доспецијализирају. Може се научити како се отварају сефови са слушалицама, како да се преваре алармни системи, како се фалсификују исправе, новац или бројеве на шасијама аутомобила, као и какве све начине постоје за шверц законски забрањене робе. Али оно што је најпотресније и оно што са сигурношћу умањује, и казнени и преваспитни карактер затвора је велики број затвореника који су зависници од дроге. Да будемо искрени, много пута смо размишљали о томе зашто уопште те људе затварају кад они затвор носе са собом. Додуше и многи други људи који нису у затвору, а нису ни зависници од наркотика, носе затвор са собом. Јер, шта је друго затвор него живот са принудним ограничењима. Највеће од свих ограничења наравно је ограничење дужине земаљског живота који се детерминира смрћу.
Тако, ако се успе вером превазићи ограничење причињено смрћу, која је у суштини и најгори затвор, може се бити у затвору слободним, или боље речено, само физички ограниченим. Затвор нема снаге да везује и ограничава духовне потенцијале. Најгоре је то што је међу затвореницима врло мало оних који траже истинску слободу. Већина чезне само за физичком слободом и будући да им је она ускраћена, затвореници су потиштени, меланхолични или параноични.
Какав је био однос затворског особља према Вама? Нису Вам дозвољавали богослужење, чак ни причешће. Како сте се борили?
Природно је што ово питање некако изазива највише интересовања и одговарао сам на њега скоро у свим интервјуима које сам дао откако сам отишао у затвор. Свима кажем скоро исто, а то је да се са политичким затвореницима поступа мало другачије него са осталима. Прво, по природи ствари, откако је пао комунизам не би требало више да има политичких затвореника. Нажалост, у Р. Македонији није тако. Само кратко време пре мог доласка у Идризово, са законом за општу амнестију који је уследио после грађанског рата у Р. Македонији, отпуштен је из затвора бивши градоначалник Гостивара. Он је био осуђен за исто кривично дело као што је и наше: истакао је албанску заставу коју Албанци сада, сасвим слободно и чак заштићени законом, могу да истичу на јавним местима. И њему као и мени била су ускраћена многа права која, рецимо, законски следују. Римокатолицима је дозвољено за Васкрс, Божић и друге празнике да служе мису за затворенике римокатолике. Нама не само што није било дозвољено да служимо, иако су то тражили и други затвореници, него није било дозвољено да нам донесу и Свето Причешће. Сећамо се једанпут, писали смо писмени захтев да нам дозволе да нам донесу Причешће. Било је у току Богородичног поста и будући да нису нам одговорили надали смо се да ће пустити свештенике да ми донесу Свето Причешће. Припремали смо се за причест, али ујутро, кад су дошли свештеници нису их пустили. То је једно од ограничења које нам је пало најтеже. Било је и многих других ограничења која су важила једино за нас. Познато је да су сви затвореници у Идризову били обућени у приватна одела која су донели од куће. Једино су нама скинули расу са којом смо дошли у затвор. Да не причамо о књигама особито на грчком и српском над којима је требало да прође дуга процедура контроле и којом су нам месецима задржавали књиге. Али то је био неки програм за наше кажњавање, јер као што смо већ рекли, програм за наше преваспитивање био им је безнадежан.
Какав сте имали однос са затвореницима? Да ли их је интересовало због чега сте осуђени? Да ли су у Вама видели духовника или себи равног "затвореника"?
Пропаганда која је вођена од средстава за информисање против Православне Охридске Архиепископије и против нас лично, допринела је да се и код затвореника развију многе предрасуде. Потребно је било да прође доста времена да се са некима од затвореника успоставе лични односи. Већина је врло брзо схватила да смо ми осуђени на правди Бога. Као највећу потврду за то била је преурањена смрт судије који нас је осудио на затворску казну. То је било као нека прекретница и код оних најсумничавијих. Али драго нам је што само неколико дана пре нашег ослобађања чули да затвореници причају да смо једини затвореник који се није посвађао ни са ким. Иначе, затвор је средина коју карактерише отсуство духовности. То је нека икона пакла у коме све постоји принудно. Нико није дошао у затвор зато што воли и зато што је љубављу привучен да тамо буде. Тако, у Идризову је права реткост са неким водити духовне разговоре, поготово зато што су затвореници, бар већина њих, прележали две болести: безбоштво комунизма и јерес схизматика.
После неправедног робијања, да ли је у Вама пољуљано поверење у земаљску правду?
Још од почетка хришћанства, још од првог века, хришћани су били убеђени да је њихова отађбина на небу, а не овде на земљи. Следствено томе, убеђени су били да се овде на земљи не може се остварити ни Божја правда. Црква се на Западу организовала као држава, дакле са могућношћу да буде и правна, али, као што је познато, то није допринело да се успостави Божја правда на земљи. И то једино зато што је немогуће успоставити потпуну правду у овом палом свету. Истинска правда је есхатолошка категорија и она ће наступити после Страшног суда. Не само после нашег суђења и затварања, него и много времена пре тога, нисмо се надали да се на земљи може постићи коначна Божја правда.
Ваше хапшење пропраћено је са осудом и негодовањем широм демократски развијеног света. Гласови подршке су стизали са свих страна. Да ли су они долазили до Вас и како сте их прихватали?
Понешто од тога су јављали средства информисања у Р. Македонији. Могли би да кажемо да је то један диван осећај кад знаш да те Црква не заборавља, да се Бог, али и браћа по вери, сећају на тебе чак и кад си сишао до дна пакла. Често смо размишљали и интересовали се шта затвореници доживљају кад добију неко писмо, пакет са неким стварима, или кад се чују телефоном са неким кога воле. Сваки покушај изражавања неке пажње према затвореницима, чак и онај најмањи и скоро безначајан изазива осећај наде и осмишљава бесмисленост затворског амбијента. Оно што највише недостаје у затвору јесте љубав. Када затвореници приме љубав, као што смо већ рекли, чак и преко најнезначајније ствари, њихова се изгубљена нада повторно рађа. Бићемо искрени, без обзира на то што смо Архиепископ, без обзира на то што се одавно већ бавимо духовном атлетиком, у затвору смо били и затвореник и зато није нам било туђе ово предходно поменуто. Лепо је да будеш загрљен љубављу, па ако је љубав јача од смрти, ако љубов може да изводи из пакла, онда колико је лакше да се љубављу олакшају затворски дани.
Како видите решење проблема у Македонији? Јесу ли могуће некe промене?
Ако овим питањем мислите на то дали ће престати гоњења Епископа, свештеника и побожног народа Православне Охридске Архиепископије, то је сасвим неизвесно, чак и у случају да законом региструју Цркву као верску заједницу у Р. Македонији. Наравно, у том случају биће много теже да државни власти врше овакве дрске упаде у рад Цркве, али могу да нас ометају да градимо храмове или сличне ствари.
Ако, опет, мислите дали ће расколници некад бити у јединству са Црквом, то је немогуће без њиховог покајања. Овај проблем не може и не сме бити решаван дипломатијом, него црквеном акривијом. Расколници су се огрешили о јединство Цркве и нема друге да буду примљени него преко покајања. Не само што они треба да буду свесни да су погрешили и за то да траже опроштај, него њихова схизма треба да буде лекција за читаву Цркву како се не сме поступати у Цркви. Али то се неће десити док они себе заваравају да служе Литургију и нису свесни да сва њихова "богослужења" не разликују се од театарске претставе. Поуздано знамо да код расколника има и таквих који су сасвим свесни да нису Црква, али то их не брине. Они живе лепо од тога што други верују да су они Црква, али има и таквих, и заиста нам их је жао, који су до те мере самообмањени или, како кажемо, у прелести да сматрају да без обзира што су у схизми, њихова Литургија је спасоносна и освећујућа. Они или не познају теологију Цркве или су упали у прелест. Није немогуће да је и једно и друго.
После осам месеци робијања активно се враћате пастирском раду у Вашој Архиепископији. Каква је ситуација? Да ли се на вернике Охридске архиепископије и даљe врше притисци?
Захваљујући живоме Богу који пастироначалствује Своју Цркву, показала се и у нашим данима древна истина да је "крв мученика семе за нове хришћане". Ми смо то некако предосећали још пре нашег уласка у затвор да ће се овим сведоћењем засилити вера, оснажити трпљење и укотвити нада православних хришћана у Р. Македонији. Али, сада, после нашег изласка из затвора то се јасно види и очитује. Ми и раније нисмо имали довољно простора да сакупимо све вернике на Литургију. Често пута, кад су то дозвољавали временски услови, служили смо Литургије напољу. Али сада, после нашег изласка из затвора видимо да има још мање простора. За сада служимо у пет градова у Р. Македонији, на осам места за богослужење. Показује се да је то премало.
Што се тиче тешкоћа и притиска које праве власти, по свему судећи, они остају. Њихова пропаганда против Православне Охридске Архиепископије је смислила да тачно на дан нашег изласка из затвора објаве онај документ да нас је новчано помогла српска влада. Тај им се план помутио јер некако је Бог уредио да из затвора изађемо неколико дана раније него што су они то планирали. Већ је познато да архирасколник Стефан, на Чисти понедељак, имао "радни ручак" са Претседником Р. Македоније, г-дином Црквенковским и Председником владе, г-дином Бучковским. На чисти понедељак, када многи хришћани ниту једу, ниту пију, архирасколник је имао ручак са челницима државе да се договоре за нова гоњења Православне Охридске Архиепископије. Али ми свој пут знамо, то је пут сведочења и исповедништва и молимо само да нам је Бог на помоћи.
Бранимир Нешић
Интервју на Неговото Блаженство Архиепископот охридски и Митрополит скопски г.г. Јован за Вечерње Новости (Март 2006)
Интервју коешто Неговото Блаженство Архиепископот охридски и Митрополит скопски г.г. Јован го даде за „Вечерње Новости“ од 6-ти Март 2006 г.
Архиепископ Јован за “Новости” после изласка из затвора
ПРОГОН НЕ КОШТА САМО МЕНЕ
(Од сталног дописника – Скопље)
Затвор је више духовна, него физичка категорија. Можеш бити затворен, а да будеш – слободан. и можеш бити физички слободан, а духовно заробљен, - каже за “Новости”, поглавар Охридске архиепископије, митрополит скопски Јован (Вранишковски), после пуштања на слободу.
Разговор смо водили првог дана по његовом изласку из највећег македонског затвора Идризово код Скопља где је издржавао казну због, наводно, “ширења националне, расне и верске мржње, раздора и нетрпељивости”. Званично, архиепископ Јован је, од данас - слободан, по одлуци Врховног суда Македоније о смањењу казне на осам месеци.
Непристојно је за себе да говорим колико сам у затвору био слободан, али, са друге стране, могу рећи да ме затвор није поробио до те мере да не бих и тамо био радостан, - каже архиепископ Јован. - Та радост је производ заједнице човека и Бога. Будући да нема ограничења где све човек може бити са Богом, јасно је да то може бити и у затвору. У таквим околностим, и сви физички недостаци надокнађују се.
Описујући услове живота у затвору Идризово, архиепископ Јован каже:
Није никаква тајна да су услови у овом затвору врло лоши. Храна је много лоша, хигијена такође. Много је хладно. Грејање се по мало укључује тек у касним поподневним часовима. Рачуна се ваљда, да затвореници треба да раде пре подне и да у челијама тада не треба да буде топло. Разбијене затворске прозоре годинама нико не поправља, тако да је свако загревање просторија узалудно. Али, оно што је за мене било најважније, важније и од хране и од хладноће, - јесте то што нису дозвољавали да добијам књиге и друге потрепштине које би допринеле квалитету духовног живота. Али, такви су овде транзициони услови. Да будем искрен - ни у држави Македонији није боље.
Црква преча од државе
Јединог утамниченог поглавара признате православне цркве у савременој Европи, на почетку овог века, лане су посетили само представници Хелсиншког комитета и конзул државне заједнице СЦГ Миливоје Ђурђевић. Остали “борци” за људска права нису се огласили.
Било је много покушаја, не само из Србије него и из других земаља, али, на жалост. Поуздано знам да је било много покушаја не само из Србије и других суседних земаља, него чак и из Америке, али, нажалост, људи су враћани са затворске капије – каже наш саговоник. Није им дозвољавана посета. Једино су чланови моје породице – отац, мајка и сестра имали право на контакт, више нико.
На питање да ли ће ова “поправна” одлука Врховног суда Македоније бити почетак нове, толерантније климе у овој држави, и да ли ће најзад престати његов прогон, архиепископ Јован каже:
У овом тренутку не можемо са сигурношћу да тврдимо да ће се то догодити. Незнам да ли је на видику нека прекретница. Ако се, међутим, саберу све штете које су направљене прогонством против Православне Охридске Архиепископије, јасно је да су оне знатно погубније од “користи” које је државе од свега тога могла да има. У суштини, само су допринели сопственој штети. Ништа, наравно, не би изгубили да су нас оставили слободно да се развијамо. Њихова процена је, вероватно била другчија. А да ли ће извући правне поуке, или ће наставити са прогоном, у овом тренутку не могу да проценим. Налазимо се, иначе, у предвечерју доношења новог закона о верским заједницама у Македонији. Надамо се да да више правно неће онемогућавати деловање и развој Охридске Архиепископије.
Може ли се очекивати да регистровањем Охридске Архиепископије макар буде ублажен заштитнички однос државе према канонски непризнатој МПЦ, што би, по неким проценама олакшало превазилажење вишедеценијског српско – македонског црквеног раскола?
Мислим да ће много тога зависити од политичких процена оних који ове године буду дошли на власт у Македонији. Јер, у овим околностима, државна структура мање мисли о Цркви, а више како да се одржи на власти. У тренутку када осети да може имати штету од тога што штити МПЦ, власт ће је одбацити као потрошену крпу. Црква би зато требала да буде зрелија од било које државе, јер је опстајала пре свих држава и треба да опстане после сваке државне власти. Уколико се не сагледају све те злоупотребе, онда Црква, као у овдашњим околностима, ступа у једну лажну симфонију са државом све до оног тренутка када држава не осети властиту штету од тога. У сваком случају, истина увек изађе на видело.
Време за промене
Колико је реално очекивање да ће се у ове специфичне односе, на (ин)директан начин, можда, укључити и представници такозване међународне заједнице, у оквиру припрема читавог региона за евроинтеграције?
Ми не очекујемо никакву подршку ни “код куће” ни споља, али мислимо да је сазрело време за климу у којој више неће бити макар прогањања. А у слободном деловању видеће се и резултати. Ових дана смо добили једно писмо од представника Европске уније, амбасадора Ервана Фуереа, којим се захваљује на сугестијама које смо дали у погледу предлог - закона о верским заједницама, уз потврду да су примедбе узете у разматрање како би се предочиле властима Републике Македоније. Добили смо и писмо и од америчког амбасадора, г-ђе Џулијане Миловановић којим она захваљује на нашим сугестијама. Јасно је, према томе, да су и САД и ЕУ заинтересовани да законодавство Македоније буде прилагођено регулативи демократских држава Запада, посебно у области деловања верских заједница -.
Што се тиче, пак, проблема самоизолованости МПЦ од СПЦ, а тиме и од осталог православног света, архиепископ Јован сматра да невоља лежи у чињеници што за јединство у Скопљу - нема праве воље и решености.
Све до оног тренутка док то они у МПЦ не схвате, неће моћи нико да им помогне, - каже архиепископ Јован. Неће то моћи ни међународна заједница, ни уобичајени притисци који се користе у таквим случајевима за решавање политичких проблема. Јер, са сигурношћу тврдим, у МПЦ постоје епископи који никада неће пристати на јединство са Српском православном црквом и осталим православним црквама, будући да им то лично не одговара. Све док су они у прилици да одлучују о томе, то се неће догодити. Јединство не постоје без љубави и жеље за заједницом, а без тога нема праве Цркве.
Антриле
МОЈА СКРОМНА ЖРТВА
-Оно што смо ми направили је заиста врло мала жртва у поређењу са жртвама које су правили наши претходници епископи, свештеници, монаси... у епохама када је било снажније и интензивније гоњење Цркве у поређењу са овим нашим временом – каже архиепископ Јован. Међутим, управо њихове жртве дају нам подстрек и снагу да се и ми, са овом малом нашом жртвом, накалемимо на Хрситов чокот, без којег неможемо очекивати спас. Тако сведочимо у овом времену колико можемо, о смислу Цркве. Сведочимо, ако је потребно и сопственим животом.
Младен Станчић
Интервју на Неговото Блаженство Архиепископот охридски и Митрополит скопски г.г. Јован за Вечерње Новости (Февруари 2006)
Интервју на Неговото Блаженство Архиепископот охридски и Митрополит скопски г.г. Јован за „Вечерње Новости“
Во услови кога единствениот Претстоител на помесна Црква во совремиево се наоѓа во зад решетки заради неговите верски убедувања, во услови кога се повеќе граѓани и организации за заштита на човековите права, низ разните анкети и петиции демонстрираат свест дека Архиепископот г.г. Јован неправедно е осуден, во услови кога власта на Р. Македонија трпи се повеќе критики од меѓународната јавност заради протежирањето на верска нетолеранција и закони некомпатибилни со европските во однос на верските групи, корумпираното македонско судство продолжува по својата зацртана програма во препознатлив комунистички стил низ партиските монтировки од судења против Неговото Блаженство Архиепископот г.г. Јован, да го прави опскурен ионака мрачниот имиџ на земјава пред релевантните меѓународни институции, особено во однос на почитувањето на верските слободи.
Во овој контекст Неговото Блаженство Архиепископот охридски и Митрополит скопски г.г. Јован одговори и на прашањата во кусиот разговор за белградски „Вечерње новости“. Интервјуто „Го газат и сопствениот Устав“ објавено е на 21. 02. 2006 година.
GAZE I SVOJ USTAV
Od stalnog dopisnika Skoplje, 21. februar 2006
EVROPA se zainteresovala za makedonski zakon o verskim zajednicama, kaže za "Novosti" poglavar Ohridske arhiepiskopije mitropolit skopski Jovan, jedini crkveni velikodostojnik u Evropi koji izdržava zatvorsku kaznu.
Već sedam meseci, u najvećoj kaznenoj ustanovi u Idrizovu, mitropolit Jovan čeka i na stav Vrhovnog suda koji treba da odluči o registraciji Ohridske arhiepiskopije. Svestan činjenice da su sudovi u Makedoniji potpuno zavisni od izvršne vlasti, pre očekuje političku nego pravnu odluku.
Kakve su šanse da se u najnovijem predlogu zakona o verskim zajednicama "pronađe mesto" za Ohridsku arhiepiskopiju i tako prestane progon vernika?
- Čak i po aktuelnom zakonu iz 1998. godine, čiju je većinu članova i odredaba Ustavni sud ukinuo, vlast je morala da registruje Pravoslavnu ohridsku arhiepiskopiju. Tražili smo registraciju kao religiozna grupa. Dostavili smo uverenje Svetog arhijerejskog sabora Srpske pravoslavne crkve da nemamo isto ispovedanje vere kao Makedonska pravoslavna crkva.
- Od Ustavnog suda smo dobili i odluku da religiozne grupe ne podležu odredbama starog zakona o verskim zajednicama, da po "jednoj veroispovesti može biti registrovana samo jedna verska zajednica". Prema toj odluci, to se ne odnosi na religiozne grupe. Dakle, ustavom je zagarantovano pravo slobode veroispovesti, pa je otuda neustavno sprečavanje postojanja religioznih grupa, čak i ako ispovedaju istu veru.
Vi ste iz zatvora apelovali za prihvatanje evropskih standarda prilikom izrade novog predloga zakona o verskim zajednicama?
- Pre nekoliko dana u Skoplje su došli stručnjaci OEBS koji su učestvovali na savetovanju o pripremi novog zakona o verskim zajednicama u Makedoniji. I međunarodna zajednica je imala dosta primedbi na taj zakon. Ovo je već druga verzija predloga, koja nije "stigla" ni pred Vladu ni pred Skupštinu, upravo zbog primedbi međunarodne zajednice.
- Suštinski nedostatak na koji smo ukazali OEBS, leži u članu kojim se ponovo nalaže da za jednu veroispovest može biti registrovana samo jedna verska zajednica. To nije spojivo sa evropskim zakonodavstvom. A, taj član je "ubačen" upravo da bi se onemogućila registracija Pravoslavne Ohridske arhiepiskopije.
Pred makedonskim sudovima se protiv Vas vodi čitav maraton, jer, procesi i dalje traju, pored ostalog i za, navodne "finansijske utaje"?
- Očekujem da će Evropski sud za ljudska prava usvojiti žalbu na presudu zbog koje sam već u zatvoru. Žalbu na presudu je uputio i Helsinški komitet. Treba znati da je proces u Strazburu vrlo spor.
M.STANČIĆ
Интервју на Неговото Блаженство Архиепископот охридски и Митрополит скопски г. г. Јован за белградскиот неделник НИН (Декември 2005)
Интервју на Неговото Блаженство Архиепископот охридски и Митрополит скопски г. г. Јован за белградскиот неделник НИН
На 08. 12. 2005 год., во неделникот НИН, којшто излегува во Србија и Црна Гора, излезе ексклузивно интервју со Неговото Блаженство Архиепископот охридски и Митрополит скопски, г. г. Јован.
Интервјуто го има направено новинарот Јован Јањиќ. За македонската читателска публика интервјуто го пренесуваме на македонски јазик.
📄 Интервју со Неговото Блаженство Архиепископот охридски и Митрополит скопски г.г. Јован
Интервју со Неговото Блаженство Архиепископот охридски и Митрополит скопски г.г. Јован за неделникот Фокус (Ноември 2005)
Интервју со Неговото Блаженство Архиепископот охридски и Митрополит скопски г.г. Јован
На 04-ти Ноември 2005 год, во магазинот „Фокус“ излезе интервју со Неговото Блаженство Архиепископот охридски и Митрополит скопски г.г. Јован.
Со Редакцијата на „Фокус“ беше договорена верзијата на интервјуто со Неговото Блаженство Архиепископот охридски и Митрополит скопски г.г. Јован, којашто тука Ви ја предочуваме.
Во последен момент врз интервјуто беа извршени определени промени без за тоа да биде консултиран Архиепископот. Го искажуваме нашето длабоко разбирање пред таквиот гест, бидејќи сме свесни дека Редакцијата на „Фокус“ одлучи оти тоа е неопходно за да се заштити себе си во ова невреме за македонската журналистика.
Истовремено нивната храброст и доблест пројавени со објавувањето на интервјуто во најчитаниот македонски седмичник, и со тоа пробивање на информативната блокада за случувањата во Црквата и состојбите во расколничката МПЦ, денес на мнозина треба да им послужат како парадигма во животот и работата.
📄 Интервју со Неговото Блаженство Архиепископот охридски и Митрополит скопски г.г. Јован
Човечката историја е во Божји раце - интервју за Православие (Јули 2005)
Ви го презентираме сега интервјуто дадено од страна на Архиепископот Јован за најновиот број (1 VII 2005) на официјалното гласило на Пеќката Патријаршија – „Православие“, во коешто тој ја објаснува позадината, како и сегашната ситуација настаната со издавањето на Патријаршискиот и Соборски Томос за автономија на Православната Охридска Архиепископија од Неговата Светост Патријархот Павле и Соборот на Српската Православна Црква. Исто така, во разговорот воден со г-динот Марко Н. Вујисиќ, Неговото Блаженство Архиепископот Јован, се навраќа на повеќе болни настани од поновата историја на Православната Црква во Македонија и го искажува својот личен став кон нив.
Во продолжение би обрнале внимание на одекот, којшто во пошироката православна јавност го предизвика осудувањето на Архиепископот Јован од страна на судската власт на Р. Македонија на осумнаесетмесечна робија, настан незабележан уште од времињата на Сталин. Така, би ве упатиле да ги погледнете изворните текстови, во кои се известува за гореспоменативе случувања, на интернет сајтот на Patriarchia.ru – официјалната интернет презентација на Прес – службата на Московскиот Патријрхат, ценејќи дека изворното и интегрално информирање лежи во основата на едно здраво граѓанско општество, наспроти тоталитарното, делумното и табуизирано презентирање на фактите, забележливо особено околу случувањата со Православната Црква кај нас, кое предизвикува затапување на критичкиот дух кај луѓето, газејќи го нивното неотуѓиво право на слободен пристап до информациите и оформување на сопствено мислење.
http://www.patriarchia.ru/db/text/26800.html
http://www.patriarchia.ru/db/text/27198.html
http://www.patriarchia.ru/db/text/27203.html
http://www.patriarchia.ru/db/text/27400.html
Разговор со Архиепископот Охридски и Митрополитот Скопски г. Јован неколку дена пред одлуката на Битолскиот суд
ЧОВЕЧКАТА ИСТОРИЈА Е ВО БОЖЈИ РАЦЕ
На годинешново редовно заседание Светиот Собор на Српската Православна Црква го избра Митрополитот Велески и Повардарски г. Јован за Архиепископ Охридски и Митрополит Скопски и за претседател на Светиот Синод на автономната Охридска Архиепископија и нејзин претстојател. Соборот потоа го одобри конечниот текст на Патријаршискиот и Соборски томос за автономија на Охридската Архиепископија, којшто наскоро ќе биде доставен на Вселенската Патријаршија во Цариград и на сите помесни Православни Цркви во светот. Тоа беше повод за разговор со Неговото Блаженство Архиепископот Јован.
Ваше Блаженство, како е да се биде Архиепископ на Охридската катедра?
- Охридската епископска катедра е навистина древна катедра. Во целосната нејзина автономија таа процути кон крајот на десетиот и почетокот на единаесетиот век. Почнувајќи од Василиј II Македонецот, Византијските цареви многупати со царски хрисовули ја потврдувале нејзината автономија и ја прошируваа нејзината јурисдикција. Имаме историски докази дека на Соборите на Православната Црква (на коишто претседавал Архиепископот Константинополски) Архиепископот Охридски го завземал местото веднаш после патријарсите на помесните Православни Цркви, а доклку не присуствувале патријарсите на помесните Цркви, тој седел од десната страна на Константинополскиот Патријарх. Се потпишувал со зелено мастило, но никогаш не носел бела пана, туку вообичаена, со црна боја. Дури во периодот на Туркократијата позицијата на Охридската Архиепископија ослабува, и таа полека запаѓала во голема економска криза. Не е тајна дека во тоа време многу Архиепископи оделе да бараат милостина во Русија, но и на Запад: во Италија, дури и во Шпанија.
Да се биде Архиепископ на оваа катедра, и тоа 86-ти по ред, е голема чест, но би рекле, уште поголема одговорност. Тие, коишто имале прилика да се запознаат со со развојот на настаните врзани за Охридската Архиепископија од доаѓањето на комунистите на власт, преку давањето на автономија 1958, самопрогласување на автокефалија под притисок на комунистичката власт 1967, и со тоа влегувањето во раскол, преку обидите, коишто ги стори Пеќката Патријаршија расколот да се надмине, Договорот постигнат во Ниш 2002, и, конечно, издавањето на Томос за Црковна автономија 2005, знаат колку беше потребна жртва и сведочење. Но кога човек е свесен дека во Црквата сè треба да мине низ крст за да се преобрази во воскресение, дека сè треба да стане жртва, којашто се принесува пред престолот Божји за да може да влезе во животот вечен, тогаш не го жали ни својот труд, ни жртвата, ни љубовта, која ја подарил. Сè што е големо во Црквата треба да се отстрада. Со жртва и страдање се запознаваат вистинските вредности, и затоа оној, кој не ќе помине низ жртва и страдање, не може да биде извежбан во трпението, а уште помалку во одговорноста.
Славејќи го Бога во Троица, Кој Се смилува на нашата смерност и благоволи да ни ја предаде на епископствување оваа древна катедра, единствено ако ја задржиме насоката на движење на Охридската Православна Архиепископија кон Царството Божјо, ако го сочуваме неповредено преданието и единството со сите останати Православни Цркви во полнотата на Духот Свети, ќе се покажеме достоен на нашите славни претходници.
Бидејќи Томос за Црковна автономија или автокефалија не се издава така често, што, всушност, Охридската Архиепископија доби со неодамна издадениот Томос од страна на Пеќката Патријаршија?
- Томосот е пишан документ, со кој се потврдува една фактичка состојба на црковна самоуправа. Оној миг кога Мајката Црква ќе се убеди дека епархиите на некоја географска територија, која до тогаш биле под нејзина канонска јурисдикција, духовно зрели и административно оспособени дека можат самите да управуваат со црковните и административните работи, таа им издава Томос, и Црквата на таа географска територија се прогласува за автономна или автокефална. Томосот се издава на Првоиерархот на конкретната автономна, односно автокефална Црква, и во него се споменуваат имињата на епархиите, коишто се издвоиле во самоуправувачка Црква, како и тоа дека Мајката Црква го отстапува целиот или дел од црковниот имот, којшто до тогаш таа го поседувала. Охридската Архиепископија, значи, го доби тој Томос, во когошто се спомнати имињата на сите моментално постоечки епархии на територијата на Р. Македонија, од коишто е формирана Архиепископијата. Спомената е куса историја на на решавањето на расколот, и, се разбира, тоа дека имотот на Пеќката Патријаршија е отстапен на Охридската Православна Архиепископија.
После издавањето на Томосот, властите во Р. Македонија покажаа голема нетактичност, мешајќи се во работите на Црквата. Додуша, тие така грубо, па дури и нецивилизирано се однесуваа кон припадниците на Охридската Архиепископија постојано последниве три години. Но, по сè судејќи, Томосот ги затекна прилично неспремни да одреагираат на правилен начин. Зашто се определија по секоја цена да ги штитат расколниците во Македонија?
- За голем срам на сите граѓани на Р. Македонија, не само Христијани, туку и припадници на другите вероисповеди, кои ја почитуваат слободата на верското определување, властите во Р. Македонија пред целиот демократски свет ја прикажуваат нашата држава како земја, во којашто тоталитаризмот и комунизмот се сеуште на власт. Наше длабоко убедување е дека властите во Саудијска Арабија, во којашто со закон е забранета секоја друга вероисповед освен муслиманската, би биле потолерантни и потактични во аналогни случаи, отколку што е тоа случај со властите во Р. Македонија. Кога човек би погледнал малку подлабоко, не е ни изненадувачки она што се случи и уште се случува. Прво, самата расколничка организација е творба на комунистичката власт. Расколничките епископи, коишто ја сочинуваат таа религиозна организација, која е сè, само не Црква, поставени се директно од властите и одговараат пред нив наместо пред Бога. Се сеќаваме како владеачката партија пред шест години го постави сегашниот расколнички архиепископ. И друго, во Р. Македонија комунизмот не само што не е искоренет, туку се плашиме дека и оние партии, коишто во своето име го содржат префиксот „демо“, во својата тоталитарна идеологија, всушност, се длабоко комунистички ориентирани. Не би наведувале многу докази за тоа, зашто сметаме дека е добро познато како властите во Р. Македонија реагираа на црковните прашања во текот на претходните три години, но во оваа прилика нека биде спомнато тоа дека Собранието на Р. Македонија, со само еден глас против, донесе декларација за поддршка на т.н. Македонска православна црква. Значи, цел еден државен режим се стави во заштита на таа расколничка организација, и сите, кои слободно би избрале да не припаѓаат на таа организација, би бле гонети, малтретирани, затворани, и со помош на државниот апарат понижувани. Тоа што Р. Македонија е потписник на меѓународните декларации за човековите права и слободи, тоа што со Уставот на Р. Македонија е загарантирана слободата на вероисповед, тоа во Р. Македонија не важи. Навистина тешко ни паѓа тоа што во целиот овој регион на Балканотединствено нашата земја заостанува во сите процеси: од демократските, па сè до економскиот напредок, но со вакви политичари какви што се сега, политичари, коишто не излегле од тотлитаристичкиот шаблон, не може да се очекува поубава иднина.
Бевте неколку пати во притвор. Ве прогонуваа од место до место. Ви судеа и Ве осудија на затворска казна. Ги прогонија Вашите монаси и монахини сред зима од манастирите на улица. Ви урнаа храм. Сметате ли дека по издавањето на Томосот, државните власти во Р. Македонија ќе продолжат со крајно нецивилизираниот прогон на Црквата?
- Ако знаат дека добивањето на Томос е од корист на верниот македонски народ, па дури и на државата, ако сфатат дека со гонењето на Црквата го урнаа не само својот углед, туку и угледот на државата пред сите меѓународни фактори, ако имаат барем малку совест, која би им рекла дека, гонејќи ја црквата, Го гонат Самиот Христос, тогаш секако дека би се откажале од прогонувањето. И не само тоа, туку би се покајале и би пристапиле кон вистинската Црква. Но се плашам, судејќи по тоа како реагираа во првите мигови по издавањето на Томосот, дека тие се не само многу далеку од Црквата, туку и од општата човечка правда, која е гарантирана со меѓународни конвенции. Сепак, треба постојано да се има на ум дека човечката историја е во Божји раце. Не се движи историјата анархично, туку е водена од мудрата Божја промисла. Како Савел постана апостол Павел, како цар Константин стана рамноапостолен, тоа е голема тајна на длабоката Божја промисла. Во тој контекст е и одговорот на ова прашање. Нема ништо што е сторено, а Бог тоа да не го промислил. Кога ќе се сетам како ме водеше низ животот, како ме воспитуваше, дури и негуваше за да стигнам до растот на одговорноста, којашто ја понесов, тогаш навистина сметам дека нема детаљ, кој Тој не го промислил за оној, којшто Му служи во вистина и љубов.
Не би бил искрен кога би кажал дека немам никаков страв. Стравот е отсуство на љубов, вели апостолот, а токму поради таа мала љубов, којашто понекогаш е нагризена со сомнеж, понекогаш со недоверба, јас сум недостоен за големата Божја, со којашто Он ме прегрна. Сепак, фала Му на Бога што таа недоверба не трае толку за целосно духовно да ме исцрпи. Незгодно е што оваа состојба на терор се продолжува веќе три години, а решението сеуште не е ни повидок. Луѓе сме и паѓаме, но во таква состојба ни се дава да видиме колку Бог ни е близок, како ни пружа рака и нè подига. Кога ќе ми наиде некое искушение, некоја духовна болка во ваквата тешка ситуација, понекогаш дури и страв што ќе излезе од сево ова, Бог ми дава да се сетам како Нему Му беше во Гетсиманија, кога знаеше дека наскоро ќе умре, но пак беше согласен да ја исполни волјата Очева. Тогаш навистина се утешувам, па дури и посрамувам во своето маловерие.
Како го доживеавте уривањето на храмот пред Ваши очи?
- Тоа беше веројатно најболниот миг во мојот живот. Навистина, искрено велам дека не почувствував таква болка кога полицијата ме прогонуваше од зградата на Митрополијата во Велес, кога ме ставаа во затвор, дури и кога ја запалија куќата на моите родители, во којашто живеевме. Го замолив началникот на полицијата (којашто дојде во енормно голем број, како да оди да војува за Западна македонија), да ме ослободи да не го гледам уривањето. Тој тоа не го дозволи, па бев принуден, опкружен со десетина полицајци, да гледам како го уриваат храмот, чии темели со мене ги осветија уште два православни епископи, од Грција и Бугарија. Сепак, поголема е вината кај оној, кој го нарача тоа уривање, а тоа е расколничкиот митрополит Петар. Тој дури седумпати одел кај државните власти да моли црквата да биде урната. Тие кутри луѓе, како што после тоа исповедаа, имаа страв од уривањето на светињата. А тој, божем епископ, се покажа без ни малку страв Божји. Но, тоа е одлика воглавно на сите расколници во светот. Тие без никаков страв Божји ја искористуваат Црквата за остварување на лични интереси. Простете, за ова повеќе не би сакал да зборувам.
На крај, би Му заблагодарил уште еднаш на Живиот Бог што расколот во Р. Македонија конечно се реши. Тоа е пред сè Божја промисла и волја, но и заслуга на големите луѓе како што е нашиот Патријарх Павле. Не смееме да заборавиме дека во негово време се решени два расколи. Тоа е голем благослов за еден патријарх. Да ги приведува луѓето во единство со Бога и Црквата Негова низ Литургијата и во Литургијата, да ги лечи расколите и надминува поделбите, сметаме дека тоа е најважна служба на еден епископ. А токму тоа го чини Неговата Светост.
Разговарал Марко Н. Вујичиќ
Интервју коешто Неговото Блаженство Архиепископот охридски и Митрополит скопски г.г. Јован го даде за „Вечерње Новости“ од 11-ти Јуни 2005 г.
Интервју коешто Неговото Блаженство Архиепископот охридски и Митрополит скопски г.г. Јован го даде за „Вечерње Новости“ од 11-ти Јуни 2005 г.
Архиепископ oхридски и Митрополит cкопски Јован:
Што го кочи отстранувањето на Црковниот раскол
ОЦИ НА ЦРКОВНИОТ ПУЧ
Каде и да оделе претставниците на власта и расколничката иерархија да чукаат за помош, одговорот секаде бил ист: прво покајание и автономија. После, одвнатре, кога ќе созреат условите, барајте автокефалија, којашто – одговорно тврдам – нема противници во СПЦ
- После издавањето на Патријаршискиот и Соборски Томос за автономија на Православната Охридска Архиепископија, властите во Македонија подигнаа тензија, и таа тензија продолжува, еве, речиси дваесет денови. Ме судеа за распалување на национална и верска омраза и ме осудија на осумнаесет месеци затвор, без оглед на тоа што никого не сум повикувал со сила да дејствува или да го менува државниот поредок. А тоа што државните власти, почнувајќи од претседателот на Републиката нетолерантна кон една верска заедница, непрестано го подбуцнуваат народот против Охридската Архиепископија, сосема диригирано, останува вон видокругот на државниот обвинител.
Ова, меѓу останатото, го истакнува за „Новости“ Неговото Блаженство Архиепископот oхридски и Митрополит скопски Јован, коментирајќи ги тешките услови, во коишто после издавањето на Томосот за автономија, живее и работи Православната Црква во Македонија.
Постојани попречувања
- Кога маскирани бандити во Февруари 2004 го ограбија и запалија манастирот Свети Јован Златоуст, смело изјавивме дека директно ги испратила државната власт тоа да го сторат – вели Архиепископот Јован.
- Исто и сега, во иста организација, се спрема голема хајка не само против епископите и клирот на Архиепископијата, туку и против нејзиниот верен народ. За последните дваесет дена веќе двапати провалуваат во параклисот на Свети Нектариј Егински во Скопје и го сквернават. Можат ли некого да убедат дека тоа не е во дослух со државните власти. Полицијата не сака дури ни увид да изврши. Нашите верници немаат никаква полициска заштита, без оглед на тоа што полицијата живее, помеѓу останатото, и од даноците, коишто тие ѝ ги плаќаат на државата.
Како го коментирате еден од главните аргументи на македонските власти дека сите православни народи имаат свои православни цркви, па и Македонија треба да има своја во ликот на т. н. МПЦ?
- Најголем проблем во суштина настана тогаш кога државните власти на Република Македонија се вмешаа во овој проблем. Додуша, тие се вмешани уште од 1967, кога организираа пучистичко прогласување на автокефалија, но после падот на комунизмот можеа културно да се ослободат од популарниот баласт. Во секој случај, да не се вмешаа тие – би кажал, иако изгледа доста смело – досега проблемот ќе беше решен. Тие, што од несмасност, што од незнаење, а најмногу поради тендециозност, допринесоа проблемот да се заплетка и искомплицира. А првпат, само пред неколку дена, во еден неделник, излезе коментар на една новинарка – дека мешањето на претседателот на Републиката и целата државна врхушка во црковниот проблем повеќе одмага отколку што помага во решавањето на тој проблем.
Оние, кои поставуваат такво прашање, како што вие го поставивте, државните власти, значи, се единствените, коишто оневозможуваат народот во Македонија да има своја признаена црква. Зарем Православната Охридска Архиепископија не е Црква на Македонскиот народ? Се разбира, дека тоа е Црква на сите православни Христијани, коишто живеат на територијата на Македонија, меѓу кои најголем број се Македонци, иако има и Срби, и Бугари, и Грци, и Власи, и други. Сосем е нечесно, би кажале, дури и вулгарно, државните власти, кои не успеаја меѓународната заедница да го прифати името Република Македонија како име на државата, да бараат и по цена на целосна изолација црквата во Македонија да го носи името „Македонска Православна Црква“.
Не ни е чудно што политичарите не сакаат или не можат да сфатат дека Црквата не постои за да се постигнуваат политички цели, туку чудно е што епископите во расколничката иерархија на Македонската Православна т. н. Црква се согласуваат црквата да биде употребувана во дневнополитички интереси, дури и интриги.
Уникатен Пример
Како ја толкувате намерата на премиерот Владо Бучковски и архиепископот на непризнатата МПЦ Стефан заеднички да лобираат кај православните соседи таа да се поддржи во признавањето? Што во досегашните слични обиди им било речено на претставниците на властите?
- Обидите и на едниот и на другиот можат дури и да излезат на добро, но само доколку решението на проблемите се бара во канонското подрачје на Црквата. Со политички или насилни методи нема решение за овој проблем. Треба да сфатиме дека Црквата веќе влезе во XXI век. Етнофилетизмот, кој се покажа како болест во XIX и XX век, не смее да го зарази и овој. Споредувањата со тоа како во тој период се признавани црквите не ни дава унифицирана парадигма и одговор на овој проблем, зашто не може да се занемарат претходните 18 векови од постоењето на Црквата и сето искуство да се црпи од претходните два века, коишто, по наше мислење, навистина, и не се некое време на голем сјај на Црквата.
Секаде каде и да оделе, претставниците на државните власти на Република Македонија и претставниците на спомнатата расколничка организација добивале идентичен одговор. Прво, треба да се добие автономија, а потоа, одвнатре, кога за тоа ќе созреат условите, да се бара и автокефалија, за којашто можам одговорно да тврдам дека нема противници ниту во Српската Православна Црква, ниту кај другите помесни Цркви. Но, за тоа да се легализира еден црковен пуч, и да се признае една самопрогласена автокефалија без претходно покајание, сметаме дека нема општоправославна согласност. Зашто тогаш, по тој пример, би постапувале сите. Ќе направиш во Црквата пуч, и ќе добиеш автокефалија.
Ако би можеле да го резимираме одговорот, кој го добиле и државните власти и иерархијата на расколничката организација при посетата на православните центри во светот, тоа е зборот: покајание.
Државна „црква“
Знае ли историјата за пример помесните Цркви да признаат црква, којашто ја формирала државата?
- Ние до сега не сме чуле дека некаде во светот постои Црква, која ја формирала државата. Додуша, никогаш порано нема владеено толку парадоксален општествен систем каков што беше комунизмот, кој, од една страна, работеше на уништување на Црквата, а од друга, сакаше да формира некои нови, со цел да создаде расколи, и со тоа полесно, одвнатре, да ја уништи Црквата. Примерот, значи, на расколничката организација во Република Македонија, којашто е создадена од комунистичките власти е уникатен.
Самите себеси се брукаат
- Вчудоневидувачки е што пред неколку дена дознавме дека во предлогот на новиот закон за верски заедници повторно не е предвидено да можат да постојат две или повеќе верски заедници од иста вероисповед. Тоа е сторено само за да не се регистрира Православната Охридска Архиепископија. Се надеваме дека тоа нема да помине пред меѓународните стандарди. А властите и расколничката иерархија не сфаќаат колку со ваквите неумесности се брукаат не само себеси, туку и нашата сакана земја – нагласува Архиепископот Јован.
Дали за разговорите за канонско решавање на спорот просторите се веќе исцрпени, и како, по ваше мислење, ќе се одвиваат настаните?
- Вратите за никого не се затворени. Православната Црква по својот идентитет е отворена Црква и не се затвора пред било кого и за кој и да е. Но, за да се биде во целосно единство со Црквата, треба да си крстен. За да се крстиш, првин треба да се покаеш, да се одречеш од стариот начин на живот, старите и непродуктивни навики, и обновен да влезеш во заедница со Бога и сите свети.
Мирјана РАДЕТИЌ
ИНТЕРВЈУ НА МИТРОПОЛИТОТ ВЕЛЕСКИ И ПОВАРДАРСКИ И ЕГЗАРХ ОХРИДСКИ Г.Г. ЈОВАН ДАДЕНО ЗА СПИСАНИЕТО СОБОРНОСТ
ИНТЕРВЈУ НА МИТРОПОЛИТОТ ВЕЛЕСКИ И ПОВАРДАРСКИ И ЕГЗАРХ ОХРИДСКИ Г.Г. ЈОВАН ДАДЕНО ЗА СПИСАНИЕТО СОБОРНОСТ
Ваше Високопреосвештенство, со нескриена радост сакам да Ви го честитам излегувањето на овој прв број на Соборност после Вашето пристапување во литургиско и канонско единство со Српската Православна Црква, а преку неа и со сите останати Православни Цркви. Од овој број Соборност не е периодика само на велеската и повардарска света Митрополија, туку и на Православната Охридска Архиепископија на која сте Вие Претстоител. Па, како уредник на оваа периодика, сметам дека е многу важно да кажете за нашите читатели како се решивте да одговорите на повикот на Патријархот Павле, да го оставите душепогубниот раскол и задно со клирот и побожниот народ на Митрополијата која ја надгледувавте да влезете во литургиско и канонско единство со едната света соборна и апостолска Црква?
Не би сакал да се натпреваруваме во изразувањето на радоста за излегувањето на овој прв број на Соборност после нашето напуштање на душепогубниот раскол, како и за тоа што оваа периодка веќе стана периодика на Православната Охридска Архиепископија под чие патронство ќе излегува понатаму, зашто верувам дека вашата и мојата радост се радост на целото тело Христово, па дури и на оние кои сеуште не му припаѓаат, но сведоштвото за верата на членовите на Православната Охридска Архиепископија ги поттикна да се приближат до неа, да почнат да ја разбираат природата на вистинската Црква, како и да прават разлика помеѓу, Црква, схизма, или ерес.
Нека ми биде дозволено, а верувам дека и читателите тоа ќе ги интересира, но од друга страна и заради историско паметење, откриено да ги поставиме и оцениме случувањата пред и после 22 јуни 2002г. денот кога се воспостави единството на велеската Митрополија со српската Патријаршија. На последната седница на САС на МПЦ кога се одлучуваше дали ќе биде прифатена Согласноста од Ниш која веќе претходно ја одобри целиот Свет Архијерејски Собор на Српската Православна Црква, јас не бев присутен. Со една група на студенти и професори од Богословскиот факултет во Скопје бевме на поклоничко патување во Грција. Во времето кога заседаваше Синодот во Скопје бевме во постојана телефонска врска со Митрополитите Петар и Наум. Сите наши сопатници беа информирани за тоа дека бившиот Митрополит Кирил е најголемиот кочничар за воспоставување на единство. Скоро на сите им беше разбирлив неговиот негаторски став, зашто неговиот страв дека после воспоставувањето на единството, можно е тој нешто да загуби, донекаде беше оправдан. Со воспостувањето на единството не ќе можеше веќе пучот во кој учестуваше во 1967-та година при прокламирањето на од никого не признатата автокефалија на МПЦ да го претставува како негова историска заслуга и второ, во таков случај веќе би постоела можност да се соберат 12 епископи во црковен суд и да го судат неговиот нашироко познат неморал.
Веднаш после враќањето од Грција, го посетив Митрополитот Петар во Митрополијата во Битола без многу разговор и договарања, едноставно како да ги читавме мислите еден на друг, решивме да не се пропушти оваа шанса која дојде со Согласноста од Ниш, зашто широката автономија која со тој документ беше предвидена беше максималното нешто што можеше Црквата во Македонија во тој момент да го добие. Широката автономија која се доби со нишката согласност беше еднаква на афтокефалија, а решението за името беше со двојна формула: За внатрешна употреба и за сите оние кои сакаат да нè прифатат како Македонска Православна Црква ќе се употребува тоа име, а оние кои не сакаат можат да нè нарекуваат Охридска Архиепископија, кое ќе биде официјалното име во диптихот на Црквите. Бидејќи решението беше навистина добро во Синодот беа противници на тоа само Кирил од познати причини и Агатангел од непознати причини. Но, во услови кога Архиепископот е млитав човек, неодлучен и лесно подводлив, а згора на тоа, рака на срце и потполно богословски необразован, не е чудно што малцинството ја наметна својата воља над мнозинството, како во системите на тиранија. Стравот, неодлучноста, притисоците кои се вршеа над нив сигурно имаа пресудна улога и за нерешителноста на другите членови на Синодот да се спротивстават на Кирила и Агатангела. Секако дека тоа не треба да бидат одлики на правите Епископи, но какви епископи се тие, во изминативе две години им покажаа на сите, дури и на оние кои не ги познаваа.
Бидејќи после неприфаќањето на согласноста во Ниш од страна на САС на МПЦ, никој од дотогашните преговарачи немаше лице да се појави во Белград и да објасни што се случило, се договоривме, јас, како член на Синодот кој не учестуваше во одлучувањето да побарам прием кај Патријархот и да предложиме решение. Со Петар се согласивме дека решението би било во воспоставување литургиско и канонско единство без нагласување на разликите на мислењата кои ги имаме по однос на статусот на Црквата и нејзиното име. Едноставно решението на тие две прашања би се замрзнало до постигнување на соодветни услови за нивно решавање, а ние не би го губеле времето во раскол туку би имале единство со сите Цркви. Тогаш Петар предложи, бидејќи Кирил беше најголемиот противник за воспоствување единство, во условот кој ќе го даде Патријархот да стои дека иако сите Епископи се поканети, сепак во литургиско и канонско единство не може да влезе Кирил кој е општо познат во православниот свет по неговиот неморален живот. Се качи во неговата келија и ми ги даде сите материјали кои ги собирал против Кирила, како за тоа дека бил соучесник во убиство, така и за тоа дека е оженет и дека има дете. Фактички врз тие докази кои тој ги обезбеди јас го подигнав подоцна обвинението против Кирила и тој беше расчинет. Каква демагогија покажува сега тој, но и останатите членови на Синодот на МПЦ кога велат дека не ја признавале пресудата на Кирила може само да се замисли. Сите тие, особено Петар не сакаа ниту да го поздрават Кирила, а камоли со него да седат во ист Синод и наместо да заблагодарат што им завршивме добра работа, им го исчистивме каколот, тие ќе ги суделе српските архијереи. Верувам дека како тргнале брзо ќе го судат и Вселенскиот патријарх зашто и тој сослужуваше со мене, а јас според нив сум расчинет, па несмеел тоа да го прави.
На многу пати животот ме донесе да се посомневам дека Петар може да те предаде тогаш кога ти е најпотребен, но никогаш таа помисла не сум ја примил. Не сакам ниту сега да ја примам таа помисла дека уште од почеток тој знаел дека нема да пристапи во единство со Српската Православна Црква, а сакал мене само да ме намести. Но, како и да е, ако сега не признае дека сево ова што го говорам било така, ќе признае пред судот на праведниот Судија. Таму нема да му помине ниту демагогијата, ниту лицемерието. Тоа и му го напишав во едно писмо кое му го испратив минатата година. Со таков карактер каков што го има не е чудо што не може да заврти ниту едно духовно чедо покрај себе. Единствен човек кај расколниците кој го гледа сопствениот интерес повеќе отколку што тоа го прави бившиот Митрополит Кирил е токму тој. Прва причина што го напуштија монасите и монахињите секако е нивната определба да го остават расколот, но втората која е само малку поневажна од првата е затоа што почувствуваа дека е тој човек кој е спремен секого да го остави само да се извлече себе си. Таков човек неможе да биде духовен водач.
Потоа се јавивме кај Митрополитот Наум и тој се согласи за планот. Веднаш после тоа јас закажав прием кај Патријархот на седница на Синодот на Српската Православна Црква. Им го објаснив предлогот, дека јас и уште двајца Митрополити се согласивме да пристапиме во литургијско и канонско единство со Српската Патријаршија, а преку неа и со целата Православна Црква и дека од познати причини замолуваме привремено да не се споменува името на српскиот Патријарх, туку на: В первих помјани, да го споменуваме Светиот Синод. Тоа е едно решение кое нема да е прототипно, бидејќи и во Црквата во Елада се споменува Синодот, не Архиепископот, а од друга страна нема да создаде соблазни во Македонија. Иако бев свесен дека тоа не е добро еклисиолошко решение, некако бев принуден да го предложам заради околностите во кои се најдовме. На големо мое воодушевување, Синодот на чело со Патријархот го прифатија тој предлог. Сметајќи дека ќе ги израдувам Митрополититите Петар и Наум ги побарав телефонски, но во разговорот сфатив дека тие се предомислиле. Како во онаа паравола за поканетите на свадбата кои се изговарале дека не можат да дојдат на свадба бидејќи имаат некаква работа, така и овие двајцата, најдоа илјада објасувања дека тогаш не било време за тоа, бидејќи набилижувале избори и такви некакви други работи. Мое длабоко уверување е дека тие не веруваа оти Патријархот и Синодот ќе се согласат да не биде споменуван Патријархот на Литургија. Откако видоа дека тоа го постигнавме, можеби и откако помислија дека сега историската заслуга на решението на расколот ќе падне врз Јована, се соблазнија и се повлекоа.
Српската Православна Црква со ова покажа дека навистина е целосно решена да се надмине расколот. Заради решавање на истиот го даде и она што никој не очекуваше дека може да го даде. Јас веќе ветив дека не отстапувам од договореното и се договоривме кога Патријархот да упати повик и дека тој повик треба да биде до сите Епископи во Македонија освен Кирила, до свештенството, монаштвото и побожниот народ.
Нарединот ден свикав свештеничко собрание и од сите свештеници ја добив согласноста и потписите Митрополијата да влезе во литургиско и канонско единство со Српската Павославна Црква, а преку неа и со целата Православна Црква во светот. Истиот ден кога Патријархот го објави повикот, ги повикав на вечера во Велес, расколничките Митрополити Петар и Наум и ги запрашав дали ќе одговорат позитивно на повикот? Никој од нив не ми даде решителен одговор. Предложија дека е подобро и другите архијереи да бидат консултирани и затоа, вечерта во 23 часот отидовме кај расколничкиот Архиепископ Стефан. Во суштина, неговата неодлучност беше пресудна да ја поддржи неодлучноста на Петар и Наум. Тој не сакаше секој Архијереј да даде посебен одговор на повикот на Патријархот туку целата Црква не исклучувајќи го Кирила. Јасно беше дека од тоа ќе нема ништо, како што и се покажа. Јас кажав дека одговорот ми е подготвен и дека утре ќе го испратам, а тие се договорија да закажат Синод и на Синод да одлучуваат дали ќе го прифатат повикот.
Од името на целата велеска Митрополија одговоривме потврдно на Патријархот, а тие на Синод донесоа одлука дека нема да пристапат во литургијско и канонско единство без целосно решавање на статусот и името. Оттогаш започнаа нашите перипетии, гонења, малтретирања, понижувања и навредувања. Но, сметам дека ова бев должен да го кажам бидејќи досега немав можност ова никаде јавно да го објавам. Средствата за информирање забранија објавувања секакви мои изјави, но на крај по сè изгледа божја промисла било оваа повест да се објави најпрво во црковен весник.
Но, што е расколот и зошто направивте толкава жртва за да бидете во единство со Црквата?
Расколот е безблагодатно подрачје и е надвор од границите на Црквата, ако за Црквата може да се рече дека има граници. Тој е присутен на местото каде што пребива некоја помесна Црква, но не е од Црквата, Црквата него не го препознава за свој. Тој е делење, цепење и разединување. Наспроти основната смила на Црквата да соединува, да прави собор и заедница, расколот е директно насочен против единството. Но, единството на Црквата не е нејзин додаток. Не е значи нешто без кое Црквата пак би била Црква. Единството на Црквата е најзиното постоење, нејзината ипостас. Без единство Црквата не постои, едноставно нема Црква. Затоа расколот е толку душепогубителен бидејќи директно работи против самата смисла и ипостас на Црквата. Црквата е единство на самата Света Троица меѓусебно, но и на целата створена природа со Бога. Оној кој е надвор од тоа единство, а надвор се расколниците и еретиците, работи против Црквата. Може расколниците да мислат дека ја имаат истата вера со православните, може да мислат дека иста служба на Бога му принесуваат како Црквата, може да читаат од истите книги и од истото Писмо и да носат иста богослужбена облека, а сепак да немаат спасение. Едноставно затоа што немаат единство и се надвор од Црквата која е единствен брод на спасение.
Единствено значи за што вреди човек да се жртвува во животот е единството на Црквата. Секој друг вид на единство, заедница, пријателство и конечно љубов кон творбата Божја е икона на единството кое човек го воспоставува со Бога и со оние кои се во Бога. Жртвата за единството е жртва за другиот и распнување на сопствената нарциосоидност и егоцентричност. Таа е сепаленица пред Бога, кога се жртвуваш за Црквата тогаш жртвуваш сè она што си го добил на дар од Бога, но Господ тогаш ги возвраќа многукратно повеќе. Со жртвата за Црквата се покажуваш верен син на секогаш верниот Отец.
Но, кога жртвата се прави доброволно и од љубов, таа веќе не е тешка и неподнослива. Така и оваа жртва која ја споменавте, јас не сакам ниту да ја третирам дека е голема. Таа е должност на секој кој го љуби Бога, но особено на Епископите. Тие не смеат да побегнат и да не сведочат за верата кога тоа се бара од нив. Не смеат да го одберат конформизмот, а да го одбијат крстот. Само крстот спасува и само преку крстот доаѓа воскресението. Токму надежта во воскресението ја прави и жртвата полесна и крстот поподнослив. Во суштина надежта ја променува тагата во радост и прави еден невообичаен квалитет, радосна тага.
Така и оваа тешка ситуација за Црквата во Република Македонија ја доживуваме како радосна тага. И ако воопшто може да се говори за некакава наша жртва тогаш тоа повеќе би го нарекол сведоштво на кое сме повикани, да не речам кое сме должни да го принесеме кога тоа Господ од нас ќе го побара. Но, Тој не нè остава беспомошни. Ако со ништо друго во моментите на сведочење за Црквата не ни ја ускратува радосната тага која е израз на Неговата голема љубов кон нас.
Ве нарекуваат српски егзарх, Црквата - српска Црква, а во обвинението од расколничките епископи против архимандритот Софрониј и игумените Давид и Максим пишуваше дека служеле на „туѓа Црква”, а Православната Охридска Архиепископија била „експозитура и агентура на Српската Православна Црква”?
Расколниците сакаа да се затскријат зад две лаги. Првата беше дека јас сум ја опљачкал Црквата и заради тоа сум ги напуштил за да не би ми суделе, но свесни дека таа лага нема лесно да им пројде, речиси истовремено ја употребија и другата, дека: Православната Охридска Архиепископија била српска Црква, нашата смиреност српски егзарх, за во подоцнежните изјави да продолжат дека српската Црква била „туѓа Црква” и дека Православната Охридска Архиепископија била „експозитура и агентура на Српската Православна Црква”.
Секој кој барем малку ја познава еклисиологијата и црковните прилики, многу брзо ги откри двете лаги. На некои им требаше подолго време, а некои пак, сеуште им веруваат на тие лаги. Низ лагите тие ја разоткрија сета своја расколничка свест. Не само затоа што лажат и тоа свесно за да постигнат некаква цел, туку пред сè затоа што низ лагата го докажуваат она за што се обвинети, за ширење на ерес и националфилетизам. Да веруваш и да проповедаш дека има наша и туѓа Црква, а тоа значи наша и туѓа Литургија, наша и туѓа црковна заедница, тоа значи да веруваш и проповедаш еретички. Црквата е една, света, соборна и апостолска. Или влегуваш во таа една и единствена Црква или не си во Црквата. Ако Црквата не те препознава за свој, ако не те признава значи, тогаш не си во Црквата и тогаш таа ти е туѓа. Но, тогаш ти не си во Црквата која е една и си надвор од неа, а следствено на тоа не си Црква. Сосема е точно што Св. Кипријан Картагински вели дека схизматиците не се во Црквата. Тие само сакаат да ја имитираат Црквата, а да бидат надвор од неа, зашто така им одговара да ги задоволат своите интереси. Значи во самото разликување на „наша” и „туѓа” Црква кое го прават расколниците се состои сета нивна погрешна теологија, но и „логика” на расколничката совест.
На што личи да речеш дека Православната Охридска Архиепископија била „експозитура и агентура на Српската Павославна Црква”? Тоа може да го напише и да го рече човек кој е потполно надвор од Црквата и кој не се откажал од провинциско - комунистичката терминологија на изразување. На некој начин секоја Црква е екпозитура на некоја друга и сè така до првата, мајката на сите Цркви - Јерусалимската. Црквата има историски контиуитет и таа во текот на времето има способност да раѓа. Ако во тој контекст се смета експозитурата која се споменува, тогаш тоа е точно, Православната Охридска Архиепископија е експозитура на српската, но и на сите други Цркви кои се родиле од едната света соборна и апостолска Црква. Таа е значи едно со нив и ако сака некој да ја нарече експозитура при тоа не ползувајќи црковна терминологија, нема да погреши. А, ова другото „агентура”, се обидував да го сфатам на што се однесува, но бидејќи самиот термин е потполно нецрковен, не сум сигурен дека ќе погодам што сакале со него да кажат. Ако сметаат дека Православната Охридска Архиепископија е агенција за информации на Српската Православна Црква, при толку моќни агенции на вести кои денес постојат во светот, мислам дека нè прецениле. Ние би сакале да бидеме агенција за новости, зашто Црквата е токму тоа, бивајќи секогаш нова, таа сè ново твори, но за наша голема несреќа толку сме во момнетов слаби што не можеме да ја опслужиме нашата канонска територија, а не и да им продаваме на Србите.
Без разлика што ние шеговито ги протолкувавме горните нецрковни изрази изречени од расколниците, тие сепак се изречени со голема злоба и пакост. Еднаш ме нарекоа: „одродник” и јас на таквата нецрковна терминологија повторно им одговорв шеговито. Точно е дека сум одродник од родот схизматички. Не сакам да припаѓам на схизматиците.
Едноставно, лажат до таа мера да нè претстават пред луѓето дека сме предавници, дека работиме за туѓи интереси, дека сме шпиони на други држави. Но, повеќе од очигледно тоа веќе нема ефект. Православната Охридска Архиепископија е Црква на територијата на Република Македонија. Најголем број од нејзината паства по националност се Македонци. Ние служиме служба божја на македонски јазик, а по потреба и на други јазици. Но, што и ако сме Срби? Што ако Православната Охридска Архиепископија е српска, грчка или бугарска Црква? Важно е што е Црква и што е во единство со едната Православна Црква. Тоа е она што го немаат расколниците.
Гласноговорниците на расколничкта организација во Република Македонија се обидуваат на јавноста да и докажат дека Вие немате право да бидете Епископ, да богослужите и воопшто да го вршите богоугодното дело кое го започнавте затоа што МПЦ ве ракоположила и таа Ве расчинила. Велат: Доколку МПЦ е расколничка и Вие сте расколник бидејќи тие Ве ракоположиле. Или друго: Ако пак, Вашето ракополагање е валидно, тогаш како не е валидно расчинувањето извршено од МПЦ?
Добро рековте дека тие се обидуваат на јавноста да ѝ докажат. Не на Црквата. Црквата знае дека воопшто не се во право и не може да прими никаков доказ кој не е основан на еклисиолошкото и канонско предание на Црквата. Но, бидејќи нив Црквата не ги препознава за свои, не ги признава, имаат потреба некој, а во случајов тоа е јавноста во која има и атеисти и друговерци, таа да ги признае. Затоа, сите валкани работи ги изнесуваат пред јавноста. Погледнете им ја нивната интернет презентација. Таа докажува колкава потреба имаат да општат со некого, некој да ги признае, едноставно да му го свртат погледот на било кого за да имаат чувство дека постојат. И тоа го прават со методи својствени на светот во кој живееме, но не и на Црквата.
За тоа дали имам право да бидам Епископ не одлучив јас. Во колку јас не го признаев нивниот суд, но него го признаеше Православната Црква во икумената, тогаш јас ќе бев вистински схизматик, самодоволен со себе, ако велев дека не е важно што другите не ме признаваат, јас сум сепак Епископ. Во таков случај би бил во иста положба во која се сега расколниците во МПЦ. Нив никој не ги прима в село, тие ја бараат поповата ќерка, па сега ќе им суделе на Епископите од Србија, а утре веројатно и на Вселенскиот Патријарх затоа што служеше со мене, а јас според нив сум расчинет. Таква свест може да имаат само расколници. Тие живеат надвор од орбитата на земјата. Не слушаат и не гледаат дека не само народот, туку и врапците почнаа да им се смеат.
Точно е дека тие ме ракоположија во епископски чин, но точно е и тоа дека имаа апостолско преемство кое до денес никој не им го спори, точно е и тоа дека во моментот на моето ракополагање не беа расчинети и покрај тоа што беа во схизма, а следствено на тоа имаа потенцијална благодат чинот на ракополагање кој го извршија врз мене да биде валиден со еден дополнителен услов. Тој услов постои за схизматиците за сите нивни тајни, не само за ракополагањето на Епископ, а тоа е тајната да им биде призната и потврдена од канонска Црква. Сè до оној момент додека Црквата не ги признае светите тајни на расколниците тие остануваат валидни само во потенција, но не се тајни за восовршување и спасение. Што значи тој недостаток кој го примив на денот на моето ракополагање во Епископски чин се надомести со моето признавање и потврдување на чинот од канонска јерархија и канонска Црква.
Што се однесува, пак, до расчинувањето, мислам дека и самите не веруваат дека сум расчинет. Гледаат дека служам со Епископите на сите канонски Цркви, дека Православната Охридска Архиепископија на која сум претстоител призната е на сите краишта на вселената и верувам дека не им е баш многу пријатно што никој не ги рецка. Но, да го оставиме тоа. Тие немаа право да ми судат од многу причини. Прво, во моментот кога ми судеа јас не припаѓав на нивната јерархија, второ, немаа потребен број на Епископи да изведат Црковен суд, а да не зборувам за тоа дека ниту добив обвинение, ниту покана за судење, а слава на Бога, до сега ниту пресуда. Значи сè изведоа на каубојски начин, исто како што си ја прогласија автокефалијата. Но, дури ни тоа не е битно. Битно е што нивните одлуки се поништени од поголем, односно поширок Собор. Секогаш во Црквата постоело право некој да апелира до поширок Собор. како и во световните судови. Има основен, апелационен и врховен суд. Значи имаш право на жалба. Само во МПЦ може кадија да те тужи и кадија да те суди. Ние да речеме го судевме Кирила, го осудивме, но му дадовме право на апелација во рок од 30 дена. Друго е тоа што тој не се жалеше.
Некои членови на расколничката јерархија во Република Македонија тврдат дека не го прифаќале единството со целата Православна Црква, затоа што проблемот со името на Црквата во Република Македонија бил со пастирски карактер. Ваше Високопреосвештенство, дали проблемот околу името на една Црква може да биде причина таа упорно да останува во раскол, и кое име од еклисиолошка гледна точка е поправилно: МПЦ или Православна Охридска Архиепископија?
Тоа тврдење го изнесе еден од Епископите на МПЦ кои сеуште пребиваат во раскол и покажа во какво духовно и еклисиолошко замешателство се наоѓа. Имено, ако еден пастирски проблем се противи на догматското и канонско уредување на Црквата, тогаш треба тој да се решава во духот на догматското и канонско предание, а не догматското и канонско предание да се прилагодат на пастрирскиот проблем. Секако, големо прашање е тоа дали воопшто е пастирски проблем името на Црквата во Македонија. По наше длабоко убедување можеш да го наречеш сенешто: и новинарски, и државен, и национален, и политички, само не пастирски проблем, но ако некој пастир сака да си го постави и како негов пастирски проблем нека му биде. Сепак, не може и не смее ако барем малку се познава еклисиологијата и канонскиот поредок, тој проблем да се направи централен проблем на верата и Црквата. Имам впечаток дека поедини расколнички Епископи токму тоа сакаат да го постигнат.
Бесмислено е името на некоја Црква да биде некаков проблем, па следствено на тоа ниту пастирски. Тоа е само „технички термин”, знак за распознавање. Секој кој идентитетот го добива од Бога, тој за своја татковина ја имаа онаа каде е неговиот небесен Отец, за свој град небесниот Јерусалим, за своја држава Царството Божјо, за свој народ, семејството на светите во Христа. На ниту еден вистински верник не може, а ќе речам и не смее да му биде поблизок еден македонски атеист или Македонец друговерец, од православниот србин, бугарин или грк. Човекот кој својот идентитет прво го прима од семејството, или нацијата, или државата, а после ако остане нешто непримено, прима и од Бога, тој не е достоен за Него, вели самиот Христос.
Следствено на ова не може да се прави пастирски проблем од она што нема вредност на проблем и не е никаков проблем, а тоа е името на Црквата. А, за тоа колку е неправилно имињата на Црквите да се дават според нацијата и колку поправилно е да се нарекуваат според градот во кој столува Епископот, тоа мислам дека го апсолвирале и најнеупатените. Друго е тоа што многу од упатените не сакаат да биде така, како да речеме расколничките Епископи. Секоја помесна Црква го носи името на градот или градовите кои се под јурисдикција на еден Епископ. Така, правилно е ако Архиепископијата е сместена во Охрид да биде охридска, а што значи македонска? Македонска е Црквата и во Грција и во Бугарија. Која е сега помакедонска онаа во Грција, онаа во Бугарија или онаа на расколниците. Да не речам дека македонска е и Православната Охридска Архиепископија. Но, тоа не е нејзина суштинска карактеристика. Суштинска карактеристика е што е православна, што е канонска, а не расколничка, што е апостолска, значи има контитутет во преданието, а тоа што е македонска е многу малку важно. Како да Господ ќе нè спасува по знамето со кое мафтаме, а не по верата, или делата, или љубовта.
За крај, ќе им порачате ли нешто на читателите на Соборност и на православните верници во Република Македонија?
Би сакал да ги замолам да се молат за своите браќа кои останаа во схизма. Тешко е после триесет и пет години раскол човек брзо да се преуми. Згора на сето, имаат голема кочница во лицата на нивните Епископи кои се најголемите виновници за расколот. Единствени на кои им одговара состојбата на раскол се тие. Само во состјба на раскол можат да живеат толку своеволно и отпаднички, а сепак тоа никој да не може да го санкционира. Но, ако народот се преуми, ако ја спознае верата, тогаш верата ќе го ослободи и ќе ги препознае наемниците, но исто така и добриот пастир.
Схизмите и поделбите по било каква основа не носат среќа и напредок. Тие разрушуваат, разградуваат, ги растураат прво личностите на една заедница, а потоа и самата заедница. Затоа, како членови на канонска Црква, на Црква зрела и проверена во сведочењето, да го земеме на себе и крстот на оние кои не можат да го носат, да речеме едно Господи помилуј повеќе отколку што е потребно за нас, да им дадеме сè што зависи од нас, освен чистотата на верата, за да сфатат дека сè наше е нивно, ако се вратат и се покајат.
Расколот се лечи само преку покајание.
Интервју на Митрополитот велески и повардарски и егзарх охридски г.г. Јован за ВЕЧЕРЊЕ НОВОСТИ од 01.09.2004
02.09.2004
Интервју на Митрополитот велески и повардарски и егзарх охридски г.г. Јован за ВЕЧЕРЊЕ НОВОСТИ од 01.09.2004
Propovedam i ćuteći
Mirjana RADETIĆ
AKO sve međunarodne konvencije dopuštaju slobodu veroispovesti, ako to garantuje i Ustav Republike Makedonije, kako je moguće da neko bude osuđen samo zato što ispoljava verska ubeđenja i živi u skladu sa njima?
Pitanje postavlja poglavar autonomne Ohridske arhiepiskopije, mitropolit velesko-povardarski Jovan, kome je ovih dana sud u Bitolju odredio godinu i po dana zatvora “zbog raspirivanja verske i nacionalne mržnje”. Golgota kroz koju prolazi ovaj egzarh patrijarha Pavla kao da nema kraja: od trenutka kad je doneo odluku da stupi u kanonsko i liturgijsko jedinstvo sa Srpskom crkvom, ni državni, ni organi samoprozvane MPC ne ostavljaju ga na miru. Na pitanje – kako je intimno primio odluku suda – mitropolit Jovan za “Novosti” kaže:
- Da budem iskren, presuda me nije iznenadila. Ne samo mene, već i sve one koji bolje poznaju problematiku. Mi smo već dve godine pod stalnim pritiscima i torturom, trpimo maltretiranja, zatvaranja, ponižavanja. Jednom su me već osudili na zatvorsku kaznu od godinu dana uslovno. Kad su videli da i to prolazi, osudili su me na efektivnu zatvorsku kaznu. Kad se donose političke presude i odluke, čovek postaje skoro nemoćan. Svi se još dobro sećamo kako je bilo u komunizmu. Niko te nije pitao da li je nešto pravedno – sprovodila se odluka partije. Niko nije mario što država organizovano krši osnovna ljudska prava, da ne govorimo o pravima o veroispovesti. U Republici Makedoniji ništa se nije izmenilo od tih vremena. Naočigled svih krše se ljudska prava, policija usred zime izbacuje monahe i monahinje iz manastira, nasilnički upada na privatna imanja i vrši pretrese.
Kako se u toj situaciji ponaša nekanonizovana Makedonska pravoslavna crkva?
Najčudnije je i najviše iznenađuje to što sva ta kršenja ljudskih prava i dostojanstva koordiniše raskolnička organizacija koja sebe naziva crkvom. Ne znamo u ime kog boga se raskolnici sude sa nama po ovosvetskim sudovima, huškaju policiju da nas zlostavlja, a da ne kažem da sve upućuje na zaključak da je jedan od raskolničkih ideologa naredio terorističku akciju u manastiru Sv. Jovan Zlatousti u martu ove godine. Teško mi je kad treba da kažem da su oni vrlo daleko od Crkve, a da ne govorim koliko su daleko od zrelosti da budu autokefalni. Ako neko treba da bude optužen da stvara mržnju, to su upravo episkopi raskolničke organizacije koja se naziva MPC. Podučavaju ljude da mrze svoju braću koja pripadaju Pravoslavnoj Ohridskoj arhiepiskopiji.
TUŽBA BEZ DOKAZA
MOŽE li u uslovima takvih pritisaka vaša Arhieskopija normalno da radi?
- Što se tiče funkcionisanja Arhiepiskopije, više je nego očigledno da ona funkcioniše, jer u protivnom ne bi zatvarali njene pripadnike. Sada i ćuteći propovedamo i funkcionišemo. Ali najvažniju funkciju Arhiepiskopije mi nazivamo liturgijom. Kroz liturgiju, dakle, funkcionišemo i pokazujemo da smo živi u Gospodu.
Jeste li se, i kome, žalili na presudu?
- Ne, budući da do ovog časa nisam ni primio presudu. Njima je bilo važno da saopšte političku odluku, što su i učinili, a nije im mnogo bitno da li je meni presuda uručena ili ne.
Koliko se sveštenstva i monaštva priklonilo autonomnoj Ohridskoj episkopiji?
- Sve ozbiljno monaštvo je sa nama. Oni monasi koje je privukla ljubav Božja, oni koji su u Crkvu ušli kroz pokajanje, oni koji su teološki obrazovani – svi su sa nama. Ostali, koji su monaštvu pristupili iz drugih razloga, a ima i takvih, i kojima raskolnici mogu više da pružaju da bi zadovoljili njihove strasti, ostali su u raskolu. Ali to je neznatan broj monaha koji su promašili cilj života.
Da li će biti novih pristupanja?
- Ako važi ona starohrišćanska istina da je “krv mučenika bila seme za nove hrišćane”, a siguran sam da važi, onda je sigurno da će biti i novih pristupanja. Što je više gonjena, Crkva više jača. Sa malobrojnim, ali kvalitetnim kadrom mi uspevamo redovno da služimo, da misionarimo, da izdajemo knjige i časopise, da učestvujemo na međunarodnim simpozijumima. Rečju – popunjavamo mnoge nedostatke koje su decenijama stvarali raskolnici.
Optužuju Vas da ste delili propagandni materijal i izdali kalendar kojim ste navodno ponižavali MP i njene arhijereje. O kakvom je kalendaru reč? Šta u njemu konkretno stoji?
Reč je o crkvenom kalendaru za 2004. godinu. U njemu ima nekoliko tekstova koje je pripremilo uredništvo kalendara. Sud je, bez ikakvih materijalnih dokaza, sve te tekstove tretirao kao da sam ih ja napisao. Rekao sam sudu da se uglavnom slažem sa sadržajem tih tekstova, čak sam i pohvalio onog ko ih je pisao, ali da ja nisam njihov autor. Po tekstovima se vidi da pisac poznaje problematiku jer je eklisiološki tačno i istorijski precizno razobličio raskolnike u Republici Makedoniji. Najbitnije je, međutim, to što javni tužilac koji je pokrenuo tužbu u ime države Makedonije nije priložio nikakve činjenice, kojima bi dokazao moju povezanost sa kalendarom, pa čak i sa njegovim rasturanjem.
RAZOBLIČENI RASKOLNICI
KAŽU da ste raspaljivali međunacionalnu i versku mržnju?
- Ako je neko bio povređen takvim pisanjem, mogao je da podnese privatnu tužbu za klevetu ili uvredu, a ne da javni tužilac podnosi besmislenu optužnicu da sam raspaljivao međunacionalnu i versku mržnju. U normalnim uslovima, kakvih u Republici Makedoniji nažalost nema, pokazalo bi se upravo suprotno – da baš javni tužilac svojom optužnicom i sudija ovakvom presudom – raspaljuju međunacionalnu mržnju. Oni stvaraju netrpeljivost među narodima u regionu. Ako je neko srbomrzac i bugaraš, neka zadrži to kao privatno osećanje, a ne da koristeći javnu funkciju zavađa narode i države.
Ima li u MPC kakvih znakova koji nagoveštavaju prihvatanje kanonskog i liturgijskog jedinstva sa SPC?
- Raskolnička jerarhija živi u posebnom svetu. Njih šestorica, ne računajući raščinjenog Kirila, jedini su uzročnik raskola. Iskoristili su raskol da žive udobno i njima nije stalo da se stvar prevaziđe. Moje je skromno mišljenje da se oni samo kriju iza politike i svima žele da pokažu da ne smeju da priđu jedinstvu zato što trpe veliki pritisak političara. Čak da je samo to, i to je veliki greh, jer episkopi ne treba da budu popustljivi pred političkim pritiscima. Problem je, međutim, još veći kad se zna da je u mnogima od njih do te mere otupeo osećaj za jedinstvo Crkve, pa poput raščinjenog Kirila smatraju da njih mrze svi ostali, i zato im ne priznaju autokefaliju.
Samo pristojnosti radi, jer sam episkop Crkve, neću ih nazvati varvarima, iako se ni po čemu ne razlikuju od njih. Da se raduješ što neki episkop ide u zatvor, da daješ izjave da je mitropolitu Jovanu mesto u zatvoru, i još da misliš da ako on bude iza rešetaka neće da proklija ono što je posejano – treba da si poprilično zloban, nezreo, da ne kažem daleko od hrišćanskog imperativa: ljubi čak i neprijatelja.
TEATAR A NE CRKVA
Da li su organi SPC izrekli kakve presude vladikama nekanonske jerarhije i ako jesu, kome? Ima li Vaša arhiepiskopija oformljen crkveni sud, koji se bavi problemom raskola?
- Bivšeg mitropolita Kirila osudio je Sinod Pravoslavne Ohridske arhiepiskopije. Budući da Sinod nema dvanaest episkopa, koliko je neophodno da bi se nekom episkopu sudilo, saglasno Sporazumu u Nišu zatražili smo od Srpske pravoslavne crkve da dopuni broj episkopa da bi se Kirilu moglo regularno suditi. To je Sinod učinio, i Kiril je lišen arhijerejskog čina. Mogao je da se žali Saboru SPC, ali to nije učinio, i mi smo već popunili upražnjenu Pološko – kumanovsku eparhiju. Sada je episkop Joakim njen eparhijski arhijerej. Što se tiče ostalih arhijereja raskolničke organizacije, i protiv njih je započet crkvenosudski postupak. Iako su uredno pozvani, oni se pozivu za suđenje nisu odazvali dva puta. Treći put sudiće im se u odsustvu, kao što je bilo i sa Kirilom.
Da li u svojoj borbi da se uspostavi kanonski poredak imate podršku drugih pravoslavnih crkava?
Da nemamo takvu podršku, i da nije bilo reakcija ostalih crkava, ja bih još bio u pritvoru. Već sam se zahvalio patrijarhu Pavlu, ali i konstantinopoljskom Vartolomeju, atinskom arhiepiskopu Hristodulu i poglavarima drugih pomesnih crkava koji su tražili moje oslobađanje. Da nema tog zalaganja sa strane, zaista bi položaj vernika Pravoslavne Ohridske arhiepiskopije bio nepodnošljiv. Čini mi se da ni u Saudi Arabiji nema manje verskih prava nego u Makedoniji. To je verovatno zato što je komunistička vlast napravila tu raskolničku organizaciju zarad svojih interesa, a i sada ima interesa da je štiti. Izvan Makedonije više niko ne sumnja da oni nisu Crkva, već teatar koji se igra crkve.
USKRAĆENA VERSKA PRAVA
l U MAKEDONIJI, po svim statistikama, danas živi priličan broj Srba. Može li neko da zabrani SPC da o njima tamo duhovno brine?
Očigledno je da može, a ne bi trebalo da tako bude. Već sam rekao da je sa verskim pravima mnogo bolje u šerijatskoj Saudi Arabiji nego u Republici Makedoniji. Tamo se bar zna šta je dozvoljeno, a šta nije. Makedonija je potpisala sve međunarodne konvencije o ljudskim pravima, njen Ustav garantuje verska prava, ali toga u praksi nema. Ne poštuju se prava Srba, oni su ovde religiozno diskriminisani. Jedino su njima u Makedoniji i uskraćena verska prava – sve ostale religije i sekte funkcionišu bez problema. Vrlo je teško živeti u državi gde je politika bez vizije i gde kvaziduhovnici propovedaju vaskrsenje bez krsta.
NIŠTA NA SILU
- ČAK i kad bi mogli da dokažu da sam ja izdao pomenuti kalendar, Ustav Republike Makedonije garantuje slobodu misli i ideja. Do sada nikoga nisam nasiljem privoleo veri, niti sam promovisao nasilno formiranje Pravoslavne Ohridske Arhiepiskopije – kaže mitropolit Jovan.
Samo krivično delo, o kome je reč, predstavlja u suštini ostatak komunizma koji se duboko razgranao u Makedoniji.
U savremenom evropskom zakonodavstvu nema takvog krivičnog dela. Ipak, samo to krivično delo predviđa da je upotrebljena neka sila ili bar da postoji poziv da se upotrebi sila za ostvarenje te ideje odnosno tog cilja. Tako da oni koji se malo razumeju u pravo, ali čak i oni koji se ne razumeju, mogu lako da shvate da u suštini dela nema. Prvo, nema dokaza da sam ja napisao i izdao taj crkveni kalendar, drugo, a čak i kad bi dokazali da sam ga ja izdao, to ne može biti krivično delo jer je sloboda misli i ideja zagarantovana međunarodnim konvencijama. Najzad, u čitavom ovom slučaju ne postoji upotreba sile sa moje strane, niti poziv da neko treći upotrebi silu radi ostvarivanja određenih ciljeva